Morgunblaðið - 10.11.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUNB LA ÐIÐ
Fimmtudagur 10. nóv. 195^1

MarshalShjálpin heftir
haft stórfellda jsýóingu
Kommúnistum tekst aldrei að ganga
tram hjá þeirri staðreynd að stærstu
mannvirkin voru reist með
efnahagsaðstoðinni
Síðan syngur frú María Markan í
kAÐ VAKTI nokkra athygli í Sameinuðu þingi í gær, að komm- östlund ónerusönekona oe Har- !a?a °g reksturSl;':IK,nmg i-essu
SVO SEM áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu, halda Sjálf-
stæðisfélögin í Keflavík árshátíð
sina í Ungmennafélagshúsinu í
Keflavík n. k. laugardag 12. nóv.
og hefst samkoman kl. 8.30 síðd.
> Mjög hefir verið vandað til
hátíðar þessarar. Er fyrst sam-
eiginleg kaffidrykkja. Þingmað-
ur kjördæmisins, Ólafur Thors,
forsætisráðherra, flytur ræðu.
Eraran. af t>(*. <
samningur um kjor námskandi-
data og hækkuðu Iaun þeirra um
5% og gitti'samningufinn aftur
fyrir sig allt árið 1954.
1. júní kom til framkvæmda
breyting á þeim grunnlauna-
grundvelli, sem verðlagsuppbæt-
ur höíðu . verið greiddar eftir.
Breyting þessi olli minnst 4%
hækkun hjá opinberum starfs-
mönnum.
VÍSrrÖLTJHÆKKUN
Sú hækkun launa, sem raskar
þó mest jafnvæginu milli fjár-
VAlvii n0KKra atnysn 1 aamemuou pmgi i gær, ao Komm- Qstlund, óperusöngkona og Har- . . - .■ ,;hækkandi verð
Emar Olgeirsson 1 ræSustol yfir 1™, að aldur A. Sigurðsson leikari, lagsuppbsetur. Fjárlög miðuðu
Márshall-aðstoðm til Islands hefði ekki verið nægileg. Þykja flytur gamanþætti. Ennfremur ^ stiga vísitölu en
nú á seinni hluta ársins er launa-
álag hjá öllum launaflokkum
komið upp í 64 stig. Eykur þetta
kostnaðinn stórlega.
únistinn Einar Olgeirsson hamaðist í ræðustól yfir því, að
:shall-aðstoðin til íslands hefði ekki verið nægileg. Þykja
íTÍikil veðraskipti hafa orðið hjá kommúnistum sé þetta meining syngur Smárakvartettinn úr
þeirra, en þeir hafa sem kunnugt er verið á móti Marshall- Reykjavík. Að lokum verður
eðstoðinni, sem Sogsvirkjuninni, Laxárvirkjuninni og Áburðar- dansað.
verksmiðjunni hefur þó verið komið upp fyrir að miklu leyti. i
uninni. Vitað er að útgjöld sjúkra
samlaga eru ekki nema að: litlu
leyti fyrir sjúkrahúsvis, þar koma
einnig greiðslúr til lækna og fyr-
ir lyf handa fólki sem aldrei fer
á sjúkrahús.
Er því nauðsynlegt að sjúkra-
samlagsstjórnin endurskoði hvort
nauðsynlegt sé að hækka iðgjöld
eins mikið og hún heíir gert.
í umraeðum þessum var gerð
glögg grein fyrir þeirri hækk-
un sem orðið hefir á daggjöld-
um Landsspítalans, sem eins
og allir sjá, er bein afleiðing
af verkfallinu á s.l. vori.
ENDURTEKIN
FYRIRSPURN
^Einar Olgeirsson lagði fram
. fýrirspurn um hve mikinn hluta
af andvirði óafturkræfra fram-
Jþga Bandaríkjastjórn hefði feng-
;iið til sínna eigin afnota.
