Morgunblaðið - 04.03.1956, Qupperneq 7

Sunuudagur 4. marz 1956
MORGUfilBLABiP
.1.
skuld við slíkan mann.
Ragnar Jónsson:
^SLAND SEM ÞAÐ RÍS
ÚR HAFI“
þeirra sem sjá það og byggja og ríkinu mestan Muta eigna sinna. iwgar dáxantlegir viðburðir, sem óþoMnm^iðarj.og heítarír.en þessi í gegnumaldimayiýsasem kynd~
með því aukið á auSlegð okkar eftir simt dag. kom þess vegna í mimimgu margra okkar stMida yiidislegt og'óg(Jrí^issunöa»rosi ill andlsgs freiáisr og. í gióðar--
og afkomenda okkar. Öll islenzka engrnn þeim-. á óvart, er bezt ertnfeá/ í- beiUandj. tengslum-við tilfinnmganna ríáknár hvérgi en bjarma þeirrar-myMdar mure Ks*
þjóðin stendur í ómetanlegri þekkja til þessa listamanns. h^ bjártU.-UMrtsuháttö-vorstoS;' tólkar í senn ofurmaimlega hans lifa sem hropandi amánn-
Ásgrímur Jónsson er áttræður BmSMtatn Ásgríms kom Island dirfsku og orugga'listfæna þekk- íng tíl allra skapandi hstamanna
í dae brátt fvrir bennan háa ald- tll, móts við okkur íinýrri sýn, ingu. i um að láta ekki bugast né kúg-
nr r>e hinn örðnea siúkdóm er fwUt aí ijósbrigðumoglitúm, sem í þjóðsagnateikningum sínum ast af ytri ástæðum. Láta ekk-
, 8 . ( 8 . „ f ' við höfðúm eltKi fýxrrkomið aúga hrífur 'Ásgrímur okkur með. sér ert tefja listþróun sína en skapa
hannsamt síungur^gvmnur enn, ^ ^ hvw mUKdi i viija inn j aðra veröld,, drauma, sem sér sjálfur rtglur, hefja viljaainu
í-í ÍÖffU yerK. Pfs£r KríUtar verðáaf þeiirri ættjörð,sem iist aldrei vorudreymdir, þar sem tii lögmáls.
leyfa. Þanmg er ilí hans aiit í hans hefur gefið oKkur? I raun allt er hægt að'upplifa, en ekk- Þann dag er við ekki neiujum
5rY'R IR fáum árum, er ég var fullkomnu samræmi við listma--. ^g. yem- hefUr • hahn; varið allri ert skilst. að fyigja þeim fáu monnunn &<>
staddur í París, notaði ég tím- miklu, sera aldrerdeyr. Með ís- ævi sinni og öllum sínum sjald-i Listin er engin tilviljun, held- málum er þora að eiga sér hug-
ann, meðan ég dvaldist þar, til lenr.kri þjóð mun Asgrímur Jóns- gæfu heiiinaum til þess að upp- ur árangur. ógurlegrar baráttu— sjón og fylgj i þeim, er ekki ígng-
þees að skoða franska myndlist son líka ávallt hfa. götva land sitt og hann hetur hún er andlegt átak — fædd af ur bjart.
frá síðari hluta nítjándu aldar, sótt því íastar inn að hjartarót- nauðsyn, en ekki útreiknuð af Allar kor.andi kynsloðir ís-
en ahmiklu af myndum þess Svai.»tU«»iW Þorstéinsdóttir: þess sem lengra heiur liðið heimsspekilegum siðkkeggjuðúm lands munu með' virðingri og
tíma hefir verið komið fyrir á ÞAKKAÐ FYRIR LANGA ® aevina. Þessi ást hans á ætt- pótintátum eða pólitískum lodd- þakklæti mi anast hans sem éina
litlu viðfeldu safni, mjög að- VINÁTTU jörð og list, sem aldrei skildust urum. Mynd verður til á likan hins bezta t % ágætasía manfis er
gengilegu fyrir ferðamenn. Yms- er hag , harnsminni aS ég að í vericum hans, hefur orðið' hátt og maður elákar konu. Það á iandinu i efur aiizt.
