Morgunblaðið - 07.04.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUN BLAÐIÐ
Fimmtudagur 7. apríl 1955 "j
- llýi forsætisráðherrann
Framh. af bls. 1
buifSi til að raska rónni í White-
hall. Starfsliðið er vant fregnum
af óvæntum viðburðum héðan og
J>aðan af hnettinum og þjálfað í
að íhuga málin vandlega áður en
nókkuð er aðhafst. Fát og fum
Vferi heldur gagnslítið.
LÝTALAUS EMBÆTTIS-
FERILL
j: En þau mörgu ár, sem Sir
Anthony hefir setið í utanríkis-
ráðherrastólnum, eru einmitt
sonnun þess, að maðurinn er
atkvæðamikill. Ekki þarf annað
en minnast þess, hvernig fyrir-
rénnari hans, Herbert Morrison,
6em annars var mjög dugmikill
maður, varð það á á skömmum
■tírna, að skapa hina mestu ringul-
reið í utanríkisstefnu Breta.
Það er mikill munur á,
Tivernig haga ber utanríkis-
og innanríkisstefnu. — Sir
Anthony er fyrir löngu viður-
kenndur sem sá maður, er
gegnt hefir lýtalausar en
^pokkur annar embætti utan-
ríkisráðherra. Enginn vafi er
á því. Og nú er spurningin,
” hvort hann getur með jafn-
miklum yfirburðum staðið
undir þeirri ábyrgð, er mun
hvíla á honum sem forsætis-
ráðherra, en í þeirri stöðu er
eins mikilvægt að hafa til að
bera eðiisávísun stjórnmála-
mannsins og þekkingu og
reynslu í utanríkismálum.
-k DÝRKAÐUR AF KJÓS-
ENDUM SÍNUM
Ekki er auðvelt að gera sér
íulla grein fyrir, hvernig Sir
Anthony reynist sem innanríkis-
Táðherra, þó að frammistaða hans
sem utanríkisráðherra hafi verið
frábær. Bezti mælikvarðinn yrði
þó athugun á kjósendum hans í
Warwickshire, en þeir eru bæði
borgarbúar og bændur.
Það eru engar ýkjur að segja,
að hann sé dýrkaður af kjósend-
Dm sínum, og kemur þetta eink-
um í ljós af atkvæðafjöldanum,
eem hann fær í kosningum. Ekki
nýtur hann samt svo mikils álits
af því, að hann leggi rækt við
kjósendur sína, þar sem hann
liefir verið svo önnum kafinn við
að gegna ráðuneytisstörfum, að
hann hefir aðeins sjaldan haft
•tækifæri til að sækja kjósendur
eína heim.
Ástæðan er að öllum líkind-
um sú, að hann hefir til að
bera persónuleika og skap-
gerð, sem dæmigerir þá hug-
mynd, er menn gera sér um,
hvcrnig sannur Englendingur
eigi að vera, hugsa og hegða
sér. Hann vekur traust. Óað-
finnanlegur klæðnaður hans
og framkoma, óhagganleg ró,
grannur vöxtur og umburðar-
lyndi eru eiginleikar, sem tala
sínu máli, og það kemur þá
ekki, að sök þó að hann teljist
til höfðingja, og ef til vill er
það hagræði fyrir hann.
-* HÖFÐINGI OG
LÝÐRÆÐISSINNI
í Englandi er einnig hægt að
vera hvort tveggja í einu, höfð-
ingi og lýðræðissinnaður stjórn-
málamaður, og flestir Englend-
ingar líta niður á lýðskrumara,
er klappa mönnum á axlirnar og
leggja mikið á sig til að verða
vinsælir meðal almennings. Hef-
ir nokkur Englendingur verið
meiri lýðræðissinni en erki-höfð-
inginn Churchill, og hefir nokkr-
um tekizt betur að leysa úr læð-
ingi tilfinningar og starfsþrótt
brezkrar alþýðu?
