Morgunblaðið - 14.09.1957, Page 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Lgugardagur 14. sept. 1957
Kynning skákmanna:
Friðrík Ólufsson
STÓRMÓT Taflfélags Reykjavík-
ur hófst í fyrrakvöld. Við höfum
kynnt erlendu meistaranna og
höldum kynningunni áfram:
Alþjóðaskákmeistarinn Friðrik
Ólafsson, er fæddur 1935. Friðrik
hóf opinber kapptefli 11 ára að
aldri, og 13 ára að aldri vann
hann sig upp í meistaraflokk.
Friðrik vann sér réttindi til þátt-
töku í landsliðskeppni árið 1950.
Hann hefur orðið skákmeistari
íslands árin 1952, 1953 og nú síð-
ast 1957. Á erlendum vettvangi
hefur Friðrik náð góðum árangri,
svo sem mönnum er kunnugt.
Hann var skákmeistari Norður-
landa 1953—1955. Hefur teflt á
heimsmeistaramóti unglinga og
öðrum alþjóðlegum unglingamót-
um, yfirleitt með góðum árangri.
Friðrik hlaut um 50% vinninga á
Olympíumótunm í Helsingfors
1952 og Amsterdam 1954. Á Olym
píumótinu í Moskvu 1956 hlaut
hann hins vegar um 70% vinn-
inga. I>á hefur Friðrik þrisvar
teflt á jólaskákmótum í Hastings
og jafnan með góðum árangri.
Frægastan sigur vann hann þar
um áramótin 1955—56, en þá varð
hann efstur ásamt Rússanum
Kerchnoj. Á svæðakeppninni í
Tékkóslóvakiu 1954 náði hann 6.-
sæti. Að endingu má nefna sigur
Friðriks á minningarmðti Guð-
jóns M. Sigurðssonar í Rvík. 1956
en í því tóku meðal annarra þátt
meistararnir Taimanov og IUi-
vitski, og tvívegis hefur hann
sigrað stórmeistarann Pilnik í
einvígi.
Benkö og
Fiiðrik jafntelli
í ANNARI umferð á skákmótinu
í Listamannaskálanum sömdu
Friðrik og Benkö jafntefli eftir
18 leiki. Skák Guðmundar S. og
Pilniks var mjög skemmtileg og
átti Guðmundur vinning um
tíma, en skákinni lyktaði með
jafntefli.
Stáhlberg hafði svart gegn
Arinbirni og vann í 30 leikum.
Vann hann þá mann og Arinbjörn
gaf. Ingi R. hafði hvítt gegn
Guðmundi Pálmasyni. Var skákin
ævintýraleg mjög en stóð heldur
betur fyrir Inga er hún fór í
bið.
Ingvar hafði hvitt móti Birni
og hafði peð yfir er skákin fór í
bið og er hún tvísýn talin. Skák
Guðmundar Ágústssonar og
Gunnars Gunnarssonar fór einn-
ig í bið.
Biðskákir úr fyrstu tveim um-
ferðunum verða tefldar í dag í
Listamannaskálanum kl. 2.
Skák Friðriks og Benkö tefld-
ist þannig í gærkvöldi:
Hvítt: Friðrik
Svart: Benkö
I. Rf3 Rf6 2. g3 g6 3. Bg2
Bg7 4. c4 0-0 5. 0-0 c6
6. b3 Re4 7. d4 d5 8. Bb2
Bf5 9. Rbd2 a5 10. a3 Db6
II. c5 Dc7 12. Dcl Rd7 13.
Rh4 RxR 14. DxR Be6 15.
Bc3 b6 16. b4 axb4 17.
axb4 bxc5 18. bxc5 HxH.
Samið jafnteflL
— Bæjarstjórn
Framh. af bls. 1
áætlun bæjarins, að viðbættum
10% sem lög heimila.
