Morgunblaðið - 09.03.1955, Side 7

Morgunblaðið - 09.03.1955, Side 7
Miðvikudagur 9. marz 1955 MORGUNBLAÐIÐ TJ Hér sér yfir nokkurn hluta hinnar miklu hyggðar, sem orðin er í Kópavogshreppi. — Ljósm. Mbl. 01. K. KOPAVOGUR UR TENGSLUM VIÐ SELJARNARNESIIREPP Árið 1948 hafði Kópavogur slitið sig úr tengslum við Sel- tjarnarneshrepp. Hlutur Kópa- yogs innan Seltjarnarneshrepps hafði þá vaxið það ört á nokkr- lim árum að ekki þótti þroska- yænlegt fyrir Kópavogsbyggð, að yfirstjórn hans sæti vestur á Sel- tjarnarnesi. Þá var íbúafjöldi Seltjarnarneshrepps alls með Kópavogi 1765, en í Kópavogi einum 1163 íbúar eða um 66.5%, en nettótekjur skattgreiðenda í Seltjarnarneshreppi með Kópa- vogi um 12.8 millj., en í Kópa- vogi einum um 6.9 milj. eða um 54%. Þegar hlutur Kópavogs var þrðinn svo stór innan Seltjarnar- neshrepps, sáu íbúar Kópavogs BÍnum hlut bezt borgið með því lópsiwðfjiir — koupstaðaréttindi eigna, að % eftir tölu verkfærra karlmanna og að Vs eftir sam- anlagðri fjárhæð skuldlausrar eignar og tekna af eign og at- vinnu, allt í hverjum hreppi fyr- ir sig. Það gefur því auga leið, að eftir því, sem hlutur hreppsins verður meiri innan sýslufélagsins, hvíla sýslusjóðsgjöldin þyngra á hreppnum. eftir Jón Gauta íbúar. í símaskránni, undir Kefla vík má sjá undir „bæjarskrif- stofan“ 6 mismunandi símanúm- er. f símaskránni er aftur á móti á milli hreppsnefndar Seltjarnar- ness og nýbyggja Kópavogs. Var það ekld óeðlilegur hávaði, því j númer er tilheyrir stjórn hrepps- við þær breytmgar missti Sel-]mála Kópavogshrepps. Onnur tjarnarneshreppur storan spon ur aski sínum.- En nú er það öðru vísi hávaði sem af þessu spori til meira sjálfræðis 'leiðir. Það Þanig hefur hlutur Kópavogs er ekki hávaði á milli byggja vaxið ár frá ári, í greiðslum til, Kópavogshrepps og sýslunefnd- sýslusjóðs. og fer nú einn á móti ] ar. heldur er það innbyrðis há- hinum fjórum hreppunum að vaði. greiða yfix helming alls sýslu- sjóðsgjaldsins. Er þó ekki af að gera Kópavog að sjálfstæðu miklu ríkiræmi að taka, því eftir lireppsfélagi innan sýslufélagsins, og fá þar með aukið sjálfræði, eins og löggjafinn ætlast til. Aldrei heyrist nú, nein rödd um, að þetta spor til aukins sjálf- ræðis til handa íbúum Kópavogs hafi verið rangt spor. Þegar þetta þróunarspor til meira sjálfræðis var stígið, var I núverandi oddviti, Finnbogi Rút- ! ur, einn þeirra er gekk fram í I ibaráttunni fyrir þessu aukna sjálfræði. Má vera, að þá hafi j hann séð vindaský við sjóndeild- , arhring er hann hafi litið væn- legt til seglþenslu á valdafleytu ’ ginni, innan þess nýja hrepps-' félags, en nú sjái hann ekki svo ' mikið sem, lítinn hnoðra í lofti ■— og það ráði mestu um and- Stöðu hans gegn þessu næsta spori, til meira sjálfræðis innan Sveitafélags okkar. síðustu útgefinni skýrslu sýslu nefndar var t. d. skuldlaus eign Kópavogshrepps kr. 881.00 á móti skuldlausri eign efnaðasta hreppsins kr. 3,314.00 á hvern íbúa. Um styrki úr sýslusjóði til opinberra framkvæmda innan Kópavogshrepps er ekki að ræða, :neð Kommúnistar í Kópavogi Finnboga Rút sem sagnaþul sinn, bera nú fyrir hreppsbúa hinaf fáránlegustu sögur um stór- aukinn kostnað, cf hreppnum yrði breytt í kaupstað. í Þjóð- viljanum 2 marz s.L, er rædd ályktun meirihluta hreppsnefnd- ar þessu viðvikiandi, og er sú greinargerð — þótt ekki væri ies- ið meira af henni en sjálfa fyrir- sögnina — hlátursefni. Aðalfyrir- heldur njóta aðrir hreppar mestra sögnin: „Aðaiverkefnið Dygging sjálfstæð atvinnulífs í byggðar- Síðari grein gæða þess fjár, sem Kópavogs- laginu“, kit.lar hláturstaugar ies- andans, ef hann hefur áður fylgst með gjörðum F.R. í hreppn um til að byggja sjáífstætt at- vinulíf í hreppnum. Það hefur ekki borið svo mikið á bví. Hins vegar hefur töluvert mikið borið i á því, að hann hefur gert til hreppur greiðir í sýslusjóðinn. ruanir til að drepa sjálfstæít at- Það má þó geta þess, að t. d. árið vinulíf inan hreppsins ■— því það KAUPSTAÐARRÉTTINDI Sannleikurinn er sá, að nú er einmitt að ske það sama, og af sömu orsökum og þegar Kópavog- ur sleit sig úr tengslum við Sel- tjarnarneshrepp hinn forna. Þegar það skeði, var íbúafjöldi Kópavogs þegar orðinn um 43% af íbúafjölda sýslunnar, en nettó- tekjum skattgreiðenda í Kópa- vogi um 37% af heildar nettó- tekjum skattgreiðenda í sýslunni. En nú er íbúafjöldi Kópavogs orðinn um 60% af íbúafjölda Sýslunnar, og fer ört vaxandi. Sömuleiðis má sjá vaxandi hlut — sjálfstætt atvinnulíf — hefur verið þyrnir í augum F. R. hgr í hreppnum, því hann veit, að þeir. sem að sliku atvinnulífi standa. eru ekki Jíklegir til að íylgja Kópavogs innan sýslufélagsins,1 greiðslna á hentugu láni að upp með því að líta yfir nettótekj- 1 haeð 500 til 700 þús. kr., t. d. ur skattgreiðenda í sýslunni og til fi-akvæmda skelpræsalagna hlut Kópavogs í þeim, frá árinu innan hreppsins, til að bæta úr 1948, er Kópavogur gerðist sjálf- neyðarástandi sem hér er. Stætt hreppsfélag. Ekki eru fyrir Af þessu öllu má sjá, að eðlileg hendi aðgengilegar apinberar afleiðing besas stóra hluta hrepps skýrslur um þetta nema til árs- ] ins innan sýsiufélagsins, verði 1953 greiðir Kópavogur í sýslu- I sjóð rúmlega kr. 31 þús., en fær svo sama ár samþykkt í sýslu- I nefnd að taka lán úr sýslusjóði kr. 30 þús. til vatnsveitufram- kvæmda innan hreppsins. Þessar honum að málum almennt. 30 þúsund krónur hefðu betur Má í því sambandi minnast á I verið notaSar beint, eða bær það, að í nokkur ár hefur hann rúmar 175 þúsund kr., sem hrepp neitað um aðstoð hreppsins til að urinn hefur greitt í sýslusjóðinn fyrirtækið h.f. ís, — sem frá þvi hann var stofnaður, til að veitir tugum manna atvinnu greiða afborganir og vcxti af _ gæt) fengið vatn frá vatns- stærri lánum til þeirra fram- kerfi hreppsins, svo að fram- kvæmda. 1 leiðsuskilyrði gætu orðið viðun- Núverandi sýslusjóðsgjald andi. Vegna þrjósku oddvitans Kópovogshrepps og þau er hefur oft legið við, að starfsemi greidd yrðu næstu árin, mundu þessa fyrirtækis yrði lögð niður. nægja til afborgana og vaxta- Fleiri dærni mætti taka til .að sýna „ábuga“ F. R. fyrir sjálf- ins 1952. sú, að Kópavogshreppur Nettó tekjur skattgreiðenda. fái Ar Nettó tekjur Nettó tekjur skattgreiðenda ískattgreiðenda í Kjósarsýslu í í Kópavogshreppi 1948 1949 1950 1951 1952 millj. kr. 19.1 20.4 22.7 27.2 40.4 millj kr; 6.9 8.2 9.9 12.4 20.6 Hluti Kópavogs innan sýsl- unnar í % 37.0 40.2 44.1 46.0 51.2 Árið 1952 má sjá a^ hlutur Kópavogshrepps er orðinn yfir helming í nettótekjum skattgreið- enda sýslunnar, á móti sameigin- legum nettótekjum hinna fjögra hreppa hennar, en ef tekið er til- lit til fjölgunar innan hreppsins síðan 1952 og fjölgun fasteigna, þá murx hlutur Kópavogs vera nálægt 60%, af nettótekjum allra skattgreiðenda í