Morgunblaðið - 15.01.1956, Page 7

Sunnudagur 15. jan. 1956
M ORGlin BLAÐIÐ
Dr. Björn Björnsson hagfrœÖingur
. ■ i, 'í ':';
, '■■■ ,i-‘:Á\V <4,, u V
Hhmmiuaið
AMORGUN verður gerð útfói
Björns Björnssonar, hag-
fræðings Reykjavíkurbæjar.
Hann andaðist aðfaranótt 3
þ. m., einmitt þegar likur þóttu
til að hann væri að ná sér, eftii
þunga legu er stundum þótti tví-
sýnt um líf.
Menn setur hljóða þegar sam-
starfsmanni er svipt af sjónar-
sviðinu, í góðu starfsfjöri að því
er virtist — og á bezta aldri.
Við Björn höfðum verið sam-
starfsmenn hjá Reykjavíkurbæ
um rúmlega 21 árs skeið. Við
höfðum að staðaldri mikið sam-
an að sæida, og oft um meiri
háttar mál. Er mér því töluverl
kunnugt um störf hans fyrir bæj-
arfélagið og starfshæfni. Er þá
ekki um að véla, að traustari
starfsmann en Björn getui
ekki.
Árbók Reykjavíkur, sem hefii
komið út í þrem útgáfum og
undirbúningi þeirrar fjórðu langi
komið, lætur kannske ekki mik-
ið yfir sér. En að baki liggui
feikna starf, starf brautryðj-
andans, því að bækur og plögg
bæjarins voru að mestu óplægð-
ur akur, þegar hagfræðingurinn
hóf ranhsóknarstörf sín og und-
irbúning að útgáfu árbókarinn-'
ar. '■—
Ég fylgdist á sínum tíma vel
með því, hversu annt dr. Björn áttu, að mjög samróma áliti dóm-
lét sér um að þoka þessu verki bærra manna.
áleiðis. Vann hann þó oftast einn I Það fer því ekkert á milli
eða með einum aðstoðarmanni mála, að hagfræðistörf dr. Björns,
að þeim fjölmörgu athugunum og brautryðjendastörf bans fyrir
útreikningum, sem hann gerði bæjarstjórnina, muni um langan
fyrir útgáfu fyrstu árbókarinn- aidur marka spor, gagnsöm spor
ar og vann síðan að eða fylgd- til hagræðis fyrir bæjarbua.
, ' "'/* vv_. '.'ijtt.fyfœ-
ist persónulega með öllum við-
aukum og brevtíngum.
Lagði hann oft nótt með degi
Auk hagfræðistarfans gegnd i
Björn. fjölmörgum störfuro fyr-
ir bæjarstjórnina. Hann var skrif
til framgangs þessu áhugamáli, íari- 1 ra«ninni framkvæmda-
án þess að hugsa um umbun í,
fallvöltum gjaldeyri. Hins vegar i arstJornarinriar,
stjóri, sjávarútvegsnefntíar bæj-
sem á Sinum
gladdíst hann hjartanlega, þegar tlma sá ,m' a- um aRkiptjbæ.a-
hann sá og fann, að hann hafði lns kaupum a. Sviþjoðarbat-
lokið mikilvægum atbugunum, i síðar botnvorpuskjpum þar
náð mikilvægum áfanga. 'tU utgerðarraðið. var stofoað en
Bjöm átti því láni að fagna að llann .var rf ndar ^krifan
mega starfa að rannsóknum sm- þess *£*&*»»> stundan
um og athugunum eftir eigin Þa attihannsaeti i mðurjotn-
hugmyndum, algerlega sjálístætt unarneípd; fn 1943 og var for-
og án íhlutunar annarra. maður þelrra nuíndar '«.11*0.
