Morgunblaðið - 25.02.1956, Blaðsíða 11

Laugardagur 25. febrúar ’56
MORGUNBLAÐIÐ
11
dagar eftir
Dregið 5. marz
Ekki frestað
Skrifstofa Varðar er opin kl. 10—12
og 1—6 í dag. >
Bréf:
Leikrit - eöa
Hr. ritstj. I
21 Þ. M. BIRTIST grein í Mbl.
um væntanlegan viðbúnað Þjóð-J
leikhússins vegna komu dönsku
konungshjónanna. Er þar margt
vel sagt, en þó gætir þar nokk-
Urs misskilnings varðandi eitt
atriði úr grein minni (Hvers
eiga ísl. söngvarar að gjalda), og
piun ég því útskýra það nánar.
S. 1. sumar var þess getið, að
Þjóðleikhúsið hefði í hyggju að
sýna óperuna „Rakarann frá
Sevilla“ næsta vor, í íslenzkri
þýðingu og þá væntanlega með
íslenzkum söngkröftum. Ef þessi
áætlun hefði staðizt, verður því
vart neitað, að þar með hefði
skapazt ágætt tækifæri til að gefa
konungshjónunum kost á óperu-
sýningu með alíslenzkum söng-
kröftum. Get ég því ekki séð
neitt athugavert við það, þótt
ég segði sem svo, að nú hefði
umrætt tækifæri farið forgörð-
um. A. m. k. gefa orð min ekki
tilefni til þess að álykta, að hugs-
anleg óperusýning hefði endi-
lega þurft að koma í veg fyrir
Það, að konungshjónin fengju
jafnframt að sjá ísl. leikrit í
Þjóðleikhúsinu, enda hefur enn
ekkert verið tilkynnt um það op-
inberlega, hvort þeim sé ætlað að
koma þangað einu sinni eða
pftar.
Greinarhöf. spyr hvort það sé
rétt að' til hafi staðið að sýna
konimgshjónunum útlenda óperu
cg telur slíkt bera vott um
minnimáttarkennd gagnvart út-
lendingum! Hér er ég ekki á
Sama máli, þvi mér finnst ekki
nokkur ástæða til þess að við
þurfum að fyrirverða okkur fyr-
ir að sýna útlendingum túlkun
okkar á erL meistaraverkum,
hvort heldur þau eru í óperu-
eða leikritsformi. Og meðan ekki
er völ á neinni frumsamdri ísl.
óperu, álít ég það síður en svo
niðurlægjandi að bjóða konungs-
hjónunum upp á ísl. flutning á
heimsfrægri óperu, skipaðri ísl.
Söngkröftum og ísL sinfoníu-
hljómsveit, enda gæfist þeim þá
ágætt tækifæri til að bera saman
getu okkar og annarra þjóða á
þessu sviði.
Að vísu minnist greinarhöf.
réttilega á þá staðreynd, að kon-
imgshjónin hafi oft tækifæri til
að sjá góðar óperur í Khöfn og
það jafnvel með ísl. söngvurum
(Stefáni og Einari), en hinsvegar
■ sjái þau ekki á hverjum degi
rammísl. leikrit. En mætti þá
ekki með sama rétti segja sem
svo, að þau hafi oft tækifæri til að
sjá þar góð leikrit og það jafn-
vel með ísl. leikurum (t d. Önnu
Borg), en hins vegar sjái þau
ekki á hverjum degi alíslenzkan
flutning á sígildri óperu með að-
Stoð isl. sinfóníuhljómsveitar. Er
vitanlega ólíku saman að jafna
að sjá og heyra einn íslending
syngja eða leika innan um fjölda
útlendinga og því að sjá og heyra
hóp íslendinga og þá eingöngu,
ílytja þau verk, sem almennt eru
álitin óskeikull mælikvarði á
hljómlistarmenningu hinna ýmsu
þjóða.
Að sjálfsögðu er það ekki ætl-
Un mín að stofna til neins óþarfa
metings milli ísl. leikara annars
vegar og ísl. söng- og hljómlistar-
manna hins vegar, en þó verður
því vart neitað, með fullri virð-
ingu fyrir hinni rótgrónu ísl.
leiklist, að það yrði algert ný-
næmi fyrir konungshjónin, sem
hafa ekki gist landið síðan 1938,
að fá að kynnast nýjustu afrek-
um okkar á sviði hljómlistarinn-
ar, en þau eru sinfóníuhljóm-
Bveitin og afkvæmi hennar
óperustarfsemin.
