Morgunblaðið - 29.03.1957, Qupperneq 1

Makarios leystur úr stofufangelsi
Grivasi lieitið fullum griðum
Makarios skorar á Breta og EOKA að koma
á friði á Kýpur.
Lundúnum, 28. marz:
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter/NTB.
SÍÐDEGIS t DAG skýrði nýlendumálaráðherra Breta, Lennox-
Boyd, frá því í ræðu, sem hann hélt í Neðri málstofunni,
að brezka stjórnin hefði ákveðið að leysa Makarios erkibyskup
á Kýpur úr stofufangelsi og leyfa honum að fara hvert á land
sem er — en þó ekki strax til Kýpur. Síðan las ráðherrann upp
yfirlýsingu um þetta frá brezku stjórninni og var henni fagnað
ákaflega, ekki sízt af stjómarandstöðunni. — Eins og kunnugt er,
hefir erkibyskupinn verið í stofufangelsi á einni af Seychell-eyj-
unum, sem eru fyrir norðan Madagaskar. Þangað var hann í marz
í fyrra fluttur nauðugur af Bretum, sem héldu því fram, að hann
væri potturinn og pannan í EOKA-hreyfingunni.
í yfirlýsingu brezku stjórnar-
innar er þess ennfremur getið,
að Grívasi, skæruliðaforingi,
verði veitt full heimild til að
fara burt frá Kýpur, svo og að
stoðarmönnum hans, hvort
sem þeir eru grískir, brezkir
eða af öðrui þjóðerni.
HARDING SAMÞYKKUR
Þá sagði nýlendumálaráðherr-
ann frá því í ræðu sinni, að á-
kvarðanir þessar hefðu verið
teknar með fullu samþykki Hard
ings landstjóra á Kýpur. Hann
hefir undanfarið dvalizt í Lund-
únum til skrafs og ráðagerða við
brezku stjórnina og sögðu frétta-
menn þá, að hann væri á móti
því að semja við Makarios og
EOKA. Vildi hann heldur láta
ganga á milli bols og höfðus á
skæruliðum, sem að hans áliti
væru orðnir mjög aðþrengdir. Nú
er ekki annað að sjá, en Harding
hafi fallizt á skoðanir nýlendu-
málaráðherrans.
ÁSKORUN MAKARIOSAR
Á fundi Neðri deildarinnar í
dag, bar yfirlýsingu Makariosar
einnig á góma. I henni skorar
hann á EOKA
að hætta árásum sínum og
skæruhernaði, en beindi því
jafnframt til Breta, að þeir
næmu úr gildi herlög á Kýp-
ur, svo að þar gæti allt iíf
manna fallið í réttar skorður.
Nýlendumálaráðherrann sagði
í ræðu sinni, að það yrði gert,
strax og landstjórinn teldi það
óhætt. — Þá segir Makarios enn
Fagnaðarlæti
NICOSÍA, 28. marz: — I frétt-
um frá Kýpur í kvöld segir,
að almenningur gefi sig
gjarnan á tal við brezka her-
menn og sýni þeim vinarhót.
Á götu þeirri í Nicosía, sem
áður var kölluð Morðgata, var
mannþröngin mikil í kvöld,
Kýpurbúar og Bretar, og
fögnuðu menn hinum góðu
fréttum af alhug. Segja frétta-
menn, að Kýpurbúar beini
fagnaðarhrópum að brezkum
hermönnum, sem nú geta dreg
ið andann léttar. — Gert er
ráð fyrir, að Bretar hætti allri
leit að EOKA-mönnum í nótt
eða á morgun. — Reuter.
ísraelsmenn senda „til-
raunaskip44 til Súez
Leggur Nasser Súez-deiíuna við þá
fyrir Haagdómstólinn ?
fremur í yfirlýsingu sinni, að
hann vonist til þess, að komið
verði á friði á Kýpur og skorar
á Breta og EÖKA að vinna að
því öllum árum. Erkibyskupinn
segir ennfremur, að hann geti á
engan hátt tryggt frið á eyjunni
og lýsir því yfir, að hann muni
alls ekki ganga á torg út með
skoðanir sínar. Þykir það benda
til þess, að hann muni ekki gera
neina samninga við Breta, sem
gangi í berhögg við fyrri skoð-
anir hans.