Hygg ég, að verk hans beri Aiagnmg• personulepa skatta er.j
þess merki bæði árbókin og fjöl-1 ekkert ^emmtaverk, fremur en
mörg önnur störf, er hann vann mnhmman: pað var lán. Bjorns
fyrir bæjarstjórnina, að þar var 1 hvi sem 0<3runl’ að hsnn
maður að verki, sem vildi leggja var óvenjulega hlutlægur og
og gat lagt hlutlægt mat á verk- réttdærmim- Það var WW fJarn
efnið. Hann hafði verulega skapgeið hans að mi--.nota í
ánægju af hagfræðirannsóknum,
nokkru onir,v'era. i eiwvn.
og taldi reyndar að hlutlægar eða. öðrum. tR framdrátíar, eftir
(objectivar) hagfræðiathuganir Personulegura eða. póhUskum
mætti telja grtmdvallarskilyrði vlöhortunl- Hann viidr gera oll-
fyrir allri stjóm opinberra mal- um jafn hatt undlr hofðl> eftir
efna j þvi sem. fong voru tjl.
T>nr5 0r* rbiH^ -olmrjfS
Eitt af verkefnum Björns hjá fyrir skildi og vandfyllt, hér í
Dæjarstjórninni var að undirbua hopi. starfsmanna bæjarins, við
og stjoma utboðum á bruna- pjðrns Björnssonaj', .mm-
tryggingum húseigna hér í jjj mannskaði fyrir bæjarstjprn-
bænum. _ ij. "•fsgreimr. senv
FYrir almennt utboð, sem var einkum.voru viðfangsefni hans.
gert arið 1939, hið fyrsta eftir pao er nv 'iiiee: ita - * • o
að dr. Björn gerðist stajrfsmaður dgætan starfsmann hörfinn, að-
bæjarins, samdi hann rit: sögu eins 52 ára gamian.
brunatrygginganna, ásamt sund- Okkur sam ..nönnum hans
urliðaðri grcinargerð um býgg- verður hann, jafnan minmsstæð-
mgu bæjarins. _ ur sem óbilandi, eljumaöur, ser-
Þetta rit var ekki fyrirferða- staklega hjálpsarour og ósérhlíf-
mikið, aðeins 36 bls., en að baki inrl) hvenær sem. þörf krafðj.'
var óhemju mikil vinna. | vig mjnnurnst hans líka
Bjóðendur og umboðsmenn sen» góðs félaga, sem. þrátt fyrjr
þeirra gerðu sór mjög títt um matematískar áhyggjur hggfræð-
þetta rit; töldu það frábærilega ingsins gat verið aUra manna
vel unnið og hefði vafalaust mjög glaðastur fc góðra. vina hópi.
stuðlað að því, að bærinn fókk Við biðjum. dánum ró, m hin-
þá sérlega hagstæðan trygging- um bkn, sem. lifa. Einkum send-
arsamning, sem og jafnan síðan, um V1® samúðarkveðjur eftirlif-
enda fylgdist dr. Björn mjög andi eiginkonu. Bjöms, frú Guð-
vel með tryggingarmálunum fyr- björgu Guðmundsdóttur, dætrum
ir bæjarstjórmna, jók og endur- þeirra og öðrum ástvinum.
bætti greinargérðir sínar til
verulegra hagsbóta fýrir bæjar- •
búá. Hann tók og mjög virkan !
þátt í setningu nýrrar bruna- i
málareglugerðar. s
Og svona voru störf Björns SÚ sorgarfregn barst um bæmn
yfirleitt fc þjónustu bæjarins. u;,wi o. jan. s.l,, að dr.
Þau voru skynsamlega unnin Björn Björnsson, hefði andazt þ,
af framúrskarandi alúð og ár- um nóftína ' T •'’-otsspiitaian-
vekni. Þau voru unnin af kunn- um, eftír stutta jegu.
Tomas Jónsson.

l'. Bjorn var maður á bezta
aldri, orðinn rúmiega fimmtugur.
Hanrí var fæddur 22, nóv. 1903 í
Núpsdalstungu í Vestur-Huna-
vatnssýslu. sonur hiónauná
Björns Jónssonar og Ásgerðar
Bjamadóttur, er þar. bjuggu.
