Morgunblaðið - 20.10.1955, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 20. okt. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
19
HORFT TIL HEIÐA
á atmæli Páls Sigurhssonar
bónda írá Fornabvammi
EINS og að líkmu lætur þyk-
Ir mörgum fróðlegt og
skemmtilegt að frétta frá Hól-
um annað slagið og þá ekki
sízt hinum mörgu unnendum
staðarins, sem þar hafa verið
eða staðinn gist, til ánægju og
fróðleiks. — Það fer svo margt
saman þama á Hólum, stað-
urinn er citt mcsía höfuðból
landsins, skólasetur sem ung-
Ir og aldnir hafa sótt heim til
styttri og Icr.gr: dvalar. Já,
býsna margir crum við orðn-
ir sem munum gamla góða
daga á Hólum, allir viljum við
heyra eitthvað þaðan sem oft-
ast, — eitthvað gott.
LAGLEGUR BÚSTOFN
Eins og oft áður fór ég nú til
Kristjáns Karlssonar skólastjóra
og rabbaði við hann um búskap-
inn og skólahaldið ásamt ýmsu
öðru er á góma bar. Ég tala
aldrei við Kristján svo að ég
fræðist ekki um eitthvað mér
áður óþekkt, hann er svo lifandi
af áhuga.
Um búskapinn sagði hann: 550
fjár verða á fóðrum í vetur, 64
nautgripir og 60 hross.
— Ansi væri gaman að eiga
slíkan bústofn, skýt ég inn i.
— Já, og eiga nóg fóður og hús
yfir það, baunar Kristján á mig.
— Já, satt mun það vera, en
hvernig reynast þá lömbin ykkar
í haust?
— Við eigum eftir að lóga tölu-
verðu en af þeim 370 lömbum
sem þegar hafa verið lögð er
15 kg meðalvigt. Heyfengur var
góður og heilsufar virðist gott
í fénaði það sem séð verður, hver
einasta ær og hvert lamb er
skrásett og merkt svo við fylgj-
umst alveg með hverju lóga þarf
af ám og hrútum árlega og hvað
af lömbum ber að setja á að
hausti.
— Er ekki alltaf býsna margt
fólk i heimili hjá ykkur eins og
vera ber?
— Ju, síðastliðinn vetur var
um 70 manns á heimilinu og um
40 í sumar, en gestagangur virð-
ist aukast árlega og var í sumar
einna mestur sem verið hefir, og
fer vitanlega mikil vinna í af-
greiðslu alla gestum viðkomandi,
en vinna við búskapinn fer
minnkandi a. m. k. að sumri þar
sem alltaf eykst vélakostur ár
frá ári og þeim geta strákar
stjórnað eins vel og þeir full-
orðnu.
HEYLYFTA — HEYBERI —
HEYKLÓ
— Fenguð þið mikið af vélum
f ár?
— Nei, en það er alltaf reynt að
fá flest af þeim nýju vélum sem
flytjast og reynast bezt. Við
fengum í ár Jarðtætara sem
reynist vel, og einnig Heylyftuna
eða Heyberann eins og Árni Ey-
lands vill kalla það. Ég vil kalla
það Heykló. — Hún er sett á
dráttarvél sem ýtir klónni undir
heysætin, síðan er keyrt í
spretti heim að hlöðu og sturtað
inn, þetta er fljótlegt og þægi-
legt. Jú, það má nú segja, þarna
er ekki verið að bera í pokum á
bakinu heim í tóptirnar eins og
gerðist hér áður fyrr.
— Fenguð þið mikið af garða-
mat í haust, spyr ég.
— Við fengum um 300 poka af
kartöflum, en frekar lélegar róf-
MÁNUDAGINN 3. október 1955
var bjart veður um Borgarfjörð.
