Morgunblaðið - 17.11.1956, Blaðsíða 10

10
M ORCVISBL AÐlt>
t,augardagur 17. nðv. 1956
Áður var síidin söltuð á plani á sama stað og söitunarhúsið
stendur nú.
Framh. af bls. 9
— Já. 1913 keypti ég mótor-
bátinn Stíganda, sem ég gerði
út frá Hólmanum til ársins 1915,
en þá flutti ég alla mína útgerð
á vetrarvertíð til Sandgerðis.
Vertíðina 1914 hafði ég gert það-
an út 2 nýja báta, sem ég lét
byggja hér á Akranesi 1913, þá
„Val“ bg „Víking“. 1915 bættist
5. báturinn við, „Egill Skalla-
grímsson".
— Og hvernig stóð á því að
|»ér hófnð útgerð frá Sandgerði?
— Fiskurinn, sem aflaðist í
Hólmanum var fluttur óverkað-
ur til Akraness og tók ég að
mér að verka hann fyrir kr. 3.20
skippundið. 1912 fór ég í „spekú-
lantstúr“ fyrir Milljónafél. um
Borgarfjörð og Hvalfjörð, keypti
ég þá saltfisk í félagi við ýmsa
í Reykjavílt og verkaði á Akra-
nesi. Var svo komið að á þessu
höfðu mér áskotnazt 1200 kr.
1913. Fór ég þá til útlanda, til
Bretlands, Þýzkalands, Noregs,
Svíþjóðar og Danmerkur. Komst
ég þá í kynni við ýmsa ágæta
menn, sem m.a. lánuðu mér efni
í mótorbáta og voru tveir þeirra
byggðir á Akranesi 1913 og hinn
3. 1914. Gerði ég þá viðlegu-
samning við Matthías Þórðarson,
sem þá átti Sandgerö'isstöðina og
gerði þaðan út tvo bátanna 1914.
Þá seldi Matthías stöðina Lofti
Loftssyni, sem gert hafði út með
mér í Hólmanum, og hóf ég þá
undirbúning að byggingu nýrrar
stöðvar í Sandgerði. Ég keypti
fyrst gamla skútu af Milljóna-
félaginu, sem sokkið hafði í höfn-
inni í Sandgerði, hét hún „Hvassa
nes“, og fékk ég hana fyrir 200
geymt til vertíðabyrjunar, sem
hófst fyrr á línuveiðunum, eða
upp úr áramótum.
— En hvað var svo gert utan
vertíðar?
— Bátarnir voru þá fluttir
hingað upp á Akranes. Var gutlað
við róðra héðan að heiman fram
eftir sumri og hausti. Hér var þá
hafnlaust, nema lítil bryggja
framundan þar sem nú er söltun-
arstöð okkar.
— Hvað meira um Sandgerð-
isútgerðina?
— Eins og ég sagði áðan fór
um þessar muridir mjög að draga
úr þorskanetjaveiðunum. Menn
tóku nú óðum að hætta við róðr-
arbátana og fá sér stærri vélbáta,
sem þeir gerðu út með línu. Auk
þeirra báta, sem ég átti í Sand-
Nú er síldin söltuð inni í húsi.
og tókst það vel. Fékk ég þar
bæði mikinn og góðan við, sem
ég notaði í bryggju og hús og
var hvort tveggja byggt sumarið
og haustið 1914. Flutti ég svo
alla útgerðina til Sandgerðis og
byrjaði þar vertíðina 1915. Var ég
þar með þessa 5 báta, sem áður
getur. Átti ég þá upphaflega í
félagi við ýmsa aðra, en eignað-
ist þá svo smátt og smátt einn.
Bátar þessir voru um 10 lestir
að stærð, hver hinna stærri.
— En hvernig var svo sam-
bandið milli Akraness og Sand-
gerðis? Stjórnuðuð þér ekki út-
gerðinni héðan?
— Við fluttum allt héðan frá
Akranesi til Sandgerðis, sem nota
þurfti á vertíðinni, veiðarfæri,
olíu, kol og matföng. Þetta varð
kr. Eg átti að ná slcútunni upp að gerast á haustin og var svo
F jórum sinnum í viku til
Bretlands
og meginlands Evrópu.
gerði höfðu ýmsir aðrir hjá mér
viðlegupláss og voru jafnan 14
til 15 bátar við stöðina þar. Eitt-
hvað mun hafa verið svipaður
fjöldi hjá Lofti í hinni stöðinni.
