Morgunblaðið - 10.08.1955, Blaðsíða 2

MORGVNHLAOih
Miðvikudagur 10. ágúst 1955
S-ftir 4-5
Sanir
»2
r
' geio
ú sjóa
— Stutf satnfai við Niis Grunnet
SIAOOipaj SUOSSOJId" 04©f|S|IJ|O@O
— SJÚNVARPSNOTENDUB í
öanmörku munu ?iú vera orðnár
um 5000. F.ru þeir aðaliega bú-
wettir í Kaupmannahöín, en sjón-
varpsstöð danska útvarpsim nær
)-?ó til meginbluta Sjáiands. Eftir
d—5 ár er gert ráð fyrir að ailir
Banir muni geta horít á danskt
aiónvarp daglega. Þegar sjón-
varpsnotendur eru orðnir um 300
J tísund, er talið að slíkt útvarp
bo.rgi sig.
Þannig komst Nils Grunnet,
aðalritstjóri „Pressens radioavis",
A
Sfils Grunnet
t;em ei írút.tastofa danska út-
varpsins, m. ">ð orði, er Mbl.
hitti haim snögt,'. -?st að máli i
gær op leitaði hjá 'oum tíð-
inda wra ýmislegt t. : oertir
danska útvarpið.
) VGJLKGAK
f-., u>- <%KPSSENm NGAR
—• ti ■ hafnar daglegar sjön-:
varpssencin^. • hjá ykkur?
— Já, dansk. dónvarpið út-
varpar nú daglega '■'■>. klukku-
ntund. Árgjaldið fyrir „j. varpið
kr nú 50 krónur danskar.
— Verða auglýsingar í dantú..
i ;jór»arpimi?
— Nei, ákveðið hefur verið, að
}iað verði auglýsingalaust, eins
og útvarpið er nú.
— Hve mörg útvarpstæki eru
» ú: omörlcu um þessar mundir?
—* io. eru rúmlega 1 milljón.
Árgjaldiú fvrir eitt taeki er 20
danskai kiúi.jr, en 30 krönur
fyrir fleiri en v ' tæki á sama
heimili. Útvarpað c.. :"rá klukk-
an 6 á morgnana og sauúfeytt til
W. 11 á kvöidin. Á veham er
tvöföld dagskrá á kvöldin.
Sex fréttaútsendingar eru dag
lega, en auk þess eru 4 stutt-
1 I" j uútsehdingar frétta til
i ■ondis. Ein fréttaútsend-
»ng er uagicg'i á grænlenzku og
ein á sunnuuog-nn á færeysku.
Goks eru senda? ut íréttir með
íoftskeytum til sjómara-/: ' feafi
úti,
\ rr.IA AUKA NORRÆNAK
)
— i íytur danska útvarpið mik-
ið. af fróUu.Lc. fré hrnum Noröur-
iondunum':
— Já, allmikja vu - ’ að segja.
Vegna þess að tungun • íslend-
>nga og Finna er mjög c. kylt
í xngu bmna þjóðanna eru iréitrr
Íj.ú íslandi og Finnlandi þó aU -
» \M íninni. En við höfum mik-
> Un úhuga á að baeta úr því. Hef
úg rætt EK)b etur á því sviði við
»narga menn ):. r á íslandi, bæði
nú og áður,
Ágæt samvimic. efnr ríkt
ojntti -íáréttastofa útvarpamxa á öll-
um Norðurlöndum. T.ú. Ixafa
f ...i.: tamenn frá islenzka Ríkisút
VcJpnu" 1 dvalið • við „Pressens
padioavís“6 kynnt sér störfin þar
og jafnframt verið fréttaritarar
ríkisútvarpsins í Danmörku. —
Hafa þrír starfsmerm fréttastof-
unnar íslenzku notið þessarar að-
stöðu, sem okkur er mikil ánægja
af að hafa getað veitt þeim.
f»að er skoðun mín, segir
Nils Grunnet, að fréttastofn-
anir útvarpsins á Norðurlönd-
um beri sérstaka ábyrgð gagn-
vart hinum norrænu þjóðum.
Þeim ber sérstaklega að láta
fólkið fylgjast með því sem
gerizt í þessuin iöndum, þann-
ig að hinn ahnenni borgari á
Norðurlöndum þekki vel til
þess sem fram fer í menning-
arlífi þeirra, og á sem flest-
am öönxm sviðum.
