Morgunblaðið - 02.09.1955, Qupperneq 8

É&ORGli N BLAÐIB
Föstudagur 2. sept. 1955
Otg.: HJ. Arvakur, ReykjavUt
Frarokv.stj.: Sigíúa Jónsson.
Ritstjðrí: Valtýr Stelánsson (ábyrgSam.)
Stjórnmálarifatjóri: SigurCur Bjarnason trá ViflHt
Lesbók: Arni Óla, simi 3041.
Auglýsingar : Arni GarCar Kristinssona.
Ritstjórn, auglýsingar og atgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriltargjald kr. 20.00 á xnánuCi imaaslaada.
t lausasölu 1 krán sintaktfl.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ÁbyigðorloGS framkoma gagnvart
framleiðslustarfsemi þjóðarinnar
ÞEGAR þetta er ritað hefur
verkfall verkakvenna í Kefla
vík og á Akranesi ekki ennþá
verið leyst. Samúðarverkföll eru
hafin og segja má að síldarsöltun
og beituöflun sé að verulegu leyti
stöðvuð hér við Faxaflóa.
Hér er vissulega um hörmulega
staðreynd að ræða. Söltun Faxa-
síldarinnar er þýðingarmikill
þáttur í útflutningsframleiðslu
þjóðarinnar. Samningar hafa ver-
ið gerðir um mikla sölu á þessum
afurðum. Þeim samningum er nú
stefnt í voða.
En hverjir bera ábyrgð á þessu
ábyrgðarlausa atferli?
Það eru sömu mennirnir og
köstuðu sjö þúsund manns út í
langvarandi verkföll á s.l. vetri.
Árangur þeirrar ráðabreytni hef-
ur orðið nýtt kapphlaup miili
kaupgjalds og verðlags.
Það eru kommúnistar og
bandamenn þeirra, sem bera
ábyrgðina á hinu hækkandi
verðlagi, sem setur í dag svip
sinn á íslenzkt efnahagslíf. En
af því leiðir að ýmsar greinar
framleiðslunnar eiga við vax-
andi erfiðleika að stríða. Ríkis
sjóður hefur orðið að hlaupa
þar undir bagga. Af því leiðir
að hann verður að afla sér auk
inna tekna. Þessvegna hefur
orðið að hækka verðlag á
tóbaki og áfengi. Þessvegna
hækkar afurðaverð bænda.
Kauphækkanirnar
étnar upp
Þannig eru kauphækkanirnar
étnar upp. Almenningur verður
sjálfur að bera hinar auknu
byrðar, sem þær hafa í för með
sér. Allt þetta var sagt fyrir.
Fólkið vissi að hverju það gekk
þegar kommúnistar höfðu for-
göngu um að hrinda verðlaginu
úr þeim skorðum, sem það hafði
verið í s.l. 2—3 ár. f stað stöðugs
verðlags er nú komið hækkandi
verðlag. Hallareksturinn er á ný
tekinn að móta atvinnulífið.
Þetta er það, sem kommúnistar
og bandamenn þeirra stefndu að.
Með þessum hætti hyggjast þeir
torvelda uppbyggingarstarf nú-
verandi ríkisstjórnar. Sérstaklega
er þeim það mikið áhugamál, að
draga úr árangrinum af viðleitni
ríkisstjórnarinnar til þess að
hjálpa almenningi við umbætur
í húsnæðismálum. Með hækkun
byggingarkostnaðarins hefur
þetta þegar tekizt.
If
Gjaldeyristap
Og nú er það ætlan þeirra, að
hindra þá gjaldeyrisöflun, sem
síldarsöltunin við Faxaflóa hefur
í för með sér. Fámenn fulltrúa-
ráð nokkurra verkalýðsfélaga eru
látin stöðva reknetaveiðarnar.
. Kommúnistar og hækja þeirra
í sæti forseta Alþýðusambandsins
reyna svo að telja almenningi trú
um það, að þetta sé gert til þess
að bæta kjör verkakvennanna á
Akranesi og í Keflavík. En það
liggur fyrir skjallega sannað, að
þessar verkakonur hafa undan-
farið haft sama kaup og starfs-
systur þeirra í Reykjavík, Hafn-
arfirði, Vestmannaeyjum og á
Akureyri. Og þær hafa hærra
kaup en verkakonur á Siglufirði.
En kommúnistar vilja halda
skæruhernaðinum gagnvart
vinnufriðnum og framleiðslustörf
um þjóðarinnar áfram. En hversu
lengi á þeim að takast tilræði sín
við athafnalíf landsmanna?
| Kommúnistar mega vera
! þess fullvissir, að næstu kosn-
ingar munu bera þess glöggan
vott, að þjóðin gerir sér ljóst,
hvers konar leik þeir eru nú
að leika.
