Morgunblaðið - 23.12.1956, Blaðsíða 15

Sunnudagur 23. dns. 1956
MOnr.lJTSBL 4Ð1Ð
15
ÞANNIG VILDI ÉG HAFA MATINN
3 karlmenn fá orðið
um mat
Kvennasíða Morgunblaðs-
ins óskar öllum lesendum
Vilhjólmur Einursson st. nrk.:
Egilsstöðum, 16. des. ’56.
Til Kvennasíðu Morgunblaðsins.
ÉG VIL byrja á því að þakka
bréfið, og það traust sem mér
hefúr verið sýnt, þar sem ætlað
er að ég geti á einhvern hátt
veitt aðstoð í sambandi við að
„kynna nýjar hliðar á þessum
málum“.
Þegár ég las bréfið, varð mér
á að brosa. Það var nefmiega svo,
að í nýafstaðinni Olympíuferð var
mér mikið strítt af ferðafélögun-
um á því hve mikill mat-maður
ég væri. Þeim fannst furðulegt
hve ánægjulegur ég væri yfir
matnum, og hve miklu ég gæti
raðað í mig af svo til hverju sem
væri. Þótt mér fyndist stundum
þeir gengju of langt, gat ekki
hjá því farið að þeir hefðu að
einhverju leyti rétt fyrir sér.
Nú er hins vegar þrautin
þyngri, þegar ég er beðinn að
„lýsa í stuttu máli, þeim mat,
sem þér helzt kjósið og beztur
þykir, hvernig hann skal fram-
leiðast til að fullnægja smekk
yðar, hvað skal framreiðast með
þeim mat . .. . á undan, eftir eða
samtímis.....“ Það fer nú fyrir
mér eins og kettinum, sem stjákl-
ar í kringum heitan graut. Hversu
mjög sem mig kynni að langa til
að gera þessu efni rækileg skil,
verð ég sakir vankunnáttu í mat-
argerð að snúa mig út úr því
að svara þessu beint. Þó er það
svo, að ég hefi verið á matreiðslu
námskeiði. Ég var víst þrettán
ára, og það eina sem ég man, er
að slægja fisk með mik-
illi hníf-breddu, og svc,
að ég var sakaður um að
hafa stolið eggi og fékk fyrir það
löðrung hjá kennslukonunni.
Seinna kom í ljós að aðrir strák-
ar höfðu álpað einu eggi of mik-
ið í einhverja köku-uppskrift. Þá
bað kennslukonan mig afsökunar,
og kyssti mig fyrir framan hóp-
inn, og mátti ekki á milli sjá
hvort kossinn eða löðrungurinn
væri sárari.
Nú færast jólin í hönd, og það
er ekki lítið, sem maturinn eykur
á hátíðleik þeirra. Á mínu heimili
hafa skapazt fastar venjur um
hátíða-matinn: aðfangadagskvöld:
rjúpur, stoppaðar með svínafleski,
rjómasósa, steiktar kartöflur,
grænmeti og sulta, hrísgrjóna-
grautur með möndlu í á undan.
Jóladagur: hangikjöt. Gamlárs-
kvöld: Svið. Nýársdagur: hangi-
kjöt. Til þess að auka á hátíð-
leikann er varast að hafa þennan
jnat um hönd fyrir jólin.
Sérstakur þáttur í jóla-undir-
búningnum er bökun laufabrauðs.
Það er öruggur vottur þess, að nú
séu jólin fyrir alvöru farin að
nálgast. Ég hefi oft fengið þann
starfa að skera út ýmsar myndir
og munstur í brauðin. Þeim er
svo staflað á jólaborðið í háan
bunka, sem síðan smá-minnkar
yfir hátíðarnar.
Ég hefi stundum verið að velta
því fyrir mér, sem reyndar skipt-
ir engu máli, hvort það séu há-
tíðarnar, sem gera matinn svo ljúf
fengan, eða hvort maturinn geri
hátíðarnar svo hátíðlegar. Vízt er
að ef ég ekki fengi rjúpur á að-
fangadagskvöld, myndi ég sakna
þeirra, og þegar ég fæ rjúpur
endra nær, finnst mér háífvegis
jólin vera komin.