Ingóliur Jónsson viðskipta-
jlmálaráðherra svaraði þessu, með
Íjþ-xí að lesa upp orðrétt svör sem
ijhann gaf við líkri fyrirspurn
jjEinars s. I. vetur. Má skjóta því
hér inn í, að það verður að telj-
: ast alger misbeiting á fyrir-
tipurnarrétti þingmanna, að
tipyrj.a hvað eftir annað sömu
I fcpurninganna. Það á að vera
i r>ægilegt, að ráðherra svari henni
i <einu sinni.
CIJAFAFRAMLÖG
I; BANDARÍKJANN A
Ingólfur skýrði frá því, að
Jyrstu árin hafi Bandaríkjastjórn
: fengið til sinna afnota 5% af
ó&fturkræíum framlögum. En
1952 gerði Bandaríkjaþing breyt-
j ingar á lögunum um efnahagsað-
ítoð, um að þau ríki, sem hlytu
^jafaframlög í dollurum skyldu
greiða 10% af jafnvirði þeirra
, til ráðstöfunar Bandaríkjastjórn-
j ar í stað 5% áður.
ÞYKIR ÞEIM GJÖFIN
OF LÍTIL?
Kvað ráðherra það alger-
lega ranga túlkun, að þurft
hefði að setja sérstök lög, til
að taka við slíku gjafafé. f
breytingunni fólst aðeins að
aðildarríkin skyldu eiga 90%.
af framlaginu í stað þess að
áður skyldu þau eiga 95%.
Þáðu þau öll framlagið og
• þurfti ekki að breyta lögun-
um. Taldi hann annars skjóta
nokkuð skökku við hjá komm
únistum, þegar þeim þaettu
Marshall-gjafirnar ekki nógar.
'S'TARLEG GREINARGERÐ
í FJÁRMÁLATÍÐINDUM
Annars sagði Ingólfur, að fyr-
írspurnir um Marshall-hjálpina
& þingi væru algerlega óþarfar.
Á miðju þessu ári hefði birzt í
Fjármálatíðindum ýtarleg grein-
argerð um Marshall-aðstoðina'
•eftir Þórhall Ásgeirsson. Komm-
únistar væru alltaf að gefa í
ííkyn með stöðugum dylgjum, að
♦■itthvað væri að fela í þessu
máli. Það væri fjarri lagi, að
íiokkuð væri hulið eins og fyrr-
nefnd grein ber með sér, því að
|jar kemur allt fram varðandi
Efnahagsaðstoðina frá byrjun til
«nda.
STYRKUR TIL RANNSÓKNA
<»G FRAMFARA
í greinargerð Þórhalls Ásgeirs-
eoriar er ýtarlega skýrt frá því,
að framlag Marshall-aðstoðarinn-
ar til íslands hafi samtals num-
ið 463 millj. kr. Af þeim hafi
27,5 millj. kr. verið til ráðstöf-
■ unar Bandaríkjastjórnar.
Þessi upphæð er íslendingum
óviðkomandi en þess ber þó
að geta að Bandarík.jastjórn
* hefur varið hiuta af henni tii
í að styrkja t. d. Iðnaðarmála-
stofnunina, Búnaðarfélagið og
Fiskifélagið um miklar upp-
hæðir til rannsókna og fram-
> fara í þessum atvinnuvegum.
í vitamálum
herjarnefndar Fiskiþings í vita-
málum og um björgunarskip:
Vitamái, tillögur allsherjar-
Eins og menn sjá er allt tal
kommúnisla um þetta mál
fieipur og staðlausir stafir.
ÞÝÐING MARSHALL-
HJÁLPARINNAR FYRIR
ÍSLAND
Að lokum hvatti Ingólfur Jóns-
son þingmenn alla og þá ekki nefndar
sízt kommúnistana til að lesa 1. Að reistur verði viti á Geir-
hina fróðlegu skýrslu Þórhalls fuglaskeri við Vestmannaeyjar.
um Marshall-hjálpina. Þar gætu 2. Að reistur verði viti í Seley
menn sannfærzt um hve stór- við Reyðarfjörð.
fellda þýðingu hún hefur haft 3. Að reistur verði viti á Hell-
til að bæta lífskjör þjóðarinnar. isnípu á Hólmsbergi.
