Morgunblaðið - 23.12.1956, Qupperneq 10

10
MORCVNBLAÐld
Sunnudggur 23. des. 191W
StrætiS mitt, þú ert enn á æskuskeiði
órótt þitt skap og fullt af strákapörum
Siðíerðið stundum eins og hurð á hjörum
Hvorfult að börn þín skuldir sínar greiði.
Blika samt lengi, líkt og sól í heiði
ljós þín um búðarglugga, fulla af vörum
sem eflaust fást með afargóðum kjörum.
Innflutningshöft og gjaldþrot hjá sneiði.
Þannig komst Tómas m.a. að orði , kvæði sínu Austur-
stræti — þennan miðbœ miðbæjarins, þessa tengibraut vest-
ur- og austurbæjarins. Það er strætið, sem spor allra er
um Reykjavík fara liggja um. Strætið gamla •— og nýja
með aðeins 24 skráð hús, en sem þó skartar verzlunum af
flestum tegundum, bönkum, veitingahúsum, bíói, heildsölum,
skrifsíofum þar sem útsvör eru greidd, pósthúsi, hárgreiðslu
stofum o. fl. Það líggja því margra leiðir um þessa stuttu
götu. Straumur lífsino um hana er þungur og sífelldur.
Við skulum fara út í straumiðuna — hitta fólk.
Hefur samning við Þjóð-
leikhúsið en aðaltekjurn-
ar við dívanastopp
í GEGNUM glugga verzlunar
einnar kom ég auga á ungan
mann. Við höfðum áður átt sam
leið, því við vorum á yngri árum
nágrannar, og fyrsta minning mín
um þennan unga mann, var þeg-
ar hann 5 ára gamall stóð með
hendur í sínum litlu buxnavös-
um og rabbaði við jaínaldra sinn
um gang heimsmálanna, en það
var 1941 þegar blómaskeið Hitl-
ers var sem glæstast, en Hitler
var umræðuefni þeirra.
Hann bjó þá, eins og nú, með
móður sinni og móðursystur. Föð-
ur sinn man hann ekki, því hann
lézt er okkar sögumaður var á
mikið að snúast, margar æfing-
ar — og það er ágætt.
— Sönghlutverk, já, þú ert
ekki síður í söngnum.
Og þar sem Ólafur Jónsson, en
svo heitir þessi ungi maður, er
að margra fróðra manna dómi
í hópi efnilegustu söngvara og
leikara landsins, þá bað ég Ólaf
að segja mér svolítið frá tildrög-
um þess að hann er nú kominn
þó þetta langt á brautinni. Það
eru ekki margir 20 ára gamlir
menn á samningi hjá Þjóðleik-
húsinu. Og Ólafur hefur orðið:
— Áhugann á leiklistinni fékk
ég í bamaskóla. Ég lék þá í
Ólafur Jónsaon
-- buddan hans
leyfir ekki kaup
á niörgHm jóla-
pökkum. Hann
verður að lála sér
nægja að horfa á
þá.
öðru ári. Þrátt fyrir ýma erfið-
leika — aðallega fjárhagslegs
eðli* hefur þessi vinur minn náð
iangt og framtíðin blasir við hon-
um. Hann er því góður fulltrúi
ungra manna í þessa svipmynda-
sögu okkar úr Austurstræti.
— Ef þú spyrð, þá skal ég
svara frómt og rétt, sagði hann
er ég bar upp erindið um stutt
rabb.
— Ert þú eins og fjöldinn í
jólainnkaupum?
— Það verður víst lítið um
þau hjá mér. En það væri nógu
gaman að getá keypt eitthvað.
Það er alltaf gaman að gleðja
sjálfan sig og aðra. Annars er
ég á leið upp í útvarpssal til
leikritaupptöku.
— Já, þú ert „á kafi“ í leik-
listinni?
— Já, ég komst á samning hjá
Þjóðleikhúsinu. en byrjendur í
leiklist fá þó ekki allt of mörg
tækifæri — sem kannske von er.
Ég fékk hlutverk í „Spádómn-
um“ hans Tryggva, en það stykki
gekk ekki allt of lengi. Ég hef
líka fengið lítið söng- og leik-
hlutverk í „Töfraflautunni” sem
frtunsýnd verður á annan. Það er
3 eða 4 barnaleikritum fyrst í
Hans og Grétu, klæddist þá helj-
armiklu pilsi og drasli í hlut-
verki nomarinnar. Ég held það
hafi verið kennari minn, Skeggi
Ásbjamarson, sem vakti þennan
áhuga hjá mér. Hann var frá-
bær, smíðaði senur, málaði tjöld
og gerði allt.
— En með sönginn?
