Morgunblaðið - 13.03.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 13. marz ’55
mtiifttMiiMfr
Úig.: H.Í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlguí.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Samóbpgð almennings og
yfirvaida um framkvæmd
Iaga og réttarregla
V TNDANFARIÐ hefir allmikið
U verið um það rætt, að tölu-
verð brögð væri að ýmiss konar
okurstarfsemi í landinu. Hefir
jafnvel verið flutt um það tillaga
á Alþingi að skipa sérstaka rann-
sóknarnefnd til þess að grafast
fyrir um það, við hvaða rök þessi
orðrómur styddist.
Bjarni Benediktsson dóms-
málaráðherra lýsti því skýrt
og skorinort yfir í umræðun-
um um þessa tillögu, að ekki
myndi standa á sér að láta lög
ganga yfir þá, sem gerzt hefðu
sekir um okurstarfsemi og
önnur lögbrot. Hins vegar gæti
dómsmálastjórnin ekki hafizt
handa og byggt rannsóknir og
ákærur á orðróm einum. Fyrir
hendi yrðu að vera beinar kær
ur á hendur tilteknum aðiljum
til þess að unnt væri að hefj-
ast handa um rannsókn.
Ráðherrann komst einnig
þannig að orði, að okur hefði
tíðkast á öllum tímum. Gegn
slíkri starfsemi yrði að vinna. En
það hefðu alltaf verið miklir erf-
iðleikar á að hafa hendur í hári
þessara lögbrjóta. Þeir, sem ientu
í klóm þeirra, ættu óhægt með
að koma upp um atferli þeirra.
Dómsmálaráðherra skoraði
í þessum umræðum á þá þing-
menn, sem mest hafa fjölyrt
um það, að um víðtæka okur-
starfsemi væri að ræða í land-
inu, að nefna ákveðin dæmi,
sem þeim væru kunn um slíka
starfsemi. Enda þótt ráðherr-
ann endurtæki þessa áskorun
hvað eftir annað, voru engin
slík dæmi nefnd.
Fyllsta ástæða er til þess að
beina þeirri áskorun til alls al-
mennings í landinu, að leggjast
á eitt um það að gera dómsmála-
stjórninni mögulegt að hafa hend
ur í hári okrara og annarra lög-
brjóta. Samkvæmt íslenzkum
réttarvenjum, geta handhafar
dóms- og ákæruvalds ekki hafið
rannsókn eða ákærur vegna orð-
róms eins eða sögusagna, eins og
dómsmálaráðherra benti á í ræðu
sinni á Alþingi. Því verða að hafa
borizt kærur um það, að ákveðn-
ir aðilar hafi framið tiltekin lög-
brot. Að fengnum slíkum vís-
bendingum eða kærum, sem
studdar eru rökum, er dómsmála-
stjórninni ekki aðeins rétt held-
ur skylt að hefjast handa.
Það er vissulega ekki til upp-
byggingar almennu siðgæði í
landinu, að þar þróist svik og lög
brot. Þvert á móti er að slíku
bæði tjón og vanvirða. Það er
þess vegna ekki nóg að fjölyrða
um það, að okur og önnur lögbrot
eigi sér stað. Þeim, sem kunnugt
er um það, ber að snúa sér til
löglegra yíirvalda, kæra það og
leggja þar með fram lið sitt til
þess að grafa fyrir meinsemdina.
Um það hefir allmikið verið
rætt í sambandi við eigendaskipti
sem nýlega hafa orðið að einu
stórfyrirtæki í bænum, að þar
hafi verið dregin fjöður yfir
margs konar misfellur, jafnvel
okurlánastarfsemi. Um það skal
ekkert staðhæft hér, við hvaða
rök þessar orðræður styðjist. En
vegna þess, að kommúnistar hafa
verið með alls konar dylgjur um
Firnii-skíSakeppni
SKÍÐARÁÐ Reykjavíkur hefur
ákveðið að gangast fyrir „Firma-
keppni“ í svigi til styrktar starf-
semi sinni.
