Morgunblaðið - 19.12.1957, Qupperneq 12

12
MORCVNBIAÐIÐ
Fimmtudagur 19. des. 1957
CTtg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðamtstjórar: Valtýr Steíánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargiald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
NIÐURLÆGING FJÁRMÁLA-
RÁÐHERRANS
UTAN UR HEIMI
Erfið starfsskilyrði vestrœrma frétta-
manna í Moskvu — þaS eru ekki
allir, sem vilja eta hatt sinn
URRÆÐI“ Eysteins Jóns-
sonar og vinstri stjórn-
arinnar til þess að jafna
greiðsluhalla fjárlaganna eru nú
komin í ljós. Þrautaráð fjármála-
ráðherrans er að falsa niðurstöðu
fjárlaganna, kippa út úr þeim
meginhlutanum af þeirri upp-
hæð, sem ætluð hafði verið til
niðurgreiðslna á verðlagi innan-
lands. Af þeim 105 millj. kr.,
sem teknar höfðu verið upp í
fjárlagafrumvarpið í þessu skyni
er nú 65 millj. kr. kippt út.
40 millj. kr. standa hins vegar
eftir. Ennfremur er hætt við að
taka upp í fjárlög þær 20 millj.
kr., sem skýrt var frá í grein-
argerð fjárlagafrv. að væru af-
leiðing af auknum niðurgreiðsl-
um vegna hækkaðs verðs á land-
búnaðarafurðum á s. 1. hausti.
Fjármálaráðherrann hefur
þannig í raun og veru kippt
85 millj. kr. af dýrtíðarniöur-
greiðslum ut úr sínu eigin
fjárlagafrumvarpi til þess að
svo geti heitið að það sé af-
greitt greiðsluhallalaust!
Að öðru leyti jafnar hann
greiðsluhallann með því að
hækka áætlaðar tekjur af toll-
um og sköttum, ásamt tóbaki og
brennivíni, um 26,5 milljónir
króna. Þar af nemux áætluð
hækkun á hágnaði af áfengis-
verzlun og tóbakssölu um 10
milljónum króna.
Nýir skattar
Af þessum tölum er auðsætt
að enda þótt fjármálaráðherra
hafi með því að falsa niðurstöðu
fjárlaga á Alþingi nú fyrir jól-
in tekizt að komast hjá því að
afla raunverulega nýrra tekna
til þess að rísa undir greiðslu-
halla fjárlagafrumvarpsins, sem
nú er um 85 millj. kr., þá sleppur
hann samt ekki við að afla þess-
arar upphæðar í ríkissjóð síðar á
þessu þingi, með nýjum álögum á
þjóðina. Eystein vantar í raun og
veru a. m. k. 85 millj.
kr. til þess að geta afgreitt fjár-
lög greiðsluhallalaus. Hann hef-
ur nú farið inn á þá furðulegu
braut að reyna að jafna greiðsm-
hallann með því að kippa út úr
fjárlagafrumvarpinu stórfelldum
greiðslum, sem ríkissjóður óum-
flýjanlega verður að standa
straum af eftir sem áður. Þær
85 millj. kr. af dýrtíðarniður-
greiðslum, sem Eysteinn Jónsson
hefur sett utangarðs við fjárlög
verður að greiða engu síður eri
þær 40 millj. kr., sem ráðherr-
anum þóknast að taka upp í fjár-
lög til þessara sömu þarfa.
Allt sýnir þetta út í hvert
kviksyndi fjármál ríkisins eru
komin undir stjórn Eysteins
Jónssonar.
Hver^? örlar á swarnaði
Undanfarið hefur Eysteinn
Jónsson oft brugðið þeirri af-
sökun fyrir sig að fjárlög hafi
hækkað undanfarin ár vegna
ágengni Sjálfstæðismanna og
krafna um fjárveitingar til
margs konar framkvæmda. En
nú er Framsóknarflokkurinn í
stjórnarsamvinnu við aðra menn
og „ábyrgari", að því er leiðtog-
ar hans segja.
Ætla mætti því að nú gæti
Eysteinn farið að spara og láta
hagsýni sína og „fjármálaspeki"
njóta sín til fullnustu.
En það undarlega hefur gerzt:
Hvergi örlar á sparnaði hjá fjár-
málaráðherra Framsóknarflokks
ins. Eina viðleitni hans í þá átt
að spara fólst í því að stórlækka
framlög til vega-, brúa- og hafn-
argerða, þegar hann lagði fjár-
lagafrumvarp sitt fram. Annan
sparnað gat ekki að líta á fjár-
lagafrumvarpin „dreifbýlisvin-
arins“.
Enda þótt Eysteinn Jónsson
hafi nú fengið „ábyrga“ sam-
starfsmenn, sem hann ekki þarf
að standa í stríði við eins og
Sjálfstæðismenn, um fjárveit-
ingar til sjúkrahúsa, skóla, vega,
hafna og brúa, þá tekst honum
samt ekki að spara.