Það væri til of mikils ætlazt að
búa^t við því, að Sir Anthony
gæti fyllilega fetað í spor síns
glæsta fyrirrennara, Hann hefir
ekki til að bera hans sterka per-
sónuleika, mælsku og stórkost-
legu kímnigáfu, en enginn annar :
eriskur stjórnmálamaður gæti'
' ' M : 1»► i 11 » M t ' f
gert það betur en Sir Anthony,
enda lendir hann í erfiðri að-
stöðu.
★ VERÐUGUR MÓTSTÖÐU-
MAÐUR
íhaldsflokkurinn ber þó eng-
an kvíðboga fyrir þessu. Þeir
bera óhagganlegt traust til nýja
forsætisráðherrans og vita, að
hann skilur brezka álþýðu svo
vel, að hann getur verið leiðtogi
íhaldsflokksins og mótað stefnu
hans þannig, að varðveitt verði
fylgi þjóðarinnar við rólega fram
þróun — og vafalaust verður Sir
Anthony verðugur mótstöðumað-
ur hinna mörgu dugmiklu manna,
er skipa verkamannaflokkinn.
Þegar stjórnmálaflokkur velur
sér nýjan leiðtoga, er um að gera
að velja mann, sem ekki gerir
sig sekan um axarsköft, og ör-
uggt er, að það mun Sir Anthony
ekki gera. Á engum öðrum stjórn
málamanni — að Winston Churc-
hill undanteknum — hefir eins
mikið mætt í neðri deild brezka
þingsins, en Sir Anthony hefir
aldrei látið tæla sig út á hálan
ís og varpað fram hugsunarlaus-
um yfirlýsingum, er síðar var
hægt að beita gegn honum.
★ SKAPSTILLINGAR-
MAÐUR
Menn fullyrða, að hann hafi
aldrei á ævi sinni látið flónsku
sér um munn fara og aldrei misst
stjórn á skapi sínu. Það er erfitt
að ganga úr skugga um hið fyrr-
nefnda, én hið síðarnefnda er
staðreynd, hvorki nokkur flokk-
ur eða ríkisstjórn getur krafizt
meira af einum manni.
o---□□-----o
Nú spyrja menn sig, hvort
Sir Anthony geti í hinni
miskunnarlausu stjórnmála-
baráttu heima fyrir varðveitt
þann skapandi kraft, sem
hann hefir alltaf haft á tak-
teinum í utanríkisráðuneyt-
inu. Tíminn mun leiða þetta
í ljós, og flestir Englendingar
mundu leggja höfuð sitt að
vcði fyrir, að honum takist
þetta.
Elzfi maSur Seyðis-
fjarðar láfinn
SEYÐISFIRÐI, 6. april — í dag
fór fram jarðarför Árna Björns-
sonar, elsta karlmanns Seyðis-
fjarðar. Var hann rúmlega níræð-
ur að aldri er hann lézt. Jarðar-
förin var fjölmenn. —Benedikt.
Aðalfundur Félags
garðyrkjumanna
AÐALFUNDUR Félags garð-
yrkjumanna var haldinn s.l.
sunnudag.
í stjórn, félagsins voru kjörnir:
Björn Kristófersson form., Björn
Vilhjálmsson varaform., Sigurð-
ur Jónsson ritari, Agnar Gunn-
laugsson féhirðir og Jón Magn-
ússon meðstjómandi.
Lestir Róðrar
562 51
548 60
545 60
476 58
426 34
367 43
Grundarfjarðarbálar
með góðan heífd-
arafla
GRUNDARFIRÐI, 2. apríl: —
Afli Grundarfjarðarbáta frá ver-
tíðarbyrjun til 31. marz er sem
hér segir:
; Farsæll
Runólfur
Grundfirðingur
Gunnbjörn
Páll Þorleifsson
Björn
Alls hefur komið á land frá
vertíðarbyrjun 2.923 lestir í 306 i
sjóferðum þ. e. að meðaltali 9.5 '
lestir í róðri á hvern bát. Hæstan
meðalafla í róðri hefur Páll Þor-
leifsson með 12Ý2 lest, en mestan
fisk úr einum róðri hefur Run- j
ólfur fengið, tæplega 25 lestir. !