— Ég hef alltaf haft afskap-
lega gaman af söng. Ég vildi
komast í skólakórinn. Kom til
prufu hjá Ingólfi Guðbrandssyni
og söng Stóð ég úti í tunglsljósi.
Mér tókst hálf illg og það komu
ýmis leiðindahljóð frá mér, og
Ingólfur taldi þetta énga rödd
í kór.
En ég hélt áfram að gaula
— tók miklar hryðjur heima.
Fólkinu fannst þetta gaul og
taldi að þetta þyrfti að slípa
eitthvað. Ég mannaði mig upp
í það er ég var 17 ára að ganga
á fund Sig. Skagfield. Eftir
reynslusöng hjá honum, hvatti
hann mig til að þjálfa. Ég var
114 ár hjá honum og síðan hjá
Kristni Hallssyni í ár.
Ýmsir bentu mér á að þjálfa
leiklistina líka. Ég fékk áhuga
Valberg Gislason — ég vel kjötið sjálfur, en annað kaupi ég ekki.
(Myndirnar allar tók Ól. K. M.)
á Þjóðleikhússkólanum og taug-
arnar voru ekki sérlega styrkar
þegar ég gekk undir prófið í við-
urvist leikstjóranna og Þjóðleik-
hússstjórans, eftir að minn gamli
kennari, Skeggi, hafði undirbúið
mig. En ég fékk inngöngu og hef
lokið 2 ára námi og fékk upp úr
því svokallaðan framhaldsnáms-
samning, en það fá 1—2 úr skól-
anum hverju sinni.
Samtímis hef ég haldið áfram
með sönginni og nú hjá V. M.
Demetz, þeim frábæra söng-
kennara. Ég er ánægður með
árangurinn.
— En hvor listin er þér kærari,
söng- eða leiklistin?
— Söngurinn er ávallt ofar í
mínum huga. En petta fer vel
saman.
— Er þetta ekki hálfgert basl
hjá þér við svona dýrt nám?
— Ég hef nú reynt að vinna
eins og vitlaus maður á sumrin,
og í skólanum fékk ég smátæki-
færi til að koma fram, gegn svo-
lítilli greiðslu, svo íeikskólinn
gekk sæmilega. Ef féð ekki hrökk
til greip ég m.a. í það að gerast
„senumaður".
í vetur hefur svo dívanastopp
verið min aðaltekjulind. Ég hef
fúskað svolítið við smíði undir-
grinda og uppbindingu þeirra og
fengið 65 kr. fyrir stykkið.
— Hvernig dívana?
— Aðallega eins manns — 80
sm breiða.
— Góðir?
Soltfiskur og grjónagrnutur
eitt þoð bezto sem ég
Nokkru vestar í Austurstræti
rakst ég á kuningja minn, Val-
bei-g Gíslason. — Alltaf þegar
6g sé þig minnist ég bjóranna
tveggja sem þú réttir að mér er
ég hitti þig £ eldhúsinu á Gull-
fossi í Kaupmannahöfn í sumar,
segi ég og það er ekki laust
við að enn vakni löngun til að
sporðrenna þó ekki væri nema
einum Carlsberg.
— Nú er maður kominn í frí,
segir Valberg. Þetta eru fyrstu
jólin í 5 ár, sem ég á fri frá
brasinu. Það er góð tilbreyting.
— Hvað ertu búinn að vera
lengi kokkur?
— 12 ár.
— Hvernig líst þér þá á ,land
krabbana“ hérna í Austurstræt-
inu. Finnst þér ekki lif í tusk-
unum í verzlununum, og dálítið
rómantískt í öllu þessu marglita
ljósaflóði?
— Við fslendingar kunnum
ekki að stjóma okkur. Þetta er
tóm vitleysa. Það er keyptur all-
ur andsk.... inn í landið og af
því fólk kaupir þetta, ar haldið
áfram að flytja þetta inn.
Og nú sagði ég Valberg, að
hann kæmi eins og kallaður til
að vera sögupersóna í grein vr.n
Austurstræti. Hann varð hálf-
kvumsa við og sagði:
— Ég get það ekki. Ég hef
ekkert lært til þess. Þú verður
að ná í einhvem annan. Og hann
var nærri þotinn.
— Hvað ertu gamall, Valberg?
— Ég er meira en nógu gam-
all — 38 ára.
— Og hvaðan — Reykjavík?
— Nei, Hafnfirðingur.
— Ertu ánægður með lífið?
— Auðvitað er ég það. Ég held
það sé misskilningur hjá mönn-
umað vera óánægðir, þó eitt-
hvað á bjáti. Það gerir aðeins
illt verra.
—■ Já eins og gengur. Ég var
sendisveinn og komst svo að sem
verzlunarmaður og var við verzl-
un samtals 12—14 ár. En nú hef
ég brasað mat í skipshafnir í
12 ár.
