Morgunblaðið - 22.02.1957, Qupperneq 6

6
MORCVNBLAÐIÐ
FÖstudagur 22. febrúar 1957
Skdtar um heim allan
minnast í dag Badens
IDAG minnast skátar þess um
gjörvallan hinn frjálsa heim,
að liðin eru 100 ár frá fæðingu
höfundar skátahreyfingarinnar,
Baden-Powells, sem fæddist 221
febrúar 1857, í Lundúnum. í dag
eru einnig liðin 50 ár frá því að
hann stofnaði skátahreyfinguna.
Skátahreyfingin nær nú til 66
landa heims og telur innan vé-
banda sinna milljónir ungra
stúlkna og pilta, en talið er að
frá upphafi skátahreyfingarinnar
hafi alls um 100 milljónir æsku-
manna og kvenna tekið meiri og
minni þátt í henni.
Hér á landi minnast íslenzkir
skátar þessa merka afmælis með
hátíðasamkomum, ekki aðeins
Powells
100 ár liðin frá fæðignu hans og hálf
öld frá stoínun skátahreyfingarinnar
gefa þennan heim ofurlítið betri
en þegar þú komst í hann. Þá
veiztu, að þú hefur ekki eytt ævi
þinni til einskis. „Vertu viðbú-
inn“ að lifa á þennan hátt ham-
ingjusamur. Haltu ávallt skáta-
heitið, jafnvel eftir að þú hættir
að vera drengur — og guð hjálpi
þér til þess“.
100 ára afmælis Baden-Powells
og hálfrar aldar afmælis skáta-
hreyfingarinnar verður minnzt
hér í Reykjavík með þátttöku
mikils f jölda skáta. Klukkan 12,30
á hádegi í dag munu skátar safn-
ast saman í Lækjargötunni,
skammt frá styttu séra Friðriks
Friðrikssonar. Fer þar fram fána.
hylling, að viðstöddum skátahöfð
ingjanum, dr. Helga Tómassyni,
og forvígismönnum skátahreyf-
ingarinnar hér í bænum. Klukk-
an 3,30 verður svo samkoma fyrir
ylfinga og ljósálfa í Skáta-
Baden Powell
hér í Reykjavík, heldur um land
allt, þar sem skátafélög eru.
Frá Bandalagi íslenzkra skáta
verða kveðjur sendar til Lady
Baden-Powells, sem í tilefni hátíð
arinnar verður í Lundúnum. —
Suður í Kenýa, á gröf Baden-
Powells, leggja skátar blómsveig
með merkjum allra skátafélaga í
heiminum og þjóðfánum viðkom-
andi landa.
Er skátahreyfingin hafði
starfað í 20 ár voru skáta-
félög starfandi um heim allan.
— Alla tíð hafa skátar af ólík-
ustu þjóðernum haldið nán-
um tengslum með því að hittast
á Jamboree-mótum. í ágústmán-
uði nk. verður í tilefni þessa
mjög fjölmennt skátamót, Jam-
boree, skammt frá Birmingham,
f. drengi; í Windsor Park f. stúlk-
nr. Fara héðan á annað hundr-
að skátar og hafa íslenzkir skát-
ar aldrei farið svo fjölmennir á
erlend Jamboree-mót. Meðan
Baden-Powell hafði krafta og
heilsu til sótti hann þessi mót, og
hið síðasta var hann viðstaddur
er hann var kominn yfir áttrætt.
Hingað til lands lagði þessi
merki leiðtogi leið sína sumarið
1938, með skipinu Orduna, ásamt
konu sinni, Lady Baden-Powell,
sem alla tíð tók virkan þátt í
störfum manns síns og var gerð
að alþjóðlegum kvenskátahöfð-
ingja 1930 og ber þann heiðurs-
titil enn sem kunnugt er og starf-
ar enn mjög mikið fyrir skáta-
hreyfinguna. Baden-Powell kom
ekki í land hér í Reykjavík, þar
eð hann treysti sér ekki til þess,
en skátar fjölmenntu um borð til
þess að hylla hann.
Hinn 8. janúar 1941 andaðist
hann suður í Kenýa í Afríku og
var þá til moldar hniginn einn
merkasti æskulýðsleiðtogi fyrr og
síðar.
í síðasta bréfi sínu til skáta
skrifar hann meðal annars:
„En það er aðeins hægt að
nöndla hamingjuna á einn veg og
það er með því að gera aðra
hamingjusama. Reyndu að yfir-
r
daglega lifinu
Esperanto skyldunáms-
grein?