Staðreyndirnar sýndu að and- 4. Að reistur verði viti á Spá-
staða kommúnista gegn Marshall- konufellshöfða á Skagaströnd,
hjálpinni væri ófyrirgefanlegt 5. Að aukið verði ljósmagn
skemmdarverk gegn framförum _ Óshólavita við Bolungarvík.
og bættum lífskjörum.
MATVORUR HÆKKA I VERÐI
Aðrir kostnaðarliðir í rekstri
spstalans hafa einnig hækkað
mikið. Innlendar matvörur hafa
HÉR fara á eftir tillögur alls- hækkað mikið eftir mitt árið, sem
bein afleiðing af verkföllunum.
ANNAR KOSTNAÐARAUKI
Kostnaður við Iyf og sáraum-
búðir var kominn í kr. 540 þús.
í september, en hafði verið áætl-
aður fyrir allt árið kr. 500 þús.
Þvottur hækkaði verulega.
Ráða launin mestu í kostnaðin-
um, enda eru þau 75% af heildar-
kostnaði.
Viðhald fasteigna og muna.
Þar er aðalkostnaðurinn fólginn
í vinnulaunurn til iðnaðarmanna,
Minningarsjéður
Kvenléiags _
Háieigssóknar
} 6. Að aukið verði ljósmagn setn hafa hækkað m^,á frinu-
I Laneanesvita meðal annars vegna nys kaup-
7 Að aukið verði ljósmagn greiðslufyrirkomulags, með svo-
Vattarness- og Hafnarnessvita. nefndrl uppmælingarreglu.
8. Að reistur verði radíóviti á'
Arnarnesi eða annarsstaðar við
'ísafjarðardjúp.
9. Að reistur verði radíóviti
við Raufarhöfn.
10. Að rannsókn og kostnaðar-
áætlun verði gerð um vitabygg-
ingu á Hvalbak.
•11. Að hraðað sé athugun á því,
að reisa fullkomna rmðunarvita
SKÖMMU eftir að safnaðarstörf
hófust í Háteigsprestakalli fyrir
tæpum 3 árum var kvenfélag fyrir fiskiskip. Verði valið það
stofnað í söfnuðinum með því miðunarkerfi, sem bezt hentar
markmiði að efla og styrkja hið fyrir hinn íslenzka. fiskiskipa-
kirkjulega starf á hvem þann flota. Samþ. samhlj. ,
hátt, sem auðið væri og heppi- i Björgunarskip, álit allsherjar-
legast þætti. Síðan hefir ötulega nefndar: Fiskiþingið lýsir ánægju
verið starfað í þessu félagi og af sinni yfir áhuga fiskideildanna
þeim áhuga, sem einkennt hefir á Snæfellsnesi og undirtektir
mörg kvenfélög þessa lands.
Verkefni nýs safnaðar í fjöl-
menni höfuðborgarinnar eru
mörg. Eitt beirra rís þó hærra en
önnur. En það er bygeing kirk.iu.
Því máli hefir kvenfélagið veitt
almennings við Breiðafjörð við
fjársöfmm til björgunarskips
Breiðafjarðar og væntir þess,
að ríkisvaldið veiti þeim fyllsta
stuðnings um byggingu þess.
Jafnframt skorar fiskiþingið á
mikilvægan stuðning með fjár- l&ndheigisgæzluna að annast
öflun ýmis konar. — Hefir það sern bezt gæzlu-^ og björgunar-
nú yfir að ráða álitlegri upphæð .störf á þessum slóðum,
til kirkjúbyggingarinnar.
Nú hefir kvenfélagið látið gera
vönduð minningarspjöld, sem af- j
Hjálparbeiðni tii
ekkjunnar og barn-
anna á Ytri-
Másstöðum
greidd verða á nokkrum stöðum
í prestakallinu, HHðum og Holt-
um, eins og auglýst hefir verið
í blöðunum.
