Morgunblaðið - 24.12.1955, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 24. des. 1955
Sumarlýðveldið við Sog blómgast í tvo mánuði
•jÁ Um Jónsmessuleytið í sumar
staðnæmdist stór farþegabif-
reið við túnfótinn á Úlfljóts-
vatni í Grafningi. Út úr henni
stukku í einni halarófu 30—40
bjartir og bláeygðir víkingar
og voru hremmennskulegir.
Þeir höfðu farið langan veg,
yfirgefið hinar þéttsetnu
byggðir við Faxaflóa til að
kanna ný lönd. Nú réðust þeir
þarna til landgöngu, þrömm-
uðu berandi skjóður og tösk-
ur eftir malarstígnum. Komu
þeir brátt að skála einum
reisulegum. Sn skálinn var
mannlaus og hlerar fyrir
gluggum líkt og húsið hefði
staðið autt í nokkrar. aldir.
Svo gengu þeir fram á leiti
og blasti þá við þeim fögur
sjón í austurátt. Úlfljótsvatn
breiddi úr sér fyrir fót-
um þeirra og glampaði á það
í morgunsólinni og fuglar
syntu á vatninu en góð silungs
veiði var í því: En engar sáu
þeir mannaferðir.
■jr Ekki veit ég hvort þeir fundu
öndvegissúlur reknar þar í
víkinni, eða hvort íegurð stað-
arins eins áorkaði svo miklu,
en þessi mvndarlegi víkinga-
hópur 13—14 ára drengja úr
Reykjavík ákvað þegar að
nema þarna land. Þeir gerðu
hina fornu skálabyggingu að
bækistöð sinni en reistu tjöld
sín skammt frá. S'ð'in drógu
þeir fána að húni og lýstu vfir
stofnun svolíiils ríkis, Sumar-
lýðveldis drengja að Úlfljóts-
vatni
■jtr Það var þeim ljóst frá upp-
hafi, að með lögum skal land
byggja. Þegai í stað var stjórn
arskrá sett, sem sagði til um
löggjafarvald, framkvæmda-
vald og dómsvaid. Og skyldi
nokkurn tíma hafa verið til í
sögunni lítið ríki, sem byggði
aila skipan . sinna mála svo
örugglega á grun.ii lýðræðis
og mannréttinda. Því að þarna
voru allir borgararnir þing-
menn og allir skipuðu þeir
hæstarétt og aJlir fram-
kvæmdu þeir sameiginlega,
það sem framkvæma þurfti.
•fa Enda blómgaðist þetta ríki
þeirra tvo mánuði sumars. Er
víst að öll sú þjóð íók hinum
mesta þroska og framförum,
svo að meira hefur verið jafn-
vel miðað við höfðatölu en
í lýðveldinu íslandi. En því
miður hlaut Sumarríki þettá
að 'eggjast niður með haust-
inu, þegar kaldir vetrarstorm-
ar tóku að næða. Hins vegar
mun það rísa upp aftur, næsta
suma’- eins víst og Biblían seg-
ir að Israeisfíki muni upp rísa
á ný
ÞEGAR IHMINNINN LAK
Ég sxrapp þangað austur einn
dag semni hluta sumars til að
sjá hvernig drengirmr i Vinnu-
skóla Reykjavikur undu sér
austur við Sog sumarmánuðina.
F.n Revkjavíkurbær hefur staðið
fyrir Vinnuskólanum, sem mikil-
vægu uppeldisatriði fyrir ung-
'inga bæjarins. Eins og allir vita
gpkk hið versta árferði yfir Suð-
urlandið síðastliðið sumar og hinn
sami i.osi otli smáríki drengj-
anna einnig ýmsum erfiðleikum.
Þegar mig bar þar að garði, var
v-eðrið aftaka hvasst að austan
og úrhellisrigning. Nú var Úlf-
ljótsvatn ekki lengur slétt og
fagurt heldur morautt af leir-
gruggi, en stórar hviifextar bár-
ur líkastar sjávaröldum þeystu
yfir vatnið og brotnuðu á Hrúts-
ey, svo að brimstrókunum gaus
yfir hana hátt í loft og af miklu
afli. Það var ekki hundi út sig-
andi.
Svo ekki fór mannskapurinn
að standa úti í si iku veðri, held-
ur alger innistaða. Þetta varð til
þess, að ég hitti hina ungu þjóð-
félagsborgara heima njá sér. Þeir
voru ekkert hrifnir af þessum
eilífa rosa, hefðu miklu frekar
kosið að sinna störfum sínum
úti við. Voru sífellt að l;ta út
um gluggana að sjá hvort ekki
lægði. Piltarnir búa í litlum
timburhúsum, sem eru umhverfis
skálann að Úlfljótsvatni. Nokkr-
ir eru þó í tjöldum. Þarna hitti
ég á þá við ýmiskonar föndur
og spil.
HOLLT ÞJÓÐFÉLAGSAFL
Tók ég nú þegar að kynn-
ast þeim þjóðfélagsháttum sem
giltu í þessu sumarríki drengj-
anna. í hverjum kofa eru 6 kojur
og býr einn ættflokkur þjóð-
félagsins í hverju húsi. Ættflokk-
arnir nefnast m. a. Mávar, Fálk-
ar, Uglur, Seppar og Hrafnar.