TIL LUNDÚNA?
Ekki er vitað, hvert erkibysk-
upinn hyggst halda, en hann má
fara frá Seychell, strax og ferð
fellur.- Helzt er búizt við því, að
hann fari til Grikklands eða jafn
Framh. á bls. 2
AÐVÖRUN RÚSSA
LUNDÚNUM, 28. marz. — Rúss-
neska fréttastofarl Tass skýrði í
dag frá því, að Rússar hefðu sent
stjórnum ísraels og Frakklands
aðvörunarorðsendingu, þar sem
þeir hóta að grípa í taumana, ef
ísraelsmenn (með aðstoð Frakka)
láta enn til skarar skríða gegn
Egyptum. Segir í orðsendingunni,
að öfgamenn í löndum þessum
reyni að skvetta olíu á eldinn í
nálægum Austurlöndum. Ef ísra-
elsmenn ráðast gegn Egyptum,
segir ennfremur, mun það hafa
hinar hörmulegustu afleiðingar í
för með sér. Rússar halda því
fram, að ísraelsmenn ráðgeri
innrás í Egyptaland og segja, að
Frakkar hafi lofað að styðja þá,
bæði með því að senda þeim her-
gögn og gera loftárásir á egypzk-
ar borgir. — Reuter.
Ætla Rússar
að hefna
ófara Nassers?
CAPETOWN, 28. marz: — Að-
alritari Zionistasamtakanna,
Harry Hurwitz, sagði hér í
borg í dag, að Sínaí-styrjöld-
in hefði flett ofan af fyrirætl-
unum Rússa um að ná tangar
haldi á nálægum Austurlönd-
um. Máli sínu til sönnunar
sagði hann, að ísraelsher hefði
fundið í Sínaí vopn og vistir
handa 5000 manna her, neðan-
jarðarsjúkrahús og bækistöðv
ar fyrir þrýstiloftsflugur. —
Hefði þetta allt verið af rúss-
neskum rótum runnið. Ilann
bætti því við, að heiður eg-
ypzka hersins hefði rokið út í
veður og vind í Sínaí-styrjöld
inni, en nú hygðust Rússar
hefna ófara Nassers.
— Reuter.
v
Tel Aviv, 28. marz.
Einkaskeyti til Mbl.
FRÉTTIR frá Tel Aviv herma,
að ísraelsstjórn hafi álcveðið
að senda skip frá Haifa inn
í Súezskurð tii að fá úr því
skorið, hvort Egyptar leyfa
ísraelsskipum að sigla um
skurðinn.
ísraelsstjórn ætlar þó ekki að
senda þetta „tilraunaskip" sitt til
Súez, fyrr en Bretar og Frakkar
hafa komizt að samkomulagi við
Nasser um greiðslu á siglinga-
gjöldum. Eins og kunnugt er,
greinir Breta og Frakka á við
Nasser, hvernig haga skuli
greiðslu fyrir siglingar um Súez.
Óstaðfestar fregnir herma, að
Nasser hafi tilkynnt Hammar-
skjöld, að hann muni skjóta þvi
til alþjóðadómstólsins í Haag,
hvort skip frá ísrael eigi rétt á
því að siga um Súez. 1
Yfirlýsing í ritstjórnargrein Alþýðublaðsins:
Verkfallinu 1955 „ætlað að skapa
fjárhagsöngþveiti í þjóðfélaginu"
Bréf Bulganins minnir á
afskipti Hitlers
Kommúnistar „létu það verða sitt fyrsta
verk — að taka alla kauphœkkunina —
af verkafólkinu með nýjum sköttum44
^LÞÝÐUBLAÐIÐ birtir í gær ritstjórnargrein um verka-
lýðs- og efnahagsmál, sem telja verður hina athyglis-
verðustu. Er því þar lýst yfir hiklaust og hreinskilnislega,
að kommúnistar hafi efnt til verkfallanna veturinn 1955
„í þeim tilgangi að brjótast til valda án minnsta tillits til
hagsmuna þess verkafólks, sem þeir drógu út í verkfallið“.