Ég rak þessa útgerðarstöð allt
tíl 1941, en hafði 1933 selt nú-
verandi eigendum hluta í henni
og er hún enn rekin undir nafn-
inu Miðnes h.f.
— Og bjugguð þér á Akranesi
öll þessi ár?
— Nei. Ég bjó í Reykjavík frá
1916 til 1924, að við fluttumst
alfarin hingað upp eftir. Á sumr-
in bjuggum við hér alltaf í sum-
arbústað sem ég átti hér. Á árum
mínum í Reykjavík fékkst ég við
alls konar viðskipti. 1915 hafði ég
farið til Bergen og stofnað þar
hlutafélag um heildverzlun, sem
rekin var til 1924. Ég keypti
kol og seldi. Saltaði síld í félagi
við menn, en stórtapaði á því,
fór í fiskkaupfélag í Reykjavik
og tapaði líka stóríé á því. Þá
fóru sumir félaga minna á höf-
uðið.
— Já, það mun hafa komið oft
fyrir að menn „rúlluðu", sem
kallað var. En þér? Fóruð þér
aldrei á höfuðið?
— Nei, segir þessi öldurmann-
Einar Ásmundsson,
hsestaréttarlögmaður.
Hafsteinn Sigurðsson,
lögfræðingur.
Hafnai-stræti 5, 2. hæð.
Alls konar lögfræðistörf.
lega kempa, — ég átti alltaf því
láni að fagna að haldast á rétt-
um kili. Ég varð auðvitað fyrir
skakkaföllum, en skuldir mínar
gat ég alitaf greitt.
— En svo við komum nú loks
að síðasta kaflanum, framkvæmd
um yðar hér á Akranesi. Hvenær
hófust þær í ríkari mæli?
— Við fluttum alfarin hingað
vorið 1924 frá Reykjavík. Ég átti
að sönnu á ýmsu völ þar syðra,
en mér fannst, þar sem við hjón-
in vorum bæði héðan, að manni
bæri að reyna að hleypa hér
fjöri í athafnalífið. Við hófum
svo róðra héðan á vertíðinni
1925. Við héldum þessu svo á-
fram, fjölguðum mönnum á bát-
unum. Þetta gafst betur og bet-
ur og fleiri útgerðarmenn, sem
gert höfðu út báta sína annars
staðar á vertíðum, fluttu þá nú
heim og slógust í hópinn. Ég lét
byggja tvo nýja báta 1929 og
gerði þá fyrst út 1930. Það var
svo hafizt handa um bætt hafn-
arskilyrði það ár og þá komu
jafnframt kröfur um stærri báta
og allt þokaðist þetta í áttina
til hins betra hér heima.
— Og hvernig er þetta svo í
stórum dráttum í dag hjá ykkur?
— Nú er svo komið að við
eigum 9 báta þetta frá 60—85
tonn að stærð með allt að 320
ha. þungbyggðum vélum. Einn
bát höfum við á leigu. Breytingin
í hina stærri báta hefir aðallega
orðið á síðustu 10—15 árum.
Við byrjuðum á byggingu hrað-
frystihúss 1929 og síðan höfum
við alltaf verið að bæta við það.
Áður var hér til íshús, byggt
1910, var það á sama stað og
mikið um að vera hér og kom
hingað fjöldi togara hvaðanæva
að af landinu.
Niðursuðu höfum við hér,
Heklu-vörur. Er soðinn niður alls
konar fiskmatur, grænmeti, rauð
rófur og gulrætur, grænar baun-.
ir o. fl. þess háttar.
Við höfum véla- og trésmíða-
verkstæði, sem er þó einkum rek-
| ið fyrir okkur sjálfa. Saltfisk-
verkun höfum við nokkra ög þar
til gert þurrkhús, en ekki þó
mikla eins og stendur, því aflinn,
sem okkur berst nú er lítið fram
yfir það sem fer í frystihúsið.
Verzlun höfum við rekið tals-
verða með nýlendu- og matvör-
ur, vefnaðarvörur (nú hætt), út-
gerðarvörur og veiðarfæri, bygg-
ingarvörur, kol, olíu og salt.
— Segið mér, hvað eru marg-
ir íbúar hér á Akranesi og hvað
hafa margir beina atvinnu af fyr-
irtæki ykkar feðga.