GAGNKVÆMAR
UPPl.ÍSINGAK
Þá' vil ég skýra frá því, að
samkomulag hefur orðið um það
milli fréttastofnana allra útvarp-
xnna á Norðurlöndum, að þær
lýsi án endurgjalds eftir fólki,
;em brýna nauðsyn ber til að ná
il með persónuiegar tilkynning-
ar frá heímahögum þess. Getur
>ft verið að því mikið hagræði
’síand hefur nú gerzt aðili að
xessu samkomulagi, sem einnig
;r milli lögregluyfirvaldanna í
ílutaðeigandi löndum.
Nils Grunnet hefur verið starfs
raaður „Pressens radioavis" síð-
an 1933 og aðalritstjóri síðan
1939. Árið 1944 varð hann að
fara úr landi yfir til Svíþjóðar,
en kom heim aftur í stríðslokin
1945. Hann hefur komið nokkr-
um sinnum hingað til íslands og
kynnst hér mönnum og má’.efn-
um. Hefur nann mikinn áhuga á
c auka fréttasendingar um ís-
ienzki fni í danska útvarpinu.
Hann heíu; ;:.L 2 ár verið frétta-
ritarx íslenzka u ax-psins í Kaup-
mannahöfn,
S. Bj.
Gunnar og xwúdir hans, frú Hulda.
Unaur Vesfur-lslendin
mi
læfur ferma ss§
SÁ einstæði atburður gerðist nú
á s.l. vori, að imgur íslend-
ingur lagði land undir fót og kom
hingað upp til þess að staðfesta
skírnarheitið og láta ferma sig
í fæðingarbæ sínum, Keflavík.
Harm heitir Gunnar Guðjónsson,
sonur hjónanna Huldu Guðjóns-
son og Guðjóns Guðjónssonar,
rakarameistara. Þau voru áður
búsett í Keflavík, en fluttust al-
farin til Vestúrheims árið 1951
og settust að í Arlington í Virg-
inia-fylki.
Gunnar litli kom til landsins
ásamt móður sinni. — Hann var
fermdur í Keflavíkurkirkju 22.
maí s.l. Hann var ánægjulegt
fermingarbarn. Áhugi hans og
námfýsi var frábært og ferming-
arundirbúninginn tók hann allan
mjög alvarlega. í sumar hafa þau
Gunnar og móðir hans dvalizt
héxiendis og ferðast víða. Það
lætur því að líkum, að margt
merkilegt og skemmtilegt hefir
borið fyrír augu hins unga Vest-
ur-íslendings.
Og nú eru þau seixn á förum
aftur — með mikinn og dýrmæt-
an farangur. Sá farangur eru
minningamai- mörgu og fögru,
sem þau taka með sér heim frá
gamla, kæra fósturlandinu. En
ein þessara minnir.ga er Gunn-
ari kærari en allar aðrar — minn
ingin um það, þegar hann stóð
sjálfur frammi fyrir altari Drott-
ins, og játaði þar fúsleika sinn
til ævinlegrar fylgdar við fréls-
arann.
Bj. 3.
Vekstrar í «ær
í KEVKJ/lVÍK urðu hvorki
meira né rmxsna en sjö bila-
áresktrar í gærdag, Mh segja, að
það hafi keyrt úr hófi og er skort-
ur á aðgæzlu bifreiðarst.ióra með
íádæmum Sem betur fór varð
ekkx manntjón í árekstrum þess-
um og eignatjón varð litið. —
Árekstrarnh- urðu á þessum atöð-
um: tveir á Hverfisgötunni, á
Hringbraut, á mótum Bræðra-
borgarstígs og Ránargötu, á
; rólavörðustig, á mótum Lauga-
v-eg. og Snorrabrautar
Þaö ... kallast mildi að ekki
hlauzt snaiú.Góh. . af I þessuxn
árekstrum.
