Morgunblaðið - 29.11.1957, Qupperneq 3

Föstudagur 29. nóv. 1957
MORCUNBLAÐ1Ð
3
„Móðir jörS“
Ásmundarfélagið gefor Reykja-
víkurbæ bronsafsteypo af
„Móðor jörð”
ÁSMUNDARFÉLAGIÐ hefir
ákveðið að steypa í brons mynd
Ásmundar Sveinssonar, Móður
jörð. Myndin verður gerð í Sví-
þjóð og steypt í fullri stærð.
Félagið fær hana að forfalla-
lausu fullgerða í vor og hefir
ákveðið að gefa hana Reykja-
víkurbæ, enda verði henni síðar
meir komið fyrir á Listasafni
bæjarins.
Um leið og Ásmundarfélagið
ræðst í þetta verk, hefur verið
ákveðið að ganga endanlega frá
stofnun félagsins núna fyrir jól-
in eða milli jóla og nýjárs, en
bráðabirgðastjórn undirritaðra
mun til þess tíma leita til ýmissa
félaga og einstaklinga í bænum
um þátttöku og bjóða þeim að
gerast stofnendur, og eru þeir
sem ekki næst til beðnir að snúa
sér til einhvers undirritaðs. —
Markmið félagsins er að safna
fé í þeim tilgangi að kaupa
listaverk, og þá að sjálfsögðu
ekki aðeins eftir Ásmund Sveins-
son, koma þeim í varanlegt efni
og gefa bænum sínum.
í flestum löndum eru starf-
andi lík félög og margir áhuga-
samir einstaklingar kaupa og gefa
listaverk. í Svíþjóð mun t. d.
Svante Palson vera einna stór-
tækastur. Hann á hinn fræga
búgarð Rottneros, þar sem saga
Selmu Lagerlöf, Gösta Berlings
saga, er látin gerast og sjálf bjó
hún þar. Þessi mikli listavinur
hefir komið upp á búgaði sínum,
Kammermúsík í
Melaskóla
„KAMMERMÚSÍKKLÚBBUR-
INN“ hélt tónleika í Melaskólan-
um í fyrrakvöld. Leiknir voru
tveir strok-kvartettar, annar eft-
ir Sjostakovitsj (op. 49) og hinn
eftir Beethoven (op. 18 nr. 2).
Strokkvartettinn skipa þeir
Björn Ólafsson, 1. fiðla, Josep
Felzmann, 2. fiðla, Jón Sen, lág-
fiðla og Einar Vigfússon, kné-
fiðla.
Þeir fjórmenningarnir hafa
samæfzt mjög vel undanfarin ár,
og var leikur þeirra ágætur einn
ig að þessu sinni. Er það furðu-
legt, að þessir menn, sem eru svo
önnum kafnir í Sinfóníuhljóm-
sveit fslands í vetur, skuli geta
æft kvartett jöfnum höndum. —
Það er gott til þess að vita, að á
framhald verður á þessum
kammertónleikum og mun það
gleðja alla þá, sem þörf hafa fyr-
ir góða tónlist. Kammermúsík er
mjög vandmeðfarin. En hér eru
menn að verki, sem treystandi er
til að leysa hin erfiðustu verk-
efni þessarar tegundar af hönd-
um með snilld.
Áheyrendur fögnuðu listamönn
unum mjög og urðu þeir að end-
urtaka síðasta þáttinn úr kvartett
Beethovens. — P. f.
TíBir heyhrunar s.l. sumar
feiknastórum görðum, þar sem
komið er fyrir hundruðum heims-
frægra listaverka er hann hefir
keypt og látið steypa í varanlegt
efni. Eitt þeirra verka er prýða
þessa garða, eða réttara sagt hef-
ir sinn sérstaka garð, er ber
nafn myndarinnar er Móðir jörð,
eftir Ásmund Sveinsson. Hún
hefir þarna sérstakt heiðurssæti.
Til þess að hægt væri að steypa
myndina í nýtt efni varð lista-
maðurinn að gera hér eftir henni
sérstakt mót, er sent var út, en
myndin steypt eftir því, og nú
vill Ásmundarfélagið nota tæki-
færið og fá gert annað eintak
meðan mótið er ytra.
