Morgunblaðið - 29.03.1957, Blaðsíða 9

Fostudagur 29. marz 1957
Monciiynr/AÐiÐ
9
Brynleifur Tobiasson segir frá skoð-
unum bindindismanna á áfenga
biórnum, hófdrykkju og „vinstúkunni"
¥1VER er stefna íslenzkra bindindismanna? Telja þeir
* * að algjört bann sé framtíðarmálið í bindindis-
starfsemi hér á landi? Hver eru helztu ráðin til þess að fá
menn til að hætta að drekka? Er hófdrykkjan í rauninni
svo hættuleg, þegar allt kemur til alls? Eða sterka ölið?
Áfengismálin eru tízkumál á íslandi og þessar spurn-
ingar eru mjög ræddar manna á milli og þar sýnist sitt
hverjum. En svörin geta hindindismenn sjálfir hezt gefið
og því fór ég einn morguninn í vikunni út í Veltusund og
hitti þar að máli Brynleif Tobiasson, fyrrum yfirkennara
á Akureyri, hinn ágætasta bindindismann.
Brynleifur er löngu þjóðkunn.
ur maður og á að baki lang-
an og árangursríkan starfsdag í
þágu Reglunnar, og í gær voru
40 ár liðin frá því að hann átti
drýgstan þátt í að stúkan Mín-
erva var stofnuð hér í Reykjavík,
en til hennar töldust eingöngu
stúdentar og skólapiltar. Þá var
Brynleifur í Menntaskólanum
hér. Nú hefur hann látið af
kennslustörfum og var 1954 skip-
aður fyrsti áfengisvarnaráðu-
nautur ríkisstjórnarinnar, er það
embætti var stofnað, auk þess
sem hann er æðsti maður Regl-
unnar hér á landi. Fróðari mann
um bindindis- og áfengismál er
því varla að hitta — né raun-
særri í þeim efnum.
sem áfengisneyzlan hefur á hag
heimilanna í landinu, áhrifin á
konu og börn.
Enn er að geta þess, hvílíkur
glæpavaldur áfengið er og fé-
þjófur, hve mikil verðmæti eru
oft eyðilögð í drykkjuskap. Á-
fengisneyzlan kostar þjóðfélagið
of fjár í lögreglu, fangelsum,
drykkjumannahælum, sjúkra-
húsum, margs konar slysum
o. s. frv.
Áfengisneyzlan hefur aldrei
fyrr verið svo hættuleg sem nú í
dag. Ástæðan er einfaldlega sú,
að þjóðfélagið er nú svo ákaflega
bundið og háð vélatækninni, og
um meðferð véla má svo litlu
muna, að ekki hljótist stórslys og
manndauðar af. Aldrei fyrr hefur
Brynleifur Xobiasson. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
FYRSTA STAUPIÐ
Vandamál þau sem við bind-
indismennirnir berjumst við
eru sífellt þau sömu, segir Bryn-
leifur, þegar við höfðum spjallað
saman dálitla stund. Barátta okk-
ar miðast fyrst og fremst að því
að koma i veg fyrir það tjón, sem
áfengisneyzlan bakar einstakling-
um og þjóðfélaginu, og bjarga
þeim, sem hafa gengið áfeng-
inu á vald. Og tjónið er
augljóst og áþreifanlegt. Það
kemur fram á þeim einstakling-
um, sem neyta áfengra drykkja,
líkamlegri veiklun þeirra og and-
legri.
Þá er og annað mikið atriði um
neyzlu áfengra drykkja. Það er
hið mikla vinnutap, sem af henni
sprettur og er til skaða fyrir
þjóðfélagið gjörvallt. Og loks ber
að geta þeirra skaðlegu áhrifa |
Drykkjuskapur er óvinur alls sparnaðar og veldur því fátækt og
efnahagslegu umkomuleysi. íslendingar drekka minna áfengi en flest-
ar aðrar þjóðir. Þó eyddi hvert mannsbarn á landinu til jafnaðar 532
kr. á ári fyrir áfengi árið 1955, eða hver 5- manna fjölskylda <3
jafnaði 2660 krónum.