Skólanefnd
Skógaskóla
TÍMINN hefur tvívegis undan-
farið haldið þvi fram, að sýslu-
maður Skaftafellssýslu hafi á
sýslufundi flutt þau boð frá
Bjarna Benediktssyni mennta-
málaráðherra, að ef sýslunefnd
breytti um fulltrúa sína í skóla-
nefnd Skógaskóla þá myndi hann
skipta um hinn stjórnskipaða
formann, sem verið hefur frá
byrjun, Björn Björnsson sýslu-
maður Rangæinga.
Af þessu tilefni hefur Mbl. leit-
að fregna hjá Jóni Kjartanssyni
sýslumanni Skaftfellinga um,
hvað hæft sé í þessu. Hann skýrði
svo frá, að áður en fundur sá hófst
í sýslunefndinni, er ýmsar kosn-
ingar áttu að fara fram á, hafi
hann talað við einn sýslunefndar-
manninn, Jón Gíslason, og spurt
hann, hvort Framsóknarmenn
hyggðu á breytingar í skólanefnd
Skógaskóla. Játaði sýslunefndar-
maðurinn því. Sagði þá sýslumað
ur honum, að hann myndi sjálf-
ur draga sig til baka úr nefndinni
vegna þess, að hann vildi ekki
taka þar sæti ef mikil mannskipi
yrðu þar. Lét hann þess jafn-
framt getið að enn væri ekki búið
að skipa formann nefndarinnar.
Gerðist þetta áður en fundur
hófst í sýslunefndinni. Var ekki
á það minnzt einu orði á sjálf-
um fundinum.
Síðan var kosið í nefndina og
hlutu kosningu þeir séra Jónas
Gíslason, Vík, sem átti sæti í
henni áður og Óskar Jónsson, sem
var kosinn í stað sýslumanns.
Höfðu Framsóknarmenn þarmeð
gert kosningu í skólanefnd Skóga
skóla að pólitísku bitbeini.
Þegar þannig var komið skipaði
menntamálaráðherra svo nýjan
formann í nefndina, hæfan og
dugandi mann úr Rangárvalla-
sýslu.
Það sem gerzt hefur í þessu
máli er þessvegna það, að enda
þótt ágæt samvinna hafi verið
í umræddri skólanefnd frá
byrjun skirrast Framsóknar-
menn ekki við, að hefja póli-
tíska togstreytu um kosningu
í nefndina af hálfu sýslunefnd-
ar Vestur-Skaftafellssýslu.
Það eru þessvegna þeir, sem
hafa gert þessa kosningu póli-
tíska. Hvorki Sjálfstæðismenn
í sýslunefnd Vestur-Skafta-
fellssýslu né menntamálaráð-
herra hafa haft frumkvæði um
slíkt. Það situr því sízt á Tím-
anum að hef ja ádeilur á þessa
aðila. En eins og vant er ætl-
ast Tímamenn til þess að þeir
geti vaðið uppi með pólitískri
hlutdrægni og klíkuskap án
þess að þeim sé svarað og þeir
gerðir ábyrgir verka sinna.
FRANSKA útlendingahersveitin
kemur nú aftur við sögu í
Norður Afríku. Eins og fyrr heyr
hún stríð til varnar franska
heimsveldinu.
i í þessum einkennilega her eru
hermenn hvaðanæva úr heimin-
um. Stærsti hópurinn er af þýzk-
um uppruna. Svo hefur þetta ver-
ið lengi, og um marga Þjóðverj-
ana er það sannmæli, að litið ev
vitað um fortíð þeirra. En lang-
flestir þeirra hafa gefið upp heim
ilisfang í Þýzkalandi og skrifa
stundum heim.
★ ★ ★
Sumir búa yfir ástarsorgum,
en flestir ganga í útlendingaher-
sveitina, vegna þess að þeir vilja
vera þar, sem eitthvað er að ger-
ast, eitthvað öðruvísi en venju-
legt er, eða vegna þess að þeim
finnst að því hetjuskapur að
vera í sveitinni.
Hermenn útlendingahersveitar
JJranáht
’Átíendin^aLt
áveitin lu
á
a
er-
emur
enn viö áöfyu
innar lifa gleðisnauðu lífi venju-
legast í Norður Afríku, en stund-
um eru þeir sendir til Indó Kína.
Fyrir hverja eina klukkustund,
sem þeir eru í hernaði eða her-
könnun, verja þeir sennilega
fimm klukkustundum við vega-
gerð eða virkjagerð. En þeir telja
herflokk sinn úrvals herflokk og
franska stjórnin reynir að styrkja
þá í þessari trú þeirra. Þeir sverja
ekki Frakklandi hollustueið held-
ur útlendingahersveitinni.
