Morgunblaðið - 04.01.1957, Page 3

FostudTagur 4. jan. 1957
MORCVHRLAÐIÐ
3
SAGAN ENDURTEKUR SIG — Krúsjeff lætur stjórnast af anda fyrirrennara sinna, þrátt fyrir aliar afneitanir og afhjúpanir. Hann
sigar rússneskum skriðdrekum i ungversku þjóðina, og að baki honum standa Stalin og Nikulás I. Rússakeisari. Bandariska stór-
blaðið „New York Times“ birti eftirfarandi orð 5. nóv. s. 1. o* geta þau verið skýring á myndinni: „Lenin sagði árið 1900: „Zar-
stjórnin hneppir ekki aðeins þjóð vora í þrældóm, heldur notar hana til að kúga aðrar þjóðir, sem vilja slíta af sér þrældóms-
viðjarnar. Þannig var það árið 1849, þegar rússneskar hersveitir voru látnar berja niður frelsisbaráttu Ungverja." Þessi orð eiga
vel við nú, ef við setjum orðið „sovét“ í staðinn fyrir „zar“ og árið 1956 í staðinn fyrir 1849. — Blekkingin hefur verið afhjúpuð.
Moskvu-valdið hefur kastað grimunni. Rússneskar kúlur hafa ekki aðeins kollvarpað frelsi Ungverjalands og eytt frelsishetjum þess.
Þær hafa fyrst og fremst hrakið brott allar vonir um batnandi og iðrandi Rússland, sem reyni að losa sig við stalinismann og
starfa með öðrum þjóðum.“
1. BORÐ
Svart: Akureyri
(Júlíus Bogas. - Jón Ingimarss.)
ABCDEFGH
Hvítt: Reykjavík
(Ingi R. Jóhannsson)
12. Rc3—d5
2. BORD
Svart: Reykjavík
(Björn Jóhanness,- Sv. Kristinss.)
Hvítt: Akureyri
(Ingimar Jónss. - Kristinn Jónss.
11.
e6—e5
)
Jupanskn solin oð rísn upp
LéEega áraði í úthluSa
Skagaljarðar
Ishibasha, hinn
Margar þjóðræknir Japanir
gera sér nú vonir um að hin jap-
anska sól, sem einkennir þjóð-
fána þeirra sé aftur að rísa upp.
Friðarsamningum við Rússa er
nú loksins lokið og Japan hefur
tekið sér sæti á bekkjum Sam-
einuðu þjóðanna, sem fullgildur
aðili. Hver þjóð er þá betur fall-
in til forustu Asíu-ríkjanna en
einmitt Japanir? spyrja margir
Japanir.
★
Nýtt Japan er að fæðast eftir
niðurlægingu styrjaldarinnar og
hernámsáranna. En það eru ekki
neinir æskumenn, sem stjórna
þeirri för. Japan er land föður-
agans. Þar drottnar fjölskyldu-
faðirinn á heimili sínu og grá hár
hans eru ætíð mikils virt.
Frá því Japanir tóku að tíðka
með sér þingræði á síðustu öld
hafa öldungarnir setið í fyrir-
rúmi í stjórnmálabaráttunni. Og
svo hefur það einnig verið á ár-
unum eftir stríð. í sæti hinna
helztu forustumanna hafa eink-
um valizt menn hátt á áttræðis-
aldri og jafnvel níræðisaldri.
Hefur það því oft komið fyrir að
stjórnarstörf hafa tafizt vegna
ellilasleika.
Menn muna eftir Yoshida, sem
lengi var forystumaður frjáls-
lynda flokksins og forsætisráð-
herra. Hann var kominn nálægt
áttræðu. Svo klofnaði flokkurinn
og hinn andstæði armur hans
sigraði undir forustu Hatoyama,
sem einnig var á áttræðisaldri og
orðinn líkamlega veill. ,
★
Hatoyama lýsti því sem tak-
marki sínu, þegar hann tók við
stjórnartaumum fyrir tveimur
árum, að ná friðarsamningum við
Rússa og inngöngu Japana í Sam.
einuðu þjóðirnar. Þegar þessu
verki var lokið í sl. mánuði sá
hann sér ekki fært lengur vegna
elli og lasleika að halda áfram
st j órnarstörf um.
Fulltrúaráð frjálslynda flokks-
ins japanska kom því saman í
desember til að kjósa nýjan for-
mann flokksins, sem sjálfkrafa
myndi verða forsætisráðherra.
