Morgunblaðið - 25.02.1956, Blaðsíða 7

MORGVNBLAÐIÐ
Laugarda gur 25. fetoráar '5-6
Brjósfamjólkin er ungbörnum
nauósynleg fyrsfu mínuöina
Brjéstmylkingar yiirleiH heilbrigðari
en pelabörn
ÁSJÚRAHÚSINU liggui- ný-
fæddux, veikbyggður dreng-
ur, sem er fæddur fyrir tímann.
Móðír hans hefur ekki mjólk
handa honum sjálf, og kúamjólk
þolir hann ekki undir nokkrum
kringumstæðum. Það eina, sem
getur bjargað lífi hans er að hann
féi brjóstamjólk, sem „mjólkur-
stöð" bamaspítalans á Fugle-
bakken deiiir út í tilfelli sém
þessu.
Fuglebakken er bamaspítali í
Kaupmannahöfn, einn af hinum
fuUkomnustu þar í landi. Hefur
hami jafnan haft forgöngu um
ýmsar nýjungar sem til bóta
mættu verða á srviði heilbrigðis-
mála.
Það er jafnan skortur ó brjósta
rojólkinni, því börnin sem hana
þurfa að íá eru fleiri heldur en
mæðurnar, sem geta látið hana
í té. Sumar mjólka svo lítið að
ekki nægir handa börmmum, en
aðrar mjólka miklu meir heldur
en þeirra bam getur torgað. í
því tilfelli er ekki nema rétt að
miðla þeim sem ekkert eða litið
hafa.
Mjólkurstöðin á Fuglebakken
▼ar sett á stofn árið 1943. Hefur
framlag til stöðvarinnar verið
frekar rýrt þar til verð mjólkur-
innar var hækkað að miklum
mun. Áríð 1944 seldu 165 konur
mjólk sína þangað, 1947 voru þær
245, en árið 1954 voru þær ekki
nema 90. — Hefur verð mjólkur-
innar nú verið hækkað úr 4 kr.
í 10 kr. fyrir hvem líter.
ÞAB EINA RÉTTA
Að sjálfsögðu er það hið eina
rétta að hafa nýfædd böm á
brjósti ef þess er nokkur kostur.
Það er hinn mesti misskilningur
að vaxtarlag móðurinnar aflagist
við það. Þvert á móti, hjálpar
það til að koma vexti hennar í
samt lag etftir barnsburðinn. Nátt
úran tekur þar í taumana, því
er barnið sígur brjóstið, dregur
lífmóðirin sig saman, og móðirin
sem hefur baraið sitt á brjósti
nær sér miklu fyrr í vexti heldur
en hin, sem ekki vill fara eftir
lögmálum náttúxunnar.
Fyrr ó öldum þóttust hefðar-
konur ekki vilja spilla vexti sin-
um með því að hafa böm sín á
brjósti. Voru þá íengnar konur
til þess að brjóstfæða börnin. Var
þeim gefinn rikulegur matur til
þess að þær mjólkuðu nægilega,
en var ekki skeytt um að láta
lækna rannsaka þær og gátu þær
auðveldlega borið bæði berkla og
aðra skaðlega sjúkdóma inn á
heimilin og í börnin.
MIKIL ÁBTROB
Það er mikil ábyrgð sem fylgir
því að hafa bam sitt á brjósti.
Það krefst alveg sérstaks þrifn-
aðar og góðrar umhirðu brjóst-
anna ekki aðeins bamsins vegna
heldur einnig móðurinnar. Mér
hefur verið tjáð að þau mörgu
brjóstamein, sem hér hafa komið
fyrir i Reykjavík stafi m. a. af
því að mæðumar em ekki nægi-
lega passasamar að tæma brjóst-
in vel er bamið hefur lokið við
að sjúga.
Þetta getur tekið langan tíroa
og eðlllegt áð lcona sem hefur um
stórt heimiii að sjá geti ekki eytt
mest öllum deginum í að tæma
brjóst sín og sýsla við nýfædda
barnið. En hver móðir verður að
hafa það hugfast að það getur
kostað hana miklu meiri tíma og
fyrirhöfn svo ekki sé minnzt á
kvalirnar, ef hún tæmir ekki
brjóstin og fær brjóstamein af
þeim sökum.
VARNAREFNl í MJÓLKINNI
í leiðbeiningum sem heilbrigðis
stjómin lætur öllum tilvonandi
mæðrum i té segir m. a. á þessa
leið:
„í hverju er það fólgið að
brjóstamjólk er ungbörnum holl-
ari en kúamjólk og hver önnur
fæða?
a. Brjóstamjólkin er alltaf
fersk, hrein og ómenguð.
b. Brjóstamjólkin er hvorki of
heit né of köld fyrir bamið.
c. f brjóstamjólkinni eru vam-
arefni gegn ýmsum kvillum.