Þrjár kvikmyndir
um iriðarnýtingu
kjarnorkunnar
Sýndar ókeypis almenuingi
ÞESSA dagana rita blöð um ixeim allan um hagnýtingu kjarn-
orkunnar í friðsamlega þágu. Fréttir berast af kjarnorkuver-
um, sem framleiða rafmagn og aðra orku í þágu framleiðslunnar
og framleiða ýmis geislavírk efni, ,sem eru til ómetanlegs gagns
fyrír læknavísindin og aðra mannúðarslarfsemi. Því er einkar
fróðlegt að sjá þrjár kvikmyndir með íslenzku tali, sem Upplýs-
ingaþjónusta Bandaríkjanna sýnir alraenningi ókeypis á morg-
un kl. 5.15 í Tjamarbíói. Kvikmyndir þessar bera samheitið:
Kjarnorka í þágu friðar.
11 fela dýp: við
í Sandgerði
SANBúi HÐI, 9. ágúst: — Dýpk-
uwaxskipio ettir kom hingaö qna
síðustu máiiaoa ,ót og vinnur það
nú að því að dýj . höfnina við
bryggju. Er ætlunin 3 gera 11
feta dýpi við bryggju n stór-
strauxnsfjöru og hefur vcrkið
gengið sæmilega.
ð hefur verið mikið ólán i
Sa».userði, hvað grunnt hefur ver-
ið við i». -gjur. Hefur ekki verið
iiægt fyru : Vtana að sigla þar
inn, nema fario ■ é að falla að.
Hefur þetta valdið utgerðinni töp-
um fyrir utan öll óþægíudin af
því. Eftir dýpkunina nú standa
vonir til aó hægt verði að losa
bátrna, hvemig sem stendur á
sjó. — Axel.
NÝJAR iMYNDIR
í gær voru fréttamönnum
blaða og útvarps sýndar þessar
myndir í TjarnarbíóL Eru þær
nýjar af nálimxi, og gerðar af
fræðimönixum á þessu sviði. —
Sýxxa þær ljóslega hvemig kjarn-
orkaxi var fjrst beizluð og hag-
nýtt af vísindamonnunum eftir
árlangar og þrotlausar rannsókn-
ir. En kjamorkuna má nota til
góðs jafnt sem ills.
Kjarnorkuna má nota í sprengj
ur og önnur styrjaldartækí, en
hana má miklu fiæmur nota til
þess aS færa mannkynínu ótald-
ar hagsbætur og stuðla að far-
sælla lífi þess á flestum efnalegu
sviðunum. Og vísindamenn I
Bandaríkjunum og öðrurn Iönd-
um hafa unnið að kappi að því
á undanfömutn ámm að hagnýta
atomorkuna £ þágu frlðarins á
margvíslegan máta.
FROBLEIKUR MIK3LL
Kvikmyndimar sýna ýrnsa
þætti þessa starfs. Fyrst er al-
menn yfirlitsmynd um kjamork-
una, og hvemig hexmi • er beitt
til orkuframleiðslu, til þess aö
efla landbúnað, læknisfx-æði og
ýmsax- atvinnugreinar.
ATVTNNUVEGIKISIR
Önnur myndin sýnir beizlun
kjamorkunnar í þágu olíuiðnað-
arins, akuryrkju og raímagns
framleiðslu. Sést þar hvernig
ýmis efni eru gerð geislavirk í
kjamorkuofni í Oak Ridge kjarn-
orkuverinm, sem síðan eru notuð
til þess að auðvelda ýmiskonar
efnaframleiðslu, plöntuvöxt og
stáiframleiðslu.
■LflSStN A VÍSINDIN
Þriðja myndin fjallar um lxag-
nýtingu kjamorkunnar í þágu
læknavísindanna. Ber þar fyrst
og fremst að telja það gagn sem
geislavirk efni hafa unnið rann-
sóknum á eðli krabbameins, og
hve þau hafa auðveldaó læknum
að komast fyrir rætur dulinna
meinsemda í mannslíkamanum.
Þá er og sýndur kafli um lækn-
ingar á æðakölkun með aðstoð
kjanxorkunnar.
Myudirnar eru allar með ís-
lenzku talL Er það góð íslenzka
og-smekk-lega flutt af Þórði Ein-
arssyni fulltrúa.