En vinnubrögð nefndarinnar
voru þau að hún taldi sig ekki
hafa lokið störfum fyrr en kæru-
frestur var liðinn og kærur höfðu
verið athugaðar og úrskurðaðar
Þá nam heildarupphæð útsvar-
anna í Reykjavík kr. 198.1 millj.
kr. eða var 1.3 millj. kr. lægri
en heimilt var að leggja á gjald-
endur.
Þessari staðreynd er ómót-
mælt enda lá hún fyrir fimm
dögum áður en félagsmálaráðu-
neytið kvað upp úrskurð sinn.
Hér lítur ráðuneytið gjörsam-
lega framhjá lokatölu niðurjöfn-
unarmnar og hefir hana að engu.
Röksemdin um að of hárri upp-
hæð hafi verið jafnað niður fær
því alls ekki staðizt.
Athyglisvert er, að ráðuneytið
gerir enga kröfu til þess að út-
svörin lækki í Reykjavík. Þvert
á móti hefir niðurjöfnunarnefnd
nú heimild til þess að hækka þau
um á aðra milljón króna. Því
er sú röksemd ráðneytisins að
hámark útsvaranna hafi verið of
hátt ekkert annað en orðhengils-
háttur og bókstafstrú og á efnis-
lega ekki hina minnstu stoð.
★
Hitt atriðið í úrskurði ráðu-
netyisins fjallar um að við álagn-
inguna eigi að taka fullt tillit til
„efna og ástæðna“ gjaldenda og
að nefndin hafi ekki gætt þess
nógsamlega. Hér er um reginmis-
skilning og furðulega skamm-
sýni að ræða hjá ráð'nerra. Það
er öllum heilvita mönnum ljóst
að þótt notaður sé ákveðinn út-
svarsstigi við niðurjöfnunina þá
er engu að síður jafnað niður eft-
ir efnum og ástæðum. Útsvars-
stiginn er beinlínis saminn í sam-
ræmi við það sjónarmið. Hér
kemur því fram algjör mein-
loka í bréfi ráðherra. Einnig er
sú röksemd með öllu óskiljanleg
að óheimilt sé að nota nýtízku
bókhaldsvélar við álagninguna
að nokkru, að með þeirri aðferð
sé ekki fullt tillit tekið til efna
gjaldenda og ástæðna. Reykja-
víkurbæ hefir gengið á undan
með að notfæra sér nýjustu
tækni í vinnubrögðum og stofn-
aði fyrir nokkrum árum fyrir
tæki sem nefndist „Skýrsluvélar
ríkisins og Reykjavíkurbæjar“,
sem margar ríkisstofnanir eiga
hlutdeild að. í þessu máli er því
stefna ráðherrans skref aftur á
bak til frumstæðra vinnuaðferða;
að hætta við að notfæra sér verk-
tæknina. Sú röksemd er algjör-
lega út í hött hjá ráðherra.
Þá benti borgarstjóri á þá stað-
reynd, að í úrskurði ráðuneytis-
ins fælist ekki efnislega nein
lækkun á útsvörum gjaldenda í
Reykjavík.
En hver er þá tilgangurinn með
þessu brölti? í fjögur ár hefir
verið farið eins að um álagn-
ingu útsvara og I ár. Aldrei fyrr
hafa minnihlutaflokkarnir í bæj-
arstjórn hreyft um það athuga-
semdum, né fulltrúar þeirra 1
niðurjöfnunarnefnd. Aldrei hefir
ráðuneytið séð ástæðu til þess að
skerast í leikinn. Og Hannibal
Valdimarsson fór meira að segja
með völd í fyrra er útsvör voru
lögð á. Hann fékk öll plögg send,
en sá enga ástæðu cil þess 'að
gera athugasemd þá. Ef um lög-
leysu er hér að ræða, hví hafa
þá fulltrúar minnihlutans þagað
í fjögur ár?
Sannleikurinn er sá, að hér er
um kosningahálmstrá vinstri
flokkanna að ræða. Þeim er ljóst,
að þeir standa afar höllum fæti
í væntanlegum bæjarstjórnar-
kosningum og grípa þetta ör-
þrifaráð sem drukknandi mað-
ur. Og það jafnvel þó að þeir
hafi þrjú undanfarin ár sam-
þykkt hið nákvæmlega sama at-
huagsemdalaust.
