Morgunblaðið - 24.03.1955, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 24. marz ’55
Afmœliskveöja til Ólafs
Jónssonar búnaðar-
, ráBunauts á Akureyri
Mapi hefur siarfað fyrir Reyfcjavíkurhöfn í 27 ár
EG varð höndum seinni í gær
að koma afmæliskveðju í
blaðið til fornvinar míns og
gamals húsbónda. En þar sem
mér finnst rétt að geta góðra
manna og verka þeirra á merk-
um tímamótum ævinnar, langar
mig til að leggja orð í belg. Það
er of seint að geta manna og
mæla þá máli þegár þeir eru all-
ir, enda óvíst hver annan grefur,
og þá er heldur ekki unnt að
segja nema eintóm hrósyrði.
Ég kynntist Ólafi Jónssyni
skömmu eftir að hann kom heim
frá námi við Landbúnaðárháskól-
ann, þegar hann hafði tekið við
forstjórastörfum hjá Ræktunar-
félagi Norðurlands á Akureyri,
en þá var það félag á heljar-
þröminni. Réðst ég norður vorið
1924 og dvaldist þar sumarlangt.
Sumarið var afar kalt og stirt til
búskapar, en Ólafur stýrði öllu
þegar á rétta leið komst vel í
höfn um haustið og úr því
blómgaðist hagur félagsins ár frá
ári.
Við fyrstu kyimi okkar Ólafs
tók ég eftir því, hve hann var
ósérhlífinn, og síðar reyndi ég
hann oft að því, langt umfram
(Eysteinn Þórarson ÍR) 74,0
alla aðra húsbændur, sem ég hefýj 2. Skóv Stefáns Gunnarssonar
haft. Einkum-er mér minnisstætt
síðkvöld eitt, er ég kom úrvinda
heim eftir langan dag með enn
þreyttari hest í taumi. Þegar ég
hafði fengið smáfjressingu var
næst að koma hestinum í haga,
en þá bar Ólaf að í þeim svif-
um. Sagði Ólafur mér að fara inn
til að hvílast, og ætlaði hann
sjálfur með hrossið. Mér fannst
það ekki viðeigandi, að húsbónd-
inn sjálfur flytti hross í haga um
miðnæturleytið og tók því fjarri,
en Ólafur er þrár, þar sem hann
tekur því og aíleiðingin varð
sú, að við urðum samferða með
hestinn upp allar brekkur og
suður á Galtalæk.
Ég lærði margt nytsamt af
Ólafi þetta sumar, og bý ég enn
að sumu af því, Vistin var ágæt
en kaupið auðvitað lítið, eins og
þá var títt en lærdómur er ekki
ávallt metinn til fjár á réttan
hátt.
Ólafur Jónsson hafði verið
mesti námshestur í skóla, og við
brottfararpróf af Landbúnaðar-
háskólanum varð hann annar af
meira en hundrað nemendum, ef
ég man rétt, og mun enginn ís-
lendingur hafa skilizt betur við
þá stofnun.
Ólafur Jónsson er ræktunar-
maður í þess orðs beztu merk-
ingu, en mér þykir ekki ótrúlegt,
að honum hafi á stundum þótt
miða seint í ræktunarmálunum
og orðið að horfa á það með
óþolinmæði, hve hægt gengi.
Minnir mig að hann hafi ein-
hverntíma skrifað um slóðahátt
manna við að nota þá reynslu,
sem af tilraunum hans og rækt-
un fékkst og árlega var skýrt
frá í Ársriti Ræktunarfélagsins,
en því riti hefur hann haldið úti
með prýði um 30 ár.
Ólafur lét af störfum við gróðr
arstöðina á Akureyri er hann
hafði starfað við hana í 25 ár.
Ég efa að það hafi verið rétt ráð-
stöfun, en hann hefur áfram ver-
ið framkvæmdastjóri Ræktunar-
félagsins. Annars ætti það að
vera til athugunar, hvort ekki
væri hollt þjóðfélaginu, ef ýmsir
rótgrónir dragbítar hættu störf-
um einmitt eftir 25 ár.
