Morgunblaðið - 14.11.1956, Qupperneq 9

Miðyikudagur 14. nðv. 1958
MORGVNBLAfílÐ
9
til þess að svipta ísrael frelsi og
sjálfstæði. í Ungverjalandi vildu
frelsissinnar efna til frjálsra
kosninga. í Egyptalandi lofaði
stjórnin fyrir fjórum árum frjáls-
um kosningum, en það hefur ekki
komizt í verk ennþá að halda þær.
Ungverjaland réðist ekki á rétt-
indi nokkurs annars lands. Stjórn
Egyptalands hefur brotið samn-
inga um Súez-skurðinn, sem áttu
að tryggja frjálsar siglingar allra
þjóða, og hefur meinað skipum
einnar þjóðar för um skurðinn.
Ungverjaland bað Sovétríkin um
að draga hersveitir sínar til baka
írá Ungverjalandi. England hafði
löngu áður beygt sig fyrir slíkum
tilmælum frá Egyptalandi. Ung-
verjaland vill vera lýðræðisland.
Nasser vill einræði.
Ég tel óhjákvæmilegt að rif ja i
upp þessar sögulegu skýringar, I
en tek um leið skýrt fram,
að árás ísraels, Breta og Frakka
er stórum ámælisverð og brot á
sáttmála Sameinuðu þjóðanna.
RÚSSAR UNDIROKA
AUSTUR-EVRÓPU
Eftir að Rússar höfðu innlimað
Eystrasaltslöndin fyrir hálfum
öðrum áratug, undirokuðu þeir
Pólland og síðan hvert landið
eftir annað, Rúmeníu, Búlgaríu,
Ungverjaland, Albaníu, Austur-
Þýzkaland, Tékkóslóvakíu. —
Hvergi komust kommúnistar til
valda í þessum löndum með frjáls
um kosningum eða vegna þess að
meiri hiuti fólksins óskaði eftir
valdatöku þeirra. Kommúnistar
hafa hvergi komist þar til valda
nema með svikum eða ofbeldi,
en oftast með hvorutveggja.
Frá Eystrasaltslöndunum hafa
fáar fregnir borizt á síðari árum.
Þau eru gjörsamlega lokað land.
Ur þeim löndum, sem næst liggja
hinum frjálsu ríkjum Vestur-
landa, er stöðugur straumur
flóttamanna og með þeim berast
frásagnir af því hörmungar-
ástandi, sem ríkir í leppríkjum
Rússa.
ÓKYRRÐ f LEPPRÍKJUNUM
17. júní 1953 gjörðist sá at-
burður, að alþýðan í Austur-
Berlín hóf uppreisn gegn ofur-
veldi kommúnista. Sá atburður
var þeim mun merkari sem það
er fyrsta uppreisnin, sem sögur
fara af, í ríkjum kommúnista nú
um langan aldur. Sú uppreisn
var barin niður með hervaldi.
Á s. 1. sumri gerðu verkamenn
og stúdentar í Poznan í Póllandi
uppreisn, og vegna þess að þá stóð
yfir mikil vörusýning, þar sem
margir Vesturlandamenn voru
gestir, bárust allítarlegar og ná-
kvæmar fregnir af þeirri upp-
reisn.
Og síðan hefur verið mikil ó-
kyrrð í leppríkjum Rússa: Raun-
veruleg stjórnarbylting í Pól-
landi og nú síðast hinir átakan-
legu atburðir, þegar öll ung-
verska þjóðin reis upp gegn ofur-
veldi kommúnista.
OFBELDI — FÁTÆKT —
PYNDINGAR
Myndin, sem nú er ljós
orðin, af ástandi og aðförum í
þessum ánauðugu löndum komm
únismans, er hörmuleg. Fyrsta
einkennið er skefjalaust ofbeidi.
Óskir um bætt lífskjör eru barð-
ar niður með vopnavaldi án misk
unnar. Frjálsar kosningar ekki
til, skoðanakúgun í algleymingi.