P'rwiph.. af bls t i
félli til vesturs af túr í síhri garifii 1
I farveg. >
ÁIN BREYTTI SÉR AFTUR
1946
Sú fyrirhleðsla næði til ársinð
1946, en þá hafði jöku'Iinn eyðst
talsvert og féll áin þá aftur aust-
ur á við. Var nú í annað sinni
hlaðið fyrir ána, þar sem ör
merkt nr II, er á myndirxni. FélS
áin þá á ný í sinn fyrri farveg.
Hafði hún valdið bændum miklta
tjóni, enda mikið vatnsfall og
flæddi yfir engjar þeirra.
LANGUR VARNARGARDUR '
HLAÐINN
Áin hefur svo sem ekki verið
skaðlaus heldur í sínum rétta
farvegi vestur á Mýrunum. Hef-
ur hún bar sífellt. verið að breyta
sér, svo sem er háttur jckulvatna,
og gerði m. a. jörðina Hólm 6-
byggilega og lagðist hún í eyðl
um nokkurra ára bil.
Árin 1951—1953 var svo hlað-
inn mjög langitr varnargarður
fyrir ána niður á móts við Hell-
isholt, sem er miðsvæðis á Mýr-
um. Var þannig jörðin Hólmur,
gerð byggileg aftur. Höfðu bænd-
ur þá hug á því, að brúa ána á
móts við Hellisholt. En þá fór
af stað að nýiu og féll austur
í Djúpá. Hafði jökullinn eyðst
mikið á þessum áram og farið
upp fyrir nýja sandöldu. Þetta
varð á s.l. surori. Farvegur ár-
innar sést á myndinni merktur
tir. III. Leist nú bændunum á
austanverðum Mvrum ekki á blik
una, því fullt úílit var fyrir atj
nokkrir bæir leeðust í eyði ef
svo yi-ði látið við sitja.
REVNT AD SPRENGJA
JÖKULINN 1 .
Ilófust heir því handa stra*
og reyndu að sprengja jökul-
inn og þannig varna rennsll
árinnar til austurs. Þær ráS-
stafanir komu þó ekki a8
gagni.
Var því í sumar leitað að-
stoðar Vegamálaskrifstofunn-
ar um að rannsaka möguleik-
ana á hví. að biaða á ný fyrir
ána. Fór SiíTurður lóhannsson
anstur nvlcea > heim tilgangS
svo sem fyrr segir. ^
vt-rðuR AB LOKA '
lóntnti 1
Taiuj Sie-urðnr, er Mbl. áttl
tal við hann. að vel væri ger-
leat að hrevta farveei árinnar,
Til hess bvrfti ;>ð loka lóninn,
sem hún renmtr tir. og greinl-
leea sést á mvndínni hér að
ofan. flf grafa xit á /nilii ald-
anna tveviria. sem í>laðið vat
i á»-»ð 1916 flc hæhira vatng-
borðið í lóninu. Mvndi ba8
se*»niiega vnrða varanleg ráð-
stöfun geo-n ásókn áriimar
austnr á hóo-jnn.
Sio'nrður bvaíst eVki venl
hiiinn að eern neina kostnaðar
áæt.iun nm l>oð verk enn bá,
en beð mvndí senniíeoa verða
ákatte,/*a keotmiðorsamt. Ell
anolióst væri, að eitthvall
þvrftj að o-era til nrnar þvl
að maro-ir h-»ir Jeo-'ðjxst j eyðl
osr samvönrur vrðu að muo
erflffori, en nú eru er fyrit
aðra bæL
TVicviR VATNSMAGN 1
sonsfvs
Áin rennur. svn sem fvrr se.gif,
í Dióná oe iuviir Hnitakvlsbrúna.
er hún ákatteua vatnsmikil. eða
tvisvar cinnum vatnið 5 Soí’ims
og er dvníó undjr hriirmi um 4
metrar. Hann kvaðst. ekki vilja
fullvrða neitt um það. hvort
brúin væri ; hmttu, en bó gætl '
svo farrð að brúna tmki af, ef
vatn ykist enn.
★ 1
Er sannariega óskandi. að tak-
ast mevi að haaoia bessum vágestJ
frá Mvrarhmndiim Friiðleikar
heirra e»m viscu'eoa nóou miklir
fvrir vevna h'nna mildu vatna,
Homafiarðarfiiót.anna sem þeir
þu»-fa vfin- að sækia til kaup-
staðar á Höfn. J