Fyrir því veikjast brjóstaböm
sjaldnar, þola sjúkdóma betur og
deyja síður en pelabörn. Börn
búa að hollustu brjóstamjólkur-
innar alla ævi
d. Efnasamsetning brjósta-
mjólkurinn er nákvæmlega við
hæfi barnsins. í henni eru í
réttum hlutföllum öll þau efni
sem barnið þarfnast fyrstu 3—4*
mónuðina.
e. Brjóstamjólkin er auðmelt
ungbörnum. Hún ofreynir ekki
hin viðkvæmu meltingarfæri
þeirra. í þörmum hrjóstabarna
þrífast skaölegar bakteríur miklu
miður en í þörmum pelabarna."
GÓ» HKIL S V'VKRN B
TELVONANDI MÆBRA
Óhætt er að fullyrða að heilsu-
vemd tilvonandi mæðra hérlend-
is er mjög góð. Þær geta farið í
læknisskoðun sér að kostnaðar-
lausu eins oft og þær sjálfar
kjósa fyrir fæðinguna. Við heilsu
verndarstöðina vhmur úrvals-
fólk og er aðbúnaður þar allur
hinn ákjósanlegastL
En eitt, vekur nokkra undrun.
Áður en fæðingin fer fram eru
mæðumar skoðaðar mjög gaum-
gæfUega, en eftir fæðingrma er
ekki tekið sýnishorn af mjólk
þeirra til rannsóknar, sem ætti
þó að vera sjálfsagt. Vitað er að
sumar konur geta mjólkað heil
ósköp en næringargildi mjólkur-
innai- er e. t. v. ekki neitt, þannig
að barnið hefur ekki nema lítið
gagn af henni og hevrzt hefur
um tilfelii þar sem ungbarnið
varð magaveikt af mjólk móður-
innar.
SÉRLEGA HEILBRIGÐ BÖRN
Þegar við sjáum börn að leik
hér, þá getum við ekki annað en
hrifist með þeim. Þau eru all flest
tiitakanlega hraustleg útlits. —
Enda hafa Hka fjölmargir útlend
ingar, sem hingað hafa komið
haft orð á þvi hve hins íslenzka
seska væri hraustleg.
Þetta er e. t. v. afleiðing af því
að flestar íslenzkar mæður hafa
böm sín á brjósti, a. m. k. fyrstu
3—4 mánuðina.
A. Bj.
Vöfflor eru tilvaUð kaffibrauð.
Vöiilujárn eru sjáii-
söffð á hverju heimiii
VÖ.FFLUR eru kaffibrauð, sem allir horða með beztu lyst og
fyrir þær húsmæðui’, sem eru svo lánsamar að eiga rafmagns-
▼öfflujárn er það eiastaldega hentugt að baka vöfflurnar um leið
og hellt er upp á könnuna. — Og sú húsmóðir, sem á vöfflujárn,
þarf aldrei að örvænta þótt hún eigi ekkert með kaffinu og gestir
komi óvænt. Hér fara á eftir nokkrar uppskriftir.
NORSKAR VÖFFLCR
3 egg, 125 gr, sykur, 150 gr.
smjörl. 150 gr. kartöílumjöl. —
Eggin em þeytt vel með sykr-
inum og bráðið smjörl. er hrært
saman við og deigið látið standa
svolitla stund. Og loks er kart-
öflumjöUð hrært saman við og
þá er deigið tilbúið,
VÖFFLUR I
2 hollar hveiti, 4 egg, 2 tsk.
lyftiduft, 1 t*k. sódi, 100 gr. brætt
smjörl., um 2 bollar mjólk
BmjörlíkJð er brætt og kælt.
Hvíturnar eru þeyttar. Síðan er
öllu hrært, saman, nema hvít-
urnar eru látnar í síðast og reyn-
ið að hræra eins lítið og hægt er
í deiginu eftir það. — Gott er
að bragðbæta þessar vöfflur með
annað hvort vanillu eða karde-
mommum.
VÖFFLUR H (stór uppskrift)
4—5 bollar af hveiti, IVz bolli
sykur, 1 tsk. sódi, 3 tsk. lyfti-
duft, 100—150 gr. smjörlíki, 2
egg, mjólk eftir þörfum. Deigið
er búið til eins og nr. I.
Jóhanna Katrín Heigadóttir
frá Svínhana — minniny
HÚN andaðíst hinn 14. þessa
mánaðar að Minni-Völlum 'ú
Landi og verður í dag jarðsungin
að Keldum á Rangárvöllum.