1 öðru lagi er fátækt og örbirgð
alls almennings svo átakanleg,
og lífskjörin svo ömurleg, að
Vesturlandabúar geta vart gert
sér það í hugarlund. Þriðja ein-
kennið er réttarfarið. Dómstólar
eru þar ekki óháðir og sjálfstæð-
ir eins og er eitt af grundvallar-
atriðum lýðfrjálsra landa. Dóm-
stólarnir eru tæki í höndum
Kommúnistaflokksins og réttar-
öryggi manna ekki til. Pynding-
um er beitt með miðaldagrimmd
og játningar knúðar fram.
HINN MIKLI PÍSLARVOTTUR
Yfirmaður kaþólsku kirkjunn-
ar í Ungverjalandi, Mindszenty
kardináli, hóf upp raust sína
1943 gegn yfirgangi kommúnism-
ans. Honum varð það ljóst, að
hann yrði tekinn fastur. Honum
stóð til boða, að vinir hans hjálp-
uðu honum til flótta, en hann
neitaði. Hann ákvað að ganga
sjálfur í gegnum fangelsun, rétt-
arhöld, pyndingar og annað, sem
í vændum væri. Hann taldi sig
vinna þjóð sinni og kirkju meira
gagn með þeim hætti en að flýja
úr landi. Hann vissi, hvað hann
var að gera og bjóst við, að eng-
inn mannlegur máttur, hversu
sterkur persónuleiki sem væri,
gæti staðizt til lengdar hinar
grimmdarlegu pyndingar komm-
únista. Þess vegna gaf hann út
opinbera yfirlýsingu fyrir hand-
töku sína, um að ekki mætti
leggja trúnað á neinar þær játn-
ingar, sem frá honum kynnu að
kpma. Hann reyndist sannspár,
því eftir eins mánaðar „meðferð"
í dýflissum kommúnista var mót-
staða hans brotin og hann játaði
eins og aðrir sakborningar á sig
allt það, sem á hann var borið:
Njósnir fyrir Vesturveldin, land-
ráð, og meira að segja játaði þessi
æðsti maður kaþólsku kirkjunn-
ar, að hann hefði stundað svarta
markaðs brask í stórum stíl!
I JÓBVILJINN VEÐURKENNIR
MISÞYRMINGARNAR
Frásagnir um allar þessar að-
farir hafa kommúnistar stimplað
sem ósannindi til skamms tíma.
Nú er það öllum orðið ljóst, að
þessar frásagnir um réttarfarið í
kommúnistaríkjunum eru sannar.
Og nú s.l. þriðjudag, 6. nóvem-
ber, er þetta játað í Þjóðviljan-
um. Þjóðviljinn birtir þar stefnu-
skrárræðu Kadars, hins nýja
ungverska kommúnistaleiðtoga.
Hann var um skeið Títóisti, og
sat þá í fangelsum kommúnista í
Ungverjalandi. Þjóðviljinn segir:
„Varð hann að þola mikið harð-
rétti í fangabúðum, m. a. voru
rifnar af honum allar neglum-
ar“. Þetta segir málgagn komm-
únista kalt og rólega, eins og
enginn hlutur sé sjálfsagðari, en
að kommúnistar misþyrmi fórn-
ardýrum sínum.
Og ef svo er farið, sem hér var
lýst, með óþæga flokksbræður
þeirra, hvað þá um andstæðinga?
Með allt þetta í huga er engin
fiuða þótt margir leggi trúnað á
frásögn nokkurra flóttamanna
frá Ungverjalandi nú. Þeir skýra
svo frá, að kommúnistar hafi
heitið imgverskum hermönnum
náðun, ef þeir legðu niður vopn
og gæfust upp. Sárafáir ungversk
ir hermenn þekktust þetta tilboð.
Flestir vildu heldur berjast til
þrautar og láta líf sitt fyrir frels-
ið. En örfáir Ungverjar gengu að
tilboði Rússanna og lögðu niður
vopn. Þeir voru náðaðir eins og
kommúnistar höfðu lofað. Sú náð
un var í því fólgin, að þeir voru
skotnir í stað þess að vera hengd-
ir.
