Morgunblaðið - 10.11.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUTSBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. nóv. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 króna eintakið.
Jainoðormenn þor og hér
ÞAÐ er stundum fróðlegt að
bera saman stefnu og starfs-
háttu stjórnmálaflokka í hinum
ýmsu löndum. T.d. er það mjög
gagnlegt að gera nokkurn saman-
burð á vinnubrögðum jafnaðar-
manna á íslandi og t.d. í Dan-
mörku.
í Danmörku eru jafnaðarmenn
stærsti flokkur þjóðarinnar. Þeir
hafa um langt skeið farið þar
með völd og nú situr þar minni-
hlutastjórn jafnaðarmanna. Þessi
stjórn hefur mætt margh.áttuðum
erfiðleikum í efnahagsm.álum. —
Gjaldeyrisaðstaða landsins hefur
versnað stórlega síðan hún tók
við völdum. Verðbólga hefur
farið í vöxt og dimma skýjaflóka
hefur dregið á loft í efnahags-
málum Dana.
En þessi stjórn jafnaðarmanna
hefur ekki hikað við það að
mæta þessum hættum með ráð-
stöfunum, sem taldar hafa verið
nauðsynlegar. Og aðgerðir henn-
ar hafa alls ekki verið vinsælar,
allra sízt meðal verkalýðsins og
launastéttanna yfirleitt. — Þær
hafa verið í því fólgnar að draga
verulega úr fjárfestingu, t.d. úr
íbúðarhúsabyggingum, minnka
framlög til húsnæðismála og
leggja á nýja skatta. Þessar ráð-
stafanir dönsku stjórnarinnar
hafa fyrst og fremst miðað að
því að draga úr eyðslu og neyzlu
innanlands yfirleitt. Það hafa
fjármálamenn þjóðarinnar talið
nauðsynlegt til þess að bæta
gjaldeyrisaðstöðuna og til þess að
koma á jafnvægi í efnahagsmál-
unum.
*
Þessar ráðstafanir dönsku jafn-
aðarmannastjórnarinnar hafa þeg
ar borið nokkurn árangur. Gjald-
eyrisaðstaðan hefur batnað og út-
flutningsframleiðslan, sem fyrst
og fremst byggist á landbúnað-
inum, hefur gengið sæmilega.
Vitanlega hafa þessar stjórnar-
ráðstafanir kostað dönsku þjóð-
ina nokkur óþægindi í bili. En
hún hefur yfirleitt sætt sig við
þær, vegna þess að hún hefur
skilið að þær voru nauðsynlegar
til þess að tryggja efnahagsaf-
komu hennar í framtíðinni.
Jafnaðarmenn í Danmörku
hafa þannig sýnt að þeir starfa
sem ábyrgur flokkur. Þeim
hefur að sjálfsögðu verið Ijóst
að hinar óvinsælu ráðstafanir
í efnahagsmálum gátu haft í
för með sér fyigisrýrnun
meðal þjóðarinnar. En þeir
töldu þær nauðsynlegar og
létu þess vegna ekki undir
höfuð leggjast að framkvæma
þær.
Þáttur Afjiýðuflokksins
Hér á Islandi hefur jafnaðar-
mannaflokkurinn, sem nefnir sig
Alþýðuflokk, tekið allt aðra af-
stöðu til vandamála sinnar þjóð-
ar í dag. Þessi flokkur er að vísu
lítill og sundurleitur. Og það ein-
stæða ólán hefur hent hann, að
hefja ábyrgðarlaust kapphlaup
við kommúnista. En í því kapp-
hlaupi hefur hann altlaf verið
dæmdur til þess að tapa. Hefur
það m.a. komið í Ijós í því að
flokkurinn er margklofinn. Flugu
menn kommúnista hafa undan-
farin ár starfað innan raða hans
Og unnið óSleitilega að því að
grafa undan honum. Hefur þeim
orðið þar svo vel ágengt að heita
má að hann sé nú gjörsamlega
lamaður innan verkalýðshreyf-
ingarinnar, sem fyrr á árum var
aðalbakhjarl hans.
