Morgunblaðið - 25.08.1956, Blaðsíða 8

8
MORCUNBT/AÐIÐ
Laugardagur 2.3. ágðst 1936
Útg.: H.f. Áryakur, Reykjavík
I ramkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Haltýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Lesbók: Árni Óla, simi 3045.
Auglýsingar: Árni Gafðár Kristinsson
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsinger og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Áskriftargjald kr, 25,00 á mánuði innanlands.
í lausásólu kr. 1,50 eintakið
Eftsr síldarvertíðma
ALLIR þeir, sem síldveiðar
stunda erú nú einni vertíð-
inni ríkari að reynslu og ekki
fer hjá því, að sá reynsla kenni
mönnum ýmislegt. Allt frá því
aflinn tók að bregðast á síldveið-
unum íyrjr Norður- og Austur-
landi árið 1945 hafa menn velt
því fyrir sér livað hafi eiginlega
gerzt og hvers megi vænta. Fyrst
framan af horfðu menn á hina
óheillavænlegu þróun, sem var
að leggja heilan atvinnuveg og
allt, sem honum fylgir, í rústir,
án þess að geta gert sér grein
fyrir hvernig við skyldi bregð-
ast.
Menn vildu ekki almenni-
lega trúa því, að grundvallar-
breyting hefði orðið á síld-
veiðunum og að leita þyrfti
nýrra leiða ef von ætti að
verða til þess, að úr rætt-
ist.
Allar aðstæður
rannsakaðar
En brátt kom að því, að menn
sáu, að við svo búið mátti ekki
standa og sneru sér þá mark-
víst að því að rannsaka allar
aðstæður. Nútíma atvinnuvegir
verða ekki reknir án þess vís-
indin komi þar mjög við sögu
og á það ekki síður við um sjáv-
arútveginr! en aðra atvinnuvegi.
Vísindalegar rannsóknir á
háttum síldarinnar, einkum
eftir að hafin var, að frum-
kvæði Árna Friðrikssonar,
fiskifræðiags, samvinna ís-
lendinga og Norðmanna um
merkingu síldar við Noreg,
gáfu mönnum ákveðnar bend-
ingar um það, að þótt síldin
kæmi ekki á sínar gömlu slóð-
ir í fjörðum og flóum íslands,
þá þýddi það ekki, að hún
væri með öilu horfin, heldur
væri hennar annars staðar að
leita og þá úti í hafinu, utan
grunnana.
Ný mið og víðtæk
síldarleit
Síðan hefir þróunin gengið í
þá átt að leita sífellt lengra út
á hafið. Samfara þéssari breyt-
ingu hefir svo farið breytt leit-
artækni og síauknar rannsókn
ir. Flugvélar hafa verið notaðar
við síldarleit um langt árabil og
hefir verið að því mikið gagn.
Annmarkar flugvélanna eru þó,
að þær eru mjög háðar veðri og
leit þeirra kemur ekki að gagni
nema síldin vaði. Þegar það var
því ákveðið árið 1953, að kaupa
asdic-tæki og setja í varðskipið
Ægi með það fyrir augum að
nota það til síldarleitar, þá var
brotið blað í síldarleitinni.
Eftir þriggja ára reynslu
hefir það komið ótvírætt í
ljós hversu ómetanlcgt gagn
getur verið að slíku tæki til
síldarleitar. Einmitt notkun
þessa tækis samfara auknum
rannsóknum hcfir fært mönn-
um heim sanninn um, að mögu
leikar síldveiðanna eru langt
frá því að vera tæmdir og
mætti miklu frekar segja að
með þessu hafi skapazt mögu-
leikar tit stóraukinna síld-
veiða. Sumarið í sumar hefur
enn fært mönnum heim sann-
inn um þetta. á
Það verður að laga sig
eftir breyttum aðstæðum
Því verður þó ekki neitað, að
margvíslegir erfiðleikar eru því
samfara að stunda veiðar á þeim
miðum, sem leita verður síldar-
innar á m. a. vegna þess hversu
langt er að sækja og veiðarnar
verða háðari veðurfarinu en áð-
j ur var. Er þó ekki að efa, að
| ýmislegt stendur til bóta í því
i efni eftir því, sem mönnum lær-
j ist betur að laga sig eftir hin-
um breyttu aðstæðum.
Hinar breytlu göngur síld-
arinnar hafa einnig haft það
í för með sér, að síldin er
fyrr á ferðinni en áður og nær
fyrr þeim gæðum, sem nauð-
synleg eru til söltunar. Á
þessu hafa menn enn ekki
áttað sig til fulls, en ekki er
að efa, að reynslan í sumar
hefir verið þar merkilegur
lærdómur.