F.iöldi manna gefur minningar-
gjafir um látna vini. Er það góð-
ur siður og faaur að styrkia gott SVO sem getið hefur verið í frétt
málefni um leið og saknandi ást- um varð hörmulegt slys að Más-
vinum eru sendar hlýjar kveðj- stöðum í Skíðadai. Bóndinn þar,
ur. Helgi Aðalsteinsson, fórst í snjó-
Fer vel á því að safnaðarfólk skriðu, er hann var að leita fjár,
í Háteiespresjakalli láti kirkju Heigi var ungur maður, aðeins
sína njóta minningargjafa sinna 33 ára að aldri, og var til þess
eftir að Minnineargjafasjóður að gera nýbyrjaður búskap.
k-''enfé'aesins er stofnaður, svo og Hvíldu því miklar skuldir á jörð
aðrir þeir, sem styrkja vilja hans og búi. Þau hjónin, Helgi
hvgeingu fvrirhueaðrar kirk.iu. og kona hans Ester Jósavinsdótt-
DAGGJOLD HÆKKA
ÚR 75 Í 90 KR.
Eins og sjá má af þessari
skýrslu hefur orðið stórfeild
röskun á rekstrarkostnaði
Landsspítalans. Vegna þessa
var ákveðið að hækka dag-
gjöldin úr 75 kr. í 90 kr. og
má þrátt fyrir það búast við
að hallinn á Landsspítaian-
um verði ekki minni en 600
þús. Spurði Ingólfur Jónsson
fyrirsþyrjanda, ef hann mót-
mælti þetrri hækkun, hvaðan
ætti þá að taka fé til að standa
undir auknum reksturskosn-
aði. Hann hlyti þá að hafa ein-
hverjar tillögur um það.
Kommúnistinn Brynjólfur
Bjarnason svaraði þessu óljóst, en
svo virtist sem hann ætlaðist til
að féð væri tekið úr ríkissjóði. En
við nánari umræður kom í Ijós
að þetta er ekki svo auðvelt.
Á AÐ ÞYNGJA BAGGANN
Á SVEITARFÉLÖGUM
Út um allt land reka bæjar-
og sveitarféíög og félög cin
staklinga sjúkrahús. Daggjöld
stærri sjúkrahúsanna fylgja
nær alveg daggjöldum Lands-
spitalans og öll sjúkrahús
verða að miða nokkuð við þau.
Ef að ríkissjóður tæki nú til
viff að greiða niður daggjöldin
á Landsspítalanum í enn
stærri mæli en verið hefur,
myndi það sjálfkrafa þýða að
bæjar- og sveitafélögin yrðu
að taka á sig stóraukinn halla
af sjúkrahúsum sínum eða
gera stórauknar kröfur á hend
ur ríkissjóði.
En sjúkrahús þessi eru þeg-
ar orðin mjög þungur baggi á
þeim sveitafélögum sem halda
rekstri þeirra uppi.
ir, áttu fimm börn, öll í ómegð,
hið yngsta á fyrsta ári, en hið HÆKKUN SJÚKRASAMLAGS-
elzta 12 ára. ( GJAI.DA A» HÁLFU
Það má því öllum ljóst vera, hve , í DAGGJÖLD
þungbært það er ekkjunni og Eins og kunnugt er tilkynnti
hinni heimili hennar, auk þess að missa Sjúkrasamlag Reykjavíkur 8 kr.
eiginmann sinn og ástvin frá hækkun á mánaðariðg jöldum eft-
Standa vonir til að framkvæmdir
geti hafizt á næsta ári, ef ekki
stendur á fjárfestingarleyfi, enda
er það áhugamál. að sem fvrst
meei af grunni rísa hæfilega stór,
vönduð og föffur kirkja í
kirkjulausu sókn.