Nokkrir voru í kjöri og þeirra á
meðal fremur ungur maður (á
japanskan mælikvarða) um sex-
tugt að nafni Kishi, sem hefur
verið framkvæmdastjóri flokks-
ins. Voru menn nú spenntir að
sjá, hvort Kishi tækist að sigrast á
nýi forsœtisráðherra
hinum japönsku lögmálum um
virðingu fyrir öldungunum. En
það tókst ekki. Annar var kjör-
inn, hinn 72 ára Tanzan Ishibashi,
en litlu munaði. Hann hlaut 258
atkv., en 60 ára „unglingurinn“
251 atkvæði.
★
Nýi forsætisráðherrann hefur
verið talinn andstæðingur Banda-
ríkjanna. Hann hefur sjálfmennt-
að sig í hagfræði. Fæddist í
Tokyo og er sonur Búddhaprests.
Ætlunin var að berja drenginn til
bókar, en hann var hinn mesti
tossi og féll tvisvar á háskóla-
prófi í læknisfræði. Þá reyndi
hann fyrir sér í blaðamennsku,
en gekk svo ambögulega, að hann
var rekinn frá starfi eftir
skamma stund.
Loks fékk hann áhuga á
hagfræði og tók að rita greinar
um efnahagsmál í áhrifamikið
japanskt tímarit, sem hann varð
síðar ritstjóri að og náði eignar-
haldi á að lokum. Hann var
naótfallinn japönsku hernaðar-
sinnunum, en fékk þó að ganga
laus.
Eftir styrjöldina varð , ann
fjármálaráðherra í fyrstu stjórn
Yoshida. Hann fylgúi undarlegri
stefnu, að stuðla að verðbólgu til
aC auðvelda fjárfestingu, en rakst
þá á bandarísku hernámsstjórn-
ina, sem lét víkj., honum úr em-
bætti og því gley ir Ishibashi
seint.
í nokkur ár undi hann sér við
helztu dægrastyttingu sína, að
mála postulín, en þegar Hatoy-
ama reis upp gegn Yoshida, og
klauf frjálslyn.... flci;kinn um
tíma, gekk Ishibashi í lið með
Hatoyama og þegar hann Jgraði
hlaut hann embætti viðskipta-
m. iaráðherrans í ráðuneyti Hato.
yamas.
★
Ishiabshi hefur sínar ál- .-ðnu
skoðanir á efnahagsmálunu í.
Hann telur verðbólgu eðlilegt ráð
til að auð. la fjár.festingu í
landinu. Og hann er ákveðinn í
að auka viðskipti sem kostur er
við hið rauða Kína.
Og loks er l ann ekki í vufa um
u. Japun ber forustuhlutverk
Asíuþjóða. Hann hlær háðslega,
þegar talað er um forystu Ind-
verja í Asíu og spyr: — Hvað
framleiða Indverjar mikið stál?
Og það er nokkuci til í því, —
Tanzan Ishibasha
stálframleiðsla Indverja og iðn-
aður jafnast á engan hátt á við
japanskan iðnað.
Og þó hann sé orðinn 73 ára
segir hann: — Ég get étið
drukkið hvað sem er, — og ég get
sofið eins og steinn.
AÐALFUNDUR Rímnafélagsins
var haldinn í Lestrarsal Lands-
bókasafns sunnud. 9. des. Auk
venjulegra aðalfundastarfa flutti
dr. Björn K. Þórólfsson bráð-
skemmtilegt erindi um hið forna
skopkvæði Skipafregn og höf-
unda hennar.
Starf félagsins stendur nú með
blóma og voru á árinu gefnar út
allar rímur Hallgríms Pétursson-
ar í tveim bindum. Sá Finnur Sig
mundsson landsbókavörður um
þá útgáfu. Mun öllum hinum
mörgu vinum sálmaskáldsins
mikla þykja stór fengur í að fá
rímur hans prentaðar í góðri út-
gáfu, en þær voru sumpart óút-
gefnar áður.
Fyrirhugaðar útgáfur félagsins
alveg á næstunni eru Brávalla-
rímur Árna Böðvarssonar í útg.
dr. Björns K. Þórólfssonar og
Pontusrimur sem Magnús prúði
hóf að yrkja, en siðar var lokið
af þeim síra Ólafi Halldórssyni
og Pétri Einarssyni á Ballará. —
Mun Grímur Helgason cand.
mag. sjá um þá útgáfu.
ÁRAMÓTAHUGLEIÐINGAR
ÚR SKAGAFIRÐI
JANÚAR-mánuður 1956 var ó-
venju snjóþungur svo að sam-
göngur voru meira og minna lam-
aðar í héraðinu, búpeningur allur
á húsi þann tíma. Um mánaða-
mótin janúar—febrúar gerði eitt
mesta sunnan-hlákuveður, sem
menn muna. Olli það miklu tjóni
hér í Skagafirði og víðar, en eft-
ir það breyttist tíðarfarið svo til
batnaðar að veturinn varð ein-
muna snjóléttur og hagstæður.