Myndin sýnir áhrifin sem vínið hefur á manninn sem það drekkur.
Maðurinn er kenndur þegar magnið er 0,3—0,4% í blóðinu, en
þegar það er komið upp í 1% er maðurinn greinilega drukkinn.
Þegar það fer yfir 5 deyr maðurinn. Maður sem vegur 70 kg. lætur
lífið á stuttrl stundu ef hann drekkur 2/3 lítra af brennivíni á
stuttri stundu.
vélin verið jafnríkur þáttur í lífi
mannsins sem nú á tímum og
aldrei hafa jafnmargir fengizt við
stjórn þeirra. Og því getum við
bindindismenn nú á tímum fært
fleiri og gildari rök að algjöru
bindindi en nokkru sinni fyrr
hefur verið unnt. Það er viður-
kennd staðreynd, að áfengig-
neyzla, jafnvel í örlitlum mæli,
veldur sljóvgun á líffærastarfinu
en þó fyrst og fremst á siðgæðis-
og ábyrgðartilfinningunni, bæði
gagnvart manni sjálfum og öðr-
um.
Hömlurnar slakna, það losnar
um aðhald í sálarlífi mannsins og
eftir stendur maður með aivar-
lega truflaða sjálfstjórn. Og þar
rheð er beinlínis skotið loku fyrir
þá starfsemi, sem lífsnauðsynleg
er í nútíma vélaþjóðfélagi, þar
sem árvekni, nákvæmni og að-
gæzla í meðferð t.d. ökutækja er
lífsnauðsynleg, ef ekki á slys og
dauði að hljótast af.
Þess vegna teljum við bindindis
menn að fyrsta staupið, sem ryð-
ur öðrum brautina, sé ennþá
hættulegra í dag en það hefur
verið nokkru sinni fyrr. Félags-
legu afleiðingarnar af einu staupi
eru mörgum sinnum hættulegri
nú en áður fyrr. Nú á dögum
getur drukkinn bílstjóri stofnað
lífi fjölda manns í bráða hættu.
Og rannsóknir, sem fram fóru á
vegum sænsku bindindisnefndar-
innar 1944, þar sem sænsku þjóð-
inni var skipt í sex flokka,
leiddu í ljós að þar stóðu bind-
indismenn með pálmann í hönd-
unum og þurftu m.a. miklu sjaldn
ar á opinberri aðstoð að halda i
lífinu.
HÖFDRYKKJAN
Hvað segir þú um hófdrykkj-
una, Brynleifur? Er hún
meinlítil?
Ó, nei. Ekki aldeilis.
Okkar stefna er þar skýr. Bölið
af áfengisneyzlunni verður ekki
útilokað fyrr en allt áfengi er
úr sögunni til neyzlu, því notk-
un áfengis fylgir ávallt ofnautn,
og fordæmið er hættulegt.
Og þótt menn drekki sáralítið
hefur það þó áhrif á ökumenn
sem aðra, og því er algjört bind-
indi óhjákvæmilegt á sviði um-
ferðarmála.
Engin hófdrykkja er viður-
kennd leyfileg þeim, sem aka vél-
knúnum ökutækjum.
Það eru æ fleiri, sem hallast
að bindindi manna, sem taka þátt
í umferðinni, eftir því sem niður-
stöður rannsókna um áhrif lítilla
áfengisskammta á bílstjóra hafa.
Það eru eðlileg viðbrögð almenn-
ings við þeim slysum og dauða,
sem hann sér leiða af ölvun við
akstur. Þannig er umferðin í nú-
tíma þjóðfélagi smám saman að
verða eins konar bindindis- og
siðgæðisfrömuður, sem kveður
töluvert að. Bindindisfélag öku-
manna var stofnað hér á landi
Framh. á bls. 10
STAKSTElilAR
Harður dómur Tímans
yfir Eysteini
Tíminn segir svo í gær:
„Fyrstu tölur úttektarinnar.