Búið er að frysta 22 þús. kassa, 1
herða 850 lestir og salta 230 lestir. |
Þess skal getið til samanburðar
að í verðtíðarlok seinasta árs voru 1
frvstir 24. þús. kassar, en þá voru
aðeins fjórir bátar gerðir út frá
Grundarfirði.
Veðrátta hefur verið góð að
undanförnu og var róið alla daga
síðustu viku og ýmist beitt ný-
veiddri loðnu eða frosinni síld.
— Emil.
Launakjör verzlunarfólks
Blóðkreppusótt
í kúm
HELLU, 31. marz: — Talsvert
hefir borið á blóðkreppusótt í
kúm hér í Rangárvallasýslu að
undanförnu. Veiki þessi hefir
valdið þeim bændum stórtjóni,
sem fyrir því hafa orðið, að kýr
þeirra veiktust, því nytin dettur
úr kúnum og þeir geta ekki selt
mjólk til mjólkurbússins í 1—2
vikur, en auk þess geta kýrnar
drepist úr veiki þessari.
Samkvæmt upplýsingum dr. H.
Bruckners, dýralæknis hér, hefir
veikinnar orðið vart í flestum
hreppum sýslunnar og auk þess
í Mýrdal. Ráðleggur hann bænd-
um að gæta fyllsta hreinlætis í
meðferð mjólkuríláta og helzt að
sótthreinsa mjólkurbrúsana þeg-
ar þeir koma frá mjólkurbúinu,
þar sem ekki er vitað hvernig
veikm berst, en líkur eru þó fyr-
ir því, að hún geti borizt með
brúsunum. Ennfremur vill hann
benda bændum á, að hættulegt
getur verið að hafa samgang milli
fjósa, þar sem menn geta verið
smitberar án þess að vita af því,
en nauðsynlegt er að reyna að
hefta útbreiðslu veikinnar. — h.
Eilíf vinátta Indverja
og Egypta
KAIRO 6. apríl. — Indverjar og
Egyptar undirrituðu I dag vin-
áttusamning sín á milli í utan-
ríkisráðuneytinu í Kairo. í samn-
ingnum er kveðið á um eilífa
vináttu og bræðralag þessara
tveggja þjóða. Einnig eru í hon-
um ákvæði um að auka verzl-
unar og menningarviðskipti land-
anna. — Reuter.
UNDANFARNAR vikur hafa J
átt sér stað viðræður milli
samninganefnda VR annars veg-
ar og samninganefnda Verzlunar-
ráðs íslands, Sambands smásölu-
verzlana og KRON hins vegar,
um kjarasamninga verzlunar- og
skrifstofufólks í Revkjavík. Hef-
ur VR haft með höndum samn-
inga fyrir hönd þessa fólks um
nokkurt árabil, en fyrstu heildar
kjarasamningar verzlunarfólks
voru undirritaðir 18. jan. 1946.
Áður höfðu einungis verið gerðir
samningar um vissar launaupp-
bætur til handa verzlunarfólki,
vegna verðbólgunnar.
Samkvæmt núgildandi kjara-
samningi verzlunarfólks eru
launakjör megin þorra verzlunar-
fólks mjög lág, svo lág, að þess
finnast engin dæmi hér á landi
og fyrir neðan það, sem hægt er
að kalla lámarks þurftarlaun. —
Þessir óhagstæðu kjarasamning-
ar VR stafa af því, að félagið
hefur haft erfiða samningsað-
stöðu fyrir hönd launþega, þar
sem innan vébanda þess voru
bæði launþegar og atvinnurek-
endur og félagið því ekki stétt-
arfélag í skilningi vinnulöggjaf-
arinnar. Á þetta ástand var
endir bundinn á síðasta aðalfundi
VR, hinn 28. febr. s.l., er lögum
þess var breytt á þann veg, að
atvinnurekendur hurfu úr félag-
inu, og er það nú hreint stéttar-
félag.