IDAG birtum við þ’ jú bréf frá
lesendum:
Velvakandi góður!
Lítt er nú skrafað og skrifað
um alþjóðamálið Esperanto í
þessu landi enskunnar. Mér var
þess vegna mikil ánægja að eiga
langar samræður á Esperanto við
heimskunnan Esperantista, dr.
William Solzbacher, deildarstjóra
við Voice of America (ameríska
útlendingaútvarpið í Washing-
ton), er hann var hér á ferð
fyrir nokkru, Hann tjáði mér,
að jafnvel í Bandaríkjunum, þar
sem Esperanto hefur átt einna
erfiðast uppdráttar fram íil
þessa, væru nú víða uppi radd-
ir, sem vitnuðu um vaxandi við-
gang málsins þar í landi. Einn
kunnasti málvísindamaður í
Bandaríkjunum, dr. Mario A.
Pei við Columbia Universiíy,
sem þekktastur er hérlendis fyrir
bók sína „The World’s Chief
Languages“, reit t. d. nýlega ýt-
arlega grein í eitt víðlesnasta og
vandaðasta tímarit þar vestra,
„Holiday“, undir fyrirsögninni
„One World Language — Esi>er-
anto“. Telur hann, að á sívax-
andi ferðalögum Bandaríkja-
manna erlendis sé enskan víða
algerlega ófullnægjandi og mæl-
ir eindregið með því, að nám
í Esperanto sé aukið að miklum
mim, því að það fari nú sífellt
í vöxt, að fólk í öllum löndum
Evrópu og Asíu færi sér í nyt
þá síauknu möguleika, sem
þekking á þeirri tungu veitir á
ferðalögum og í hvers konar
þjóðasamskiptum. Alþjóðlega
Esperantosambandið (Univers-
ala Esperanto Asocio) með aðal-
aðsetur í Rotterdam er nú ráð-
gj afaraðili að UNESCO (frá
1954) og veitir síaukna aðstoð
við ýmiss konar alþjóðlegar rann-
sóknir með aðstoð Esperantista
víðs vegar um heim. Þörfin á
hlutlausu alþjóðamáli er nú gíf-
urleg og eykst með degi hverj-
um. Er sannarlega mál til kom-
ið, að íslenzk kennsluyfirvöld
taki að íhuga í alvöru að inn-
leiða Esperanto í skólana sem
skyldunámsgrein. Yrði það hinn
mesti heiður íslenzku þjóðinni,
ef hún bæri hamingju til þess
fyrst allra þjóða. Slíkt myndi
þegar vekja heimsathygli, og
aðrar þjóðir myndu brátt fylgja
á eftir. En nafn íslands myndi
virt sem brautryðjandans fyrir
þessu mikla framfaramáli mann-
kynsins.
Baldur Ragnarsson."
Bílastæði.
Velvakandi!
ÞAÐ er vissulega víða úr vöndu
að ráða með bílastæði. Eftir
að byggingaframkvæmdir við
Landakotsspítalann hófust, er
inngangur í spítalann frá Ægis-
götu tepptur. Gengið er nú inn
í spítalann frá Túngötu, og skilja
menn eftir bíla sína þar. Þeíía
orsakar, að Túngatan fyrir fram-
an spítalann fyllist af bílum, sem
lagt er misjafnlega við gang-
stéttina, eins og verða vill. Nú
í ófærðinni hefur orðið að þessu
hinn mesti bagi, og umferðin
fyrir framan spítalann jafnvel
stöðvazt alveg, þar sem staðsett-
ir bílar náðu langt út í akbraut-
ina vegna skaflanna á gangstétt-
inni.
Á horni Ægisgötu og Túngötu
hefur lengi verið óbyggð lóð í
einkaeign. Það virðist skynsam-
legt, að bærinn reyndi að kom-
ast að samkomulagi við eigand-
ann að fá til afnota sneið af lóð-
inni undir bílastæði, en við
Landakot standa alla morgna
8-—10 læknabílar auk annarra
bifreiða, og í öllum heimsóknar-
tímum og á kvöldin er þarna
mergð bíla til mikillar tafar á
þessari tengiæð milli Austur- og
Vesturbæjar, Túngötunni.
(Nafnlaust).
„5-kallinn“.
Kæri Velvakandi!