PÍL ATU S ARÞ V OTTUR
KOMMÚNISTA
íslenzku kommúnistamir, sem
lúta boði og banni stjómendanna
úti í Kreml, hafa jafnan varið
allar misgerðir herra sinna. Nú
er þó svo komið, vegna fordæm-
ingar allra sannra íslendinga á
aðförunum í Ungverjalandi, að
íslenzkir kommúnistar þora ekki
lengur að verja þær. Þeir grípa
til sama ráðs eins og Pontius
Pílatus forðum, þegar hann
hafði dæmt Krist til dauða:
„Pílatus tók vatn, þvoði hendur
sínar í augsýn mannfjöldans og
mælti: Sýkn er ég af blóði þessa
réttláta manns.“
En enginn grímudans, enginn
Pílatusarþvottur, mun bjarga
Það var álitshnekkir fyrir ís-
land, þegar Hermann Jónasson
tók kommúnista inn í ríkisstjóm.
En það er þjóðarsmán að láta
kommúnista sitja í stjórn eftir
þessa atburði.
VOTTUM UNGVER.TUM
SAMÚD OG VIRÐINGU
Um leið og við vottum Ung-
verjum einlæga samúð og virð-
ingu, skulum við strengja þess
heilög heit, að standa trúan vörð
um þjóðfrelsi, mannréttindi og
mannhelgi og láta hið baneitr-
kommúnistum frá aigerri fyrir- aða illgresi kommúnismans aldr-
litningu allra góðra manna. ! ei festa rætur í íslenzkri mold.
Ostillt og umhleypingasamt
veðurfar í Svarfáaulal í haust
son
80 ára í dag:
Gísii Gunnars
ÁTTRÆÐUR er í dag Gísli
Gunnarsson frá Hafnarfirði. —
Hann hefir verið mikill athafna-
maður um ævina og gegnt mörg-
um ábyrgðar- og trúnaðarstörf-
um. Verður æviferill hans hér
rakinn í stuttu máli.
Gísli Gunnarsson fæddist að
Rofum í Mýrdal 14. nóvember
1876. Þegar Gísli var á fjórða
ári missti hann föður sinn. Ætl-
aði þá móðir hans að reyna að
halda saman heimilinu og búa
áfram með fjórum bömunum,
en hreppsnefndin, sem taldi sig
bera ábyrgð á fjölskyldunni, hef-
ur talið slíkt mikla tvísýnu og
velferð hennar miklu betur borg-
ið með því að tvistra hópnum og
selja jörð og bú. Urðu systkinin
fjögur því að alast upp hjá
vandalausum og ólst Gísli þann-
ig upp á hrakningum. Þrettán
ára gamall fór hann að stunda
sjóróðra í Mýrdal, en fluttist til
Reykjavíkur 1892. Lagði þar
stund á skósmíði hjá færeyskum
skósmið, Jacobsen að nafni, í
Kirkjustræti 10. Að námi loknu
vildi Jacobsen ekki gera samn-
ing við Gísla, svo hann réðst að
eldfæraverzlun Kristjáns Þor-
grímssonar og Bartels, í sama
húsi. Eftir um það bil tvö ár
seiddi sjórinn Gísla til sín að
nýju og varð hann nú sjómað-
ur um 15 ára skeið.
Fyrst réði hann sig sem mat-
svein á skútu, en þar sem hann
kimni lítt til þeirra verka, fékk
hann nokkra tilsögn í matreiðslu
hjá frú Sólveigu Eymundson. Var
það bæði fyrsti og síðasti skól-
inn sem Gísli sótti. Skömmu
eftir að Gísli réðst á þilskip varð
hann stýrimaður en tók oft við
skipstjórn og gæfan fylgdi hon-
um, því oft varð hann til þess
að bjarga mönnum úr sjávar-
háska, beint og óbeint.
Eftir að Gísli hætti sjómennsku
varð hann íshússtjóri við íshúsið
í Hafnarfirði um 12 ára skeið, en
árið 1923 hóf hann eigin verzl-
un við Suðurgötuna, sem hann
hefur starfrækt til þessa dags.
En hér er ekki sagan öll. Gísli
Gunnarsson hefur stundað mikla
ræktun í Firðinum. Hann reisti
sér hús við Hellisgerði og gerði
það að túni, en átti síðan stórt
kúabú, syðst i Firðinum, allt til
ársins 1945, þegar honum hélzt
ekki lengur á mönnum, vegna
þess að Keflavík kallaði til vinnu
á Vellinum. Hann mun lengst
allra manna á íslandi hafa verið
slökkviliðsstjóri eða I 36 ár og
háði þá marga hildi, bæði í Hafn-
arfirði og nágrenni. Þótt kaup-
maðurinn Gisli Gunnarsson sé
vel þekktur í sínu byggðarlagi
þá mun saga Hafnarfjarðar
geyma nafn hans lengst sem
tápmikils slökkviliðsmanns.