Keppnin fer fram við Skíða-
skálann i Hveradölum í dag kl.
14,00.
Allir beztu skíðamenn Reykja-
víkur, ásamt nokkrum utanbæj-
armönnum, taka þátt í keppn-
inni. Til þess að gefa öllum
,,firmunum“ jafnan sigurmögu-
(ieika, verður viðhöfð forgjafar-
, keppni.
Keppt verður um þrjá fagra
silfurbikara, sem verða íarand-
gripir.
Verðlaun verða afhent, að lok-
inni keppui, í Skíðaskálanum í
Hveradöluni
Eftirtalin firmu hafa tilkynnt
þátttöku: Skartgripav. Magnúsar
Baldvinssonar, Heildverzl. Hekla,
Skóbúð Reykjavíkur, Hvann-
bergsbræður, Herrabúðin, Vél-
smiðjan Sindri, Loftleiðir h. f.,
Brezkir togaraeigendur
viija einokunaraðstöðu
Huntley Woodcock fluíti athy^lisvcrða
ræðu á þingi frjálslyndra
HUNTLEY WOODCOCK fiskveiðiráðunautur íslenzka sendi-
ráðsins í London hélt fyrir nokkru fyrirlestur um landhelgis-
mál íslands á fundi félags ungra manna í Frjálslynda flokknum.
Hann bar þar m. a. til baka þann misskilning margra í Bretlandi
að íslendin'gar hefðu rofið alþjóðalög með því að víkka landhelgi
það, að þetta mál hefði komið
fyrir ríkisstjórnina, þá er rétt að
það komi greinilega fram, að slíkt
er með öllu tilhæfulaust. Fyrir
ríkisstjórninni eða dómsmálaráðu Almennar Tryggingar7 Féíags-
neytinu hefir ekkert það legið,
sem gæfi tilefni til þess, að rann-
sókn væri fyrirskipuð gagnvart
fyrrgreindu fyrirtæki, eða þeim
eigendaskiptum, sem þar hafa
farið fram. Frá þessu skýrði dóms
málaráðherra m. a. í umræðun-
um á Alþingi.
Það er eðlilegt og sjálfsagt, að
prentsmiðjan, Flugfélag íslands,
S. Árnason & Co., Geir Stefáns-
son & Co., Trygging h. f., fsa-
foldarprentsmiðja, Skóverzlun
Lárusar G. Lúðvígssonar, Þ.
Jónsson & Co., Haraldarbúð h.f.,
Timburverzl. Árna Jónssonar,
Landssmiðjan, Heildv. Haraldar
Árnasonar, Sjóvátryggingafélag
almenningur krefjist þess, að lög fglands, Skóverzl. Hector, Vinnu
séu látin ganga yfir hvers konar fatagerð íslands, Skartgripaverzl.
lögbrot, hverjir, sem í hlut eiga.
Ef það er ekki gert, skapast hætta
á margs konar spillingu, sem sýk-
ir út frá sér á marga vegu. Þjóð-
in verður að geta treyst því, að
allir séu jafnir fyrir lögunum.
Það er einn af hyrningarsteinum
lýðræðisskipulagsins.
En það er ekki nóg að hafa
dugandi dómsmálastjórn, dóm
endur cg lögregluyfirvöld.
Fólkið sjálft, einstaklingarnir,
verða að vera samábyrgir yfir-
völdum sínum um að standa
vörð um lög sín og réttarregl-
ur. Milli almennings og yfir-
valda er náin samvinna nauð-
synleg. Án hennar verður að-
staðan mik.lum mun erfiðari
til þess að kveða niður þær
hneigðir, sem á öllum tímum
og í öllum þjóðfélögum verður
vart til lögbrota og spillingar.
Kornilíusar Jónssonar Vátrygg-
ingaskrifstufa Sigfúsar Sighvats-
sonar h. f., Skóverzl. Stefáns
Gunnarssonar, Ræsir h. f.. Vá-
trygg.félagið h. f., Klæðaverzl.