Sem dæmi um launakjör
verzlunarfólks samkvæmt nú-
gildandi samningum má
nefna, að afgreiðslumenn
(„með Verzlunarskóla- eða
hliðstæða menntun") hafa í
byrjunarlaun (allar eftirfar-
andi tölur tilfærðar með nú-
gildandi vísitöluuppbót) kr.
2.175.68, en pakkhúsmenn hjá
heildsölum hafa kr. 2.946.30
frá byrjun eða kr. 770.62
hærra en afgreiðslumennirn-
ir. Eftir tveggja ára starf eru
laun afgreiðslumanna orðin
kr. 2.684.27 eða kr. 262.02
lægri en laun pakkhúsmanna
og kr. 435.72 lægri en byrjun-
arlaun bifreiðarstjóra hjá
heildsölum. En laun þessara
manna hafa náð fullri hæð
eftir tveggja ára starf. Skrif-
stofumenn („með Verzlunar-
skóla eða hliðstæða mennt-
un“) eru enn ver settir. Eftir
tveggja ára starf eru laun
þeirra aðeins kr. 2.543.00 og
eftir 3 ár kr. 2.684.27.
Kaupsýslumenn hafa sumir
hverjir haldið því fram, að
verzlunarmenntuðum mönnum
bæri eigi hærra kaup, því þeir
væru enn óreyndir í stgrfi eftir
fjögurra ára skólanám. hess má
þó geta, að verzlunarskólafólk
vinnur margt í verzlunarfyrir-
tækjum og bönkum á sumrin. —
Verksmiðjuverkamaður, sem
vinnur í verksmiðju við vanda-
sama framleiðslu á ýmiskonar
iðnaðarvörum, t.d. skóm, hefur
hins vegar kr. 2.946.00 eftir eina
árs starf eða kr. 261.73 hærra en
skrifstofumaður eftir 3 ára starf.
Kjötiðnaðarmenn, sveinar, hafa
í vikukaup (4 ára nám) kr. 868.74
og rafvirkjar hafa svipað viku-
kaup eða kr. 876.12. Má þannig
lengi telja.
Afgreiðslustúlkur með verzl
unarskólamenntun hafa eftir
eins árs starf kr. 2.345.21 og
aðrar afgreiðslustúlkur hafa
eftir 1 ár kr. 1.780.10 og eftir
3 ár kr. 2.189.60. Stúlkur i
Iðju, félagi verksmiðjufólks,
sem vinna í verksmiðjum í
bænum, hafa eftir 1 ár kr.
2.109.00. Stúlkur í verka-
kvennafélaginu Framsókn
hafa svipað kaup í almennri
vinnu og stúlkur í Iðju, en þó
heldur hærra.
Með þessar staðreyndir í huga,
setti samninganefnd VR fram
kröfur um samræmingu á kjör-
um verzlunarfólks til samræmis
við aðrar starfsstéttir auk svip-
aðra kaupkrafna og önnur stétt-
arfélög settu fram, sem sögðu
upp samr.ingum frá sama tíma og
VR. Þessar sjálfsögðu sérkröfur
verzlunarfólks hafa kaupmenn
enn eigi léð máls á að ræða, en
virðast vilja halda sig við það,
að verzlunarfólk fái einungis
sömu grunnkaupshækkun og önn
ur stéttarfélög. Slíkt er algjör-
lega óviðunandi fyrir verzlunar-
fólk, sérstaklega það lægst laun-
aða, eins og ljóst má verða með
samanburði á kjörum verzlunar-
fólks, samkvæmt samningum við
kjör annara stétta, eins og hér
hefur lítillega verið gert. — Af
þessum ástæðum hefur kjaramál-
um verzlunarmanna verið vísað
til sáttasemjara og harmar stjórn
VR að%isi hefur náðst samkomu-
lag um hinar sérstöku launakröf-
ur VR innan samninganefnd-
anna. Virðist auðsætt, að kaup-
sýslumenn geti eigi og ættu eigi
að vænta þess, að geta haldið
launum verzlunarfólks langt fyr-
ir neðan laun annara starfsstétta
og á hinn bóginn, að þeir geti
varla vænzt þess að fá fólk, sem
er starfi sínu vaxið, fyrir þau
lágu kjör, sem það nú hefur, en
án slíks fólks geta kaupsýslu-
menn eigi innt af höndum þá
mikilvægu þjónustu fvrir þjóð-
félagið og neytendur í landinu,
sem vissulega er vilji þeirra, að
fari þeim sem bezt úr hendi.