sýslunni. Eftir lögum er skattur til sýslu- stæðu atvinnulifi innan hrepps- ins. í þessari fáránlegu grein, er getið samþykktar meirihluta Ixreppsnefndar, en þar stendur meðal annars: „.........af slíkri breytingu mundi aðeins leiðv stórum aukin útgjöld fyrir :;veit- arfélagið. en engar teljandi -étt- arbætur eða bætta aðstöðu íyrir það eða íbúa þess“. Á öðrum stað er svo sagt, að aukinn kostnaður mundi skipta hundi'uðum þús- unda. Rétt er að taka fyrst til at- hugunar aukinn kostnað áður cn rætt er um úrbætur. sjóðs lagður á hreppana að meira sjálf-æði, en það fæst að eins með því, að gera hreppinn ] aður hreppsins verði 250 að sjálfstæðu bæjarfélagi, og þar kr. Finbogi Rútur hefur með losna úr tengslum við una. ;ýsl- STORAUKJN UTGJÓLD SEGJA KOMMÚNISTAR Þegar hið eðlilega spor stigið til meira sjálfræðis stjórn Kópavogs árið 1948, var um :"ór AUKINN KOSTNABUR Á íjárhagsáætlun s.l. ár, er gert ráð fyrir að stjórnarkostn- þús. falið hluta stjórnarKostnaðar .með þv að setja slíkt á kostnað við verk- færadeild og vatnsveitu. Reikna verður því með því að hann verði nær 300 þúsund kr., en uppgefin upphæð íjárhagsáætl- unar sýnir. íbúatala Kópavogs 1954 var 3228 íbúar. Stjórnarkostnaður 1954 hjá Kópavogshrepps. | þjónusta þess opinbera í Keflavík og Kópavogi er í sama hlutfalli. í Kópavogi er engin opinber skrif , stofa til fyrir íbúana að snúa sér til. íbúarnir fá sem sé náðarsam- legast að koma inn :’yrir þrösk- uld (ef sæmilega stendur 1 bólið) á heimili cddvitan, ef þeir oiga erindi við stjórn hreppsins. En þrátt fyrir þetta þjónustuleysi, or það bitamunur en ekki fjár, á stjórnarkostnaði Keflavíkur og Kópavogs. Kommúnistar nota það nú sem I grýlu á íbúana, að við verðum að útvega okkur lögregluþjóna og tugthús, ef Kópavogur fær kaup- staðarétindi Þeir virðast meina að fólkið, verði svo vont við það, að sveitarfélag þeirra lær um- rædd réíindi. Ekki virðist íólkið nafa ,’ersn-; að svo mjög t. d. á Húsavík, Ól- afsfirði eða Norðfirði við það. að þessir sfaðir hafa fengið fyrir nokkuð mörgum árum kaup- staðaréttindi, því íbúarnir þar hafa ekki enn séð ástæðu til að koma sér upp lögreglu oða tugt- húsi. Sanlelkurinn cr nefnilega sá, að lcaupstaðarétíindi leggja enga skyldu á sveitarfélag, að hafa lögregiu, þóít það öðlist um- rætt réttir.di, ef ekki hefur verið talin þörf ryrir það áður. Við höfum haft Hafnarfjarð- arlögregluna hér í Kópavogi til að sinna lögreglustörfum, í þau fáu skipti, sem eitthvað hefur verið að, vegna skemmtana. Þennan rétt missum við alls ekki, ] þótt hér komi sérstakur lögreglu- ’ stjóri fyrir Kópavog (kostaður af j ríkissjóði). Það er nefnilega þannig, að t. d. VB af Hafnarfjarðarlögregl- unni og Ve af Reykjavíkurlög- reglunni er ríkislögregla og sam- kvæmt lögum nr. 50 frá 1940, skulu lögreglumenn ríkisins hve- nær sem lögreglustjórar telja þess þörf halda uppi löggæzlu og reglu, í lögregluumdæmi þeirra, ef þeir eru ekki bundnir við önn- ur nauðsynjastörf í þágu rikis- ins. Lögreglustjóri Kópavogs- kaupstaðar gæti þvi, ef á þarf að , halda, leitað liðsinnis lögregl- j unnar í Hafnarfirði eða Revkja- vík, eins og tíðkazt hefur til þessa. Þvaðúr Finnboga Rúts og kommúnista hans, um lögreglu og tugthús í Kópavogi, ef sveita- félagið fær kaupstaðaréttindi, stafar því annaðhvort af heimsku þeirra eða vísvitandi blekkingar- hug. Þeim hefur ekki dottið annað vænlegra í hug