ar af þessum undursamlegu fékk að fara m«ð foreldrum mín homtm ®viiöng kvöð um að sem skeður er einskonar endur- Kæri Ásgi ímur! Af Guði vinV.tt
um á málverkasýningar Ásgríms ?ækja ,sííeUd,eSa-á brattann og nýjun blóðsins -— faðmlög í al- útvalinn til að miðla öðrum ?eg-
við, festust mér enn dypra í f bá daea hafði hann fyrir Þá sok heiur hann alit fram gleymi — án allrar skynsemi og urð, lífsgleði og hamingju. Guð
minni fyrir það, að mér voru . , , á þennan dag notið þeirrar ham- hugsunar um afleiðingamar. Það er tákn fegurðarinnar-—►hafin'rr
litprentanir eftir málverkum • • ‘ T ingju að geta snúið sér ungur og er örðugra að iifa íyrir hugsjón sjálf fegurðin, en þú ert eitt at
mjög ofarlega í huga um þessar n«K ndnn Jongl PellJ1 funur eiamoðs að si-þyngri við- en iáta lífið fvrir hana Það náttúruöflunum. Lifðu heili; vet
mundir. Þessi Paradís Parísar- ^,ner oba!tt að fangsefnum. ‘ ! gerir muninnU hetjum og píslar- og lengi.
borgar hefir orðið örlagarík fyr- vlð hlokkuðum til þess allt arið Asgnmur Jónsson verður vottum. ) Til hamingju með daginn vin-
ir tíma margra Norðurlandabúa, að SJ,a myndrrnar. hans Asgrims. ávaut í minnum Isiendinga einn Ásgrímur valdi það sem erfið- ur minn.
sem margir sitja þar öllum stund- Þaö atti siðar- tyrir mer að liggja af hugljúrustu fulitrúum þeirrar ast er, að vera málari og maður Tii hamingju með" Asgrim. is-
um, drukknir af hrifningu, enda að hafa nam kynni,af listamann- kynríoöar, sem-hóf þjóð sma tU í senn. Sniiligáfa hans, göfug sál lenzka þjóð.
er það sá staður utan íslands, inum sjálfum. I Múlakoti í Fljóts nýrrar bjartsýni á morgni tuttug- og- bans stóra heita hj&rta, mun
sem ég kysi helzt að heimsækja hlíð bar fundum okkar saman. A ustu aldar, og erm sténdur hann I
árlega eða oftar. þeim bæ var ég mörg sumur á í farabroadi peirra manna, sem I ________________________________________________
Á léiðinni tiTKaupmarmahafn- uppvaxtarárum mínum. — Þar ætla íslandi stærst hlutverk í j
ar sveimuðu myndirnar enn dvaldist Ásgrímur langdvölum, heimi fégurðar og listai'. Með •'
skýrt fyrir sjónum mér, og'varð og þar fékk ég að sjá, hvernig ve«um suima og meniuegu ior-
nú hugsað aftur til málverk- málverkin hans urðu til. jdæmi hefur hann látið framtíð-
anna okkar heima. Og ég varð að Margt fagurt kvöld stóð hann inni eftir dýrar gjafir, sem verða
viðurkenna, að í svipinn var mér £. hlaðinu í Múlakoti og málaði. því betur metnar, sem timar hða
farið, eins og oft vill verða hjá Þegar kvöldskin var á Jöklinum, fiam, en í dag mun samt vinum
þtím, sem lifa um of í augna- eins og það var kallað, gátu lit-l hsfahrannsins efst í huga að mega
blikinu, að finnast það fallegast, irnir verið ótrúlegá sterkir og lit- • votla honum persónutegar þakk-
sem er fyrir augunum þá og þá brigðin hröð Ég man enn þessi ir Wr ógleymanleg kynni um
stundina. Það vari fyrsta rícifti ^ kvöld heyTt þungan nið. leið og þeir áma honum allra
heilla.
á ævinni, sem sú hugsun læddist . . . ... .
að mér, að ef til vill væru stærstu mn 1 ÞTera’ fmn 1 lnnnn ur garð'
málararnir ekki heima á Fróni. jnum hennar , Guðbjargar, og
Og þetta var mikið áfall fyrir barna stondur Asgnmur og mal-
mig.