Vorkuldar urðu þó töluverðir,
enda virðist það orðið árvisst hér
að fá vorhret og kulda um sauð-
burðinn, s em verða oft mörgu
vorlambi og gróðri öllum harla
skeinuhætt.
Sumarið var mjög kalt og þó
ekki væri mikið um stórrigning-
ar þá varð heyskapartíð með
þeim eindæmum sem menn verst
muna. Norðanþræsingur og súld
En hið stærsta vtrkefni félags-
ins er þó Rímnaskrá Finns Sig-
mundssonar. Er ætlað að útgáfa
hennar hefjist á þessu ári. Verð-
ur það stórt rit og geysifróðlegt.
Verða þar taldar allar rímur sem
vitað er um. Þá verður í ritinu
höfundatal og verður það því ó-
missandi bók fyrir pá er eitthvað
sinna íslenzkri persónusögu.
Rímnafélagið heitir nú á þá, er
unna íslenzkum fræðum. að
ganga til liðs við sig með því að
gerast félagsmenn Bókaverð fé-
'agsins er lágt og bækur þess
merkilegar ryrir íslenzka sögu og
bókmenntir. Menn gera því góð
bókakaup hjá félaginu.
Stjórn Rímnafélagsins skipa
þessir menn: Pétur Ottesen alþm.,
Arnór Guðmundsson, skrifstofu-
stjóri Fiskifélagsins og Baldur
Steingrímsson, skrifstofustjóri
sakadómara. En í útgáfuráði fé
lagsins eru þeir dr. Björn K.
Þórólfsson, skjalavörður, Finnur
Sigmundsson, landsbókavörður
og Jakob Benediktsson, mag. —
Geta nýir félagar skrásett sig hjá
einhverjum þessara manna.
dag eftir dag og jafnvel viku eft-
ir viku. ísinn var líka að lóna
nærri landi og sást jafnvel úr út- .
hluta Skagafjarðar.
í úthluta héraðsins varð hey-
skapur rýrari en mörg undan-
farin ár. Léleg hey náðust upp
eftir mikið erfiði og fyrir-
höfn. Jafnvel þeir, sem súgþurrk-
un höfðu og öll beztu skilyrði
gátu ekki komið þeim tækjum
við sem skyldi.
í úthluta héraðsins urðu afurð-
ir sauðfjár til muna rýrari en
undanfarin ár, meðalþungi dilka
allt að einu kg. minni en 1955, og
fé yfirleitt ver undir vetur búið
en áður. Nú um áramótin koma
afleiðingar sumarveðráttunnar í
ljós, þar sem búfjárkvillar virð-
ast vera óvenjumiklir, sérstak-
lega virðist kúafaraldur vera á-
berandi.
Garðuppskera varð yfirleitt
mjög rýr og sums staðar svo að
ekki þótti svara kostnaði að taka
upp.
GÓÐUR AFLI
Sjórinn reyndist gjöfull að
þessu sinni, þ.e.a.s. í vor og sum-
ar, vegna norðanáttar er ríkjandi
var meginhluta sumars. Voru
sjóveður sæmileg frá Hofsósi og
því að staðaldri sóttur sjórinn.
Þó afli væri ekki að jafnaði mik-
ill þá reyndist drjúgt innlegg af
þeim ca 20 trillubátum, er þaðan
sækja sjó. Er því afkoma sjó-
mannanna sæmileg. Haustvertíð
varð aftur engin þar sem sífelld-
ir sunnanstormar hafa gengið
yfir allt frá haustbyrjun.
Mikið er um húsabyggingar,
jarðrækt og aðrar framkvæmdir
og reynir þar hver að gera eins
og getur og ástæður leyfa. Erfið-
leikar eru.þó miklir vegna síauk-
mr kostnaðar. Brú var byggð á
Hofsá nú í haust ofan við Hofsós
á Siglufjarðarvegi, og nokkuð
þokaðist áfram með veginn til
Siglufjarðar, þó mörgum finnist
að betur mætti þar róa. Uggur er
í mönnum um vaxandi dýrtíð og
erfiðleika, sem alltaf virðast auk-
ast, og virðist manni þá fyrst
þröngt fyrir dyrum er taka þarf
lán til að greiða vexti og afborg-
anir af skuldum.
Segja má að mannheilt hafi
verið í héraðinu á árinu þó alltaf
séu margir einstaklingar, sem
um sárt eiga að binda þegar litið
er til baka yfir liðið ár. — B.
Útgófa ó límnaskió Finns Sig-
mnndssonai hefst ó þessu óii