Braga Brvnjólfssonar, Eggert
Kristjánsson & Co. h. f., Nói,
Hreinn, Siríus h. f., Hans Peter-
sen, Prentsmiðjan Edda, L. H.
Möller, Davíð S. Jónsson & Co.
Ferðir á mótsstað verða frá af-
greiðslu B.S.R. við Lækjargötu
sunnud. kl. 9, 10 og 13.
SAMNINGI SAGT UPP
LÖGLEGA
Mr. Woodcock benti á það í
ræðu sinni að Islendingar hefðu
jafnan haft fjögurra mílna land-
helgi. En með samningi sem Dan-
ir gerðu við Breta 1901 fengu
brezk fiskiskip leyfi til að veiða
inn að þriggja mílna belti. Þessi
samningur var uppsegjanlegur
með tveggja ára fyrirvara. Þegar
svo virtist sem ofveiði ætlaði að
eyða fiskimiðin við Island tóku
íslendingar sig til og sögðu samn-
ingnum upp með fullkomlega lög
mætum hætti.
EINOKUNARVILJI
TOGARAMANNA
Síðan vék Woodcock að lönd
unarbanninu á íslenzkum fiski
í Bretlandi. Hann sagði að
víkkun íslenzku landhelginn-
ar hefði aðeins verið tilefni
sem brezkir togaraeigendur
hefðu notað til að tryggja sér
einokunaraðstöðu á fiskmark-
aðnum. Brezkir togaramenn
hefðu lýst því yfir fyrir mörg-
um árum, að þeir ætluðu að ná
öllum markaðnum á sitt vald.
Afleiðing þess verður tvimæla
laust hækkað verð og minni
gæði vörunnar.

Fyrir 35 árum
Vef'jahancli dkripar:
w
Ut af kaffinu.
EYTANDI“ skrifar eftirfar-
andi:
„Innflytjendur efnisins í þenn-
an þjóðardrykk okkar segjast
vanda þar mjög til gg gefst nú
enn betra tækifæri, er verðið fer
BLAÐ kommúnista birtir í gær' stórlækkandi um þessar mundir.
þrjátíu og fimm ára gamla greinj Þjóð, sem kaupir áfengi fvrir
upp úr Morgunblaðinu, þar sem tugi millj. kr. á ári á að hafa efni á
mælt er gegn kauphækkunum.' að drekka gott kaffi, svo að menn
fólksins. Krónan hefur orðið að bæta úr því, eða réttara sagt
verðminni í höndum þess og til að narra smekkinn, er fundið
gengi hennar að lokum verið upp á því að gera kaffið svart
fcllt. Þessa staðreynd reyna og rammt með ofbrennslu og
kommúnístar stöðugt að dylja íbætingum ýmiskonar gerviefna.
fyrir almenningi. ’ Til skamms tíma var hér í bæn-
um dönsk verzlun, sem kenndi
fjölda fólks að meta og sækjast
eftir góðu kaffi. — Hvað sem því
líður, sem vel má vera, að inn-
flytjendur séu af sjálfsdáðum
farnir að vanda til innflutnings á
kaffi — þá eru við neytendur
enn margir til, sem heimtum að
fá innflutt úrval af góðum kaffi-
tegundum. Við viljum fá að ráða
sjálfir, hvað við drekkum.
Ekki leyfi fyrir
dósakaffi?
HÉR fást oftast góðar tegundir
af te frá þekktum te-fyrir-
tækjum. Vegna hvers fáum við
aldrei að sjá neina slíka trygg-
ingu á kaffinu, nema þegar við
kaupum kaffi á lokuðum dósum?
Og nú segja sumir smásalar, að
stórinnflytjendur heimti, að leyfi
séu ekki veitt fyrir dósakaffi og
duftkaffi. — Er það satt?
— Neytandi."
Ef Anatole France
hefði skapað manninn!