Til að gera einhver skil, sþurn
ingunni um matargerðina, vil ég
kalla Helgu og Jónínu mér til
hjálpar og benda á að matreiðslu-
bækur þeirra eru ómetanlegar
(einkum fyrir byrjendur), bezt er
þó að lofa sér svolítið frjálsræði
t.d. í að mæla salt og flbira „á
hnífsoddi“, til þess að fá mömmu-
bragð af matnum.
Maturinn er orkugjafi líkam-
ans. Það hefur því höfuð-þýðingu
fyrir alla, sér í lagi fyrir íþrótta-
menn, sem í erfiðum keppnum
þurfa að beita vöðvunum til hins
ýtrasta, að borða hollt fæði. En
því miður vill það allt of oft fara
svo, að því betri mat sem við
borðum, því óhollari er hann.
Margir eru þeir, sem eru hálf
miður sín eftir hátíðarnar. Ég
Guðm. Jonsson,
Það er tóm vitleysa að spyrja
hvaða matur manni þykir beztur.
Eins og allir matmenn, sem það
heiti eiga skilið, vita, þá er eng-
inn einn matur beztur allt árið
um kring. Á vetrarvertíð kemst
ekkert í hálfkvist við hrogn og
lifur, að ég nú ekki nefni bless-
aða kútmagana. f sláturtíðinni er
það auðvitað blóðmörinn, sviðin,
nýja kjötsúpan og allt það, sem
, þeim tíma tilheyrir. Kauðmaginn
og signa grásleppan eiga Uka
sinn tíma, og svona er þetta allt
árið, eitthvað skemmtilegt og sér-
stakt alla tíð. Hitt er svo annað
mál, að ég get vel látið ykkur
hafa „uppskrift“ að rétti, sem e-
mjög góður, en er auk þess mjög
þægilegt fyrir húsmæður að eiga,
ef einhver „rekur inn hausinn“.
Það er, skal ég segja ykkur, létt-
saltað stykki af svínslæri. Fyrst
er það soðið. Síðan eru skornar
rákir í ,,puruna“ og sinnepi (helzt
sænsku, en það er örlítið sætt)
smurt utaná. Þar á er sett brauð-
mylsna, og bitinn síðan steiktur
í ofni. Þetta er forláta bragðgott;
má borða með eplamauki, steikt-
um eggjum, eða sem álegg á
brauð. Sem sagt, þetta er afar
hentugur réttur fyrir húsmæður
að eiga, og sérlega góður.
Annars skil ég ekki hvers
vegna kvennasíðunni detfcur i
hug að leita til mín í þessum
efnum. Ekki lít ég þó svoleiðis
út! Líklega hafa þessar elskur,
sem síðunni stjórna, frétt af hon-
um. — Magnús hét hann, og var
uppi einhverntíma á 19. öld. Hann
átti heinia í Hvalíirði, en reri
ÞAÐ VAR SNEMMA á jólaföstunni, að kvennasíðan skrifaði
12 merkismönnum og bað þá nú koma til liðs við húsmæð-
urnar og benda á þann mat, sem þeir myndu helzt kjósa sér
við hátíðlegt tækifæri eða segja sína skoðun í stuttu máli
á matartilbúningi. Það er svo oft, sem biessaðir karlarnir
eru að kvarta og segja, að það sé nú vandalítið að velja
almennilegan mat frá degi til dags. Það að velja, og kaupa
í matinn, er hins vegar eitt erfiðasta og leiðinlegasta starf
húsmóðurinnar að dómi margra þeirra.
Ætlunin var að breyta nú vel til á jólunum, og láta karl-
mennina hafa orðið á kvennasíðunni í stað okkar kvenna.
En það tókst ver en vonir stóðu til. Það svöruðu aðeins 3
bréfinu. Við getum því spurt, eins og forðum var spurt: —
Hvar eru hinir níu?
En hér eru svör sómamannanna þriggja:
sínum, nær og fjær,
og farsæls komandi árs, og
ósk um að matartilbúning-
ur og heimilishald á öllum
heimilum landsins megi,
takast vel á komandi árum.
ósk uin að matartilreiðsla
og heimilishald á ölluni
held, að það væri mikil gæfa ef ]
menn í auknum mæli lærðu að
borða, og kynnu að meta einfald-
an hollan mat. Með tímanum fer
mönnum svo að finnast hann ljúf-
fengur.