Um leið og ég bakka kvenfélag- ; fimm börnum, að þurfa að berj- ir tilkynningu ríkisspítalanna um
inu störfin og áhuffann vildi ég ast áfram fyrirvinnuiaus. | hækkun daggjaldanna. Það kom
vekja athvffli safnaðarmanna og ! _ Akureyrardeild Rauða Kross fram i umræðunum, að komm-
annara á Minningargjafasjóði fé- íslands hefir því beitt sér fyrir únistar vildu láta í það skína að
lagsins með þeirri ósk, að hann fjársöfnun á Akureyri tii stuðn- öll hækkun Sjúkrasamlagsins
megi eflast, svo að hann geti sem ings heimiiinu að Ytri-Másstöð- stafaði af daggjaldahækkuninni.
bezt þiónað mikilvægu og helgu um. Er framlögunum veitt mót- Slíkt er þó algerlega rangt. Minna
hlutverki. taka hjá blöðunum og í Búnað-j en helmingur átta krónu hækkun
Jón Þorvarðsson.
arbankanum.
arinnar stafar af daggjaldahækk-
ENGINN maður, sem uppi er nu
við ísafjarðardjúp, er jafn-
mörgum kunnur þar vestra og
Eiríkur B. Finnsson verkstjóri á
ísafirði, sem í dag, 10. nóvember,
er áttatíu ára. Frásagnarverðara
er þó það, að hann er án efa eng-
um kunnur að öðru en góðu.
Eiríkur hefir átt heima á fsa-
firði meira en hálfa öld, eða fra
árinu 1901. Og allan þann tíma,
nema allra síðustu árin, verið
verkstjóri. Hann var fyrst lengl
verkstjóri hjá einhverju stærsta
útgerðar- og fiskverkunarfyrir-
tæki á íslandi — Ásgeirsverzlun
á ísafirði — og síðan hjá Hinum
sameinuðu ísl. verzlunum, eftir
að Ásgeirsverzlun seldi þeim
eignir sínar á ísafirði. Loks rak
hann sjálfur umfangsmikla fisk-
verkunarstöð. '
Eflaust hafa margar þúsundií
manna unnið undir stjórn Eiríks,
allt frá ungmennum, er lítt vora
af barnsaldri komin, til manna,
sem komnir voru að fótum fram,
Ég kynntist fjölda þessa fólks, og
allir luku upp einum munni um
það, að þekking, trúmennska og
drenglyndi einkenndu starf hans.
Nútímagaufarar hefðu eflaust
talið Eirík vinnuharðan. Hanrj
bar ábyrgð á miklu starfi, va£
ósérhlífinn og kraíðist því trú-
mennsku af öðrum. En sem verk-
stjóri var hann þó að engu kunn-
ari en nærgætni við þá, sem fyri?
æsku sakir eða elli voru ekki ti3
þrekrauna fallnir.
Eiríkur er fæddur á Kirkjubólí
í Valþjófsdal í Önundarfirði. For-
eldrar hans voru Finnur Eiríks-
son bóndi þar, og kona hans
Guðný Guðnadóttir, merkishjón.
Eiríkur er giftur ágætri konu,
Kristínu Einarsdóttur frá Hrís-
hóli í Reykhólasveit. Börn þeirra,
sex að tölu, eru öll traustir þjóð-4
félagsþegnar.
Þau gömlu hjónin búa nú i
gamla húsinu sínu á ísafirði og
líta yfir langan farinn veg, sem
varðaður er sæmdarverkum.
En öllum, sem til þekkja, eC
það alveg ljóst, að Eiríkur hefði
ekki verið til þess kvaddur a3
vera verkstjóri einhvers mesta
framleiðslufyrirtækis á íslandi,
þá kornungur maður, ef ekki
hefði þótt víst, að mikið væri 1
manninn spunnið.
Og við, sem verið höfum sam-
tíðarmenn Eiríks vitum, að beim,
sem kvöddu hann til hins ábyrgcS
armikla verks, yfirsást ekki. Þó
hefir hann ekki síður sannað hitt:
að „allt hefðarstand er mótuð
mynt, en maðurinn gullið þrátí
fyrir allt“. j
Sigurður Kristjánsson. [