★
Þá vér borgarstjóri að því
hvaða leiðir væri nú unnt að
fara fyrir bæjarstjórnina eins og
sakir stæðu.
— Þær eru tvær, sagði hann.
Önnur er sú, að hafa úrskurð
ráðherra að engu. Enda er hæpið
að hann hafi stoð í lögum. En
Ijóst er, að af því myndu mála-
ferli spretta á tveimur dómsstig-
um, sem taka myndu allmarga
mánuði og skapa óvissu og ringlu
reið um innheimtu útsvaranna.
Hitt væri staðreynd, að megin-
tekjur Reykjavíkur væru útsvör
in. Afleiðingin myndi verða sú
að draga myndi mjög úr öllum
verklegum framkvæmdum lang-
an tíma eða þar til þær stöðv-
ast með öllu.
Er þar um að ræða byggingu
íbúða til útrýmingar heilsuspill-
andi húsnæði, byggingu bæjar-
sjúkrahússins, lóðaúthlutun, bygg
ingu skóla, sorpeyðingarstöðvar,
hitaveitu í Hlíðarnar o.fl.
Hin leiðin er Sú sem niðurjöfn-
unarnefnd hefir bent á, útgáfa
nýrrar útsvarsskrár. Sú leið tefur
einnig innheimtu útsvara um
tíma, en kærufrestur er hálfur
mánuður. Sú töf mun einnig hafa
áhrif á verklegar framkvæmdir,
en ætti þó ekki að þurfa að vera
nema 1—2 mánuðir.
Vissulega væri æskilegt að
skjóta málinu til dómsstólanna
til þes að fá úr því skorið, en
hins vegar er ekki unnt að neita
því, að ef á það er litið raun-
sæjum augum svo sem það stend-
ur nú, þá skaðar það bæinn og
framkvæmdir hans minna að taka
síðara ráðið.
Það er rétt að hafa það- í huga
í öllu þessu moldviðri, sem um
þetta útsvarsmál hefir verið upp
þyrlað, að vinstri flokkarnir eru
hér ekki að mótmæla neinni hækk
un útsvaranna í Reykjavík. Út-
svarsstiginn er sá sami og í fyrra,
en persónufrádráttur hefir verið
hækkaður, sem þýðir lækkuð út-
svör, einkum á barnmörgum fjöl-
skyldum.
Hér ber því allt að sama
brunni, hér er um skemmdarstarf
semi að ræða af hálfu minni-
hlutaflokkanna og Hannibals
Valdemarssonar og fádæma
ábyrgðarleysi.
Sú töf sem nú verður á verk-
legum framkvæmdum Reykja-
víkur hlýtur að skrifast á reikn-
ing Hannibals Valdemarssonar
og óhappamannanna, sem með
honum stóðu í atlögunni að
Reykjavíkurbæ, sagði borgar-
stjóri.
Ég véfengi lagalegan rétt ráð-
herrans til slíkrar ákvörðunai-.
Ég mótmæli þeirra aðferð sem
hér er höfð í frammi, þessari
ósvífnu árás á sjálfforræði bæjar
félagsins.
Ég ákæri ráðherrann fyrir til-
raun til þess að tefla fjárhag
Rykjavíkurborgar í tvísýnu og
tefja nauðsynlegar framkvæmdir
hans.
Ég lýsi ábyrgð á hendur ráð-
herranum á öllu því tjóni sem af
þessum gerðum hans kann að
hljótast.
Þá talaði Ólafur Björnsson.
Hann undirstrikaði það að þessi
ákvörðun félagsmálaráðherra
væri eingöngu stjórnmálaeðlis og
aðeins tilkomin vegna þess, að
hann telji fylgismenn sína standa
höllum fæti í væntanlegri kosn-
ingabaráttu. Þá sé einskis svifist
en allt lagt í sölurnar, jafnvel
það að tefja verklegar fram-
kvæmdir bæjarins.