Ríkisbáknið heldur áfram að
þenjast út í höndunum á hon-
um og dýrtíð og verðbólga
magnast í landinu. En Fram-
sóknarmenn halda áfram að
syngja fjármálaspekingi sín-
um lof og dýrð. Einnig þeir
. verða að hafa sitt goð á stalli,
alveg eins og kommúnistar
Stalin á sínum tima og
Krúsjeff nú.
Erfiðleikar sjávar-
útvegsins
Fölsku fjárlögin verða vænt-
anlega afgreidd í þessari viku
frá Alþingi. En með þeim hefur
enginn vandi verið leystur. Eftir
stendur vandamálið sem í því
er fólgið að raunverulega vant-
ar 85 milljónir króna til þess
að fjárlög ríkisins fyrir árið 1958
séu greiðsluhallalaus.
En fleiri vandamál standa
óleyst um þessi áramót. Útvegs-
menn benda á að tilkostnaður
þeirra við útgerðina hafi aukizt
verulega, meðal annars hafi
verðlag á vélum og varahlutum,
ásamt mörgum öðrum nauðsynj-
um útgerðarinnar, hækkað um
allt að 38% vegna ráðstafana
vinstri stjórnarinnar.
Þá hafa sjómenn nú krafizt
mikilla kauphækkana og má gera
ráð fyrir að nauðsynlegt verði
talið að koma verulega til móts
við óskir þeirra, ekki síst vegna
þess mikla skorts, sem er á mann
afla á íslenzk fiskiskip um þess-
ar mundir.
Það er þess vegna auðsætt að
ríkið kemst trauðla hjá því að
afla sér töluvert aukinna tekna
til þess að mæta auknum rekstr-
arhalla sjávarútvegsins.
Þannig blasa alls staðar við
vandræði og erfiðleikar und-
ir forystu vinstri stjórnarinn-
ar. Hún stendur alls staðar
uppi úrræðalaus, þrátt fyrir
öll sín glæstu loforð um skjóta
lausn á öllum vandamálum
þjóðfélagsins. Niðurlæging
hennar er mikil. En mest er
þó niðurlæging fjármálaráð
herrans með fölsuðu fjárlög
in.
Það er ekki heiglum hent
að afla frétta í Moskvu
E I N N af fréttariturum banda-
ríska vikuritsins Newsweek er
nýkominn úr Moskvuför og sagði
ó dögunum í stuttri grein frá að-
búnaði og starfsskilyrðum vest-
rænna starfsbræðra sinna í
Moskvu. Þar dveljast nú að stað-
aldri 24 fréttaritarar frá Vestur-
löndum. Ekki er aðbúnaði né
starfsskilyrðum hrósað mjög, því
að húsnæðisskortur er slíkur í
borginni, að einungis einum
þessara fréttaritara hefur tekizt
að fá íbúðarhúsnæði í borginni.
Allir hinir hýrast í hrörlegurr.
hótelherbergjum. Það er tvennt
ólikt að stunda fréttamennsku
Moskvu og einhverri höfuðborg
á Vesturlöndum. Nær einu frétta
uppspretturnar auk „Pravda" eru
erlendir sendimenn og drykkju-
veizlur í hinum ýmsu sendiráð-
um. Og enda þótt fréttamönnum
takist að smjúga inn í margar
veizlurnar og boðin er ekki þar
með sagt að þeir nái tali af höfð
ingjunum í Kreml — séu þeir
þar staddir. Krúsjeff og félagar
hans eru jafnan umgirtir lífvörð-
um og túlkum við slík tækifæri
— og þegar boðið er til Kreml
eða í eitthvert sendiráð lepp
ríkjanna er það viðtekin regla,
að blaðamönnum er vísað inn í
önnur salarkynni en æðstu íor
ingjum. Það er því jafnan undir
hælinn lagt hvort fréttamenn-
irnir fá að heyra foringjana ræð-
ast við — og venjulega reyna
fréttamenn því að vera á varð-
bergi við dyr og á göngum.
Það er heldur ekki auðhlaupið
að því fyrir vestræna fréttamenn
að ná tali af Krúsjeff eða ein-
hverjum félaga hans einslega
Biðin eftir slíku samtali tekur
vikur og mánuði — og yfirleitt
fæst það ekki. En fari svo, að
fréttamönnunum sé veitt áheyrn
verða þeir að leggja spurninga
listann fram skriflega fyrir við-
talið. Hins vegar munu komm-
únískir fréttamenn eiga greiðari
aðgang í Moskvu og að því
leyti eru aðstæður erlendra
fréttaritara í Moskvu mjög mis
(jafnar. Hinir 24 fyrrgetnu eru
hins vegar allir frá andkomm-
únískum blöðum og hlutlausum
fréttastofum.
