Morgunblaðið - 30.03.1955, Page 11

Miðvikudagur 30. marz 1955
MORGVNBLAÐIÐ
11
Fæðing á lögreglusföBsrsni
Haildér Eyþórsson
kaupm. ffmmtugur
ÞAÐ ER alltaf nokkur viðburður
í lífi fólks, þegar það stendur á
fimmtugu. Flestir, en þó ekki all-
ir, hafa þá náð hápunkti í lífi
því, er þeir bjuggu sér.
Margir bera þó það grómagn í
sér, að fimmtugsaldurinn færir
þeim enga afturför, þvert á móti
halda þeir áfram að vaxa í starfi
sínu og á meðal vina sinna.
Einn slíkra manna er Halldór
Eyþórsson, kaupmaður, sem á
fimmtugsafmæli í dag. Halldór er
einn þeirra manna, sem halda á-
fram að vaxa meðal vina sinna
og annara, er til þekkja, enda
þótt hin venjulegu vaxtarár séu
ófiSfrirleife
Tí

II
Fyrri helgi bar annarlegan gest sem allir eru hinir efnilegustu.
að garði hjá lögreglunni í Reykja Hvíla kisu, sem er pappakassi
vík. Það var bröndóttur köttur.
Bar hann sig heldur aumiega og
vorkunnuðust lögreglumenn yfir
hann og veittu honum húsaskjól.
Reyndar kom í ljós við nánari
athugun að þessi „hann“ var bara
„hún“, þ.e. læða, sem var að því
komin að fæða kettlinga. Var því
undinn að því bráður bugur að
útbúa þægilega hvílu fyrir kisu
og fyrr en varði hafði hún eign-
ast fjóra myndarlega kettlinga,
búinn ullarbrekáni, var síðan
færð til miðstöðvarherbergis lög-
reglustöðvarinnar og þar hefst
nú kisa við og þvær sínum
skrækjandi börnum. Nú þegar
mun vera búið að lofa tveimur
af kettlingunum til kattaraðdá-
enda. Ljósmyndari Mbl. Ól. K.
Magnússon tók þessa mynd af
móðurinni og börnum hennar ný-
lega.
Bréf sent Morgunblaðinu
Fuglarnir og tjörnin
ÞAÐ er ekki ósjaldan að minnzt
er á Tjörnina í blöðunum og
fuglalífið þar, og bendir það til
þess, sem allir vita, hve Tjörnin
er mönnum hugstæð og fuglalífið
þar, fyrir þann yndisleik, sem
hvort tveggja veitir bæjarbúum.
Nýlega hafa tvær greinar birzt
í blöðunum um þetta efni, en
vegna þess að þar kennir nokk-
urs ókunnugleika og misskilnings
vildi ég leyfa mér að koma með
leiðréttingu.
í fyrri greininni var sagt, að
ekið hafi verið „drullu“ út í hólm
mann þegar Tjörnin var lögð í
febrúar. Sannleikurinn er sá, að
fyrir mín tilmæli, var hólminn
í skurðinn, áður en honum er
lokað, fyrir heitt afrennslisvatn, 1
sem síðar yrði svo leitt þarna í
Tjörnina, frá húsum við Bjark-
argötuna eða frá Gamla stúdenta-
garðinum. Og get ég ekki séð
neina slysahættu í sambandi við |
það þó þetta yrði gert.
j Þar sem greinarhöfundur talar
um að gæsahjónin hafi horfið af
Tjörninni nokkrum sinnum í vet-
ur og sést suður á Bessastaða-
tjörn, þá er það á misskilningi
byggt. Það eru álftahjónin, sem
| flogið hafa til Bessastaða í nokk-
! ur skipti í vetur, og fengið þar
góðar viðtökur, sem og aðrir, '
sem heimsækja þann háa stað. j
j Um fuglalífið þarna á Tjörn-
inni að vetrinum mætti margt
segja. Þarna hafa stundum verið
Tarjei Vesaas. Er þetta líklega
kennarans á þessu háskólaári.
|
HEFIR GEFIÐ ÚT 28 BÆKUR |
Tarjei Vesaas er einn hinn vin- ;
sælasti og í senn afkastamesti
í venjulegri merkingu, löngu hjá núlifandi rithöfundur Norð- I
liðin. i manna. Hefir hann gefið út ekki
færri en 28 bækur, ljóð, leikrit,
smásögur og skáldsögur, en tví-
mælalaust hefir hann náð lengst
á sviði skáldsagna- og smásagna-
gerðar. Hín síðasta skáldsaga
hans „Várnatt“, kom út í fyrra á
norsku, dönsku og sænsku sam-
tímis, en slíkt er mjög fátítt um
fagurfræðileg bókmenntaverk í
Noregi.