★
Hér á íslandi dettur jafnaðar-
mönnum ekki í hug að taka á-
byrga afstöðu til hinna þýðingar-
mestu mála. Síðan Alþýðuflokk-
urinn fór úr stjórn árið 1949,
„dró sig út úr pólitík“, eins og
það hefur verið orðað, hefur
hann forðast það eins og heitan
eldinn að leggja nokkuð jákvætt
til lausnar þeirra vandamála, sem
þjóðin hefur átt við að etja á
hverjum tíma. Hann hamaðist
gegn þeim ráðstöfunum, sem
minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokksins og síðar samsteypu-
stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins beitti sér
fyrir í ársbyrjun 1950 til sköp-
unar jafnvægis í efnahagsmálun
um. Enda þótt þessar ráðstafanir
bæru á næstu árum mikinn árang
ur og tryggðu þjóðinni velsæld
og stórkostlegar framfarir, hélt
Alþýðuflokkurinn áfram að berja
höfðinu í steininn. Hann fylgdi
kommúnistum í trylltri baráttu
gegn hvers konar viðleitni til
þess að halda efnahagsmálum
landsmanna á réttum kili.
Sjálfur gat hann ekki bent
á neinar aðrar leiðir er farnar
skyldu til þess að tryggja efna
hagsafkomu þjóðarinnar.
Síðast í gær hefur blað ís-
lenzkra jafnaðarmanna ekkert
annað til málanna að leggja en
persónulegar skammir og skæt
ing um Ieiðtoga Sjálfstæðis-
flokkins.
„Skerðing lífskjaranna“
Það er eitt dæmi um hinn fárán
lega málflutnings íslenzkra jafn-
aðarmanna að þeir hafa undan-
farið látið blað sitt halda því
fram að núverandi ríkisstjórn
vinni að því að „skerða lífskjör"
almennings í landinu. Hver ein-
asti vitiborinn íslendingur veit
að þetta er sleggjudómur einn og
fjarstæða, sem engin rök á í
raunveruleikanum. Sennilega
hefir engin ríkisstjórn í þessu
landi, nema e. t. v. nösköpunar-
stjórnin, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn veitti forstöðu, lagt jafn
mikla áherzlu á það að treysta
afkomugrundvöll þjóðarinnar og
bæta aðstöðu almennings um
land allt í lífsbaráttunni. Stór-
felldum framkvæmdum hefur
verið haldið uppi á svo að segja
öllum sviðum þjóðlífsins. Ný at-
vinnutæki hafa risið, stóriðnað-
ur hafinn í landinu, stuðningur
við íbúðarhúsabyggingar stór-
aukinn, bygging stórra orkuvera
til raforkuframleiðslu víðs vegar
um land undirbúin og fjöldi skóla
og annarra heilbrigðis- og menn-
ingarstofnana reistur. Er þá að-
eins fátt eitt upp talið af þeim
víðtæku og fjölþættu framkvæmd
um, sem núverandi ríkisstjórn
hefur unnið að.
★
En stjórnarandstöðuflokk-
arnir með kommúnista í
broddi fylkingar og Alþýðu-
flokkinn í tagli þeirra, hafa
ekki viljað una þessari þróun.
Þess vegna hafa þeir neytt
áhrifa sinna innan verkalýðs-
samtakanna til þess að setja
verðbólguhjólið af stað að
nýju„ skapa kapphlaup milli
kaupgjalds og verðlags, sem
haft hefur í för með sér nýtt
dýrtíðarflóð yfir þjóðina.
Þroskamunur á þorski úr Faxaílóa
og við A ustfirði — Faxaflói ekki
elliheimili — Hægt að merkja karfa
FISKIFRÆÐINGARNIR þrír |j* •
sem sátu fund Aiþjóðiega vio tiskitræðBngaiia sem
hafrannsóknarráðsins í Kaup-1 . „ |# ^ ^ ^
mannahöfn við lok síðasta voru a tundi Hatrannsoknaráðsins
mánaðar, eru komnir heim. Á
fundinum mætti mikill fjöldi
fiskifræðinga og haffræðinga.
Fjöldi fyrirlestra var haidinn,
og fluttu hinir íslenzku fiski-
fræðingar hver sinn fyrulest-
urinn. Jón Jónsson forstjóri
Fiskideildarinnar talaði um
þorskrannsóknir hér við land,
Aðalsteinn Sigurðsson um
kolamerkingar og Jakob
Magnússon um karfarann-
sóknir. f samtali við Mbl. í
gær, sögðu fiskifræðingarnir
fund þennan hafa verið hinn
! merkilegasta, og orðið þeim til
hins mesta gagns.