Fædd var hún að Bakkakoti í
Rangárvallahreppi 24. des., 1874,
og ólst þar upp á góðu heimili
foreldra sinna, Helga Ámasonar
frá Móeiðarhvolshjáleigu og konu
hans Katrínar Magnúsdóttur, ætt
aðri úr Landssveit. Árið 1902
gifitist hún Auðunni Jónssyni, af
Víkingslækjarætt, fæddur á
Lágafelli í Landeyjuro 20. febrú-
ar 1863 Sama ár seítu þau bú
saman í Dag\’erðarnesi og bjuggu
þar í 6 ár. Sú jörð eyddist nokkr-
um ámm siðar af sandfoki. Frá
Dagverðamesi fluttust þau að
Svínhagn og þar bjó nin látna í
samfleytt 44 ár, fyrstu 15 árin
með manni siniun, en hann and-
aðist 1. júlí 1923. Voru þá 10
börn þeirra á lifi, liið yngsta 3
ára, en þrjú höíðu þau misst í
bernsku.
Auðums var dugnaðarmaður og
drengur hinn bezti, og samvinn-
an góð. En þarmig var nu kom-
ið hennar hag, eftir áratuga þrot-
laust starf, þröng kjör og þungt
heimili. Síðar missti hún fjögúr
fufioi’ðinna barna sinna, og var
ekker.t þeirra aífarlð að heiman,
tvö þeirra af slysförum.
En þeíta er aðeins ramminn um
myndina, sem vakir í minning-
unni.
Drættir hemrar sjáifrar eru
þrátt fyrir allt bjartir og hug-
næmir.
Fyrir mörgum áratugum kom
danski rithöfundurinn Carl And-
ersen að Svínhaga á leið shini
til Heklu. Hann var skáld gott.
Hann lét síðar eina skáldsögu
sína gerast í því héraði. Uppi-j
staða þeirrai sögu er ævi Þur-
íðar formanr.s. í hemri vir'ðis*':
hann velja Svínhaga nafnio
Silfralækur, en söguna nefnir
hann „Gegnum brim og boða“.
Það er bjárt yfir þessari nafn-
gift skáldsins. og á nafnið vel við.
Svínhaga, J
Vatnsmikill og silíurtær renn-i
ur bæjarlækurinn við hlaðbrekkJ
uha og glitrar á flúðum um skógL
vaxinn hólma. Fagur og jafn er|
straumur hans í blíðu og byl, nið-j
ur hans engri stundu bundinnjj
en heldur sínum lifandi söng Silfi|
urstrengja um aldur og aldir. !
í líkingu þessa virðist mér:
furðu margt hafa venð í fari og
ferii hinnar látnu húsfreyju. f"
Brim og boðar og silfurtær;'
söngur, »
Brim og boðar eru í allra Ieið'ík
og hinni Itánu húfreyju var sann-’;"
arlega ekki hlíft við þeim. En* ”;
með hetjúlxmd var öldunum ''
mætt. Minningin um hana er silf-f-^
urtær. Bjartlyndi hennar og hug-'*'4'
prýði, staðfesta hennar og fórn-*’
fýsi, andans þróttur hennarai'
samur og jafn á hverri tíð, fæif*
um að stýra heilu í höfn hvernig
sem vindar blésu. Hún átti sum-*
ar innra fyrir andann.
Þannig þekktum við samferða
menn hennar hana.
Söngur lífs hennar er fagur
og ber hana fram ura oft þung-
færan veg. Börnin vaxa öll í
skjóli hennar, samhent og góð.
Afkoman verður i ágætu horfi
Svínhagi er harðbalajörð í
jaðri Hekluhrauna. En þar er
góðum ilmur úr jörðu og kjarni
í grasi. Hlýr hugur heilsaði þai
hverjiun, sem bar að garði. Þar
ól hin látna móðir upp stórs
bamahópirm sinn og naút elskw
og virðingar sérhvers þeirra,
hvert sem þau féru og hvar sem
þau dvöldu. Þrjú þeirra voru meö
henni mörg síðustu árin. Er þau
fluttust frá Svínhaga að Minni-
Völlum á Landi fyrir fáum ár-
um var þróttur hennar tekinn
mjög að þverra fyrir aldurs sak-
ir og þreytu, en ekkert ský á
heiðríkju hugans. Ég kom einu
sinni til hennar þar. Friður og
blessun var um hana og í nær-
vem hennar, _____________________
Minningin um hina látnu hús-
freyju frá Svínhaga er mér harlp
kær. Hún er mér silfurtær söngur
um sigur þess, sem reynist trúr.
Blessuð sé minning hennar.
E. Þ.
Hafmagnsþurrkur
6—12 og 24 volt.
Bilaraftækjaverzlun
Halldórs Ólafssonar
Kauðarárstíg 20 — Simi 4775.
Blómaútsala
i dag — Gjörið svo vel að líta livn.
BLÓM & ÁVEXTIR