Hafi verkföllunum verið ætlað að skapa „fjárhagsöngþveiti
í þjóðfélaginu“. „Þetta hefur þeim tekizt“, segir Alþýðu-
blaðið.
Þar með hefur aðalmálgagn Alþýðuflokksins stað-
fest þá kenningu Sjálfstæðismanna, að skemmdar-
starfsemi kommúnista hafi fyrst og fremst leitt þá
efnahagserfiðleika yfir íslenzku þjóðina, sem liún
hefur nú um skeið átt við að etja. Allt blaður vinstri
fylkingarinnar um „arfinn frá íhaldinu“ sé blekking
ein og yfirborðshjaL
Kaupm.hðfn, 28. marz:
BRÉFI Bulganins til norsku
stjórnarinnar er af dönsku
blöðunum jafnað við frekleg-
ustu afskipti Hitlers af innan-
ríkismálum Norðmanna á sín-
um tíma.
BERLINGATÍÐINDI segja, að
Rúlganin reyni með bréfi sínu
að veikja varnir Atlantshafs-
bandalagsins og bætir því við,
að Rússar reyni að sá fræi ör-
yggisleysis og ógnana á sama
tíma og smáríkin efla hervarnir
sínar með fjarstýrðum vopnum.
Þegar Búlganin tali um árásar-
fyrirætlanir Vesturveldanna,
hitti hann Rússa sjálfa allóþægl-
lega. Kommúnistar viti vel, að
NATO er einungis varnarbanda-
lag, og ef Rússum þykl að sér
þrengt vegna landvarna annarra
þjóða, geti þeir engan um sakað
nema sjálfa sig. Viðbrögð Vestur-
veidanna séu einungis afleiðing
af utanríkisstefnu Rússa. — Þá
bendir blaðið á, að kúgunin í
Ungverjalandi hafi sýnt lýðræð-
isþjóðunum, að nauðsynlegt sé,
að þau séu vel á verði. Atburð-
irnir i Ungverjalandi hafi aukið
á tortryggnina í garð Rússa. —
SOCIALDEMOKRATEN bendir
á, að Búlganin hyggist með hót-
unum fá Norðmenn til að ganga
úr Atlantshafsbandalaginu. Bréf-
ið sé enn ein sönnun þess, að
athygli Rússa beinist æ meir að
Norðurlöndum. — DAGENS NY-
HEDER tekur í sama streng og
segir, að Rússar hafi nú hafið
áróðursherferð gegn Norðurlönd-
um. Blaðið segir, að ætlun þeirra
sé, að veikja enn veikasta hlekk
Atlantshafsbandalagsins. En
Norðurlönd hafi séð hið rétta
andlit rússneska bjarnarins í
Ungverjalandi og eflzt til and-
stöðu við stefnu Sovétstjórnar-
innar. Af þeim sökum hafi Rúss-
ar nú hafið áróðursstríð gegn
löndum þessum.
Lækka herúlgjöld.
KAUPMANNAHÖFN, 28. marz:
Danska þjóðþingið samþykkti í
dag með atkvæðum jafnaðar-
manna, vinstri manna (nema
Thorkils Kristensens, fyrrum
f j ármálaráðherra), kommúnista
og fjögurra þingmanna Retsfor-
bundet að lækka útgjöld til land
varna um 60 milljónir danskra
króna. Gegn þessu greiddu íhalds
menn atkvæði, auk Kristensens.
Tillaga kommúnista þess efnis,
að herskyldutíminn yrði styttur,
var hins vegar felld.
„SKEMMDARVERK“
KOMMÚNISTA
í þessari forystugrein sinni
ræðir Alþýðublaðið fyrst um
„skemmdarverk“ kommúr.ista í
Iðju og óreiðu þeirra í stjórn fé-
lagsins. Kemst það síðan að orði
á þessa leið:
„Með bolabrögðum hefur
Iðja verið dregin út í hvert
ævintýrið af ööru, sem komm-
Framh. á bls. 2.