Enn má geta þess að Gísli er
mjög söngeiskur og fyrir atbeina
hans stofnaði Sigfús Einarsson
söngfélag í Firðinum, hér um
árið.
Gísli er heiðursfélagi í skip-
stjórafélaginu Öldunni í Reykja-
vík og sumarið 1950 var hann
sæmdur riddarakrossi Fálkaorð-
unnar fyrir vel unnin störf í þágu
þjóðfélagsins.
DALVÍK, 5. nóv. — Þótt vetur-
inn hafi að þessu sinni gengið í
garð með sól og þíðu og sumar-
hita, þá verður eigi annað sagt
en haustið hafi verið óstillt og
umhleypingasamt. Mátti heita að
frá því síðast í september og til
26. október stæði veðrið aldrei
á steini, þótt eigi fylgdi frost eða
fannkoma, og sumarið var mjög! ið mest 8—9 skp. í róðri.
óhagstætt til heyöflunar, einkum
í dölunum (Svarfaðardal og
Skíðadal). Síðari hluta ágúst-
mánaðar höfðu sumir bændur þar
litlu sem engu náð inn af töðu,
en í heyskaparlokin gerði blíð-
varla hægt að segja að orðið
hafi fisks vart eftir að síldveið-
um lauk. í septembermánuði og
fram í október stundaði m.b.
Júlíus Björnsson togveiðar, en
gæftir voru stopular og veiði sára
lítil og seinustu sjóferðina engin.
Undanfarna daga hafa 6 þilfars-
bátar stundað línuveiðar og feng-
ATVINNA MEB MEIRA MÓTI
Þrátt fyrir aflaleysið verður
ekki annað sagt en að mikil at-
vinna hafi verið hér í þorpinu
undanfarið, og meiri en venju-
.apartíð, er hélzt fram yfir göng | er 4 þessum tíma árs, og
ur (17. sept.). Náðu þá allir inn ber þar margt til svo sem bygg-
neyjum sínum, misjafnlega verk-: ingaframkVæmdir (10 íbúðarhús
uðum eins og að líkum lætur. eru nu hér í smíðum), vinna við
Töðufall mun tæplega hafa orðið
í meðallagi, og hafa því margir
bændur lógað fleiri gripum nú í
haust en þeir hefðu annars gert
sauðfjárslátrun, mat og pökkun
fisks, og svo það, sem er stærsti
liðurinn: ápökkun og fiokkun
síldar. Enda þótt hið síðasttalda
ef vel hefði árað. Ekki hygg égjhafi gefið mikla atvinnu, kemur
þo að bustofn manna hafi geng- j það mjög harkalega niður á síld-
íð neitt saman, nautpeningseign arsaltendum, þar sem heita má
stendur líklega í stað en sauðfé
hefur fjölgað.
Á tímabili leit út fyrir góða
jarðeplauppskeru, en vegna frost-
anna, sem gengu hér yfir í ágúst-
mánuði brást hún að miklu leyti.
Einstaka bændur munu þó hafa
fengið allt að meðaluppskeru, en
aðrir varla til útsæðis.
DILKAR í RÝRARA LAGI
Eins og áður er getið var geng-
ið hér 17. september. Heimtur
voru góðar en dilkar í rýrara
lagi, og mun ofbeit fremur kennt
um en óhagstæðri veðráttu. —
Slátrun hófst 19. sept. og lauk
12. okt. Alls var slátrað (hjá VKE
Dalvík) um 7800 fjár, en tæpum
6000 í fyrra. Meðalþungi dilka
mun hafa verið rúm 14 kg. eða
heldur minni en árið sem leið.
að það sé að mestu leyti nýr
kostnaðarliður í sambandi við
söltunina. Þá hefur og verið nokk
ur atvinna við vegaviðhald, los-
un og lestun skipa o. fl. Nýlega
er og byrjað á byggingu allstórr-
ar áburðarskemmu á vegum
Áburðarverksmiðju ríkisins. —
Einnig er nú unnið að flugvall-
argerð hér í námunda við þorpið,
og er gert ráð fyrir að því verki
verði lokið í haust. Mun hrepp-
urinn leggja þar fram um 20 þús.
kr., eða allt að helmingi áætxaðs
kostnaðar. Aðalbraut verður 450
— 500 m og þverbraut 250 m.