Himininn var heiður og blár og
hafið var skínandi bjart. Eftir
| nokkurt frost næturinnar, var
eins og sumar í lofti og sólskin-
ið lék yfir dölum.
| Þegar Norðdælingar o. fl. Borg-
; firðingar höfðu hreytt úr kúnum
og hraðað öðrum nauðsynjaverk-
um, tóku þeir að athuga hvernig
færi undir fararskjótunum, en
hvorki blésu þeir aflinn eða ráku
rm £• ' xt'-' 'i t-i.' • . glóandi járnið eins og feður
550 ijar — Nyjar vélar Fjosameistarar þeirra og afar, og ekki hugðu
jv'-i * i . i -*T. *• þeir að hestajárnum eða hest-
— Goð aðsokn að skolanum — Virðmgar- skónögum, heidur voru það
gúmmíbarðar frá Grotivoll í
Tékkóslóvakíu eða Eisenhower
i í Bandaríkjunum eða hvaðan það
' er nú allt saman, sem þandir voru
unglmgar hættx við nam og fan með lofti mældir með da.
a vollmn eða annað þar sem mælir svo allt skyldi nú vera j
miklir fjarmumr eru i boði. Þetta j . óhœtt að taka sprettinn.
HEIMSÖKN AD HÓLUM
leysi fyrir vinnunni — Afkoma bænda góð.
ur, en það er enginn maðkur í
þeim, sem betur fer.
ENGINN VILL LÆRA
TIL FJÓSAMEISTARA
— En hvað segirðu svo um
skólann og skólahaldið?
— Kennaralið verður hið sama
og skipulag allt mjög svipað,
endurbætur hafa þó verið gerðar
á skólahúsinu og t. d. hafa hand-
laugar verið settar í öll pilta-
herbergi. Viðbótarbygging við
leikfimihúsið er að verða lokið,
er það mikil bygging og vel frá
gengið. Mjög vel lítur út með
aðsókn að skólanum, en ennþá
hefir þó ekki komið tilkynning
frá öllum þeim er sótt hafa. —
Auglýst var í sumar að halda
ætti námskeið á báðum búnað-
arskólunum fyrir fjósameistara,
(fjósamenn) en engin umsókn
kom á hvorugum staðnum.
VIRÐINGARLEYSI
FYRIR VINNUNNI
Nú berst tal okkar að almenn-
um málum, og daglegu lífi,
Kristján telur það með mestu
vandamálunum, hve virðingar
leysi fólksins sé orðið mikið fyr-
ir vinnunni og fjármunum öllum,
honum virðist einkenni nútím-
ans vera — minni vinna — meiri
peningar, sem allur fjöldinn
kunni svo ekki með að fara.
er rás viðburðanna sem margt af Q spretturinn
eldra folki fellir sig ekki við, en
illt er við að ráða.
EFNAHAGUR OG AFKOMA
GÓÐ
Kristján skólastjóri er formað-
ur Búnaðarsambands Skagfirð-
inga og auk þess vel kunnugur í
héraðinu. Ég spyr hann því um
efnahag og afkomu yfirleitt það
sem hann til viti.
var tekinn. Jó-
reykir nýrra farartækja stigu
hátt í loft og þéttust eftir því
sem nær dró kirkjunni, eins og
jóreykir sjálfra hestanna, þétt-
ust og hækkuðu eftir því sem nær
dró kirkjusöðunum á helgum
dögum og hátíðum fyrir fáum
áratugum, en er nú sjaldgæft
orðið.
Á kirkjuturninn var stemt að
góða og Guðhrædda móður. Hinn
ungi Hólasveinn erfði kosti for-
eldra sinna, e. t. v. það bezta úr
báðum. Hann ólst upp við ást-
ríki móður sinnar og umvand-
anir föður síns, auk þess sem
hann þroskaði hina betri eigin-
leika með sjálfum sér.
Nú er hann líka, „hann Páll í
Fornahvammi" Sigurðsson orð-
inn þjóðkunnur maður, vinsæll
og vel metinn. Hann hefir flutt
fólk og hjálpað yfir „heiðina" í
næstum fjórðung aldar og búið
sjálfur við „heiðina“ um tug ára,
ötull og öruggur, hjálpsamur og
greiðvikinn svo af ber. Hann hef-
ir þar marga raun háð og jafn-
an unnið. Hann hefir margan
dag á „heiðina" lagt og líka um
nætur og alltaf farnast vel. Hann
er jafnan með bros á brá, létt-
lyndur og glaðlyndur og þykir
öllum gott að véra í návist hans.