til að hræða íbúana með auknum kostnaði, enda eru engar kostnaðarskvkl- ur lagðar á sveitarfélag þótt það fái kaupstaðarréttindi, fram yf- ir þær, sem áður hvíldu á þvi. að hafa aðgang að fundum sveitja- stjórnar. Allir aðrir mundu þó telja þetta réttarbætur. Um bætta aðstöðu sveitár- stjórnar til að fara með málefni svo fjölmenns sveitarfélags sém Kópavogshreppur er orðinn óg mun verða með sívaxandi flutn- ingi fólks í byggðarlagið, géta allir orðið sammála um að verði, með því að sveitarfélagið íái kaupstaðarréttindi. Nú þarf að fá samþykki manns vestur á Sel- tjarnarnesi, annars upp á Kjalar- nesi, þriðja austur i Mosíellssvéit, fjórða upp í Kjós og svo sýslu- nefndaroddvitans suður í Hafn- i arfirði, fyrir öllum meirihátiar . framkvæmdum innan hreppsfé- ! lagsins. Þetta er ekki talið upp : með lítilsvirðingu fyrir þeim mönnum, sem leita þarf saþi- þykkis hjá, þvi þeir hafa mína fullu tiltrú og virðingu, heldyr aðeins til að benda á, hveriu 1 bundin hreppsnefnd er um fram- kvæmdir framfaramála hrepps- Nei, Finnbogi Rútur og komtn- únistar hans, geta ekki bent á neitt það með rökum, er mælir á móti því, aff þeta sjálfsagffa spor til réttarbóta fyrir sveitar- ! félag okkar sé stígiff. ! En andstaða þeirra mótast að öllu af hræðslu við valdamissi innan sveitarfélagsins, ef það fa^r kaupstaðarréttindi. Ég get ekki. látið hjá líða að benda á þann ægimun á persónum Finnboga Rúts og bæjarfógetans í Hafnar- firði og núverandi yfirvalds okk- ar Kópavogsbúa, hr. Guðmundar I. Guðmundssonar. Sá síðarnefndi missir bæði völd og tekjur við það, ef Kópavogur fer úr lög- regluumdæmi hans. Allt fyrir : það, er hann samþykkur því, að ! Kópavogur fái kaupstaðaréttindi, því hann sér réttlæti þeirrar kröfu íbúanna að fá meira sjálf- ræði um stjórn mála sinna en nú er innan sveitarfélagsins, og ! telur það meira virði en rw»r-; sónulega hagsmuni sína. Slíkt mundi aldrei hvarla a8 Rút, að meta hag sv«i«aaáHENSi sins meir, en sixuv peraðnallft i valdahag. Því yrðj m fttfs Kópavogsbúa, ekxi minnsta steit- arbótin ef kaupstaðarettindi til handa Kópavogi yrðu til þess að Finnbogi Rútur legði niður stjórn sína á sveitarmálum okkar. J. G. Góð barnaskóla- skemmfun á RETTARBÆTUF, Það er vitaskuld í ar.da komm- únista að telja ekki aukið sjálf- ræffi til handa íbúunum um sín sveitarmál til réttarbóta. Sömuleiðis er það í þeirra anda að það séu ekki réttarbæt- það vitaskuld ekki hávaðalaust Keflavíkurkaupstað varð kr. 30C ur að fólkið fái að fylgjast með eftir samanlögðu skattmati fast- 1 fram. Sá hávaði var þó mestur 1 þús. árið ’54. íbúatala þar er 3500 , stjórn sveitarmálanna, með því AKRANESI, 26. febrúar — Föstu- dagskvöidið 21. þ. m. var haldin barnaskólaskemmtun í Bióhöll- inni á Akranesi. Til skemmtun- ar var „Skyggnu augun“, lcikrit eftir Stein Sigurðsson, kórsöng- ur 140 barna, niu árn og eldri, einleikur á píanó (tiu áx-a telpa), skautasýnirg (Þyrnirós), fjórar telpur léku á gítara, leikið vaj- fjórhent á pianó. Siðan voru jóðdansar og loks lék hijóm- sveit, þar sem komu ram *'in- söngvari, sjö telpur, sem léku á gítara, drengur, *cr iék á harmo- niku og telpa, er lék á píanó. Allt voru það börn sem skemmtú. Núsið var troðfuilt og börnun- um tekið með íögnuði. Kennar- arnir lögðu mikla vinnu í að æfa börnin og bó mest Hans Jörgens- son. —O. r V

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.