„VINDANE“ — BEZTA BÓK
EVRÓPU 1952
Óhætt er að segja að Tarjei
Vesaas er sá meðal núlifandi
norskra rithöfunda, sem er einna
þekktastur utan heimalands síns.
Bækur hans hafa verið þýddar
á fjölda erlendra tungumála og
árið 1953 hlaut hann ítölsku
, Feneyja-verðlaunin fyrir beztu
,ssm
boSskap að ílyifa,
NNAÐ kvöld kl. 20.15 mun Ivar Orgland sendikennari í
^ norsku við Háskólann halda fyrirlestur um norska rithöfundinn.
síðasti háskólafyrirlestur sendi-
lagfærður, vinnuflokkur frá bæn- j á fjórða hundrað endur á þröngri
um undir stjórn Guðjóns Þor- j vök auk álfta og gæsahjónanna,
steinssonar, verkstjóra, hlóð upp og margir hafa komið þarna dag-
í skörðin, sem brotnað höfðu í j lega með brauðgjafir handa aliri
hólmann undanfarið, og lagfærði þessari fuglahjörð. Ef vökin hef-
hann allan af mikilli prýði, að ur lokazt, hafa endurnar flogið
síðustu var svo mold ekið út í til sjávar, og álftirnar horfið um
hólmann. Verður henni svo að' stund til Bessastaða, en gæsa-
sjláfsögðu jafnað út nú þegar
vorar, og grasþökur lagðar þar
yfir. Krían mun að sjálfsögðu
fagna þessu vel, þegar hún kem-
ur í maí, og una sér þarna vel,
sem áður, þó að hólminn sé ekki
gerður að malareyri, eins og
mér skyldist að höfundur fyrr-
nefndrar greinar vildi helzt,
vegna kriunnar.
Hvað snertir síðari greinina,
sem birtist í Morgunblaðinu 24.
þ. m., þar sem sagt er að heitu
vatni hafi verið veitt i suður-
enda Tjarnarinnar, vildi ég segja
þetta: að ég hef nær daglega í
allan vetur heimsótt fuglana
þarna með brauðgjafir, og sann-
leikurinn er sá, að þarna heíur
lengstum haldizt auð vök. þar
sem lækurinn úr Vatnsmýrinni
kemur undan Hringbrautinni, en
heitu vatni hefur enn ekki verið
veitt í Tjörnina svo mér sé
kunnugt um, hvorki þarna né
annars staðar, hefur þó í mestu
frosthörkunum tekið fyrir þessa
litlu vök, og hef ég þá óskað þess
innilega, að komið væri þarna
heitt afrennslisvatn til að varna
því að vökin frysi. Nú hefur
skurður verið grafinn þarna í
gegnum allt túnið frá Bjarkar-
götunni, og er mér tjáð að leggja
eigi þarna kalt vatn til vökvunar
blómaskrúði í Hljómskálagarð-
inum. Vildi ég nú mælast til þess
við þá, sem þarna hafa ráðin,
hjónin hafa þá verið ein eftir, og
kúrt í hólmanum í skjóli við
styttu Þorfinns Karlsefnis, og
satt að segja hef ég þá vorkennt
þeim þeirra tilveru þarna í
frosti og fjúki, en um leið glaðst
af vönduðum dúnfeldi þeirra, og
þolgæði, að halda sér heitum og
lifandi.
Og nú fer vorið að nálgast með
hækkandi sól og sælum sunnan-
vindum og þá eru allar þrautir
vetrarins að þessu sinni bráðum
að baki hjá fuglahjörðinni á
Reykjavíkurtjörn. En við meg-
um gjarnan hugleiða að eitthvað
er hægt að gera til að létta henni
lífið næsta vetur.