Er mikil keppni og metnaður um
það að halda uppi heiðri sins
ættflokks, svo sem í snyrti-
mennsku og í kappleikjum. Er
talið að þessi keppni sé allhollt
þjóðfélagsafl, sem hefur komið
mörgu góðu til leiðar. Kemur
hún fram á ýmsum sviðum eins
og síðar verður vikið að, en
breytir þvi ekki, að par sem um
hagsmuni alls þjóðfélagsins er
að tefla kemur til Kasta allra
borgaranna sameiginlega.
Mér'er sagt, að þegar dreng-
irnir koma snemma sumars aust-
ur þá lítist sumum þeirra ekki
á blikuna, að eiga að fara að
búa í þessum kofum eða jafnvel
í tjöldum. Þeir hafa e. t. v. verið
vanir hinu mesta dálæti og óhófi
í heimahúsum, mjúkum svæfl-
um og hitaveituyl. Fyrsta kvöld-
ið er því urgur í þeim, en.bráð-
lega sætta þeir sig við þetta
seljalíf, sem stvrkir þá og herð-
ir og er betra en flest annað til
að búa þá undir lítsbaráttuna,
sem þeir eiga fyrir höndum.
HREINLÆTISMÁLANEFNDIN
Þegar ég geng inn í kofana,
Meðan innistaða er vegna rigningar og rosa, verja drengirnir tím-
anum í leik og föndur. Sýnir myndin upprennandi skákmeistara?
Nei, en þeir virðast stefna hratt að því að verða íslandsmeistar-
ar í lúdó.
in eru þrifaleg. Skóm og stígvél-
um hafa drengirnir raðað frammi
við dyrnar og vandlega búið um
rúmin. Hér er framfylgt lögum
drengjaríkisins. Það er skylda
hvers og eins að halda hýbýlun-
um hreinum. Þeir skiptast á um
að þvo gólfið, en hver og einn
verður að búa um sitt eigið rúm
og venja sig á hirðusemi. Hrem-
lætismálanefnd þjóðfélagsins fer
um húsin og gefur hverjum flokk
einkunn fyrir umgengni.
Dagurinn byrjar kl 8 með því
að þeir eru vaktir og eiga þegar
að klæða sig. Ef einhver sofnar
aftur út af og verður of seinn
er það talinn álitshnekkir fyrir
ættflokk hans. Fyrst fara þeir í
svolitla morgunleikfimi og síðan
í morgunþvott í Fossá, sem er
'ækur skammt frá. Þá bursta all-
ir tennurnar. Þegar heim kemur
bíður þeirra morgunmatur.
Ef allt væri með íelldu og veðr-
ið ekki svona válynt mvndi
vinnan hefjast strax á eftir. Því
drengirnir eru hér til að kynn-
ast almennri vinnu og til að læra
að bjarga sér sjálfir. Vinnan get-
ur verið margskonai, h.jálp við
heyskap eða jarðræktarstörf. En
að þessu sinni er innistaða.
í einum kofanum eru dreng-
irnir að spila bridge, í öðrum að
tefla skák og enn einum að spila
lúdó.
Við spilum eftir Vínarkerfinu,
þeir leika „hratt“ indverska vörn,
Teningnum er hringlað, 6 kem-
ur upp og rauð tafla fer í borð.
Spenningurinn fer vaxandi, því
að græna taflan er rétt fyrir aft-
an þá gulu og getur drepið hana.
Nei, hann fór tvo reiti fram fyr-
ir og nú getur gula taflan drep-
ið -þá grænu. í kringum sitja
áhugasamir áhorfendur, sem erú
inn á milli að skera göngustafi
sína út með laufaskurði. Aðrir
sitja á rúmstokknum og eru að
lesa Pétur Most eða Týndu flug-
vélina. Þannig er rosadögunum
varið við spil og lestur.
f BÚSSUM OG SJÓHATT
Þegar ég hef dvalizt þarna
nokkra stund, síyttir upp og
jafnframt dregur úr storminum.
Þá fer hraðboði milli þjóðflokk-
anna. Menn eru kallaðir til
vinnu. Eru gúmmístígvélin jafn-
skjótt tekin fram og þykkar
regnkápur. Fálkarnir, Sepparnir
og hvað þeir nú allir heita, sækja
út í kulið. Þeir frísa eins og
viljugir gæðingar og anda að sér
útiloftinu. Nú skipta þeir sér I
vinnuhópa. Sumir þeirra fara að
skera torf og enn aðrir að tyrfa og
hlaða kamb hjá fjósi, sem nýlega
var byggt að Úlfljótsvatni Enn
aðrir að bera möl á akbrautir og
iafna henni. Og einh flokkurinn
fer að grafa holræsiskurð í flöt-
Veðrið lægir opr vinnan er hafin. Á efri myndinni er unnið að
torfristu, en þeirri neðri er holræsaskurður grafinn.
Þeir sem vinna mikið þurfa mikið að borða.