FULLKOMXÐ FRYSTIHÚS
Nýlega fór hreppsnefnd Dal-
víkurhrepps til Reykjavíkur og
átti þar viðræður við ríkisstjórn
um mál, sem mjög er nú aðkall-
Ekki varð neitt tjón á skepnumj andi að unnið sé að. í fyrsta lagi
1 hreti því hinu mikla, er gerði 1 er það hygging frystihúss. Getur
1 br3UIl oktober’ en jarðlaust j þar komið til greina, annaðhvort
yarð með ollu 1 nokkra daga, svo að stækka hús það sem fyrir er,
taka varð fé á gjöf. Áttu þá all-
margir eftir að slátra og er talið
að dilkar hafi látið mjög á sjá og
og Kaupíél. Eyfirðinga rekur, eða
bygging nýs húss, sem að ýmsu
leyti mundi heppilegra, enda þótt
33 þúsundir manna
fórust í umferBarsiysum
rýrnað við það hnja.sk, sem íé. það yrði nokkuð dýrara. En full-
varð almennt fynr 1 hretinu. 1 komið frystihús mundi vafalaust
TRwriTR ARtr lgeta komið í veg fyrir atvinnu-
TKEGUKAFLI j leysi, sem alltaf má búast við
Að þvi er utgerð snertxr, erjað verði hér yfir skammdegis.
mánuðina (þ. e. nóv., des. og
jan.), þó vitanlega að því til-
skyldu að hráefni fengist tal
vinnslu.
FJÁRHAGSNEFND Sameinuðu
þjóðanna fyrir Evrópu, upplýsir
að rúmlega 33 þús. manna hafi
farizt í umferðarslysum en 916
þús. slasast í 13 Evrópulöndum
árið 1954. Flest slysanna áttu sér
stað seinni hluta laugardaga og
sunnudaga yfir sumarmánuðina.
Keildartala tilkynntra slysa
þessara 13 landa var árið 1954
samtals 765 þús. Er það 10%
hærra en árið áður eða 1953. f
Þýzkalandi var tala dauðsfalla
hæst eða nær 12 þús. Næst var
Frakkland með 7500, þá Bretland
og Ítalía með 5000 hvort. f Noregi
voru „aðeins" 177 dauðsföll,
Hellas og Belgía voru lægri.
Meðal þeirra sem fórust voru
8000 fótgangandi og svipað af
bifhjólafólki. En um 4000 hjól-
reiðarmenn fórust og annað eins
af fólki í bifreiðum. Hins vegar
slösuðust um 250 þúsund hjól-
HAFNARRÆTUR
NAUÐSYNLEGAR
í öðru lagi mun hafa verið rætt
um hafnarmálin. En það er einnig
orðið mjög aðkallandi að gera
þær endurbætur á höfninni, að
öruggt vetrarlægi fyrir bátaflot-
ann skapist innan hafnargarðsins.
Flestir hér á Dalvík munu vera
þeirrar skoðunar, að æskilegast
reiðarmenn, og 164 þús. gangandi væri að hafizt yrði handa um
menn, 159 þús. bifhjólamenn og
135 þús. í bifreiðum.
Um þátt Bakkusar í þessari
blóðugu orrustu þjóðveganna og
stórborgarstrætanna, er .
ið. En ekki leikur það á tveim
tungum að vart hefir hann latið
sinn hlut eftir liggja.
(Áfengisv.n. Rvíkur).
byggingu garðs, er lokaði höfn-
inni fyrir hafróti og sandburði,
en verkfræðingai, sem um þau
mál fjalla, eru víst á öðru máli,
meðal annars kostnaðarins vegna
og það er þeirra álit sem ræður.
En það er þó augljóst, að að því
kemur fyrr eða síðar að þetta
verður gert.