Morgunblaðið - 04.09.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 4. sept. 1955
MORGVNBF.AÐ1B
I
Reykjavíkurbréf:
Laugardagur 3. september
Skerðing foústofnsins — Aðalfundur Stéttasambands bænda — Vaxandi eining
bændastétfarinnar — Landvist flóttafólks í íslenzkum sveitum — Hverjir byggja
99luxusíbúðir66? — Tölur, sem segja sannleikann — Konur og stjórnmál — Vinir
\ Jafnvel höfuðdagur-
inn brást
HÖFUÐDAGURINN er Jiðinn og
ennþá helst vætutíðin. Dálítið
hefur að vísu rofað til hér Sunn-
anlands undanfarna daga og
nokkuð hefur náðst inn af lang-
hröktum heyjum. En þáttaskil
hafa engin orðið ennþá um veð-
urfar. Heyskapurinn á Suðvest-
ur- og Suðurlandi verður í rýr- ^
asta lagi. Bændur þessara lands-
hluta verða að eyða stórfé í
fóðurbætiskaup eða minka bú-
stofn sinn. Framhjá þeirri stað-
reynd verður ekki komist.
Þannig leikur hin dutlunga-
fulla íslenzka veðurfar þáð fólk,
„sem allt sitt á undir sól og
regni“. Mörgum bóndanum hef-
ur áreiðanlega verið órótt inn-
anbrjósts í sumar þegar hver
vikan og mánuðurinn leið á fæt-
ur öðrum, án þess að hægt væri
að hirða eina tuggu. Það er eng-
inn leikur að þurfa að skerða
bústofn, sem oftast hefur tekið
langan tíma að koma upp. Á!
stærð hans veltur afraksturinn af
foúi bóndans.
Undanfarin ár hafa bændur
staðið í fjárskiptum. Á stórum
hluta óþurrkasvæðisins hefur |
mæðiveikin leikið þá hart. Á
stöku stað eins og t. d. í Dala-
sýslu er ekki einu sinni víst að
fjárskiptin hafi borið tiiætlaðan
árangur. Skerðing bústofnsins nú
kemur því vissulega illa við þá
foændur, sem neyðast til þess að ,
framkvæma hana. j
Loks er þess að geta að
' bændur hafa almennt lagt í
stórkostlegan kostnað undan-
farin ár við vélakaup, ræktun-
ar og byggingaframkvæmdir.
Þannig ber allt að sama
brunni: Óþurrkamir hafa í för
með sér stórkostlegt tjón og
óhagræði fyrir þá landshluta,
i sem orðið hafa fyrir barði
þeirra.
; Aðalfundur Stétta-
sambands bænda
Á AÐALFUNDI Stéttasambands
foænda, sem hefst n. k. mánudag
að Bifröst í Borgarfirði verða1
þessi vandamál áreiðanlega tek- j
in til meðferðar. Þar ræðir bænda f
stéttin hagsmunamál sín og mark ;
ar stefnuna gagnvart þeim við- j
fangsefnum, sem fyrir liggja á
hverjum tíma. Fulltrúar sveita-
íólksins í öllum héruðum lands-
ins koma þar saman.
Áhrif Stéttasambandsins;
hafa farið vaxandí undanfarj
in ár. Bændurnir hafa stöð- j
ugt skipað sér fastar um það.
Góðgjarnir og dugandi menn
hafa valist þar til forystu og
pólitískur ágreiningur hefur
oftast nær verið látinn víkja
fyrir sameiginlegum vilja til
þess að standa sarnan um það,
sem mestu máli skiptir, heið-
ur og velferð þess fólks, sem
stundar landbúnað í landinu.
Að þessu leyti hefur samtök-
nm bænda farnast giftusamlegar
en launþegasamtökunum við
sjávarsíðuna, þar sem hinum
sósíalísku flokkum hefur tekist
að misnota verkalýðsfélögin til
pólitískra hermdarverka gagn-
vart efnahagslífi þjóðarinnar.
Bitnar það harkalega á íslenzku
atvinnulífi í dag.