En erfiðleikum Moskvufrétta-
ritaranna er ekki lokið, þegar
þeim hefur loksins tekizt að afla
einhverra frétta. Skeytaritskoð-
un er jafnströng í Rússlandi sem
áður — og stundum eru fréttirn-
ar skornar niður í nær ekki neitt
áður en heimilað er að senda
þær. Hirin rauði blýantur rit-
skoðunarinnar er ekki sparaðui
í Moskvu og oft vill það fara svo,
að strit fréttaritaranna ber lítinri
eða engan árangur.
Ekki eru allir Danir
matvandir
Stórorðir menn hafa það stund-
um að máltæki, þegar þeir leggja
dóma á menn og málefni, að þeir
leggi höfuð sitt að veði fyrir hinu
og þessu. Dani einn er hins vegar
vanur að segja, að hann mundi
éta hattinn sinn, ef þetta eða hitt
færi ekki eins og hann ætlaði.
Fyrir um það bil ári kom þessi
Dani að máli við kunningja sinn
og nábúa í Kaupmannahöfn og
ræddu þeir um Ameríku. Hvor-
ugur kunni stakt orð í ensku, er.
báða langaði til þess að bregða
sér vestur um haf. Kunninginn
sagðist viss um það, að hægt
væri að ferðast með góðu móti
um Bandaríkin án þess að kunna
stakt orð í ensku. Hmum varð að
orði að hann skyldi éta hatt sinn
upp til agna, ef kunningja hans
tækist það. Auðvitað sagði hann
þetta ekki í alvöru, en ltunning-
inn greip í hönd hins stórorða og
sagði, að bezt væri að binda þetta
fastmælum —• og þá var of seint
að taka orð sín aftur.
Nú er vinur hins stórorða ó
leið heim til Danmerkur eftir 10
mánaða ferðalag um Bandaríkin
þver og endilöng. Áður en hann
fór að heiman gerðu tvímenning-
arnir samkomulag um það, að
ekki mætti hann hafa í farareyri
nema 1,000 dollara og hann
skyldi hafa 10 mánaða útivist. Og
þetta stóðst allt. Þegar Daninn
hélt heim höfðu bandarískir
blaðamenn viðtal við hann —
auðvitað með aðstoð túlks. —
Spurðu þeir hann hvernig hann
hefði komizt alla þessa vega-
lengd „mállaus", með aðeins
1,000 dollara í vasanum. „Ég
brosti bara“. sagði Daninn. „Með-
an ég brosi við heiminum brosir
heimurinn við mér“. Hann sagð-
ist hafa búið til 200 litlar brúður
klæddar dönskum búningi áður
en hann fór að heiman. Brúðurn-
ar gaf hann síðan Danmerkur-
vinum, sem hann rakst á vestra
— og þá voru allar leiðir opnar.
Allir reyndu að greiða götu hans
— og hann var borinn á hönd-
um, ef svo mætti segja. Hann
ferðaðist um nær öll ríki Banda-
ríkjanna — og á þann hátt rætt-
ist margra ára draumur hans. En
mesta ánægjan var samt eftir:
Að sjá nábúann stífa hatt sinn úr
hnefa. Þessi slungni ferðamaður
gerði málið opinbert til þess að
tryggja það, að vinur hans kæm-
ist ekki hjá því að éta hatt sinn,
eins og hann hafði heitið honum,
ef ferðalagið heppnaðist. Ekki er
enn vitað á hvaða hátt hattur-
inn verður matreiddur. Danir
eru hinir mestu snillingar við
matseldun, danskur matur er
sagður gómsætur og Danir miklir
matmenn. Hins vegar er óvíst,
að margir öfundi hattgleipinn
af þessari dönsku fæðu, sem er
einstök í sinni röð á friðartím-
um. Ferðalangurinn ætlar ekki
að gefa vini sínum eftir veðmál-
ið — og segja má, að þessi
Bandaríkjaferð hafi ekki orðið
með öllu árangurslaus. Það er
ekki á hverjum degi, sem Danir
éta hatta sína.
Framtíðarskipið?
Bretar eru nú að gera tilraunir
með neðansjávarolíuflutninga-
skip, sem á. að verða knúið kjarn-
orku. Að vísu er smíði skipsins
ekki hafin, en tilraunir eru gerð-
ar með lítið líkan af hinu vænt-
anlega skipi, sem verður tölu-
vert stærra en Queen Elizabeth.
í laginu verður olíuflutningaskip
þetta eins og hvalur, en gang-
hraði þess á að verða um 60 hnút-
ar, sem er helmingi meira en
flestra hinna hraðskreiðustu of-
ansjávarskipa. Það er og nýstár-
legt við smíði þessa, að skipið
verður ekki knúið með spöðum,
heldur eins konar „þrýstisjó-
hreyfli" (samanber þrýstilofts-
hreyfill).
Undanfarna daga hefur verið stöðugur straumur hollenzkra flóttamanna frá Indónesíu. Þessi
mynd var tekin á flugvellinum í London af nokkrum flóttamannanna, sem ygirgáfu allar eigur
sinar í Indónesíu og standa nú með tvær hendur tómar.