Eins og nú horfir málum,
benda öll sólarmerki til þess að
konungshjónunum muni ekki
vera ætlað að heiðra Þjóðleik-
húsið oftar en einu sinni með
nærveru sinni a. m. k. var það
nýlega haft fyrir satt, að fyrir
hugað væri að sýna þeim stutta
éperu og leikrit á einu og sama
kvöldinu og í því sambandi nefnd
Óperan „Cavalleria Rusticana" (í
og ópera
ísl. þýð.) Hefði slíkt fyrirkomu-
lag getað orðið hin ákjósanleg-
asta lausn á þessu „vandamáli"
og sennilega komizt næst því að
gera öllum hlutaðeigandi til hæf-
is. En margt fer öðru vísi en
ætlað er og samkvæmt allra
síðustu „fréttum" mun nú endan-
lega hafa verið horfið frá því
(af spamaðarástæðum?) að sýna
konungshjónunum hve langt við
Islendingar erum þegar komnir í
listrænum óperuflutningi. Verð-
ur greinarhöfundur væntanlega
ánægður með þau málalok og
ætti því ekkert að vera þvi til
fyrirstöðu, að konungshjónin fái
eingöngu að sjá rammislenzkt
leikrit í stað hvorttveggja, leik-
rits og óperu.
Þrátt fyrir þessa skyndilegu
stefnubreytingu, er það trú mín,
að ísl. óperusýning myndi hafa
komið hinum tignu gestum meir
á óvart og orðið þeim minnis-
stæðari en margt annað úr þess-
ari íslandsför, en um það verð-
ur hver að hafa sína skoðun.
Þótt allt bendi þannig tR þess
að ísl. óperusöngvarar verði ekki,
að þessu sinni, taldir verðugir
þess sóma að fá að sýna dönsku
konungshjónunum túlkun sína á
einni af frægustu óperum ver-
aldarinnar — og þótt núverandi
þjóðleikhússtjóri virðist enn ekki
kunna að meta hæfileika þeirra
og unnin afrek, þá mega þeir
j vera þess fullvissir, að allur al-
I menningur kann að meta list
| þeirra og baráttu fyrir auknum
! starfsskilyrðum. Og hver veit
'< nema sá tími sé skammt undan,
að jafnvel þjóðleikhússtjóri læri
að meta fegurð og gildi hinnar
íslenzku söngraddar.
Agnus.
Hansína Hansdóttir 75 ára
SJÖTÍU OG FIMM ÁR er all-hár |
aldur í lífi hvers einstaklings og
þau verða alltaf talin merk tíma
mót og hefir sá ætíð margs að
minnast, sem þeim áfanga hefur
náð. Ein þeirra, sem á þann ald-
ur að baki sér, er Hansína Hans-
dóttir, Borgarholtsbraut 5, Kópa
vogi. Hún er Húnvetningur, fædd
að Stóra-Bergi á Skagaströnd, 25.
febrúar 1881. Foreldrar hennar
voru Sigríður Hjálmarsdóttir af
Hafnaætt og danskur maður,
Hans Holm
Hansína ólst upp hjá þeim
merkishjónum Nielsínu og Carli
Holm, verzlunarstj. hjá Hafsteins
verzlun á Akureyri. Reyndust
þau henni sem sínu eigin barni
og unni hún þeim mjög. Árið
1901 giftist Hansína, Hallgrími
Tómassyni frá Völlum í Svarfað-
ardal og fluttu þau þá í Grafarós
við Hofsós, þar sem Hallgrímur
gerðist verzlunarstj. fyrir Gránu
félagið. Eftir nokkur ár flytja
þau til Siglufjarðar, þar sem
hann einnig starfar fyrir sama
fyrirtæki. 1911 taka þau sig upp
frá Siglufirði og flytja til Reykja
víkur og hefur Hansína átt hér
heima síðan nema síðastliðið ár,
sem hún hefur búið í Kópavogi.
Tvo syni eignuðust þau Hansína
og Hallgrímur, Tómas, sem lézt
upp kominn 1923, og Jónas, sem
lengi hefur unnið á Manntals-
skrifstofunni, kvæntur Ingi-
björgu Eyþórsdóttur. Nokkru
eftir -ið Hansína luttist til
Reykjavikur, skildu leiðir þeirra
Hallgrims. 1918 stofnsetur hún
heimili með Maríusi Th. Pálssyni,
skósmið hér í bæ, goðum dreng
og hinu mesta prúðmenni. Ólust
upp hjá henni tveir synir hans,
Kristinn, skipstjóri og Sigurbjörn
brunavörður, sem dó af slysför-
fyllstu gestrisni og þá ekki síður
þeir, sem hafa orðið hart úti í
lífsharáttunni. Þaðan hefur marg ’
ur fatið endurnærður á sál og
líkama. Án efa munr margir af
þeim hugsa til þín á þessum tíma
mótum ævi þinnar, með þakklæti
í huga fvrir liðnar samveru-
stundir. Enda ég svo þessar lítil-
fjörlegu hugrenningar, sem ekki
er þó hálfsögð saga, með því að
senda þér og þínum, frá mér og
fjölskyldu minni, innilegustu
hamingjuóskir um góða framtíð.
Hansína dvelur í dag á heimili
Jónasar og Ingibjargar að Hæð-
argarði 50, hér í bæ.