En hvað sem allri ræktunar-
menningu líður, þá er það víst,
að hún er lengst komin í Eyja-
firði. Á Ólafur drjúgan þátt í
því, þótt fleiri stoðir renni auð-
vitað undir það. Spor Ólafs um
Eyjafjörð munu sjást víða og
þeirra gæta lengi, svo að eftir
atvikum má hann vera harla
glaður yfir afrekunum.
Þv| fer fjarri, að við Ólafur
höfum ávallt verið sammála. Við
höfum verið á öndverðum meiði
í mörgum málum og deilt um
margt. Og ekki vantaði kappið
á báða bóga. En samt er það svo,
að mér er jafnvel enn hlýrra til
Ólafs fyrir þá sök og met hann
engu að síður fyrir það, enda
kann han.i þá list að ræða málin
með rökum og er rökfastur.
Ég óska Ólafi til hamingju með
þennan merkisdag á æfinni, og
óska honum og hinni ágætu konu
hans, Guðrúnu Halldórsdóttur
alls hins besta í framtíðinni.
Hákon Bjarnason.
Úrslit firmakeppn!
skíðamanna
HÉR á eftir fara úrslit Firma-
keppninnar, sem haldin var við
Skíðaskálann í Hveradölum s.l.
sunnudag og sagt hefur verið frá
í Mbl. fyrr.
Stig
1. Klæðav. Braga Brynjólfss.
10.
11.
(Stefán Kristjánsson A) 76.5
3. ísafoldarprentsmiðja
(Ásgeir Eyjólfsson Á) 76,7
4. Loftleiðir
(Guðni Sigfússon ÍR) 81,5
5. Skartgrv. Konilíusar Jónss.
(Grímur Sveinsson ÍR) 83,7
6. Vinnufatagerð fslands
(Gunnar Finnsson Sigl.) 83,9
7. Eggert Kristjánsson & Co.
(Matth. Sveinsson ísfj.) 84,6
8. Skóv. L. G. Lúðvíkssonar
(Guðm. Jónsson KR) 86,5
9. Hvannbergsbræður
(Magn. Guðmundss. KR) 87,3
Geir Stefánsson & Co.
(Þórir Jónsson KR) 88,0
Þ. Jónsson & Co.