Það eru áreiðanlega undra
margir sem hugsa til Páls á þess-
um degi með þakklæti, virðingu
og trausti.
Páll í Fornahvammi hefir ekki
setið lengi á skólabekkjum um
dagana í þess orðs venjulegu
merkingu, en hann hefir setið á
skólabekk lífsins með góðum ár-
angri og tekið þar hátt próf.
Hér verður ekki borið við að
norðan og sunnan að austan og
t vestan, en það var kirkjan á j tfsa manninum, til þess brestur
Efnahagur og afkoma öll' fjanimi kirkjan á heiðinni sem j allt» en a einn Þátt verður lítið
held ég að sé góð, enda virðast
framkvæmdir bæði í byggingar-
málum og jarðrækt Uukast ár
frá ári, og bústofninn er nú orð-
inn meiri og líklegast betri en
aðskilur suður og norðurland, eitt minnst og það er hesta-
samgöngulega séð. Kirkja gerð af, mennska hans og er það aðal-
Guði og náttúrunni. Kirkja sem' ástæðan fyrir því að ég sting
gnæfir hátt og sézt víða að. í niður penna við þetta tækifæri.
Kirkja sem ógn stafar af, þarl Páll hefir mjög lagt sig eftir
fyrir niðurskurð, vélakostur sem eru stórar hríðar og sterk góðum hestum, leitað þá uppi,
bænda er orðinn það góður og veður, enda ber hún ti öllanafn.
mikill að vinnuafköstin eru mik- j Enginn veit hve miklir erfiðleik-
ið meiri en áður var jafnvel þó' ar hafa verið að komast leiðar
fólkinu fækki. sinnar í nágrenni hennar nema
Um leið og ég kveð Kristján þeir sem reynt hafa. Enginn veit
og óska honum og starfi hans alls hve miklar hetjudáðir hafa þar
hins bezta, minnir hann mig bros- verið unnar. Sigrar genginna kyn
andi á að við bændurnir þurfum slóða eru margir en því miður
að vera vakandi fyrir því að ung-
ir upprennandi menn sæki bænda
skólana.
einmg osigrar.
Sem betur fer hafa margir,
hverra nöfn eru gleyrnd og eru
og framaleit þó miklir erfiðleik-. verulega elur upp og skapar.
ar séu heimafyrir um vinnu, eðal —B.
Jú, þetta voru orð í tíma töluð, að gleymast orðið til að búa við
eitt af því sem bændur þessa hina eyðilegu heiði og greiða
_ lands þurfa að vera samtaka um, götu vegfarenda, leiðbeina þeim
Algent er það nú orðið að j er að móðir jörð missi sem minnst 0g hjálpa. Veita þeim af fátækt
unglingar fara að heiman í fjár-jaf þeim kröftum, sem hún raun-jsinni og skýla þeim af gestrisni.
Þjóðin stendur í skuld við alla
þessa menn a. m. k. þakkarskuld
og við alla útverði íslenzkra
heiða.
En hvernig stendur nú á hin-
um þéttu, jóreykjum um Norður-
árdal, einmitt á þessum degi?
Jú, það er nú það, að fyrir hálfri
öld, nákvæmlega hálfri öld var
sveinn í heiminn borinn norður
í Skagafirði. En eru það ekki dag-
legir viðburðir að drengir fæðast
| í Skagafirði og víða um land?
7ÍÐA UM HEIM eru stór svæði af nytjaskógi ónotuð á sama En hvað veldur þá að svo fjöl-
Miklir nytjaskógar
ónotaðir víða um heim
• tíma, sem timbur er flutt inn í stórum stíl til þessara landa 1
frá Evrópu og Norður-Ameríku.