Enn eru miklir mögu-
leikar
Um síldarvertíðina í sumar er
það annars að segja, að óhagstætt
veðúrfar síðari hluta júlímán-
aðar gerði á hana skjótan endi.
Þrátt fyrir það tókst að bjarga
miklum verðmætum á land.
Mun aðeins einu sinni áður
hafa verið saltað meira magn
af Norðurlandssíld á einni
vertíð. Hins vegar fór það enn
svo, að síldarverksmiðjurnar
fengu aðeins litið brot af því,
sem þær eru gerðar til að
vinna og koma því undan
sumri nú með lélega afkomu.
Um afkomu veiðiskipanna er
það hins vegar að segja, að
hún mun i fiestum tilfellum
vera sæmileg og í einstökum
tilfellum góð. Er það mikil
breyting frá því, sem verið
hefir nú um mörg ár. Eftir-
mæli þessarar síldarvertíðar
verða því tvimælalaust þau,
að enda þótt hinn skjóti endir
liafi valdið mönnum vonbrigð-
um þá hcfir þó reynslan kennt
mönnum, að síidveiðarnar
geta enn boðið upp á mikla
möguleika.
jCíf f ei,
'k
L
a veuuitn
eirra ncinejir
Lrχi
H,
vað ætli það sé mikill
hluti vinnandi fólks, sem hefur
írtvinnu sína béint eða óbeint af
því að skemmta öðrum? Þegar
við förum að hugleiða málið,
kemur í ljós, að sá hópur er æði-
stór. Listamenn á öllum sviðum
verja iífi sínu til að reyna ■ aS
veita náunganum einhverja gleði I
og fyllingu í hinu daglega lífi. j
Ög oft heyrist því fleygt, að þetta!
þeir þurfa að sýna
slysin gerzt.
og þá hafa
1 jölmargir eru þeir
fjöllistamenn sem látið hafa líf-
ið í starfi sínu. Úr margra metra
hæð hafa þeir fallið til jarðar
— og enda þótt þeir hafi ekki
allir beðið bana, sem íyrir þvi
hafa orSið — hafa þeir flestir

I'otla er 54 ára
gamall Þjóð-
vcrji, sem
stckkur af 16 m
háum turni nið
ur á 10 m háa
rcnnu. Hann
kemur niður á
liendurnar og
lætur sig renr.a
á fleygiferð
niður rennuna
— í handstöðu.
Hnefaleika-
lianzka hefur
hann á hönd-
unurn, til þess
að draga úr
högginu.
listamannalíf hljóti að vera
skemmtilegt. Vissulega hlýtur
gleði að fylgja hverju starfi, lifi
maðurinn sig inn í það — og
leggi sig fram við að inna það sem
bezt af hendi.
E
in listgrein er að
þessu leyti allsérstæð. Þar er
um líf og dauða að tefla — hvort
vel tekst eða ekki. Þetta eru fjöl-
istamennirnir sem í starfi sínu
hætta oft lífinu — í þeim marg-
víslegu atriðum sem þeir sýna
áhorfendum. Oftast má lítið út
af bregða til þess að illa fari.
En oft hefur of mikið brugðið út
af hinni hárfínu nákvæmni sem
verið örkumla menn, það sem
eftir var ævinnar. Einn þessara,
sem sýndi listir i 20 m hæð án
nokkurs öryggisnets, féll fyrir
nokkru til jarðar —- en kom vel
niður — og rétti brátt við, enda
þótt einkennilegt megi virðast.
E
r hann hafði náð sér
að fullu aftur, byrjaði hann sinn
fyrri starfa á ný. Hann var spurð
ur, vegna hvers hann gerði þetta:
Nú, þetta er það eina, sem ég
hef lært. Á einhverju verð ég að
lifa — og hvað ætti ég frekar
að starfa en einmitt það, sem ég
hef lært? Já, þannig er það. Oft
er erfitt að snúa við — og hætta
Gentur til íslands
ÞAÐ ER ekki sjaldan að ís-
lenzkir aðilar auglýsa eftir
starfsfólki í færeyskum blöð-
um. Alloft hefir það t.d. kom-
ið fyrir að auglýst er eftir
stúlkum, enda hafa Færeying-
ar fengið á sig gott orð hér á
landi fyrir störf sín. Og marg-
ar húsmæður vilja ráða fær-
eyskar stúlkur til heimilis-
starfa hér á landi.