HINN spaki franski rithöfundur
Anatole France skrifaði á
einum stað:
„Ef ég hefði skapað manninn
og konuna, þá hefði ég skapað
þau eftir fyrirmynd beirra skor-
dýra, sem eftir líf lirfunnar
breytast í fiðrildi og sem hinn
síðasta stutta kafla af tilveru
þeirra hugsa ekki um annað en að
elska og vera yndisleg. Ég hefði
haft æskuna síðasta mannlega
æviskeiðið."
Sá, sem ekki
hirðir um aur-
inn mun enga
eignast krón-
una.
SNJALLIR KRAKKAU
TRIPOLIBÍÓ sýnir nú afbragðs-
góða þýzka kvikmynd, er það
nefnir „Snjallir krakkar”, en á
þýzku heitir „Púnktchen und
Anton“. Eru aðalhlutverkin,
Púnktchen litla og Anton vinur
hennar leikinn af níu ára telpu
og tólf ára dreng. Fjallar mynd-
in um líf þessara litlu og elsku-
legu barne, sorg þeiria og gleði
og barnslega vináttu þeirra, en
jafnframt er myndin „spennandi“
er á líður og full af glensi og
ágætri kímni, en sýnir einnig
hinar alvarlegu hliðar lífsins á
þann hátt að það á ekki síður
brýnt erindi til hinna fullorðnu
sem barnanna. — Er myndin öll
ágætlega gerð og prýðilega leik-
in, enda vekur hún mikinn íögn-
uð áhorferda, eldri sem yngri.
Er hún bvggð á skáldsögunni
„Púnktchen und Anton“, eftir
þýzka rithöfundinn Erich Kástn-
er, en sagnn varð á sínum tima
metsöiubók í Þýzkalandi og
Danmörku.
Hér verður ekki rakið efni
myndarinnrr, enda væri það ekki
rétt gagnvart væntanlegum áhorf
endum og sjón er jafnan sögu
ríkari, en það get ég fullyrt að
ég hef aldrei séð skemmtilegri
mynd né betur leikna þar sem
börn fara með aðalhlutverkin. —
Sabine Eggerth heitir fallega
litla stúlkan, sem leikur Púnkt-
chen af miklum skilningi, lifandi
fjöri og skemmtilegum svipbrigð-
um, en Anton litla leikur Peter
Felt, bráðfallegur drengur er
einnig sýnir afbragðsgóðan leik.
Af öðrurr. leikendum má nefna
drenginn Klaus Kaap, er leikur
Klepperbein, skólabróður Antons
hinn versta þrjót þótt lítill sé,
og fer prýðilega með það hlut-
verk, Pau! Klinger og Hertha
Feiler, er ieika Pogge, sokka-
framleiðanda og frú hans Evu,
foreldra Púnktchens litlu, Heide-
marie Hatheyer, er leikur frú
Gast móður Antons, Annie Rosar,
er fer með hlutverk Bertu mat-
reiðslukonu og er bráðskemmti-
leg og loks þau skötuhjúin ung-
frú Andaeht, barnfóstru og
„unnusta" hennar Róbert, sem
er róni og innbrotsþjófur, en
þau eru leikin af Jane Tilden og
Hans Putz.
Enda þótt kvikmy td þessi sé
gamansöm og borin uppi af börn-
um, þá er hún engu að síður,
eins og áður er sagt, læidómsrík
hinum fullorðnu, og sýnir meðal
annars hve-su kuldalegt það get-
ur verið cg oft átakanlegt, er
foreldrar, og þá ekki síst mæður,
vanrækja bcrn sín vegna tildurs
og hégómaskapar. — Einnig að
þessu leyti er myndin hin at-
hyglisverðasta og þess virði að
sem fiestir sjái hana. Mæli ég því
hiklaust með þessari mynd.
Ego.
VARSJÁ, 10. marz. — Tveir
brezkir ríkisborgarar liafa verið
látnir lausir í Póllandi eftir að
hafa setið þar í fangelsi um nær
þriggja ára skeið. Menn þessir
eru bræður, Stephen og Fred
Greenwood. Engin frekari grein
er gerð fyrir ástæðunum, er
liggja að baki því, að bræðurnir
voru látnir lausir.