(Svanb. Þórðarson ÍR) 88,4
12. Almennar tryggingar h.f.
(Sig. R. Guðjónsson Á) 89,2
13. S. Árnason & Co.
(Kolbeinn Ólafsson Á) 89,5
14. Vélsmiðjan Sindri
(Hilmar Steingrímss. SS) 91,0
15. Sjóvátryggingarfél. fslands
(Jakob Albertsson ÍR) 91,2
16. Landssmiðjan
(Elfar Sigurðsson KR) 91,6
17. Hans Petersen
(Haukur Hergeirsson Á) 91,6
18. Skóbúð Reykjavíkur
(Jóh. Ó. Guðmundss. KR) 92,2
19. L. H. Múller
(Einar Einarsson SS) 94,1
20. Skartgrv. M. Baldvinss.
(Stefán fjallgrímss. Val) 94,5
21. Nói, Hreinn og Síríus h.f.
Sveinn Jakobsson Sigl.) 94,9
22. Prentsmiðjan Edda
(Jóhann Vilbergss. Sigl.) 96,0
23. Heildv. Haraldar Árnasonar
(Óskar Guðmundss. KR) 97,9
Heildverzlunin Hekla
(Páll Jörundsson ÍR) 99,3
Haraldarbúð
(Þórarinn Gunnarss. ÍR) 101,0
26. Skóverzlunin Hector
(Finnb. Guðm.ss. Val) 102,0
27. Vátryggingarskr. Sipf. Sighv.
(Úlfar Skæringsson ÍR) 104,7
28. Félagsprentsmiðjan
(Sigurður Tómasson ÍR) 105,8
29. Vátryggingarfélagið h.f.
(Elías Hergeirsson Á) 113,6
30. Ræsir h.f.
(Rúnar SVindórss. ÍR) 116,5
31. Flugfélag íslands
(Gísli Jóhannsson Á) 118,7
32. Timburv. Árna Jónssonar
(Guðm. Jónss. Hverag ) 123,6
33. Herrabúðin
(Leif Gíslason KR) 134,4
34. Trygging h.f.
(Ragnar Elentínusson) 134,5
35. Davíð S. Jónsson & Co.
(Ragnar Thorvalds. ÍR) 159,2
MYNDIN hér að ofan er af hin-1
um aldna dráttarbát Reykjavík-* 1
urhafnar, Magna, sem starfað hef,
ur hér í höfnini s. 1. 27 ár. —'
Magni var smíðaður í Hamborg ■
í Þýzkalandi árið 1920 og er 111
brúttó smál með 325 ha gufuvél.
Hét hann þá Mina Schupp. Árið
i 1928 fóru þeir utan Þórarinn
Kristjánsson fyrrv. hafnarstjóri
og Geir Sigurðsson skipstj. og
festu kaup á bátnum f. h. Hafn-
■ arsjóðs. Þorvarður Björnsson yf-
irhafnsögumaður sigldi honum
j heim. Var hann þá skírður upp
og gefið nafnið Magni. Síðan hef-
ur Magni alia tíð verið notaður
hér í höfuinni og bjargað mörg-
um skipum frá því að stranda í
námunda við Reykjavík. Var
hann iðulega sendur til hafna úti
á landi til þess að draga skip
hingað til Reykjavíkur. Einnig
hefur hann ætíð verið notaður til
þess að brjóta ís þegar þörf hef-
ur krafið Hefur Magni gegnt
starfi sínu með mestu prýði og
reynzt fyllilega eftir því, sem við
var búizt af honum.
Nú er hann orðinn gamall og
hefur ekki haffærisskírteini
nema fyrir takmarkað svæði í ná
grenni Reykjavíkur. Nú fyrir
nokkru var hleypt af stokkunum
nýjum dráttarbát hér í höfninni
og mun hann verða tilbúinn að
taka til starfa með vorinu. Óráð-
ið er enn hvað gert verður við
Magna gamla. Skipstjórn á hon-
um síðari árin hafa hafnsögu-
menn annazt, til skiptis sína vik-
una hver.
(Ljósm. Har. Teits.)
Sennilega eitthvnð í íæðinn ekkar
sem framkallor krabbamein
24.
25.
BEZT AÐ AUGLÝSA
1 MORGVNBLAÐUSV
4
ISÍÐASTA hefti Fréttabréfs um
heilbrigðismál er skýrt frá
skráningu krabbameinssjúklinga
í Landsspítalanum á síðastl. ári.
í spítalanum voru samtals skráð-
ir 281 krabbamein, 160 konur og
121 karlar. Þetta er þó hvergi
nærri heildartala, því að ekki
hafa borizt tölur um skráð
krabbamein í Landakotsspítala
eða frá Akureyri. Þykir Frétta-
bréfinu ekki of hátt að áætla
skráningu krabbameins 1954 hafa
farið yfir 300, ef allt kæmi fram,
sem læknar vita um, og væru
þá ótalin þau mein, sem þeir
vita ekki um, sumpart vegna
þess, að sjúklingarnir geta ekki
þekkt öll krabbamein, vegna
þess hve mörg þeirra eru falin
og gefa lítil einkenni, segir blað-
ið.
STAÐFESTING FÆST
Um skráningu þessa ritar rit-
stjórinn, próf. Niels P. Dungal,
allítarlega grein, og þar segir
hann m. a.:
Þessi skráning staðfestir það,
sem áður var vitað, nl. að megin-
þorri meinsemdanna er bundinn
við tiltölulega fáa staði. Hjá
karlmönnum er það fyrst og
fremst maginn. sem verður fyrir
barðinu á krabbameininu. Af
þeim 121, sem skráðir eru með
krabbamein, hafa 47 meinsemd-
ina í maganum, eða 47%. í Eng-
landi er krabbamein í lungum
orðið algengara en í maga hjá
karlmönnum og í endagörn er
það þar álíka algengt og í maga.