Þá gerði Ólafur að umtalsefni
ástæðurnar tvær, sem í úrskuði
ráðherra eru færðar fram fyrir
ógildingu útsvarsáálagningarinn-
ar og sýndi hve haldlitlar þær
væru og allsendis ófullnægjandi.
Einhlítur mælikvarði um útsvars
álagningu er ekki til, sagði hann,
og hér hefir ráðuneytið farið út
fyrir takmörk sín. Það er niður-
jöfnunarnefndar að vega það og
meta hverju sinni hver „efni og
ástæður“ eru. Þá benti Ólafur og
á það, að núgildandi útsvarslög
væru að stofni til 30 ára gömul
og að mörgu úrelt. Bókhaldsvél-
ar hefðu þá m. a. verið alveg
óþekktar en ella hefði hámark
álagningar vafalaust verið hærra
ákveðið vegna síðari lækkana.
— Ég tel það eðlilegt, að niður-
jöfnun sé ekki talið lokið fyrr
en nefndin hefir framkvæmt end
j urskoðun sína eftir að kærufrest-
I ur er útrunninn. Þess vegna er í
álagningin hér í Reykjavík al-
gjörlega innan þess ramma, sem
ráðuneytið hefir sett.
Þórarinn Þórarinsson (Fram-
sókn) lýsti því yfir, að það væri
skoðun sín að það jafngilti því
að jafna niður útsvörum að nýju,
svo sem fyrir er lagt í bréfi ráð-
herra, ef niðurjöfnunarnefnd
gæfi út yfirlýsingu um að hún
hefði jafnað niður að fullu eftir
efnum og ástæðum. Og einnig
það, ef upphæðin væri undir há-.
markinu eða 199 millj. kr.
Björgvin Fredriksen sagði það
skemmdarverk af hálfu minni-
hluta flokkanna í bæjarstjórn að
hvetja fólk til þess að greiða ekki
HAAG 13. september. — Holl-
enzkt vikublað skýrir svo frá, að
fundizt hafa í Amsterdam-skurð-
inum fjöldi vanskapaðra froska.
Skammt frá þeim stað, er frosk-
arnir fundust, stendur kjarn-
orkurannsóknarstöðin hollenzka.
Voru margir froskanna með sex
fætur og allt að 20 tær á hverjum
fæti. Sumir voru með fótaröð á
hryggnum, allt að 20.
Tildrög voru þau, að maður
Sjópróf
ÁLASUNDI 13. september. — Sjó
próf fóru í dag fram í „Polar-
björn"-málinu. Allir þeir, sem
vitni báru héldu því fast fram,
að það hefði verið skylda skip-
stjóra að reyna að brjótast út úr
ísnum, því að annars hefði hann
átt á hættu að skip hans lokaðist
inni við ströndina í vetur. Skip-
stjórinn sjálfur, sem siglt hefur
um íshafið í 40 ár, sagði, að þetta
væru verstu aðstæður. sem hann
hefði lent í á ferðum sínum síðan
1923. Öll vitnin héldu því fram,
að skipið hlyti að hafa sokkið,
ekki síðar en tveim sólarhringum
Lögreglunni í Maryland var í dag
suðurríkjum Bandaríkjanna.
KR - Víkingur
HAUSTMÓTI meistaraflokks
verður haldið áfram í dag og
leika þá K.R. og Víkingur kl. 2
á Melavellinum. Er það fimmti
leikur mótsins, en stigin standa
þannig að Valur hefur 4 stig,
Fram og K.R. 2 stig hvort og
Þróttur og Víkingur 0 stig. K.R.
hefur leikið einn leik, sigraði
Þrótt eftirminnilega með 13—1
og Víkingur tapaði fyrir Fram
með 0—3 og fyrir Val með 0—7.