Kjartan Ólafsson,
brunavörður.
Halldór Eyþórsson er fæddur
30. marz 1905 að Mel í Hraun-
hreppi. Árið 1921 fluttist hann
til Reykjavíkur og vann þar og
á Álafossi um nokkurt skeið.
Árið 1941 stofnaði hann eigin
verzlun hér í bæ og hefir verzl-
að hér síðan.
Það sem ég tel að einkenni
Halldór einna bezt er lip-
urð og prúðmennska, en þetta
tvennt ásamt góðum kostum
öðrum er það sem hverjum og
einum er nauðsynlegt í starfi og
daglegri umgengni.
Foreldrar Halldórs voru þau
hjónin Jónína Guðrún Jónsdótt-
ir og Eyþór Einarsson, er var
maður hagur í bezta lagi og stóð
fyrir byggingum hér í bæ á efri
árum sínum.
Halldór er kvæntur Ingibjörgu
Ólafsdóttur frá Akranesi, ágætri
konu, sem hefir búið fólki sínu
hlýlegt og vinalegt heimili.
Þeir verða eflaust margir, sem
senda Halldóri hlýjar kveðjur á
fimmtugsafmælinu — í þeim
kveðjum verða þakkir til manns,
sem ekki telur eftir sér auka-
spor, ef hann álítur það vera
samferðamönnunum til góðs.
Þegar ég sendi Halldóri og
fjölskyldu hans þessa kveðju í
tilefni afmælisins, þá er það ekki
sízt vegna þeirrar skemmtilegu
staðreyndar, að hann og hans
fólk fer vaxandi eftir því sem
kynnin verða lengri. H. Th, i
Hroplsekaveiðí
halln á Akranesi
AKRANESl 28. marz. Fimmtu-
daginn 24. þ. m. voru hrogn-
kelsajiet 15gð í sjó í fyrsta sinn
á þessu ári hér á Akranesi. Guð-
mundur Þórðarson og Valdimar
Eyjólfsson lögðu þá sitt netið
hvor. Á föstudaginn fengu þeir
í fyrstu vitiun 5 rauimaga hvor
um sig. Eii é laugardaginn annar
4, hinn 3. í dag vitjuðu þeir
um í þriðja sinni og fékk annar
hvort þeir ekki vildu leggja rör 23 rauðmaga en hinn 17. —Oddur
Jóhanna Guðmnnds-
dóttlr
Fædd 27. nóvembcr 1869.
Dáin 27. deseinber 1954.
Kveðja jrá sonarsonum:
Gunnari Cæsar og Magnúsi Vignir
Hvílast hendur þær
hjartans mildar
er lífi lögðu
likn í þraut —
hlúi hendur þeim
hjartans mildar.
Þín fylgd var ljós okkar
farna braut
og lýsir heiman heim
þó húmi’ á vegi —
þér fylgir ást
okkar allra á braut.
Hvíldu móðir, hægt
að höllum degi
til jarðar sofnuð
frá sárri þraut —
til himins vakin
með heiðum degi.
fimm árum síðar kvæntist hann
Halldis Moren, sem sjálf er með-
al hinna þekktustú ljóðrænu
skálda Norðmanna, dóttir ritþöf-
undarins Svens Moren. Það er ý
sagt, að þegar hún var í þann
veginn að gefa út fyrsta ljóða- 'ý
safnið sitt, þá hafi henni verið j
ráðlagt að gifta sig í staðinn og
fór hún að því ráði og fyrir val-
inu var enginn annar en Tarjei
Vesaas. Áreiðanlega hefir hvorki v
hún né skáldskapur hennar skað-
ast af þeim ráðahag. Og á skáld-
heimilinu í Midtbö fæðast stöð-
ugt Ijóð, sögur og leiklist af
hinum frjóa penna Vesaas-hjón-
anna.
FER SINAR EIGIN LEIÐIR
Tarjei Vesaas kemur alltaf til
dyranna sem fullkomlega ein-
lægur og sjálfum sér samkvæm-
ur. Hann fer sínar eigin leiðir,
engum háður. Meðal norrænna
höfunda mætti ef til vill nefna
einn öðrum fremur, sem segja
mætti, að Vesaas væri andlega
skyldur — það er Par Lagerkvist.