Hér eru skráð 7 mein í lungum
og aðeins eitt í endagörn, Á ís-
landi tekur maginn á sig svo að
segja öll krabbamein meltingar-
færanna, en víðast hvar annars
staðar er skiptingin á milli ýmsra
hluta meltingarfæranna jafnari,
einkum þannig að meira kemur
á ristil og endagorn. Sennilega er
eitthvað í fæði okkar, sem fram-
kallar krabbamein og verkar
þegar það kemur ofan í magann,
en klofnar eða leysist upp i maga
og mjógirni, svo að það verkar
yfirleitt hvorki á ristil né enda-
görn. Konurnar sleppa sennilega
betur vegna þess að þær borða
minna.
- segir Fréttabréf um heilbrigðismál
við allpjgun á nær 300 krabbatilfellum
Mikilsvert væri að vita hvað
það er í fæði þjóðarinnar, sem
slík hætta getur stafað frá, en
um það verður ekkert fullyrt.
í SVEITUM
OG KAUPSTÖÐUM
Þá gerir ritstjórinn samanburð
á krabbameini í sveitum lands-
ins og kaupstöðum, og þar segir
m. a.:
Á áratugnum 1940—49 höfum
við reiknað út hve margir dóu
úr krabbameini í maga af hverj-
um 100 manns, sem lifandi voru
samkvæmt manntalinu 1940 og
voru fertugir og eldri. Það yfirlit
lítur þannig út:
sem heldur sig meira inni, og
verða því fyrir meiru af því sem
kann að vera krabbameinsert-
andi í matnum. Ekki er vert að
vera með neinar getgátur um
hvað það kann að vera í fæði
sveitafólksins, sem felur í sér
krabbameinshættuna, eða hvort
munurinn er eingöngu fólginn í
því að karlmenn í sveit neyta
meiri matar en karlmenn í kaup-
stöðum og fá því frekar krabba-
mein í magann. Ýmsir hafa illan
bifur á steiktri feiti og steiktum
mat yfirleitt, en naumast getur
það verið orsökin hér, þar sem
j sveitafæðið hefur miklu frekar
I verið soðið en steikt, og oft ekki
KRABBAMEIN I MAGA
Fólksfjöldi Yfir 40 Dóu úr krabbame
alls ára % i maga %
Rvík: Karlar 17704 4776 27 97 2,0
— Konur 20564 6230 30,3 97 1,6
Sveit: Karlar 24707 7468 30,3 188 2,5
— Konur 22277 7870 35,3 95 1,2
Hér kemur fram það sama og
skráningin sýnir, nl. að krabba-
mein í maga gerir mest vart við
sig hjá karlmönnum í sveit. Þeir
borða mun meira en kvenfólkið,
Sýslufumliir Sfcap-
ur yf!r
SAUÐÁRKRÓKI, 23. marz —
Sýslufundur Skagafjarðarsýslu
var settur kl. 13 í dag. Er búizt
við að fundurinn standi þessa og
næstu viku. Veður er milt og
gott og er aðkomufólk farið að
setja svip sinn á Sæíuvikuna.
—Guðjón.
einu sinni soðið, þar sem skyr,
hræringur og mjólkurmatur,
ásamt kjöti og fiski, hefur verið
aðaluppistaðan í daglegu fæðj.
En þó að fæðið hafi breytzt nokk-
uð í seinni tíð, skiptir það ekki
máli í þessu sambandi, því að
við verðum að gera ráð fyrir því,
að þau krabbamein, sem nú eru
að koma fram, sé afleiðingin af
fæðinu, sem neytt var fyrir 20—
30 árum síðan.
Járnbrautir bana elgdýrum
Oslo — Upp á síðkastið hafa
járnbrautarlestir í Noregi banað
meir en 100 elgdýrum. Þykja
þetta vandræði. Elgirnir fælast í
skógunum, þegar lestirnar nálg-
ast og hlaupa snögglega út á
teinana.