AF ÞVÍ þú hefur oft reynzt
svo vel að koma fyrirspurn-
um á framfæri, sný ég mér nú
til þín. Mig langar að vita hvern-
ig það er með þessa nýju borg-
un til læknanna. Er það rétt að
fólk þurfi að borga þessar 5
krónur fyrir hvert clcipti, sem
komið er til læknis, samkvæmt
þeirra sjálfra fyrirsögn?
Ég á við ef t. d. fólk þarf að
þeirra dómi að fá svo og svo
margar sprautur eða þarf að
ganga til læknis í lengri eða
skemmri tima sökum meiðsla eða
graftrarígerðar eða þ. 1. og alltaf
þarf að borga „5-kallinn“ í hvert
skipti.
Ég veit að þetta hafa læknar
tekið undir svona kringurnstæð-
um. Nú langar mig til að vita,
er þetta meiningin í þessari
reglugerð eða er bara hægt að
framkvæma hana svona?
Eða er þetta kannske ætlað
sem kauphækkun til lækna, þar
sem þeir fá sömu greiðslu hjá
sjúkrasamlagi og áður.
Látum vera þótt borgað væri
gjald fyrir „rellu“, sem læknar
svo kalla, en fyrir það sem þeir
fyrirskipa sjálfir svo sem hér er
áður á minnzt, finnst mér þetta
heldur mikið.
Með kveðju og von um upp-
lýsingar.
Kona.
Velvakandi skýtur spurning-
um „konu“i til þeirra, sem hlut
eiga að máli.
samtali sem Mbl. átti í gær við
skátahöfðingjann, dr. Helga Tóm-
asson, sagði hann að hreyfingin
hefði staðið af sér tvær heims-
styrjaldir. Hún væri þannig
grundvölluð að dlltaf hefur verið
hægt að breyta henni eftir stað-
háttum, án þess að grundvöllur-
inn raskaðist, sem Baden-Powell
markaði, er hann gegnum skáta-
hreyfinguna og starf ungra
manna og stúlkna innan vébanda
hennar, vildi hjálpa þessu fólki
til þess að verða sjálfstætt hugs-
andi fólk er það hefði náð fullum
þroska. Baden-.Powell var ljóst
að vandamálin yrðu ekki útkljáð
með vopnum og ófriði og því boð-
aði hann alþjóðlegt samfélag og
bræðralag skáta, eins og margar
aðrar stefnur hafa gert, í anda
kristinnar kirkju. En á morgni
atómaldar stendur skátahreyfing
in vissulega á tímamótum, sagði
skátahöfðinginn. Ein þeirra
mörgu spurninga sem skátafor-
ingjar um heim allan velta nú
fyrir sér er eitthvað á þessa leið:
Augljóst er að við þurfum að gera
Helgi Tómasson
skátahöfðingi
okkur ljóst hin gerbreyttu við-
horf til nær allra hluta í líf-
inu, frá því sem var er Baden-
Powell stofnaði skátahreyfing-
una. Áhugamál æskunnar og einn
ig hinna fullorðnu eru gerbreytt
frá því sem þá var. Lífið er nú
allt annað. Spurningin varðandi
skátahreyfinguna á morgni atóm-
aldarinnar er því sú: Eigum við
að halda fast við gamla skáta-
kerfið eins og það upphaflega var
framkvæmt og kennt hefur verið,
eða eigum við að taka upp ný-
tízkulegri stefnu í starfi og
fræðslu æskufólksins, sem leitar
viðfangsefnanna í skátahreyfing.
unni? sagði skátahöfðinginn að
lokum.
Lady Baden Powell hjá forsetahjónunum á Bessastöðum ásamt kvenskátaforingjum.
heimilinu. — Klukkan 7
verður svo hátíðasamkoma í
Austurbæjarbíói. Er þangað boð-
ið forsetahjónunum og borgar-
stjórahjónunum. Þar verður ýmis
legt til '' emmtunar, m. a. varð-
eldur. .ifiu skátar koma í fylk-
ingu í buningum sínum frá Skáta
heimilinu við Snorabraut, en há-
tíðin hefst klukkan 7 með há-
tíðarræðu sem skátahöfðinginn
flytur. í kvöld verður svo sam-
koma skátaforingja í deildum
Reykjavíkurskát.a er um 200 for-
ingjar koma saman til þess að
minnast Baden-Powlls og skáta-
hreyfingarinnar.
Hér á landi er skátahreyfingin
í stöðugum jöfnum vexti. í stuttu