— íbúar hér munu vera rúm-
lega 3.500. Þegar flest er í vinnu
hjá okkur eru það um 600 manns.
— Jahá. Það lætur því nærri
að vera helmingur vinnufærra
manna á Akranesi, sem sækir
laun sín til ykkar, þegar flest
er. Hvað greidduð þið í vinnu-
laun á s.l. ári?
— Það mun láta nærri að vera
um 20 millj. króna.
— Það má þá segja að áform
yðar að lífga upp á atvinnulífið
hér á Akranesi, hafi tekizt. En
hverju þakkið þér þessa vel-
gengni og höpp yðar í lífinu?
— Þar kemur að sjálfsögðu
margt til. Ég hef átt góða konu
að lífsförunaut. Samvinna okkar
feðganna, Sturlaugs og mín, hefir
Einn af hinum nýjustu bátum Haraldar Böðvarssonar & Co.
Flaggskipið Böðvar.
hraðfrystihúsið er nú. Afkasta-
geta hússins er nú sú, að við
getum tekið á móti heilum togara
farmi í einu (um 300 tonnum)
og verkað hann og gengið frá á
2. dögum. Við frystum oft 5—600
tunnur af síld á dag, en það væri
hægt að afkasta meiru ef unnið
væri allan sólarhringinn.
Söltun Faxasíldar hefir verið
baráttumál mitt í mörg úr. Ég
tel að þar eigurn við ógrynni
verðmæta. Skreið höfum við verk
að, mest 1953, en þá byggðum
við 500 hjalla og fluttum það ár
út 764 tonn af fullverkaðri skreið,
en það mun nema um 5 þús.
tonnum af blautfiski. Þá var oft
Viðkomustaðir:
HAMBORG
KAUPMANNAHÖFN
GAUTABORG
OSLÓ
STAFANGUR
BJÖRGVIN
GLASGOW
Við seljum farmiða
með öðrum flug-
félögum til flestra
flugstöðva í heimi.
Loftleiðis landa milli!
Ný eða nýleg tveggja til fjögurra herbergja íbúð, ásamt
bílskúr eða bílskúrsréttindum, óskast til kaups á góðum
stað í bænum, milliliðalaust,
íbúðin þarf ekki að vera fullgerð.
Upplýsingar í síma 4395 næstu kvöld kl. 6—8.
LOFTLEIÐI
— SIMI: 81440
t • i*1
Nýjaw vetrakápur
fyrir unglinga og fullorðna
á mjög hagstæðu verði.
Höum einnig fengið ódýrar poplinkápur í fallegu úrvalL
Kápu- og dömubúðin,
Laugavegi 15.
gengið vel, en við höfum átt
fyrirtækið saman síðan 1938. Ég
hef verið einkar heppinn með val
á starfsfólki og sjómennirnir hafa
verið frábærlega duglegir. Allt
verkafólk hér er með afbrigðum
starfsamt og gott. Ég vil ekki
hvað sízt þakka þvi hve vel hef-
ir gengið. Ég vil segja að eldri
kynslóðin sé alveg fram úr skar-
andi. Unglingar eru alltaf ungl-
ingar. Við höfum líka allir ver-
ið unglingar.
— En slysfarir? Ilafa þær ekki
orðið einhverjar á svo löngum
ferli útgerðarmanns?
— Eina banaslysið sem hent
hefir öll þessi 50 ár, var að ung-
ur maður hvarf að einum bátn-
um mínum hér úti á Flóa fyrir
nokkrum árum. Það var gott veð-
ur þá og enginn veit hvernig það
atvikaðist.
— Og hverju þakkið þér hve
Iítið hefir verið um slys?
— Ég veit ekki. Það er kannsk®
viðkvæmnismál, en eitt get ég
sagt yður. Ég hef alltaf beðið
fyrir sjómönnum mínum á hverju
kvöldi allt frá því fyrsta. — En
sem sagt fólkið er það sem velt
hefir þyngstu björgunum, því
hvað get ég einn, eða við tveir?
Ix
AA
Það er orðið áliðið kvölds,
komið fram um miðnætti. Það
hefir verið skemmtilegt að kynn-
ast þótt ekki sé nema svipmynd-
um úr lífi þessa landkunna at-
hafnamanns. Hann fylgir mér til
dyra og segir um leið. — Eigum
við ekki að segja þú, það er sið-
ur hér á Akranesi?
— Jú, þakka þér kærlega fyrir.
Vertu blessaður. — vig.