Engu skal um það spáð,
hvernig þeirri kjaradeilu
verzlunarmanna, sem nú
stendur yfir lýkur. Hins vegar
má öllu verzlunarfólki vera
ljóst. að því er lífsnauðsyn að
standa saman um hagsmunl
s<na og efla og treysta samtök
cin, Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur.
Félagsstjórn VR.
Hjálpsamir drengir
ÞORKELL KRISTJÁNSSON
barnaverndarfulltrúi hefur skýrt
Mbl. frá því, að nokkrir drengir
hér í bænum hafi tekið höndum
saman um að safna peningum til
munaðarlausra barna. Drengir
þessir hafa myndað með sér nokk
urs konar samtök við þessa fjár-
söfnun, en allir eru þeir á barna-
skólaaldri.
Þorkell kvaðst hafa hitt drengi
þessa að máli, er þeir hringdu til
hans, og kváðust þeir hafa safn-
að í Styrktarsjóð munaðarlausra
barna, 104 krónum.
Þeir voru fjórir saman, sem ég
5 í í 3 \ Í i 11 i' 111 > t < > M
hitti, sagði Þorkell. Og það var
gaman að sjá hve ánægðir þeir
voru, er þeir gátu afhent mér
þessar rúmlega 100 kr., sem þeir
höfðu safnað, til þess að geta
glatt munaðarlausu börnin. Þor-
kell þakkaði þeim framlag þeirra
til styrktarsjóðsins og spurði þá
að heiti, en þeir kváðust ekki
vilja að þess væri getið.
Þorkell Kristjánsson gat þess að
lokum, að þeim færi fjölgandi,
sem hefðu þennan styrktarsjóð í
huga, enda hefði hann miklu hlut-
verki að gegna.
Leikfélag Akureyrar
sýnir „Mýs og menn
64
Akureyri, 4. apríl.
LEIKFÉLAG Akureyrar hafði í
fyrrakvöld, laugardaginn 2.
apríl, frumsýningu á sjónleikn-
um „Mýs og menn“, eftir John
Steinbeck. Leikstjóri var Guð-
mundur Gunnarsson.
Aðalhlutverkin, félagana Ge-
orge Milton og Lennie Small,
leika þeir Jón Kristinsson og
Vignir Guðmundsson. Fara þeir
báðir ágætlega með hlutverk sín.
Leikur beggja er sannur og lát-
laus, sérstaklega mun Vignir
Guðmundsson verða leikhúsgest-
um minnisstæður, fyrir framúr-
skarandi heilsteyptan og hnökra-
lausan leik í hlutverki Lennie
Small.
Með minni hlutverk fara og
ýmsir ágætlega, en aðrir leikend-
ur eru: Edda Scheving, Páll
Helgason, Jón Þórarinsson, Þrá-
inn Þórhallsson, Guðm. Magnús-
son, Bjarni Finnbogason, Jón
Ingimarsson og Guðm. Gunnars-
son.
Öll sviðsetningin er með ágæt-
um, einföld, látlaus og sönn. —.
Heildarbragurinn er traustur,
grípur áhorfendur föstum tökum,
sem aldrei slaknar á, jafnvel ekki
í nokkuð löngum samtalsatriðum,
þar sem fátt gerist.
Leikstjórinn, Guðm. Gunnars-
son, má una hið bezta árangrin-
um af starfi sínu, við sýninguna.
— Leiktjöld málaði Þorgeir Páls-
son. Áhorfendur tóku leiknum
forkunnarvel og voru leikararnir
og leikstjóri hylltir í leikslok
með lófataki og blómum. Önnur
sýning leiksins var í gærkvöldi
og næsta sýning verður næstkom-
andi miðvikudagskvöld.
— H. Vald.