—★—
Alls voru fluttir um 100 fyrir-
lestrar á fundinum, í hinum ýmsu
sérnefndum, sem starfa innan
ráðsins. Hlýddu íslendingarnir á
þá, er þeir töldu að gætu varðað
starf þeirra hér heima.
Fiskifræðingarnir við upphleypt sjókort af miðunum kringum ís-
land og hafinu milli íslands og hafinu milli íslands og Grænlands
og Færeyja og íslands. — Jón Jónsson forstjóri Fiskideildarinnar
er á hægri hönd. Næstir honum eru dr. Jakob Magnússon fiski-
fræðingur og Aðalsteinn Sigurðsson fiskifræðingur. Myndin er
tekin í Fiskideildinni í gær. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Merkingar á þorski undanfarin TÍMGUN KARFANS
ÞORSKRANNSOKNIRNAR
Jón Jónsson forstjóri, talaði um
áhrif hitans í sjónum á vöxt
þorsksins. Eru þessar rannsóknir
þáttur í umfangsmiklum rann-
sóknum hans. Hér við land er
mjög heppileg aðstaða til slíkra ^ benda til bess að borskur ál Dr. Jakob Magnússon fiskifræð
luta, vegna þess hve landið þessu aldurgskeið:[ gé mjög sta8. ingur, flutti erindi um karfarann-
bundinn. Þá reyndi Jón Jónsson sóknir, athuganir sínar á kyn-
fiskifræðingur, að gera saman- I færum karfans og timgun hans,
burð á þessum rannsóknum sín- en ^ann fæðir lifandi afkvæmi.
um og þeim, sem gerðar hafa ver- Skýrði Jakob frá því, að þessi
ið á rannsóknarstofum, þar sem úfíæri væru með nokkrum öðr-
fiskifræðingarnir hafa í hendi um, hcetti en menn höfðu gert ráð
sér að ákveða hitastigið. Kom í fyrir. En af þessum athugunum
Ijós, að niðurstöður Jóns voru í mn draga ályktanir um timgun
góðu samræmi við þessar til- j ^ans' Karfinn eðlar sig fyrrihluta
raunir í rannsóknarstofum er- vefrar> a tímabilinu okt.—-des.,
lendra fiskifræðinga. Geta má en, karfinn gýfur aðallega í maí-
þess, að meðalhiti í Faxaflóa á manuði, og eggm frjovgast í marz
liggur á glöggum hafstrauma-
mótum. f fyrirlestri sínum skýrði
Jón frá því, að mjög náið sam-
hengi væri milli vaxtarins og
hitans í sjónum á uppeldisstöðv-
unum, — og fyrirlesarinn sýndi
fram á það, að vöxtur fisksins er
örari í heitari sjá; en hinn kald-
ari dregur verulega úr honum.
Sýndi Jón línurit máli sínu til
stuðnings. Þar kemur m. a. fram,
að fjögurra ára þorskur í Faxa-
flóa er tæplega 70 sm., en jafn-
gamall þorskur í kalda sjónum út
af Austfjörðum, er 45 sm. Allt
bendir til að hitinn valdi þess-
um mikla vaxtamun.
50 m. dýpi í ágústmánuði, er 8,5
byrjun. Líffærarannsóknirnar
stig, en á sama tíma er hitastigi’ð ieiddu ennfremur í Ijós mikilvæg
út af Austfjörðum (norðanverð-
um) 3,6 stig.
I
uu andi óhri^ar:
Skyrið —
EKKI alls fyrir löngu urðu
nokkrar umræður hér í dálk-
unum um rjómann og skyrið sem
selt er í mjólkurbúðunum hér í
bæ. Voru menn ekki á eitt sáttir
um það, hvort skyrið væri gott
eða vont og lýsti Velvakandi því
yfir, að honum fyndist það yfir-
leitt gott. Kom það af stað nokkr-
um kurr sem birtist í bréfum er
honum voru send — og nú birtum
við enn eitt mótmælabréf frá
„Húsmóður". Hún segir: — Kæri
Velvakandi. — Um daginn birtuð
þér bréf frá „Húsmóður", sem
kvartar undan skyrinu sem selt

er hér í bæ. Ég er henni alveg
sammála. Skyrið er oft vont,
stundum sæmilegt, en aldrei gott.