Mbl. kvartar undan því í gær,
að ekki fréttist neitt af úttekt-
inni, sem ríkisstjórnin hafi ætl-
að að láta framkvæma á efna-
hagsástandinu, er hún tók við
völdum. Aðrir en Mbl. munu þó
ekki telja það ómerkilegar upp-
Iýsingar um þetta efni, að ríkið
verður að afla 1200—1300 millj.
kr. tekna vegna ríkissjóðs og út-
flutningssjóðs á þessu ári, þar
af um nær 500 millj. vegna út-
flutningsuppbóta og niðurborg-
ana.
Ekki er nema von, að Tíminn
hafi þessar töhir við hendina,
því að þarna er um að ræða dónt-
inn yfir fjármálastjórn Eysteins
Jónssonar óslitið frá því snemma
á árinu 1950.
Brenna fylgiskiölum*
Tíminn nefnir ekki Iðjusukkið
einu orði, en Alþýðublaðið gerir
það í ritstjórnargrein í gær að
umræðuefni og segir:
„Svo sem vænta mátti kom
það í ljós að kommúnistar hafa
umgengizt sjóði Iðju af sömu
taumlausu eigingirninni, sömu
fyrirlitningunni fyrir velferð
félagsins og einkennt hefur allt
starf þeirra í Iðju. Stjórn komm-
únista í Iðju hefur lánað sjálfri
sér fé úr sjóði félagsins og svo
kemur Björn Bjarnason og til-
kynnir að þeir hafi verið með
þessu að „ávaxta“ það. Björn og
aðrir stjórnarmeðlimir hafa geng
ið í sjóð Iðju eins' og það hafi
verið þeirra eigið fé. Þegar þeir
svo tapa félaginu og sjá, að þeir
verða að standa skil á fjárreið-
um félagsins, þá er tekið það ein-
falda ráð að brenna fylgiskjöl-
um og Halldór Pétursson lýsir
því svo yfir að hann hafi haldið
að fylgiskjöl væru aðeins til að
brenna. Það er ekki að ástæðu-
lausu að Dagsbrúnarmenn hafa
spurt hvern annan: Hvernig
skyldu fjárreiðurnar vera hjá
kommúnistastjórninni í Dags-
brún, sem setið hefur samfleytt
í um það bil 15 ár?“
„Varla skafið yfir
blóðug spor“.
Alþýðublaðið birtir í gær grein
um „Menningartengslin“ við
Rússa eftir Alfred Skog. Má
mikið vera ef þessi sama grein
hafði ekki fyrir skömmu birzt í
Morgunblaðinu, en niðurlag henn
ar hljóðar svo:
„Það er von okkar, að allir
þeir, sem hafa ekki enn sann-
færzt um, að Ráðstjórnarríkin
eru einveldi af nokkuð sérstakri
gerð, geti að minnsta kosti gert
sér grein fyrir því nú, að enn
er ekki kominn tími til þess að
taka upp aftur þessi svonefndu
menntaskipti við Rússa. Menn
verða fyrst að gera sér þetta
ljóst, áður en hægt er að fara að
ræða um endurnýjun slíkra sam-
skipta. Varla hefur enn skafið
yfir blóðug spor eftir aðfarir
rússneskra skriðdrekasveita i
Ungverjalandi".
„Nauðsyn enn frekari
úrbóta á kjörum“.
Þjóðviljinn segir í gær:
„Þarf það þó engan veginn að
þýða að íslenzkir fiskimenn sjái
ekki nauðsyn enn frekari úrbóta
á aðstöðu sinni og kjörum“.
Mundi Tíminn ekki telja þetta,
ef Morgunblaðið hefði sagt það,
hvatningu til nýrra kaupkrafa og
verkfalla?