i ar mvnd af Eyjafja]Iajöbli í
Sextugur í dag:
Vigfús Gestsson HfoUns.esi
Veturliði Gunnarsson:
MÁLARI LlFSGLEÐlNNAR
ÞAÐ HEPUR nokkuð: borið á' Ljótarstöðum og, flötti með' áfit
því núisíðasta áratúginn eöa svo,! sitt að Hjallánesi og keyptPpúr
að Skaftfellingar flyttu í Rangár- j jörð. Vérulega mun það liafájrSð
þing og tælcju sér hér bólfestu. íð' um þéssa ákvörðim Vigm^ár
Að vísu erum'við mörg, sem áð synir hans voru-þá 'fléstir-%i^-
... fædd erúm hér í sýslu, er get- komnir og hann sá að meirsPb't-
S Kaupmannahöfn, var heimili '“““““I’ mor8.nana lnnar, hamingjunnar, málari tak- Um rakið ættir okkar austur í hafnasvið var fýrir þá í Hia^fh
Þórunnar og Jóns Helgasonar gangandl mn 1 Bleiksargljm mr markalausrar- hrifningar og íagn- skaftafellssýslu, en þeir flutn- 1 nesi.
prófessors. en þar blasa við með ha cPoha og malaraaholdm aðar yfir ljósi heimsins — hinn- ingar atiu sér stað fvrir löngu
Fyrsta húsið sem ég heimsótti kvoldsÓ!arglóð’ “ ^ann var sí‘ ÁSURLvrUR er málari lífsgleð- fædd erum hér
vmnandi, for ott a mn>m=na :----------1--------------
manni úr fordyrum tvær af feg- sln, málsði þai allan daginn og. ar sístreymandi og oísalegu fiögr- siðan
urstu vatnslitamyndum Ásgríms síðan heim að kvöldi, Hann andi birtu sólarinnar. ;
Jónæonar, fró seinni árum, önn- j var léttur í spori, kvikur í hreyf- Verfe hans eru einn samfelld-
ttr frá Þingvöllum, hin frá-Kiðár-j ing11?1, síglaður- og gamansamur. ur óður —■ lofsöngur um sólstaf-
botnum í Borgarfirði. En Ásgrímur átti fieiri hugðai - að landið og hina tæru birtu ó-
Ég varð í sannleika sagt orð-! efni en málaralistina.. í. stofunni byggðanna. Hann hefUr bundið
laus af undrun og næstum ofsa-! á bænum var. lítið harinóníum, eraiungui' sóiarinnar hinum fer-
legri gleði gagnvart þeirri stór- j og hygg ég, að fáir dagar hafi kantaða heirni léreftsins og kyrrv
fenglegu sjón, og mér komu liðið svo, að hann gripi ekki í sett þannig-leyndardóma litauðgi
samstundis í hug orð Arnas það. Eí ekki var veður til að soiargeisianna.
Arnæusar í íslandsklukkunni, er j vera úti að mála, sat, hann löng- hjst haiis er sem áyextlrnir —-
hann dregur upp fyrir Hamborg- j um stundum við hljóðfærið. Eins ehhei't nema vitaminin, geislandi
arkaupmanni þá mynd er rís úr 0g að líkum lætur. voru viðfangs 'af orhu solaríjóssms.
hafinu er siglt er upp að strönd- efr.in tíðast eftir Bach. Ebkert , 1 myndum hans er elhl blrta’
um landsins: „Það er ekki til he]d ég, að hann hafi ieikið eins- Þar hmga eR,il daggeister “ dag‘
ægilögri sýn en ísland sem það oft og Tokkötu og Fúgu í d-moli. I
r'In i'n» l _ ... .... .
ui inn tíilvui.
^ , , i Hin ■ gegnsæja tækni vatnslit*
Og enn er það svo, að þegar eg anna hetur geflg oliuniyndum
heyri þetta tonver-k-leikið, minn- hans þennan létta bjarta lita-
Lst eg Asgríms og sumardagamia stiga
i Múlakoti. j liist hans er borin uppi af
Asgrímur Jónsson stendur nú á gnðfnóði, afli sem er ógreinan-
áttræðu, en engin ellimörk er þó legt frá sjáifú þjóðarhjartanu.
á honum að finna. Svo unglegur gagnsýrð heitri og innilegri ást
rri úr hafi
Br, SigurðUr Sigurðsson:
HANN MUN ÁVALI.T IJFA
MEÍ> ÍSLENZKRI ÞJÓB
MÉR er í fersku minni, er ég
fyrst leit málverk, sem Ásgrímur er hann i útliti, að* engum, sem tii efnisins og handverksins og
Jónsson hafði gert. Athygli mín ókunnugt væri um aldur hans, mögnuð seiðandi töfrum skyn-
hafði aldrei áður sérstaklega my odi koma tll hugar, að hann rænnar ástar.