Fundum okkar dr.. Björns bar
fyrst sáman í 4. be’tk Mennta-.
skólans: Vorum við sambekking-
ar, tókum stúdentspróf saman
1927. Síðan sigldum við báðir til
hágfræðioáms við háskólann fc
KieL Leiðir okkar skildu bar um
sinn, eftir nokkurra missera nátn,
að Björn fiuttist til Heidelberg,
en þar lauk hatin doktorsprófi.
Eins og ráða ipá af framan-
sögðu er nú, þegar litið er til
baka, margs að mirmast frá sam-
vistum okkar B.jörns: Hann var
þegár í. rkóia ovenju gjörbilgull
maður, góðum gáfum gæddur,
enda tók hann þegar námið alvar-
lega. Vac það og alla tíð áber-
andi eiginleiki í fari hans, að
ganga að hv.erju starfi með alvöru
og af einbug cg festu. Veit ég
ekki til að hann hafí kastað hönd-
uni til nokkurs þess starfs. sem
féll i hans hiut, að leysa síðar á
lífSieiðiruii.
Eftir ijeimkomujia, 1932. réðst
dr: Bjorn i þjónustu Reykjavíltur-
bæjar og veiíti hagfræði.skrif-
■;;tofu■hafts'fprstöðu til dauðadags.
Fek ;ég eVkj. störf. hans þar. með
því.að það verður gert af öðrurn.
En það éií roáia sannást, að harin
vann þaP hið ágætasta starf, mót-
að; hjtuun traustu eiginleikum
hans: vandvirkni, heiðarleik og
skarpskyggni. Er það engufn vafa
únitíirorpið, að dr. Björn Var, áð
öðrum ólöstuðum,, einn allra
frémsti sérfræðingur í öllu því,
er laut að fiárhagr- og atvinnu-
■málum Reykjavíkurbæjar. Er því
.ja, við fpáfáii dr. Björns, einnig
þar mikið og áVandfý-nt- s.karð
fýrir skfcldi.
Ei.ns og að iikum lætur hafa
stúdentarnir frá. 1927 og náms-
felagarmr frá. Kiel jafnan bitzt
■öðru hyoj’u á undanförnum árujn
til að rifja upp gamiar minning-
ar og treysta vináttuböndin. Ef
því var viðkomið lét- Björn sig
aldrei vanta á siíka fundi, — Á
þessum stúdenta- og vinafymdum
kom jafnan glögglega í Ijós. að
3jörn naut. óskoraðs trausts og
iiiðingar allra okkar félagg. og
var af öilum taiinn drengur góð-
ur. Því \ ar það ofur eðlilegt, að
það félj í hluta Ðjörns að hafa
orð fyrjr okkur féiögum, er við
1952 heimsóttum okkar gamla
<*’tóia á 25 ára stúdcntsaftnæiinu.
' Enda þótt ávarpsorð þau, er
Björn flutti við það tækifæri,
væru um margt almerms eðlis og
;úlkuðu viðhorf , flestra okkar
dúdenta til skóláns og fyrri
cénnara, voru þau einnig að
;umu leyti ákaflega einkennandi
'yrir lífsviðhorf dr. Bjöms sjálfs.
4. ég þá einkuin við, að í lok
ræðunnar beindi Björri nokkrum
watningarorðum til hinna ungu
•■túdenta. Minnti á sígild sann-
indi, sem holl eru hverjum ung-
jm manni að hafa í huga: nota
ímann vel, hvort sem er til náms
eða starfa, ástuftda vandvirkni og
era sjálfum sér trúr.
Eftir þessa skólaheimsókn sagði
einn félaganna við mig á leiðinni
íiður skólabrúna: „Mikið var
æða Björn.s einkennapdi fyrir
rann, ég heid, að hann hafi
iarna látið uppi. sitt eigíð „lífs-
•ecept“.“ Mér í'annst. þetta sann-
næli.