Mataræði er meira en nokkuð
annað ávani. Þetta hefi ég fur.d-
ið bezt við langdvalir erlendis.
Ég hefi eiginlega tekið mér rott-
una til fyrir myndar, og sagt við
sjálfan' mig „éttu allt!“. Erfitt
hefur það oft verið, en ólíklegustu
hlutir hafa með tímanum vanizt
svo, að þeir hafa þótt lostæti
Húsfreyjur! Leggið ylrkur eft-
ir hollum mat, og matreiðið hann
á sem heilsusamlegastan hátt, þá
leggið þið hornsteininn að því að
eignast hrausta og heilbrigða fjöl-
skyldu,
Góð og gleðileg jól.
Vilhjálmur Einarssnn.
dperusöngvori:
á vertíð á Suðurnesjum. Einu
sinni, þegar hann ásamt fleirum,
var á leið í verið, gerði á þá of-
boðslegt verður, og þeir héldu all
ir að nú hlyti báturinn að sökkva
undir þeim. Magnús minn tók þá
upp skrínu sína og át úr henni
alla kæfuna, sem átti annars að
duga til vertíðarinnar. Hann
ætlaði sko fjandakornið ekki að
láta kæfuna fara til spillis, þó
hann þyrfti að drukkna. Þeir
komust þó af, og þess vegna frétt-
ist sagan. — Ég held að karlinn
hafi verið einn af forfeðrum mín-
um. — En þar með er ekki sagt,
að ég myndi éta fleiri kíló af
kæfu, þó ég lenti í sjávarháska.
Gleðileg jól.
Guðmundur Jónsson
söngvari.
Albert Guimundsson, sto'rkuupm:
Kæra kvennasíða!
Ég þakka bréf þitt, en hvort
svar mitt verður nothæft, eða
kemur að gagni veit ég ekki.
Þegar ég á að fara að svara
spurningu um það, hvaða matur
mér þykir beztur, kemst ég í
nokkurn vanda. Ég tek því þann
kostinn, að taka fram úr fórum
mínum matseðil franskan, sem
ég á til minning&r um matar-
veizlu er ég sat eitt sinn í Nice.
Ég hef miklar mætur á þessum
matseðli, því ég minnist þess
ekki að hafa setið við borð og
notið máltíðar, sem var jafnvel
saman sett. Fór þar saman ágæt-
is matur og ljúffeng borðvín.
Þennan matseðil sendi ég sem
svar mitt. En þetta er veizlumat-
ur, sem ekki á alltaf við. En
svona er matseðillinn.
Ostrur (með sítrónusafa. Hvít-
vin borið með, vel kalt. Síðan
kom lauksúpa. Út í henni var
rifinn ostur, og hafði osturinn og
súpan verið látin .amlagast við
vægan ofnhita. Ekkert vín var
með súpunni fram borið. Þá
komu hvítar pylsur, en þær voru
gerðar úr fugla- og svínablóði.
Hvítvín var þá aftur borið. Síð-
an kom steiktur kalkún með
kastaníumús. Fylgdi þeirri steik
Bourgogne rauðvín, og þess vel
gætt að hitastigið væri rétt (hita-
stig herbergisins) en það er á-
kaflega þýðingarmikið atriði þeg
ar borðvín eru framreidd. Þá
kom og fram á borðin grænt salat
með sósu. Loks kom fram jóla-
kaka, nokkuð öðruvísi en við
þekkjum. Þetta var rúlluterta
með rjóma eða smjöri og var
kakan formuð eins og trjábútur.
Með var borið kaffi, en að kaffi-
drykkju lokinni var borið kampa
vín.
Þetta er matseðillinn, kæra
kvennas.óa, sem ég man einna
bezt eftir. Ilann verður mitt svar
að þessu sinni. Hvort það svar
er nothæft eða kemur að gagni,
veit ég ekki, enda er vont að
svara spurningu eins og send var
á einn ákveðinn veg.
En að síðustu langar mig til
þess, að biðja þig að flytja öllum
húsmæðrum óskir un gleðileg
jól.
Albert Guðmundssoa.