Eitt af vandamálum sveitanna
í dag er fólksskorturinn Á hverju
hausti liggur þungur fólksstraum
ur burt frá býlxmum. Öxfáar
manneskjur verða að reka stór-
bú. Allt félagslíf lamast og ein-
angrunartilfinningin þjarmar að
þeim, sem heima sitja.
Vélanotkun og bætt aðstaða
á marga vegu hefur að sjálfsögðu
framfaranna — Oskhyqqian ein má ekki ráða auðvitað Sá, sem aii»r vita, a»
yfirgnæfandi meirihluti þeirra
Sá háttur liefur verið á hafður undanfarið, að biskupar Norðurlanda hafa haldið með sér
fundi þriðja hvert ár. Eru þar rædd málefni kirkjunnar meðal hinna norrænu þjóða. Einn
slíkur fundur var haldinn fyrir skömmu í Lien í Noregi. Var þessi mynd tekin við það
tækifæri. Á henni eru, talið frá vinstri: Ásmundur Guðmundsson, íslandi, Ilmari Salomies
Finnlandi, Erling Smemo, Noregi, Yngve Brilioth, Svíþjóð og Fuglsand-Damgaard, Danm.
létt störfin að miklum mun
Bændur þurfa ekki eins margt
verkafólk og áður. Gerir það bú-
reksturinn einnig töluvert arð-
gæfari. En mjög víða veldur
fólksfæðin erfiðleikum, lamar
framtakið og dregur úr trúnni
á framtíð sveitanna.
Innflutningur
flóttafólks
ÚR þessu hefur stundum verið
reynt að bæta með innflutningi
erlends verkafólks, t. d. Þjóð-'
verja, eftir að síðari heimsstyrj-1
öldinni lauk. Er óhætt að segja
að það úrræði hafi víða gefist
sæmilega.
í þessu sambandi má varpa
þeirri spurningu fram, hvort
ekki væri athugunarvert að ieyfa
erlendu flóttafólki landsvist hér
í ríkari mæli en áður hefur tíðk-
ast. Vitað er að mildll fjöldi
fólks hefur flúið ágæt landbún-
aðarlönd síðan styrjöldinni lauk.
Terttu Selasti menntamálaráðherra Finna.
Margt af þessu fólki hefur ekki
ennþá fengið varanlegan sama-
stað. Hefur það reynst hið mesta
vandamál að leysa vandræði þess,
þrátt fyrir viðleitni alþjóðlegra
h j álparstof nana.
Búnaðarfélag fslands og
Stéttasamband bænda ættu að
láta rannsaka þá möguleika,
sem kunna að vera fvrir hendi
í þessum efnum. Að sjálfsögðu
á ekki að flana að slíkum lilut-
um. En það er vissulega engin
fjarstæða, að unnt væri að
ráða bót á fólksskortinum að
einhverju leyti með innflutn-
ingi flóttafólks, sem vildi setj-
ast að í íslenzkum sveitum.
Er þessari hugmynd hér með
varpað fram til athugunar.
Hverjir byggja
luxusíbúðir?
TÍMINN hefur öðru hverju hald-
ið þv,í fram í sumar, að megin-
ástæða þeirrar þenslu, sem nú
verður vart í íslenzku efnahags-
lífi sé „bygging luxusíbúða í
Reykjavík". Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi knúð fram alltof mikið
byggingafrelsi og beri því ábyrgð
á „luxusíbúðunum“ eins og öllu
því, sem aflaga fer í landinu.
Hér sannast það enn sem fyrr
að kapp Tímamanna er meira en
forsjá. Því er nefnilega þannig
varið, að um leið og hið aukna
byggingafrelsi var veitt. var há-
marksstærð íbúða ákveðin 520
rúmmetrar. Var það talin skap-
leg stærð íbúðarhúsa. Meðan leyfi
fjárhagsráðs þurfti til ailra íbúða
bygginga var hámarksstærð hins-
vegar 640 rúmmetrar.
Þau íbúðarhús, sem nú eru
byggð eru þess vegna tölu-
vert minni en á meðan fjár-
festingarhömlurnar \oru sem
strangastar.