beinst að myndlist. En eftir að ættj svo mörg ár að bakí. Og Vérk tians veita okkur frum-
hafa haft tækifæri til að virða þegar hann ræðir við mig, er stæða nautn, likt og svalur fús Gestsson bóndi í Iíjallanesi í
fyrir mér þetta verk Asgríms, líísfjörið og áhuginn sá sami og hnukaþeyr, blóm eða hörpuskel Landsveit er sextugur í'dag. Ekki Mjog er Vígius gestrrsimi og góð-
hef ég verið unnandi þessarar f0rðtun, er við-vorum samtíða í við ströndina Hans frumstæða ber hann samt með sér að hafa,ur heim að sæk;Ja- Greiðvikmn og
listgreinar. Ásgrimur Jónsson var förmkennd bveeist. á.sterkri eðl- uho n>nra hntí e*n yui nvers manns vandræði leysa,
þannig fýrsti meistarinn, sem
kynntist ó þessu sviði.
Ég held að Vigfús hafi ýéWð
heppinn að flytja einmitt á fwKs-
um tíma. Þá var einmitt að hel’j-
ast sú miklá nýsköpun í lartd-
búnaðinum, sem óslitið hefur
staðið tii þessa dágs. í þeirri ný-
sköpun hefur Vigfús verið 'virkur
þátttakandi og hvergi dregið at
sér. í Hjallanesi-hafði um langa
tíð verið búið' göðu búi áður en
Vigfus kom þangað; En Vigfús
hófst fljótt handa uin að f'a*ru út
kvíarnar. Hefur hann ræktað
mikið og byggt tvö-hin vönduð-
ustu gripahús. Rekur hann nú
eitt stærsta bú hér um slóðir.
Vigfús er traustur maður, sém
hvorki læturteyma sig né féykja
sér í fyrstu golu.
Þess má geta. að þegár Rækt-
unarsambandið var stofnað hér
vorið 1946. (Það nær yfir þrjá
hreppa), var Vigfús af sveitung-
um sínum kosinn í stjórn þess,
. eftir tveggja ára dvöl í sveitinni,
' Þar hefur hann átt’ sæti síðan,
Einn af þeim mönnum, er þann Þetta sýnir það traust er hann
ig hefur tefeið sér bólfestu hér vakti undir eins við fyrstu
í hóraði-.eigi alls fyrir löngu, Vig- kynni.
gjarnan glöggt auga fyrir hinu
skoplega í tilverunnL
Vigfús er kvæntur Kristínu
Personuleg kynni okkar hóf- an vott. j mínum iiuguin eru tilfiniiinga ókkar. ekki i móti ao maila.
USt lóngu síðar. Hann hafði þa vatnslitamvndirnar frá seinni ár- Öll list lians er inögnuð vold- Vigfus or fæddiir að Ljotar—
tekið örðugan og langvinnan um með þvi’ allra fegursta, sem «grí ástríðu, hafin yfir alla .skóla-stöðumi í- Skafíáitungu 4í marz Á^Sur' fqllT
sjúkdöm, sem hann hefur barizt hann hefur máiað. Þegar þess er og reghir þruhgin lifandi krafti 1896, og voru föreldrar hans Þau tóea Hóra?ín'
við hin síðari ór, oft illa haldinn gætt> að Ásgrímur hefur barizt æðandl f^ldsalai-, sem bryst Gestur. Bárðarson bóndi þar og
og langdvölum á sjúkrahúsum, við mjög erfiðan sjukdóm síð- undan alagafargi þoggra og kona hans. Þurxður Vigfusdottir ^ dugnaðarmemi ' Hafa
en á-milli sæmilega hress. Hefur ustu tvo áratugina, legið langár d»mmra daga ■ og. skapar ser nyja og þar ólsf hann upp. Fátt kann þeÍ' verið X?0^Xntú- föður
slíkt eðlilega haft mikil áhnf á íegur í sjúkrahúsi og aldíei geng- hJarta ltlIlri verold utan hms eg af bernskuhemnh Vigmsar að á hinfr miklu bygging-
ct'irúdptu hirvs annars ötula ■* u n , <„ „ „ , Á þronga sviðs mugsalarinnar. segja. en það þvkist eg vita að ‘ oyggmg
starísgetn hms annars otula lð jwH tll skogar, gengur það Þetta silrandl musikalska lil;a. fijbtt hefír hanit verið vel iið-! ar ræktun °g■ framkvæmdir
T ' r U tVl , kraítaverkl næst' hve m klu flóð er ævintýn, sem einna heizt tækur til allra veríca. Þvx þáj«^tu arm . Hjallanesi
Ég hef faa menn þekkt og ei hann hefur afkastað. — Slika mitmir á hoii«niknn- hinmaakiir wtnH.! Eg.hef heyrt þaðsagt að Þurið-
ið heill til skógar, gengur það‘
kraflaverki næst hve' miklu ílóð er ævintýri, sem einna heirt tækur til allra- veríca. Þvi þáj'
... ... . * hann hfur afkastað- siika mi>nnir á hollenzkan blómaakur urðu allir að vinna hörðum hönd- .