Nýlega rákumst við á eina
af þessum auglýsingum í fær-
eyska blaöinu „Dagblaðið". Er
hún frá Iðnó í Reykjavík; er
auglýst eftir tveimur stúlk-
um — eða „gentum“, eins og
það heitir á færeyskunni. Aug-
lýsingin er svohljóðandi, ef
menn hefðu gaman af að
kynna sér innihald hennar
nánar:
GENTUR TIL ISLANDS.
„Iðno í Reykjavík sóknast
eftir 2 gentum. Nærri upp-
lýsingar um lpnar- og ai-biðs-
viðurskifti fáast. — Blaðstjórn
in vísar á“.
Nú er spurningin: hverjar
ráðast til íslandsfarar — og
hvað segja færeyskir karl-
menn um slíkar utanfarir?
við fyrri starfa. Þessi maður ráð-
leggur heldur engum að leggja
loftfimleika fyrir sig — því að
sú atvinna er eitt samfellt stríð
— taugastríð.
* að eru ekki einungis
listamennirnir sjálfir, sem stofna
sér í hættu með atvinnu sinni.
Margsinnis hafa áhorfendur hlot-
ið mikinn skaða við slíkar fim-
leikasýningar — og meira áð
segja hafa margir áhorfendur beð
ið bana undir slíkum kringum-
stæðum. Strengur hefur brostið,
lykkja hefur slitnað — og 1 m-
leikamaðurinn fallið til jarðar.
Áhorfendur hafa þá oft staðið
það nálægt — að þeir hafa hlot-
ið skaða af manninum, sem nið-
ur .datt. Eitt sinn voru hjón við
slíka fimleikasýningu. Vegna
mistaka féll maðurinn niður, og
konu hans varð svo mikið um,
að hún missti einnig jafnvægið
— og féll. Auk þeirra létu þá
þrír áhorfendur lífið.
1. jölleikamenn láta sér
oft ekki nægja að sýna listir sínar
á stöng eða línu í mikilli hæð
— heldur steypa þeir sér til jarð-
ar niður í vatnskar eða annað
þvílíkt. Ósjaldan hafa þeir flask-
að i slíkum feigðarstökkum —
slegizt í barm karsins og sam-
stundis beðið bana. Óhætt er að
segja, að slíkir menn' séu engar
gungur — enda eru þeir ekki
margir sem leika vilja listirnar
eftir.
E
ftirtektarvert er það,
að óhöppin koma sjaldan fyrir
aðra en þrautþjálfaða menn. Við-
vaningarnir fara varlega — og
rasa ekki um ráð fram. Hættu-
legustu augnablikin hafa oft
reynzt þau, er listamaðurinn hef-
ur lokið erfiðasta verkefninu,
reynir að róa taugarnar og veit-
ar jafnvel til áhorfenda. Athygl-
isgáfan er þá ekki nógu vakandi
— og ógæfan dynur yfir. Oft á
tíðum hafa menn flaskað á því að
gefa áhorfendum of mikinn gaum
— og þegar listamaðurinn tekur
við hyllingu áhorfenda að atriði
loknu, er öll hætta virðist úti,
hafa hinir hræðilegustu atburð-
ir stundum átt sér stað.
1 eim, sem framleiða
hinn ýmsa útbúnað til loftfim-
leika, er alltaf mikil ábyrgð á
herðum. Minnsti galli getur kost-
að mannslíf — jafnvel fleiri en
eitt.*En það eru heldur ekki allir,
sem vildu gera það að atvinnu
sinni ,að láta lífið hanga á mjó-
um streng eða veigalitlum krók.
Sumir þora jafnvel ekki að horfa
á aðfarir þessar.
Góðæri við ísa-
fjarðardjúp
ÞÚFUM, ísafjarðardjúpi, 18. ág.
Stöðugur þerrir og þurrviðri
hefur verið síðan 14.. þ.m. Er nú
búið að hirða allt sem laust er
af heyi með ágætri nýtingu. Er
þetta bezta heyskaparsumar, sem
lengi hefur verið hér og útlit fyr-
ir mikinn og góðan heyfeng.
Að vegagerð vinna núna þr.iár
jarðýtur í hreppnum, tvær í Ög-
urvegi og eru þær komnar utar-
lega á Botnshlíð. Önnur í Vatns-
fjarðarvegi og er hún komin í
Vatnsfjörð og er ætlað að hún
ryðji að Þúfum og Skálavík.
Mælt er nú fyrir væntanlegri
brúargerð á Botnsá og Hópið í
Vatnsfirði. Viðrar vel við þá
vinnu sem aðra. — P. P.
AKRANESI, 21. ágúst. — Aðeins
tveir bátar hér fengu síld í dag
svo nokkru næmi. Voru það
Svanur með 118 tunnur og Sig-
rún með 80. Hinir fengu sama og
ekkert. — Oddur.