Dr. Björn kvæntist 1935'. Guð-
'jörgu Guðmundsdóttur Guðna-
onar skipstjóra, hinni ágætustu
nnu. Var hún alla tíð manni
sínum góður og ástríkur föru-
. autur. Eignuðust þau tvær dæt-
ir. Er nú mikill og sár harmur
veðinn að þeirri mæðgum víð
ráfall eigimnarins og föður.
Fátæklég orð mega sín lítils
ndspænis svo sárum harmi. En
mr mæðgur mega vera þess viss-
ir, að inniieg samúð okkar stúd-
entanna frá 1927 fylgir þeim, og
að víð munurn jafnan hafa minn-
ingu Björns i héiðri.
Oddur Guðjónsson.
í nóvembérmánuði' siðastiiðnum
hitti ég Björn Björnsson síðasta,
sinni. Harin hafði beðfcð mig um
að koma á fundrsinn. tii þess að
iæða um áhúgamál sitt, er snerti
íslenzka hestinn. En það var að'
reisa miriiiismerki þessuro trygga
fönmauti þjóðarinnar.
Birrii fannst þau tímamót
vkammt' undan, að ekki snætti
dragast’ að íslenzk þjóð minntist
„þarfasta þjónsihs” á þennan
háíti Á hinni tryll'tú ö!d- véia
og veraldaxhyggju, þégar h\>er
mínúta líðandi stuntlar er fj-ekar
tnetín tiLfjár en unaðar, verður
hestinurn með öilu ofaukið og sú
lífsnautn er samneyti við góðan
hest heíir að hjóða. mun hverfa
i gleymsku og dá. Á þessum
þungbúna nóverobermorgni
ræddi Björn mál sitt af. áhuga
og hlýju, og hét ég honunv lið-
veizlu, rninni. Þegar.-ég kvaddi
hann, grunaði mig sizt að þetta
mundu. síðustu. samfundir okkar
og að hanum nmndi ekki entíast
aldur tfcl, þess að Koma þessu.
áhugamáii sínu áleiðis.
Ég kynjitist Bir/ri .fvrst f.vrir
rúmum tvejm, tugum. ára. Haím,
vai" þá, nýlega. spztíuií; að hér i
bæ, að loknu hagfræðiprófi. í.
Þýzkalandi. og tekinn.við vanda-
sömum, störfum í. þágu Reykja*
víkurbæjar; Ég var þá aðeins
unglingur að aidri og kynnLokk-
ar hófúst á: héstbaifi.
Þrátt; fyrir langdvaiir við nám
hér- heima og ébléndis, þyrsti
hugur hans emv þá í hressandi
sprett -á. slóttri. grund eða i sv’if-
mjúk tiiþrif töltarans eins og
á æskudögunum norður i. Mið—
fuði. En þangoð' sótti' hann gæð-
ing sinn, sem hánn'átiti, um langt
skeið hér í Reykjavik. Mér er
tjl efs að i annán tíma hafi bet-
ur sameinast. hinrt ’ virðulegi
heimsborgari og íslenzki hesta-
ipaður, en einmitt fc Birni. Frá
þessum árum ::igúm við félagar
Björns margar góðar óndurminn-
fcngar.
Urn lamrt skeið var Björn einn
traústasti..félagi Fáks. Hanrv sat i
stjórn félagsins uin 10 ára skeið,
og lét sér ávallt mjög annt um.
veg iæss. Fáir hafa unnið þvi
féJagi.heiila.né ÍH;íur..Fyrir yngjri
kynslÓðiná var hahn, betr.i fvr-
irmynd jn fléstir, ; egiusemi
og skyldurækni.
En það voru fleiri þættir í farl
Björns en hestamennskan, sera
manni urðu hugbekkir við nán-
ari kynni. Hann var maður fróð-
ur og skemmtinn í viðræðum, ent
tilíögu góður og hógvær í öllum
dcmum. svo að af bar.