Að leiknum loknum leika Fram
og Valur í Haustmóti 1. fl. en
reynt hefur verið tvívegis að
koma þeim leik á, en á báðum
fyrri leikdögum hefur dómari
ekki mætt til leiks. Leikurinn
fer fram á Melavellinum. í því
móti hafa farið fram 2 leikir,
K.R. sigraði Val með 3—1 og
Fram sigraði Þrótt með 8—0.
PARÍS 13 september. — Franska
stjórnin náði í dag fullu sam
komulagi um tiliögu um fram-
tíðarstjórnarskipun Alsír.
útsvör sín. Þeim þætti það engu
máli skipta þótt bæjarfélagið
biði stórtjón við þessar aðgerðir
þeirra og kosningabrölt. Gífur*
leg vandræði hlytust af þessu og
stórtjón fyrir bæjarfélagið. Það
væri kaldhæðni örlaganna, sagði
Björgvin, að um leið og vinstri
flokkarnir gera Reykjavíkurbæ
þá skráveifu að tefja framkvæmd
ir bæjarins um hríð sé auglýst
eftir 400 mönnum til vinnu við
framkvæmdir á Keflavíkurflug-
velli, þeim stað, sem vinstrimenn
þykjast sízt vilja vinna á.
Augljóst er, hélt hann áfram,
að hér eru hin langdrægu kosn-
ingaskeyti komin á loft.
nokkur, sem fann einn slíkan
frosk, fór með hann á fund sér-
fræðings við náttúrufræðisafnið
í Amsterdam, Dr. Helleniusar.
Kvaðst hann aldrei hafa séð slík-
an vanskapning — og hefði þó
séð þá marga á starfsferli sínum.
Vaknaði þá spurningin um það,
hvort hér gæti verið um að ræða
samband milli kjarnorkustöðvar-
innar og Amsterdamskurðarins.
Við rannsókn kom í ljós, að vatn-
ið í skurðinum er ekki geislavirkt
— og telja vísindamenn óhugs-
andi, að samband sé á milli kjarn-
orkustöðvarinnar og vanskapn-
aðanna. Ekki geti verið um að
ræða áhrif geislavirkra efna á
egg froskanna í nágrenninu
Minnisvarði um
Aðalslein Sigmunds-
son
Á SUNNUDAGINN kemur verð-
ur afhjúpaður minnisvarði um
Aðalstein Sigmundsson, er Ung-
mennafélag íslands lætur reisa.
Athöfn þessi fer fram austur I
Þrastaskógi, en þar hefur varð-
anum verið valinn staður.
Aðalsteinn Sigmundsson hefðl
orðið sextugur á þessu ári, hefði
hann lifað.
Allir sem vilja minnast Aðal-
steins Sigmundssonar, starfa hans
í þágu æsku landsins, bæði sem
kennara og félagsmálamanns, eru
velkomnir í Þrastaskóg n.lc.
sunnudag. Athöfnin hefst kl. 2
e.h.
GoK á sunnudag
Á SUNUDAGINN kl. 2 fer fram
á golfvellinum á Öskjuhlið nýstár
leg golfkeppni. Mæta þá til
keppni í golfi — 18 holur, þeir
menn er unnið hafa það afrek
að ná „holu í einu höggi".
Þeir sem þetta afrek hafa unn-
ið og eru liðtækir í keppnina á
sunnudaginn eru í þeirri röð sem
þeir unnu afrek sitt: Halldór Han
sen, Ásgeir Ólafsson, Björn Pét-
ursson, Guðlaugur Guðjónsson,
Halldór Magnússon, Ólafur Ágúst
Ólafsson, Jóhann Eyjólfsson, Sig-
urjón Hallbjörnsson og Halldór
Bjarnason.
Er í ráði að svona keppni fari
fram árlega hér eftir.
Myndin sýnir, hvernig umhorfs er nú á Stöng í Þjórárdal. i
sumar var byggt nýtt þak yfir rústirnar, og litur bærinn nú
út eins og myndin sýnir.
Yanskapaðir froskar fínnasf
<