— Gengið vel?
— Ég held öllum hafi likað
sæmilega. Að minnsta kosti hefur
enginn drepist hjá mér, hvorki
meðan ég var á bátunum eða
„í flotanum“.
En það get ég ságt þér, að
— Ég sef vel á einum slíkum,
enda sofnar maður eiginlega allt-
af vel á hvernig fleti sem maður
er, þegar lokið er vinnudegi við
smíðar og bólstmn og starf í
Þjóðleikhúsinu til miðnættis.
Eina afslöppunin er Senior
Sirvice víndlingur í hléinu.
— Senior Sirvice, því það?
—• Eina tegundin sem ekki
skaðar að mínum dómi. Eh ég
tek aldrei nema 3 yfir daginn.
Pakkinn endist því — sem betur
fer.
— Ertu ánægður með lífið?
— Já — sérstaklega hef ég
mikla trú á því. Söngur og leik-
list gefa því gildi. Tónlist Verdis
á og í mínu lífi sérstakan heið-
urssess. í tónum hans finnst mér
falið allt það fegursta sem til er.
— Hvað hefðir þú gert, ef þú
hefðir ekki orðið leikari?
— Ég ætlaði að verða kokkur
og lærði á námskeiði í Sjómanna
skólanum. Mér líkaði vel þar og,
vildi komast á samning á ein-
hverju matsöluhúsi — og hafa
matreiðslu með leiklistinni. En
ég fékk ekki samning á neinu
þeirra. En ég hef ekki gleymt
matreiðslunni og malla stundum
sjálfur heima.
— Hvað er bezt?
— Schnitsel — og það geri
ég við hvert tækifæri — en kjötið
er bara svo ári dýrt.
— Ef þú ættir eina ósk, hvern-
ig myndirðu nota hana?
— Eitt ár á Ítalíu til að heyra
óperur, segir hann strax; — en
ég verð víst hér áfram um sinn.
ítalía er fjarlægur draumur.
^ w &
er
fæ
— Ætlaðirðu alltaf að verða
sjómaður?
— Mig langaði til að mennt-
ast. En það var ekki svo al-
gengt þá. Það var bara vinna
og aftur vinna. Fjölskyldan var
líka stór, við vorum 8 systkin-
ið ýtt mikið undir mann til að
in. Það hefur kannske ekki ver-
menntast. Og kannske skildi mað
ur ekki, hvað maður vildi, fyrr
en of seint. En mig hefur aldrei
skort neitt — og nú er ég ánægð-
ur. .
— Hefurðu fengizt við mörg
störf?
í fyrsta skipti sem ég hef séð
mat eldaðan var þessa 6 mánuði
sem ég í sumar var á Gullíossi.
Þar eru menn sem kunna sitt
fag. Ég held það sé bezti tími
lífs míns, þegar ég var á Gull-
fossi. Yfirmennirnir Þórir Jóns-
son yfirkokkur og Emil Bjarna-
sen 1. kokkur voru menn sem
gaman var að vinna með og gott
og mikið hægt að læra af.
— Hvað er bezti maturinn sem
þú færð?
— Það er erfitt fyrir mann
sem brasar mat að svara þess-
ari spurningu. Hann borðar það,
sem hann langar í, þegar hann
hefur einhverja matarlyst.
— Hvað er það sem slíkan
mann langar í?
— Eitt það bezta sem Tég fæ
er saltfiskur. Hann er oftast á
laugardögum hjá okkur og svo
grjónagrautur með rúsínum á
eftir. Það er matur sem fleiri
ættu að hafa einu sinni í viku.
— En þú varst að tala um
lystarleysi?
— Kokkar eru yfirleitt lystar-
lausir. Þeir eru alltaf saddir af
þessari blessaðri lykt og alltaf
„að smakka“.
— Hefurðu lent í sjávarháska?
— Nei, ekki á sjó.
— Hvað áttu við?
— Það má kannske segja, að í
lífinu hafi ég lent í „sjávarháska“
— en það er önnur saga.
— Hvað finnst ykkur sjómönn-
unum um fólkið í landi — land-
krabbana?
—■ Það misskilur okkur. Það
heldur að við lifum hátt og við
séum allt of léttlyndir. Þetta
er mesti misskilningur og sum-
ir halda að allt okkar starf sé
ekkert nema glens og' gaman.
Menn gleyma þvi, að við eigum
ekki marga frídaga í hverjum
mánuði og stundum ekki einu
sinni á jólunum. — Þetta eru
fyrstu „frí-jólin“ mín í 5 ár.
— Ef þú ættir eina ósk, Val-
berg. Hvað myndirðu óska þér?
— Óska mér — ég veit ekki.
Ég hef fengið þá ósk. Það er
kona og heimili.
Vlðtol I