Tarjei Vesaas skrifar á ný-
norsku. Hann er fyrsti nýnorski
rithöfundurinn, sem hefir eins
mikla þýðingu fyrir alla Norð-
menn hvort sem þeir búa í sveit
eða bæ. Enginn Norðmaður, sem
lætur sig bókmenntir nokkru
skipta, þekkir ekki verk Vesaas
— hann getur ekki verið „þekkt-
ur“ fyrir það.
HIN SKÁLDLEGA I-RÓI N
VESAAS
Hæpið væri að kenna Tarjei
Vesaas við nokkra ákveðna bók-
menntastefnu, þótt greina megi
í verkum hans vissa þróun og
framan af, leit að stíl og formi.
Fyrstu bækur hans bera nokkurn
rómantískan keim, sem minnir
helzt á Selmu Lagerlöf. Hið
merkasta verk hans frá þeim
bók, sem kom út í Evrópu árið tíma er skáldsagan „Sendemann
1952. Þessi bók var „Vindane“ — Huskuld". Síðar gerist hann raun-
særri í list sinni og má þar til
dæmis nefna hina þróttmiklu
skáldsögu: „Dei svarte hestane“.
I verkum þeim sem Vesaas
hefur skrifað á styrjaldarárun-
um og seinna, birtist hann okkur
sem symbolisti. Á þessum árum
skrifaði hann þrjár meistaraleg-
ar skáldsögur: ,.Kimen“, „Blei-
keplassen" og „Huset i mörkret".
Hin síðastnefnda fjallar um her-
námsárin í Noregi. Höfundur ]ýs-
ir þar hugarfari norsku þjóðar-
innar, dregur ÚDp mynd af hin-
um hertekna Noregi í snilldar-
legu likingaformi. Hlaut bókin
begar .forkunnar góða dóma og
vinsældir.
smásagnasafn með 13 smásögum,
sem þegar hefir unnið alþjóðleg-
an sigur og skipað Vesaas á bekk
með hinum snjöllustu smásagna-
höfundum. Hér, eins og víðar í
ritum Vesaas kemur hann fram
sem meistari í að skrifa um börn
og unglinga.
ÆTTAÐUR AF ÞEI.AMÖRK
Tarjei Vesaas er nú 58 ára að
aldri. Hann er fæddur í Vinje í
Vestur-Þelamörk. Það er fögur
og sérkennileg byggð og fólkið
sem þar býr talar hljómríka mál-
lýzku, sem talin er með þeim feg-
urstu og auðugustu í Noregi.
Þelamörk er í rauninni nokkurs
konar sambland af Austur- og
Vestur-Noregi. Þar er enginn að-
aldalur, eins og víðast í Austur-
Noregi, heldur er landið klofið
í marga smádali, sem aðskildir
eru af skógivöxnum hæðum og
ásum. Og hvarvetna glitrar á
vötn, fossa, elfur og læki. Þarna
á Þelamörkinni hafa varðveizt
fleiri norskar þjóðvísur, en í
nokkrum öðrum hluta landsins og
víst er, að hin sérstæða náttúru-
fegurð og málið sem talað er í
þessum byggðum, hefir drjúgum
auðgað hinn skáldlega innblást-
ur og andagift skáldsins Tarjei
Vesaas.
I
KVÆNTIST HALLDIS MOREN
I 32 ára gamall keypti Vesaas
bóndabæinn Midtbö í Vinje og
BOÐBERI LÍFSINS
Tarjei Vesaas hefir ekki komið
fram í verkum sínum sem beinn.
talsmaður kristinnar trúar, en.
grundvallarhugsun hans er engu
að síður í samræmi 'við hina
kristnu hugsjón: að fórna sér fyr-
ir aðra og greinileg er samúð hans
með hinum trúuðu, t. d. í „Huset
i mörkret". Hann vill berjast
fvrir framgangi hins góða og
jákvæða í manninum og jarðlíf-
inu. Hann trúir á mátt æskunnar
og vill hvetja hana til dáða — og
hann trúir á sigur lífsins gagn-
vart öllum niðurrifstilraunum —
þrátt fyrir allt. Tarjei Vesaas er
höfundur sem hefur boðskap að
flytja öllum núlifandi mönnum.