Matvæla- og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna (FAO)
hefir látið fara fram ítarlega rannsókn á skógræktarmálum heims-
ins og hafa niðurstöður rannsóknanna nú verið birtar í bókarformi.
Við rannsóknirnar kom það m. a. í ljós, að fimmti hluti
lands í Suður-Ameríku er þakinn skógi. í Sovétríkjunum og
Norður-Ameríku er um þriðji hluti lands skógi vaxinn, en
heldur minna hlutfallslega í Evrópu og Afríku. Á Kyrrahafs-
svæðinu er aftur á móti aðeins 1/10 hluti lands þakinn skógi.
mennt er til kirkjunnar einmitt
á þessum degi? Hinn ungi sveinn
átti því láni að fagna að vera af
góðu bergi brotinn í báðar ættir,
af kjarnafólki, hugsjóna og at-
orku, og ekki sízt því að eiga
átt þá og bætt meira og minna
og dreyft þeim svo út um landið,
og fengið sér aðra nýja. Þannig
hafa margir framleiðendur af-
sett vöru sína og margir leytandi
hestamenn fengið óskir sínar upp
fylltar. Meðferð Páls á hestum
er til fyrirmyndar, sérstaklega í
fóðri, ef eitthvað mætti setja út
á er það helst ofeldi. Segja mætti
mér að enginn íslenzkur bóndi
hefði meiri eða betri hestakost
en hann. Páll er óvenjulega sig-
ursæll bæði á sýningum og öðr-
um hestamótum, ef hann á ann-
að borð er þátttakandi, og mun
það gera bæði hans hæfni í með-
ferð hesta og glögg dómgreind á
hæfileika.
íslenzkir hestamenn eru þakk-
látir Páli fyrir störf hans að
hestamálum, hestatamningu og
hestaverzlun, en óska þess jafn-
framt að hann verði framvegis
virkari þátttakandi í félagssam-
tökum hestamanna en verið hefir.
Það stendur ljómi af ýmsum
gegnum hestamönnum eins og
Jóni Ásgeirssyni Húnvetningn-
um, Bjarna Jóhannessyni („Hesta
Bjarna“) úr Skagafirði, svo fátt
eitt sé nefnt. Spá mín er sú að
Páll í Fornahvammi verði ekki
sízt minnisstæður hestaunnend-
um er tímar líða.
Frh. á bls. 31
30% NÝTT
Til þessa hefur aðeins þriðji
liluti skóga heimsins verið notað-
ur. 53% allra skógasvæða verald-
arinnar eru álitnir óaðgengilegir,
þ. e. að ekki þykir borga sig að
nylja þá. Það cr einkum ■ kiiidu
löndunum og frumskógum Afríku
og Suður-Ameríku, sem skógar eru
óaðgengilegir. Af þeim skógasvæð-
um, sem aðgengilcg eru, eru að-
eins nýttir % hlutar, eða um 30%
af öllum skógum heims.
SKÝRINGAR í TÖLUM
'Ef til vill geta menn gert sér
betur Ijóst hvað mikið er nýtt af
skógum heimsins ef teknar eru
nokkrar tölur, sem koma fram í
skýrslu FAO. Alls eru nú nytjað-
ir 1126 milljón hektarar skóglend-
is, en 622 milljónir ha. af aðgengi-
legum skógi standa ónotaðir með
öllu. Til viðbótar eru um 2000
milljónir hektara óaðgengilegir.
Þá er þess getið í skýrslu FAO,
að víða séu landsvæði, sem vel eru
fallin til skógræktar ónotuð með
öllu.
Skýrsla FAO um skógræktarmál
heimsins nefnist á ensku „World
Forest Resources" og er ítarleg-
asta skýrsla, sem samin hefur ver-
ið til þessa um þessi mál.
Eyjólfur K. Sigxtrjónsso*
Ragnar A. Magnússoo
löggiltir endurskoðendur.
Klapparstíg 16. — Simi 7305.
Páll Sigurðsson, Fornahvammi.