Ásmundur Sveinsson byrjaði á
Móður jörð í Kaupmannahöfn
1936. Hin safamikla ríka jörð,
hin feita, þétta mold er þar í
VALDASTÖÐUM, 24. nóv. — Ég
held að ég hafi lesið það í ein-
hverju blaði ekki alls fyrir löngu,
að um það bil 50 heybrunar hafi
orðið. hér á landi á síðastliðnu
sumri. Sé þetta rétt, er það í-
skyggilega há tala, þó að miðað
við allt landið, sérstaklega,
þegar tekið er tillit til hins dá-
samlega góða sumars, sem hér var
í ár. Að vísu var tíðarfar allmis-
jafnt eftir landshlutum, en segja
má, að það hafi yfirleitt verið
gott, og sums staðar ágætt, sér-
staklega á Suðurlandi.
Þegar maður heyrir getið um
þessa tíðu heybruna, vaknar sú
spurning, hvort ekki sé hægt að
afstýra slíku voðatjóni — koma
í veg fyrir það á einhvern hátt.
Ég held að til sé að minnsta
kosti eitt ráð, sem gæti minnkað
þessa hættu,. sem vofir yfir, þeg-
ar hey er illa hirt. Og jafnvel
þó hey virðist sæmilega þurrt,
þegar það er látið inn í hlöðu,
getur vel svo farið, að í því hitni,
t.d. snemmsleginni töðu og öðru
Afhugasemd
Ásmundur Sveinsson.
mynd konu, móður, sem gefur
barni sínu að drekka af ótæm-
andi brjósti sínu. Hún er líka
ímynd himinsins, skjól og hlíf
og vakir yfir börnum sínum, læt-
ur sól sína skína og regnið falla.
En mennirnir í líki barns teygja
sig í krampakenndum þorsta upp
í hið mikla brjóst, sem veitir
svölun og sefar þjáningar. Mað-
urinn er jarðbundinn og næstum
afskræmist í sókn sinni upp á
við.
Móðir jörð er eitt bezta verk
Ásmundar og tvímælalaust eitt
stórbrotnasta listaverk nútímans.
Undirrituð bráðabirgðastjórn
Ásmundarfélagsins skorar á bæj-
arbúa að gerast þátttakendur í
stofnun Ásmundarfélagsins núna
fyrir jól.
Valtýr Stefánsson,
Eggert Kristjánsson,
Kristján G. Gíslason,
Gunnar Guðjónsson,
Sveinn Guðmundsson,
Óttar Ellingsen,
Hjörtur Hjartarson,
Ragnar Jónsson.
Málverkasýning
Guðrúnar og Jóns
MÁLVERKASÝNING Guðrúnar
Svövu og Jóns B. Jónassonar hef-
ur staðið yfir í sýningarsalnum
Herra ritstjóri!
RITSMÍÐ birtist í blaði yðar á
dögunum með fyrirsögninni:
„Leiðréttingar vegna hunda-
dráps“, undirskrifuð af Þorgeiri
Jónssyni, bónda í Gufunesi.
Vegna þess að greinarhöfundur
veitist allgróflega að mér í téðri
grein, vil ég taka fram eftirfar-
andi atriði:
Ég gerði mér ferð í Gufunes
til þess að fá sannar fregnir af
atburðunum frá „fyrstu hendi“.
hjá Þorgeiri og vetrarmanni
hans. Þá gerði Þorgeir lítið úr
því, að hundarnir hafi verið í
fénu, enda þótt hann telji heppi-
legt að segja annað í greininni.
Þá vill greinarhöfundur ekki
kannast við, að hundarnir hafi
verið á lóðaríi, en þar skjátlast
honum.
Ég vil ennfremur upplýsa, að
enda þótt mánud. 4. nóvember
hafi verið lögboðinn smaladagur,
átti undirritaður engin fjallskil
að gera þann dag, heldur sunnu-
daginn 3. nóv. Var hundur minn
þá notaður hér við smölun, enda
gekk ég að honum vísum að
Korpúlfstöðum.
Þá er auðvelt að afsanna get-
sakir greinarhöfundar, að hund-
ur minn hafi verið hættulegt
villidýr. Hann var mjög verð-
mætur til smalamennsku, þó að
reynt sé að breiða annað út.
Fréttin í Morgunblaðinu 9.
nóv., sem ég átti nokkurn þátt í,
stendur því enn óhrakin þrátt
fyrir þessi skrif Þorgeirs.
Svo læt ég útrætt um þetta
mál.
Reykjum, 28. nóv. 1957.
Jón M. Guðmundsson.