til viil engan -, sem hefur lifað sigra geta þeir einir unmð, sem t, morgunsármu. um t'il að’ verða ekki undk í Ui' a Éjotarstoðum,. moðir Vig-
jafn• heilsteyptu lífi og Asgrímur eru „brennandi i andanum". Ásgrímur er Mozart íslenzkrar lífsbaráttunni Þetta viðhorf fUsar' varð kona haoldruð»
Jónssen. Listin er honum allt, og Urn leið og ég þakka Asgrími myndlistar, mótáði mjög þá kvnslóð er I«fl hafi verið með aft>ngðum du8'leS
fyrir hana hefur hann morgu langa vináttu og allt það yndi. p vorkum hans birtist á list- dagsins ljós fýnr og' um alda- °s mun hun hata,genglð a en^ar
fórnað, Hinn mikli mannkosta- sem ég hef haft af list hans fýrr rænan hátt mannsálin öll, óháð mótin siðustu. , 0g.mu1.10 að heyskap þar til hún
maður het'ur beitt öllu viljaþreki og síðar, óska ég þess, að' hann 0g aifrjáls, með öllum sínum Vigfús hóf búskap að Liótar-' varð nuýrð-Mer fnVnst að vigtús
sinu til þess eins, að ná sem lengst megi enn lengi varðveita þann ástríðum, sorgum og gleðiþátt- stöð'um og bjó þar siðan góðu mwni llkJast henni um dugnað-
í list sinni. Höfðinglyndur, góð- andans eld,‘ sem hefUr haldið Mon um. Hann er eins og hláðínn afli tíúi um margra ára skoið. .... Á ml? g vl?s er , g lUT! ÞaJ ,
viljaður og óeigingjarn hefur um ungum 1 áttatíu ár. hins frjáisborna og sjábstæða: iyótai^stöðum mun á ýiman hátt ea 1 m^ncl1 hann gefast. ugp 1
ham*< unnið verk sitt með þolin- martns er ekki vill krjúpa né vera got.t að búa með fjárbú. Þar hnetanat unni . yn' en 1 ui a
mæði listamannsins, án þess að Tómas Guðmundsson: þjóna. er hátt til lofts og vítt vibveggja ; ^_ahf' , , ,
láta frama eða lof glepja sér sýn. ÁST Á ÆTTJÖRS) OG LIST ríirt íölskvalausa ættjarðarásl' Stutt' til -jökla. og tignariegt tan- ; lm að'óska homirhVl
Hvíldarinnar hefur hann notið Á ÆSKUÁRUM mínum hér í hans, óþreytanai eija og orju.. Hvorii a ymsa lund En erfitt er h mil . ~ n .
með því að iðka sjálfur eða Reykjaví'k þótti það um langt anleg tryggð við allt það, er hann- þar að mijofgu loyti, þvv jórðirl ftamK'Væmdi'r ’ ’oe ée vnnú .,4
hlusta á sígilda tónlist, einkum skeið sjálisagður liiutur, að Ás- hugðl þjóð vorri tii heilla og. er nobkuð afskekkt. Voru fc>ar hoiium endist len«j' oniih * Ít v
Bach og. Mozart, en þeim tón- grimur Jónsson ethdi til sýning- *li anifara, ætti að'verðá öðrum mikil .ferðálög og. lbng og erfiðai j htíijsa f ,j ' ð vinn& ál bvíft'áS
irnalkmennsHm. j_' “ 1 ,.i
geru landið beira og byggileatra.
skáldum unnir hann mest. ar á málverkum sínum um til fýririnyndár og eftirbreytni.
Sú ákvörðtm Ásgríms, er kunn páskaleytið. í fábreyttu listalifi Með aldrinum verða pensib Vorið 1944, þegar; Vigfús var:
varð fyrir láum árum, að ánal'na höfuðstaðarins voru þessar sýn- drættir hans grófari, litastiginn 48 ára, .fok hann sig upp Irá
m. Grs