Ég verð að segja það, að fyrst
Velvakandi getur hælt skyrinu
er hann áreiðanlega ekki mat-
vandur, og mætti segja mér, að
honum standi nokkurn veginn á
sama um, hvað hann leggur sér
til munns. Og ég er alveg viss
um, að hann hefur aldrei borðað
verulega gott skyr. Ég vildi ráð-
leggja honum að útvega sér dá-
lítinn slatta af Borgarnes-skyri
og sæi hann þá fljótt, hversu ó-
líkt það er „samsölu-skyrinu",
sem einhver hitakeimur virðist
alltaf vera af, þótt það sé annars
ískalt. Borgarnes-skyrið er alltaf
mjög ferskt og þétt og í því eru
aldrei neinir kekkir.
— og rjóminn
FYRIR 25 árum, heldur „Hús-
móðir“ áfram, var hægt að
fá hér í Reykjavík sérstakan
þeytirjóma í lausu máli og var
hann þykkari en hinn. Hví er
ekki lengur hægt að fá slíkan
rjóma í mjólkurbúðum okkar?
Ekki alveg sama!
EG þakka „Húsmóður" bréf
hennar og finnst ekki ástæða
M1 að gera margar athugasemdir
við það. Velvakandi er enn sama
sinnis um skyrið okkar, og þó er
hann ákaflega matvandur; hon-
um stendur t.d. alls ekki á sama
um, hvað hann leggur sér til
■nunns, eins og þessi ágæta „Hús-
móðir“ virðist halda. — Hann
mundi sennilega alls ekki „leggja
sér til munns“ skósóla, eins og
forfeður okkar á mestu niður-
lægingartímum fyrri alda — og
helzt vildi hann losna við að
borða hræring, ef frúin bæri
hann fram. En það skiptir ekki
máli hér og verðum við frúin að
ræða um það síðar — í einrúmi.
Merklt,
■em
klæfflr
lnndlS
atriði í sambandi við ákvörðun
kynþroskastigs, einkum hjá
hængum, en það er þýðingarmik-
ið atriði í fiskirannsóknunum, t.
d. við skilgreiningu ýmissa stofna
karfans.
Dr. Jakob Magnússon skýrði
fm því í samtali þessu, að
þýzki fiskifræðingurinn, Dr.
A. Kotthaus frá Bremerhaven,
hafi flutt erindi á fundinum
um hvort ofveiði ætti sér stað
á karfastofninum. Komst hinn
þýzki fiskifræðingur að þeirri
niðurstöðu í erindi sínu, að
ekki væri fyrirliggjandi vís-
indaleg rök fyrir því að karf-
inn væri ofveiddur. Byggir
hann niðurstöður sínar m. a.
á lengdarmælingum á karfa
allt síðan 1929.
AÐALVANDAMÁL
KARFARANNSÓKNANNA
Á fundinum urðu allmiklar
umræður um aldurgreiningu á
karfa og greiningu hans í stofna,
en þetta hefur ekki tekizt. Er
aldurgreining karfans eitt hið
mest aðkallandi vandamál karfa-
rannsóknanna í dag. Ríkja í
þeim efnum mörg og mismunandi
sjónarmið. Á eitt voru menn sátt-
ir, en það var nauðsyn þess, að
þeir, sem fást við þessi efni,
kæmu sem fyrst saman og ræddu
sameiginlega bæði þessi vanda-
mál karfarannsóknanna, og hvort
ekki væri leið til þess að komast
að sameiginlegri niðurstöðu. Á
fundinum voru ennfremur rædd-
ir möguleikar á merkinu karfans,
en þar er einnig að mæta mjög
miklum tæknilegum örðugleik-
um.
HÆGT AÐ MERKJA HANN?
í sambandi við merkingar á
karfanum kom fram sú skoðun,
að hugsanlegt væri að merkja
karfann með önglum. Skyldi
leggja línu með mjög veikum
Frh. á bls. II