Síðan þessi atburður gerðist
hefur Mbl. haft nánari fregnir
af aðför lögreglumannanna, og
því að þeir hafi ekki hafið skot-
hríðina á hundana, þar sem þeir
höfðu verið króaðir af, fyrr en
að fenginni fyrirskipun frá lög-
reglustöðinni, um að skjóta af
færi á hundana, þannig að lög-
reglumennirnir, sem þarna voru
að verki, tóku það ekki upp hjá
sjálfum sér.
kraftmiklu heyi. Að ég ekki tali
um hey, sem látið er inn hálf-
þurrt. Ráðið til þess að varna hey
bruna, er þetta, sem nú skal
greina: Að helzt hver bóndi eigi
hitamæli. (Að vísu gætu 2—3
bændur notað sama mælinn). En
með því að mæla heyið við og
við, ef grunur er á um hita, er
hægt að f-ylgjast með því að hit-
inn stígi ekki of hátt, og rífa þá
geilar í heyið áður en í því kvikn
ar. Ekki veit ég til að bændur
almennt eigi slíka mæla. Að mín-
um dómi ætti helzt hver bóndi
að eiga slíkt tæki.
Með þessu áhaldi, væri oft á
tíðum hægt að afstýra miklu
tjóni. Það er ömurlegt að hugsa
til þess, þegar bóndi verður fyr-
ir því, að missa ef til vill mikið
af því fóðri, sem hann ætlaði
skepnum sínum, og auk þess oft á
tíðum eitthvað af húsum líka. Og
vel getur svo farið að hann bíði
þess aldrei bætur í sinni búskap- [ um
artíð.
Að sjálfsögðu verður að panta
þessa mæla utanlands frá. En ég
veit til að stundum hefur verið
vöntun á þeim, og verður því að
panta þá með nægum fyrirvara.
En vart ætti að standa á leyfum
til þeirra hluta. Auðvelt ætti að
vera að smíða utan um þessa
mæla hér. Dettur mér í hug, að
aðal-leggurinn væri úr % tommu
pípu. Smíða þarf odd á neðri enda
pípunnar, þannig útbúinn, að
hægt væri að skrúfa hann á pípu
endann. Mælinum mætti koma
fyrir í pípunni áður en oddurinn
er skrúfaður á. Á efri enda píp-
unnar þarf að vera handfang.
Einnig þarf að vera dálítil rauf
neðst á pípunni, til þess að hægt
sé að lesa á mælinn. Lengd mæl
isins ætti að vera um 2,5 metrar.
Ef þetta þykir ekki fjarstæða,
sem hér er vikið að, vænti ég
þess, að forráðamenn búnaðar-
mála hér á landi, semji við eitt-
hvert fyrirtæki um smíði á slíku
áhaldi, svo að bændur ættu þess
kost, að fá það keypt fyrir næsta
— St. G.
STAKSTEIMR
Áki ekki vlð
í Þjóðviljanum 23. nóv. sl. birt-
ist grein undir nafninu „Togara-
kaupin í stríðslok“. Þar segir
m.a.:
„Persónulegan áhuga Áka
Jakobssonar fyrir togarakaupun-
um má nokkuð marka af því að
hann mætti ekki á þeim ríkis-
stjórnarfundi sem tók ákvörðun
um kaupin, í ágúst 1945“.
Þessi frásögn er gott dæmi um
sagnfræði kommúnista. Af því
að Áki Jakobsson er horfinn úr
flokki þeirra, á nú að reyna að
telja mönnum trú um, að hann
hafi ekki átt neinn þátt í endur-
nýjun togaraflotans á valdaár-
nýsköpunarst jórnarinnar!
Ilann á að hafa verið svo áhuga-
laus, að hann hafi ekki einu sinni
hirt um að mæta á ríkisstjórnar-
fundi, þegar mest lá við.
En hafi áhugaleysi hér um ráð-
ið en ekki lögmæt forföll, þá er
atvikið til mests áfellis fyrir
sjálfan kommúnistaflokkinn. Eft
ir að það á að hafa borið við,
héldu kommúnistar Áka í ráð-
herrastól talsvert á annað ár. Þeir
höfðu hann m. a. s. fyrir sjávar-
útvegsmálaráðherra og gátu ekki
nógsamlega borið lof á hann fyr-
ir áhuga og atorku.
„Sigrað í hjarta manns-
ins“
Hinn 26. nóv. birtist í Þjóðvilj-
anum „Stutt athugasemd vegna
Birtingsgreinar Bjarna frá Hof-
teigi“ eftir Brynjólf Bjarnason.