\Jeluakandi óhripar:
Frá Akureyri —
um hreindýr
HELGI Valtýsson á Akureyri
heilsar Velvakanda:
,,í þáttum þínum 25. f.m. skrif-
ar „H“ „Sitt af hverju um hrein-
dýr“ og kemur víða við. Væri full
þörf að ræða um sumt af því. En
að þessu sinni ætla ég að sneiða
hjá því öllu nema síðustu máls-
grein: Meðferð hreindýrakjöts.
i ,,H“ virðist hafa fengið ýmsar
undarlegar upplýsingar um þetta
efni, og ætla ég því að biðja Vel-
vakanda að vera svo vænan — ef
húsrými hans leyfir — að birta
hér stuttan kafla um þetta efni.
Er hann að mestu leyti hluti úr
formála að dálitlu matreiðslu-
kveri (14 hreindýrakjötsréttir)
amerísku, sem ég snaraði á ísl.
fyrir nokkrum árum. Er kver
þetta samið af tveimur sérfræð-
ingum í matvæla- og næringar-
efnafræðideild „Heimilis- og hag-
íræðistofnunar Bandaríkjanna".
Meðferð og matreiðsla
hreindýrakjöts.
HREINDÝRAKJÖT er yfirleitt
mjög áþekkt nautakjöti eða
kálfskjöti, á sama stigi aldurs og
stærðar. Venjulega er það þó
fitnrmnnq. ov ofurlítið meira í
HreindýraKjot má matreiða með
ýmsu móti.
því af eggjahvítuefni heldur en í
hinum tegundunum. Fjörvi þess
(vítamín) getur verið allmismun-
andi, þar eð það er sérstaklega
mjög háð breytilegu haglendi
dýranna, og sama er um málm-
sölt að segja. Bragð kjötsins er
sérkennilegt og ólíkt bragði
nauta- og kálfakjöts Er það eins-
konar villibráðs-bragð, en þó
ekki rammt. Vöðvabyggingin er
fíngerð, og kjötið er mestmegnis
meyrt.
Brytjun kjötsins.
HREINDÝRIÐ er að stærð og
vaxtarlagi ólíkt bæði naut-
gripum og sauðfé, og sökum þess
verður brytjun skrokksins á nokk
uð annan hátt. Eftirsóknarverð-
asti bitinn er læri eða sneið af
læri. Má nota sneiðar þær í bauta,
en heppilegast er að steikja efri
hluta læris sem steik í heilu lagi.
Neðri hluti lærisins er ekki eins
meyr og hentar því bezt í smá-
steik (bitasteik) eða súpukjöt.
Hryggur og rif eru grennri en í
nautum og hentar því bezt í smá-
steik, eða úr smærri dýrum í
bitasteik (chops). Mjóhrygginn
má rista í ræmur og nota hann
þannig, og aðra hluta hryggjar
og rifin, er bein hafa verið tekin
úr, má vefja saman og fylla, eða
búa úr þeim „rifjunga“ („Kótel-
ettur“). Rifjunga eða rif-bita
áþekkt og úr lamba- og kinda-
kjöti má einnig skera úr þessum
hluta skrokks, sé þess óskað.
Fryst, vindþurrkað,
reykt.
HREINDÝRSBÓGUR er stærri
heldur en á nautsskrokki af
samsvarandi stærð, eða hlutfalls-
lega á kindarskrokki, og er því
vel hæfur í steik, þegar beinið
hefir verið tekið úr honum og
síðan fylltur, þ. e. með ýmiskonar
grænmeti, aldinmauki, berja-
stöppu o. fl. Framleggi og háls-
liði má nota í stöppu (saxa sund-
ur) og nota stærstu stykkin í smá
steik (sósu-steik?) Til hrað-mat-
reiðslu eru sneiðar, rifjungar og
bitar hentugastir.
í sendingu hreindýrakjöts verð
ur að gæta sömu varúðar og með
annað fryst kjöt. Ætti ætíð að
þíða það við lágan hita. Hrein-
dýrakjöt er einnig reykt eða vind
þurrkað, eins og Færeyingar
gera með kindakjöt.
Smávegis misskilningur.