Hann var nágranni foreldra
minna um langt skeið' og tíðu"
gestur á heimili þeirra. Honum
var lagið að veita gleði eða lið~
sinni á svo notaJegan hátt acS
manni hlýnaði um. hjartarætur í
riávist hens. Og þáit í margri
gjeðistund áíti hann á þeím bæ.
Heimiii hans var með nöfðings-
brag, þar sem allir nutu frábærr-
ar gestrisni og goðvildar. Þat
stóð hann heldur ekk i einn.
Kona hans var honum samhent
í bví ac *:kapa fagurt eg þjóð-
Jegt heimiji og svo dæturnar tvæt*
er þær komust á )egg:
Björn var um aila híuti haro-
ingjumaður og alit hans líf og
starf heillankt. Nú er hann.horf-
inr kkur sjónum. á bezta aldri
og það er erfití að saett sig vi3
þau örlög. Það var svo mai'gt
ósagt enn þá. En að leiðarlokuna
vil ég þakka honuro leiðsögn á
liðnum árum. Kona. hans og
dætrum sendi ég samuðar kveðju
mína.
Einar G. K. Sæmundsen.
FTRIR skömmu barst sú. fregn
út á meðal bæjaj-búa, að dr.
Björn L. Björnsson væri látinn.
Ég vissi að visu, að hann hafði-
verið sjúkur að undanförnu, ea
hafði þó ekki búist við að hann
væri kominn að leiðariokum, þvi
að nokkrum vikum áður liafði
ég hitt hann kátan og giaðan
að vanda.
Mig setti hljóðan við' náíregn
dr. Björns og ég þurfti nokk-
urn tíma til að átta- mig á því,
að ég ætti í raua og veru ekki
að’ hitta Björn vin minn framar,
þennan glæsiJega, Jsarimannlega
og drengilega roajin, sem með
Jjúfmannlegii frajnkomu vann
hug allrs, er kynntust honum.
Og nú, á skilnaðarstundinni, þyrj>
ast minningarnar fram i hugann,
— Jjúfar minnjngar, ssm ég er
þakklétur fyrir að eiga, — minn-
ingar um góðan tíreng og tryggan
vin. Kvnni okkar dr. Björns hóf-
ust er við settumst í Fiensborgar-
skólann haustið 1920. —- Et'tir
það unnum við saman á
sumrum að ýmsum störfum
á sjó o? landi,. og Þ Jgdumst
hvor með öðrum, þótt leið-
ir okkar skildust um sinn. Mér
or sérstaklegg mjnnisstætt er ég
heimsótti hann, í Heidelberg I
Þýzkalandi, þar sem hann var
við háskólanám, — mér er minn-
isstæð hjálpsemi hans,, alúð og
fyrirgreiðsla öll, er hann sýndi
mér, er ég kom á þennan staft
öllu óliunnugur.
Eftir að dr. Bjöm. lauk námi
og kom heim, hel'gaði hann
Reykjavíkurbæ óskipta starfs-
ki-afta sina og hæfileika, enda
þótt hann gengi eigi ávallt heill
til skógar. Og þar sem ég hef
um langt skeið ájt. heimili í
Reykjavík, hafa leiðír okkar aft-
ur legið saman um mörg ár. —
Kynni okkar eru þvi orðin ærið
löng, og þau hafa. sannfært mig
um, að. naumast getur betri
dreng, óeigingjamari og vinfast-
ari, en dr. Bjönx, og fátt hef ég
eignazt dýrmætara en vináttu
hans.
Um leið og ég kveð dr. Bjöm
og þakka honunv samveruna,
votta ég konu Jians dætrum og
tengdasyni innilega. samúð, enn-
fremur dóttursyni hans komung-
um, sem ber nafn hans og var
yndi hans og eftiriæti.
Minningin um dr. Björn, minn-
ingin um mannkosti hans og
göfugmannsku, verður vanda-
mönnum hans og vinum L>.arma-
bór.
Stefán Stefánsson.
Framh. á bl*. 11