Greininni fylgir þessi athuga-
semd:
„(Þess skal getið að birting
þessarar athugasemdar hefur
dregizt nokkuð. — Ritst.)“.
Öðru vísi mér áður brá, má
Brynjólfur segja, þegar hann
verðoir að þola það, að vera sett-
ur á eftir hinum o‘g þessum ó-
merkingum um birtingu greina
sinna. Ef sú er þá skýringin.
1 athugasemd Brynjólfs lýs-
ir sér mjög athyglisverður hugs-
unarháttur. Brynjólfur segir full-
ur fyrirlitningar:
„B.B. gerist talsmaður þeirrar
FERÐAFÉLAG ÍSLANDS, minnt1 kenningar að valdbeiting sé alltaf
ist 30 ára afmælis félagsins í fordæmanleg, hver sem í hlut á
sumar.
Kvöldvaka Ferða-
félags tslands
gærkveldi með kvöldvöku í Sjálf-
stæðishúsinu. Húsfyllir var og fór
samkoman hið bezta fram.
Jón Eyþórsson, varaforseti
félagsins, ávarpaði samkomuna
og ræddi meðal annars um stofn-
un félagsins og starfsemi þess og
markmið. Hann minntist látinna
stofnenda félagsins og forystu-
manna.
Að loknu máli Jóns Eyþórs-
sonar, var sýnd kvikmynd eftir
Vigfús Sigurgeirsson, sem að
miklu leyti fjallar um síðasta
Skeiðarárhlaup. Er myndin mjög
vel tekin og sérkennileg. Próf. - ,
Einar Ólafur Sveinsson las kafla
úr nýútkominni bók Pálma heit-
ins Hannessonar rektors, „Land-
ið okkar“. Þá fór fram mynda-
getraun og að lokum var dans-
að.
og hvað sem öllum aðstæðum
líðttir".
Síðar segir Brynjólfur:
„--------En að stílbrögðunum
slepptum, eru allar f jórar athuga-
semdir hans reistar á fyrrnefndri
kenningu, að valdbeiting sé allt-
af og ævinlega frá hinum vonda.
Samkvæmt þessu var byltingin
í Rússlandi mikil synd--------—
Sovétríkin eiga tafarlaust að eyði
leggja allan sinn vopnabúnað
án tillits til þess, sem hinir gera,
í trausti á hið góða hjartalag
Dullesar og Co. því „hugmynda-
kerfi“ verða ekki „sigruð á víg-
völlum heldur i hjarta manns-
Glæsileg samkoma ungra Sjóli-
stæðismanna í Rongórvallasýslu
FJÖLNIR, félag ungra Sjálfstæðismanna í Rangárvallasýslu hélt
samkomu að Hellu sl. laugardagskvöld. Samkoman var mjög vel
sótt úr öllum hreppum sýslunnar.
Ræður fluttu: Ingólfur Jóns-
son, alþm., og Sverrir Her-
. . j mannsson, viðskiptafræðingur.—
vjö Ingolfsstræti síðan 22. nóv. | Ræddu þeir um stjórnmálavið-
Aðsókn hefur verið góð og nokk-1 horfið og sérstaklega þau mál
ur málverk hafa selzt. Sýning- j sem efst eru á baugi á stjórn-
unni lýkur 1. desember.
Imálasviðinu nú. Var ræðum
þeirra sérstaklega vel tekið.
Skemmtiatriði önnuðust leik-
konurnar Nína Sveinsdóttir og
Emelía Borg, sem fluttu leikþátt
og gamanvísur, og Leifur Auð-
unsson, Leifsstöðum, söng ein-
söng. Að síðustu var stiginn dans.
„Ætti að lesa flokks-
lögin“
Áfstaða Brynjólfs er einfald-
lega sú, að fordæma béri vald-
beitingu hjá öllum öðrum en
kommúnistum en hjá þeim sé
hún sjálfsögð!
í framhaldi þessa segir Brynj-
ólfur:
„Ég efast ekki um hið góða
hjartalag B.B., sem kemur fram
í andúð hans gegn valdbeitingu
og samúð hans með hinum sigr-
uðu, en hjartalagið eitt saman
dugar skammt til þess að leysa
vandamál þessa syndum spillta
heims“.
Brynjólfi finnst ekki mikið til
um þvílíkt hugarfar og segir:
„Hann ætti að lesa flokkslög-
in“.