NOKURS misskilnings gætir í
þætti „H“, en þó að vísu að-
eins smávegis. — Um dreifingu
hinnar hraðfjölgandi öræfahjarð-
ar og hina einu raunhæfu aðferð
til slíkra framkvæmda hefi ég
skrifað svo oft áður, undanfarin
15 ár, að ég fer senn að „verða
leiður á sjálfum mér!“.“
★
Ég þakka Helga Valtýssyni
bréfið og upplýsingarnar. Veit ég
að margri húsmóðurinni — ekki
sízt fyrir austan — muni þykja
fengur í fræðslu þessari um hag-
nýtingu og mátreiðslu hreindýra-
kjöts. Hver veit, nema þessi kjöt-
tegund muni í framtíðinni verða
algengur réttur á borðum okkar
íslendinga?
Merkið,
sem
klæðir
landið.
Tala hermannanna í útlend-
ingahersveitinni er einhversstað-
ar á milli 40,000 og 50.000. Átta
af hverjum tíu liðsforingjum eru
Frakkar.
I Þeir serp ganga í útlendinga-
hersveitina gera fyrst samning
um 5 ára herþjónustu, en vilji
þeir gera nýjan samning eru þeir
ráðnir til þriggja ára í senn. Þeir
fá sömu laun og franskir her-
menn eða sem svarar einni (ísl.)
krónu á dag. Á meðan bardag-
arnir stóðu sem hæst í Indó Kína
voru launin aukin í 330 ísl. krón-
ur á mánuði.
★ ★ ★
Loðvík Filippus Frakkakonung-
ur stofnaði útlendingahersveitina
árið 1831. En afmælisdag sinn
heldur sveitin ár hvert þ. 30 apríl.
Afmælisdagurinn er haldinn til
minningar um það er 63 hermenn
úr sveitinni vörðust 2000 til 3000
Mexikönum í Camerone nálægt
Mexico City, árið 1863. Þetta var
á árunum, sem Frakkar voru að
reyna að koma fótunum undir
konungdóm Maximilians keisara
í Mexico. Útlendingasveitin varð-
ist daglangt, en var síðan strá-
felld.
★ ★ ★
Umsóknir um inntöku í útlend-
ingahersveitina eru margfallt
fleiri en þær, sem samþykktar
eru. Nýliðaskrifstofur eru í París
og á franska hernámssvæðinu í
Þýzkalandi. Vestur þýzka stjórn-
in mótmælti skrifstofunni í Þýzka
landi á sínum tíma, en Frakkar
halda áfram að veita Þjóðverjum
móttöku. Þeir telja að sú deildin
sé veikari en ella, sem ekki hefir
þýzkum hermönnum á að skipa.
Fortíð umsækjenda er rannsökuð
eins nákvæmlega og kostur er og
sá maður sem neitar að gefa upp-
lýsingar um sjálfan sig eða gefa
upp ástæðuna fyrir því, að hann
vill ganga í sveitina, hefir litla
möguleika til þess að komast i
hana. Menn handan járntjaldsina
eru ekki teknir í útlendingaher-
sveitina.
★ ★ ★
' Tala Þjóðverja og Austurríkis-
manna má aldrei fara fram úr 50
hundraðshlutum af heildartölu
hermanna í útlendingahersveit-
inni, en næstir þeim koma Spán-
verjar. Tala Breta og Bandaríkja-
manna í sveitinni er ekki nema
um 5%. Frakkar leitast lítt við að
fá Breta eða Bandaríkjamenn í
sveitina. Franskur liðsforingi hef-
ir gefið þá skýringu á þessu „að
Bretar og Bandaríkjamenn gerist
liðhlaupar og skrifi síðan bók um
sveitina". Liðhlaup úr sveitinni
er ekki fátítt.
I Kvikmyndir frá Hollywood
hafa sett ævintýraljóma yfir feril
útlendingasveitarinnar, ljóma,
sem lítið á skylt við veruleikann.
En hermönnunum líkar Holly-
wood ljóminn vel, hann eykur
álit þeirra þegar þeir eru í fríi.
ILONDON, Englandi, og Dússel-
dorf, Þýzkalandi, eru um þess-
l ar mundir haldnar sýningar á
nýungum í útvarps og sjónvarps-
tækni. Helst.a nýungin á brezku
sýningunni er ferða sjónvarps-
tæki, sem kostar um það bil 2700
krónur. Ferðatæki þetta er hægt
i að setja í samband við 12 volta
bílarafgeymi.
★ ★ ★
Á þýzku sýningunni hefir
mönnum orðið starsýnt á „af-
bragðs“ sjónvarpstæki, en í því
er sjónvarpstjald, útvarp, plötu-
spilari, segulbandstæki og ís-
kældur bar. Tæki þetta kostar
um það bil 24 þús. krónur.
Annað sem vekur sthygli á
þýzku sýningunni er sjónvarps-
talsími, en með þessu talsíma-
tæki geta menn séð hvorn annan.
um leið og þeir tala saman i
síma.