H. B.
um í starfi sínu i desember 1945.
Einnig hefur alist upp hjá þeim |
Hansínu og Maríusi, sonardóttir
hennar, Hrafnhildur. Hansína er
kona hlédræg til afskipta af þrasi
opinberra mála, en mvndar sér
eigi að síður skoðanir um menn
og málefni og heldur jafnan
sínum hlut fram með einurð og
festu. Hún kynntist þeim hjónum
Gíslínu og Einari H. Kvaran, bjó
í húsi þeirra í allmörg ár og
komst i snertingu við sálarrann-
sóknir og hefur sú reynsla, sem
hún varð þar fyrir, orðið til þess,
að hún hefir átt betra með en
margur annar, að taka lifinu eins
og það er, og vera mild í dóm-
um. Þess vegna er gott að vera
í návist hennar. Hún er kona
hluttekningarsöm i raunum og
andstreymi annarra og má ekk-
ert aumt sjá án þess að reyna að
bæta úr þvi á einhvern hátt. Á
heimili hennar hefur jafnan ver-
ið gestkvæmt og allir hafa notið

Sýning og sala happdrættis-
miða í Aðalstræti 6.
i n_____i n
Sjáðu mamma
petta ernu gaman!
Hvilík feikn af indælli og silki-
mjúkrí froðu. Bömin eru alveg himinHfaml)
ynr Ping freyöibaðinu.
Þér losnið við gufuna úr baðhcrbergirav
og það sem betra -er að baðkerið
er gljándi hreint, aö baðinu loknu.
Froðu-»sængin« heldur baðvatninu heiraf
f eitt bað kaupið þér hinn handhæga
Öoka, - handa Ijölskyldunni kaupið þér
w með ölkrúsinni, - ein krú» i oaðið.
S vellanhi
froia/
Framh. af bls. 9
sambandið, sem kommúnistar
stjórnuðu, að lýsa yfir almennu
verkfalli og var það aðvörun um,
að verkalýðsfélögin væru reiðu-
búin að lama allt athafnalíf
landsins. Næsta dag varð Benes
nauðugur einn kostur að ganga
að úrslitakostum Gottwalds.
Tékkóslóvakía var horfin að
^baki járntjaldsins.
EINRÆÐISSTJÓRN
VIÐ VÖLD
I Við valdatöku kommúnista í
Tékkóslóvakíu var komið á ein-
I veldisstjórn, að hætti kommún-
J ista í þeim löndum, þar sem þeir
j brjótast til valda, og flokkar
landsins sameinaðir í eina þjóð-
| arfylkingu undir forystu komm-
únista. Þar var aðeins einn listi
| frambjóðenda og kjósendum gef-
inn kostur á að velja milli þessa
opinbera lista og þess, að skila
auðu. Þegar Benes neitaði að
undirrita hina nýju einræðislegu
stjórnarskrá landsins og sagði af
sér, undirritaði Gottwald hana
sjálfur hinn 8. júní, 1948, en þjóð-
þingið kaus hann forseta lands-
ins.
Valdataka kommúnista árið
1948 rak smiðshöggið á þá löngu
fyrirfram gerðu áætlun um að
gera Tékkóslóvakíu að leppríki
Ráðstjórnarríkjanna. — Kúbeins-
háttur sósíaldemokrata lagði
landið í hendur oíbeldismann-
anna.
EFNAHAGSLEGT
ÖNGÞVEITI
í dag stjórna kommúnistar
Tékkóslóvakíu samkvæmt fyrir-
skipunum Moskvustjórnarinnar.
Tékkóslóvakía er 1 dag, eins og
önnur leppríki, efnahagslegur
og stjórnmálalegur fangi Ráð-
stjórnarinnar. Framleiðsla lands-
ins og auðlindir eru undir eftir-
liti Ráðstjórnarinnar, sem beitir
þeim til uppbyggingar hernaðar-
mætti sínum og efnahagslífi.
í landinu ríkir alvarlegt
efnahagslegt öngþveiti. Nær
allur iSnaður landsins er þjóð-
nýttur og til þess að fullnægja
siauknum kröfum Rússa, hef-
ur þungaiðnaður verið aukinn
stórum á kostnað annars iðn-
aðar. Af þessu leiðir svo, aff
stöðugt ber meir á matvæla-
skorti í landinu og lífskjörum
almennings hrakar.
Hin mikla áherzla, sem lögff
er á þungaiðnaðinn, hefur haft
geigvænleg áhrif á landbúnað-
inn og heildarframleiðsla
landsins er stórum minni held-
ur en hún var, þegar það var
frjálst.
í iandinu er ekki þverfótað
fyrir leynilögreglu og öryggis-
lögreglu, og þrælkunarvinna
vofir yfir hverjum þeim, sem
kemst , ónáð hjá kommúnista-
foringjunum.
MED FURUNALAANGAN
TRtLOFUNARHRINGAR
14 kara<:a og 18 karata