Ef nú væru í byggingu fjöldi
„luxusíbúða“ gæti það ekki
gerst nema með leyfi þeirra
fjárfestingaryfirvalda, sem
Framsóknarflokkurinn á sömu
aðild að og Sjálfstæðismenn.
Framsóknarmenn bæru því
ekki síður ábyrgðina á því en
samstarfsmcnn þeirra,
Sannleikurinn í málinu er
íbúða, sem verið er að byggja,
bæði hér í Reykjavík og út
um allt land, eru 520 rúm-
metra hús og minni.
"* I
Húsnæðisskorturinn
hefur knúið fram hinar
auknu bygginga-
framkvæmdir
TÍMINN hefur því farið með
rakalausar blekkingar í þessu
máli eins og svo mörgum öðrum
í þeim tilgangi einum að rógbera
samstarfsmenn flokks síns.
Vel má vera að nokkuð djarft
hafi verið farið í fjárícstinguna
undanfarið. En sú dirfska birtist
áreiðanlega ekki í byggingu
luxusíbúða. Húsnæðisskorturinn.
í landinu, hin háa húsaleiga og
vandræði húsnæðislauss fólks
hafa knúð fram hinar miklu
byggingaframkvæmdir Og ekki
verður annað séð en að Tíminu
vilji eigna flokki sínum þær
húsnæðisumbætur, sem núver-
andi ríkisstjórn hefur beitt sér
fyrir. Má. af því marka, hversu
drengilegur málflutningur hans
er.
Sjálfstæðismenn eiga meff
öðrum orðum að bera ábyrgð-
ina á of mikilli fjárfestingu.
Framsóknarmenn eiga hins-
vegar að hafa heiðurinn af
þeim umbótum í húsnæðis-
málum, sem hinar nýju íbúðir
hafa í för með sér.
Þetta eru nú rök í lagi!!
Kvenfólkið og
stjórnmálin
EINN af menntamálaráðherrum
Norðurlanda, sem sátu fund hér
í þessari viku var kona. Það var
menntamálaráðherra Finna,
Terttu Salasti. í fyrra komu fé-
lagsmálaráðherrar Norðurlanda
hingað til fundahalds. Tveir
þeirra voru konur, félagsmálaráð
herrar Norðmanna og Finna.
Á Alþingi íslendinga á nú eng-
in kona sæti nema sem varaþing-
maður. Þykir íslenzkum konum
og mörgum öðrum það að sjálf-
sögðu miður farið. En hjá því.
verður ekki komist að kenna
kvenfólkinu þetta sjálfu. Konur
hér á landi hafa að vísu áhuga á
stjórnmálum. En þær virðast
hafa mjög lítinn áhuga fyrir að
ráðast þar til forystu. Aðeins ör-
fáar konur eiga t. d. sæti í bæjar-
og sveitarstjórnum. í flestum
stjórnmálafélögum er mjög erfitt
að fá konur til þess að taka að
sér forystu, tala á fundum og taka
upp pólitíska baráttu yfirleitt.
Virðist þessu vera þannig varið
í öllum flokkum. í Sjálfstæðis-
flokknum hefur þó helzt verið um
þátttöku kvenna að ræða. Af
hans hálfu hafa nokkrar konur
setið á þingi. Og í Sjálfstæðis-
kvenfélögum í nokkrum héruð-
um hafa konur starfað af áhuga
og dugnaði. Það er einnig kven-
þjóðinni i höfuðborg landsins til
sóma, að forseti bæjarstjórnar
Reykjavíkur er nú gáfuð, vel
menntuð og prýðilega fær kona,
sem haft hefur víðtæk afskipti af
menningar- og mannúðarmálum.
Á Norðurlöndum og í flest-
um öðrum lýðræðislöndum
eiga margar konur sæti á lög-
gjafarþingum. Þar þykir eðli-
legt og sjálfsagt að konur
komi hvarvetna fram jafn-
hliða karlmönnum í hinni póli
tísku baráttu. íslenzkar konur
ættu að gefa þessu aukinn
gaum. Þær hafa vissulega ekki
verri skilyrði til þess en kyn-
systur þeirra í nálægum lönd-
Frh. á bla. 11.