Morgunblaðið - 22.12.1957, Síða 22

22
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. des. 1957
Eldhœtta og öryggis-
reglur
Sigurður Ólafsson
minning
FLEST allir viðurkenna, að auk-
in eldhætta sé fyrir hendi á heim
ilum um jólahátíðina, og ára-
mótin, og hafa þá réttilega í
huga jólatré og jólaljós.
Hins vegar virðast ekki jafn-
margir skilja, að við aukna
hættu þarf meiri aðgæzlu og
varúð.
Við Islendingar höfum, því
miður, allt of oft orðið varir
við að innbú fólks brenni eða
eyðileggist af eldi bótalítið eða
jafnvel bótalaust. Enn átakan-
legri eru slíkir atburðir í með-
vitund fólks, þegar þeir eiga sér
stað rétt fýrir jólin eða á há-
tiðinni sjálfri.
Því hefur verið haldið fram
að skiijanlegt væri að vátrygging
gleymist í jóla-annríkinu, en er
það ekki einmitt þá, þegar öll
fjölskyldan sameinast um að
gera heimilið sem vistlegast og
skrýða það hátíðabúningi, sem
öryggi heimilisins á ekki að
gleymast, heldur vera í fynr-
rúmi.
Enda þótt innbúið sé vátryggt
fuilu verði — miðað við núgild-
andi verðlag — telja flestir ef
ekki allir sér farnast bezt að
sleppa við eldsvoða, og með því
að temja yður aukna aðgæzlu
eða varúð um jólahátíðina aukið
þér líkurnar fyrir því að sleppa
og fá þannig notið hlátíðarinnar,
sem þér hafið lagt svo mikið á
yður til að undirbúa.
Fylgið því eftirtöldum öryggis-
xeglum:
Fyrir hátíðar:
1) Þér, sem búið í timburhúsum
eða öðrum húsum, sem venju-
legur útgangur getur teppzt af
eldi, sjáið um að brunakaðlar
eða stigar séu fyrir hendi þar
sem nauðsynlegt er.
2) Athugið livort brunatrygging
yðar er í lagi.
3) Athugið hvort handslökkvi-
tæki yðar er í lagi.
4) Athugið hvort ljósasería yðar
sé í lagi, og hvort þér eigið
rafmagnsöryggi til vara.
5) Látið athuga kynditæki yðar.
Um hátíðarnar
1) Hafið handslökkvitæki — eða
í þess stað vatnsfötu — nær-
tækt hjá jólatrénu.
2) Látið jólatréð aldrei standa
hjá húsgögnum eða glugga-
tjöldum né á óvörðum tepp-
um.
3) Hafið aldrei logandi í jóia-
trénu eða á kertum, nema ein-
hver fullorðinn sé viðstaddur.
4) Lótið börnin aldrei leika sér
með kerti í rúminu. Þegar þér
gangið til hvílu lítið inn til
barnanna og aðgætið hvort
kertaljós loga hjá þeim.
5) Skjótið flugeldum aðeins úr
nægilega löngum og tryggi-
lega föstum járnhólk.
Ef eldsvoða ber að höndum:
1) Kallið strax á slökkviliðið og
aðvarið aðra íbúa hússins.
2) Reynið að innbyrgja eld-
inn; þannig að loka hurðum
og gluggum (ef unnt er) að
herbergi því, sem eldurinn er
laus í.
3) Ef mikill reykur torveldar
yður að komast út, þá má oft
skriða með gólfinu, því þar
er minni reykur. Er þér kom-
izt eigi út án utanaðkomandi
hjálpar, þá skulið þér eigi
opna glugga, nema í neyð, fyrr
en slökkviliðið er komið á
staðinn, og vekja þá athygli
á yður.
4) Tilkynnið tryggingarfélagi
yðar um brunann eins fljótt
og' unnt er.
S. B. Á. f.
Jólastjarna
á Akraensi
AKRANESI, 19. desember. —
„Jólastjörnu“ hefur verið kom-
ið fyrir ofan á hinum 68 m
háa reykháfi sementsverksmiðj-
unnar „Stjarnan“ er á sífelldri
hreyfingu, fer hún hálfhring fram
og aftur. Er hún mikil smíði,
eða rúrnir 3 m í þvermál.
A kvöldin lýsa hana upp 50 stór-
ar ljósaperur. Hef ég sannfrétt
að hún sést um langan veg með
berum augum. Hún sést til dæmis
úr vesturbænum í Reykjavík það
an, sem útsýn er bezt hingað upp
á Akranes. — Oddur.
Fjárhagsáæflun
Akraneshaupstaðar
AKRANESI, 17. des. — Fjárhags-
áætlun Akranesskaupstaðar fyrir
árið 1958 var afgreidd á bæjar-
stjórnarfundi í gær. Tekjur eru
áætlaðar rúmlega 9 millj. kr. Af
þeirri upphæð eru útsvör áætluð
8,8 millj. kr. og fasteignagjöld
400 þús. kr. Helztu gjaldaliðir
bæjarsjóðs eru: Til hafnarinnar
1,6 millj, kr., til bæjarútgerðar-
innar 1,3 millj. kr., til ýmissa
byggingaframkvæmda 1,3 millj.
kr., til lýðhjálpar og lýðtrygg-
ingar 1,4 millj. kr., til vega og
holræsagerðar 800 þús. kr., til
menntamála 600 þús. kr. og til
afborgana fastra lána 600 þús.
kr. — Aðrir gjaldaliðir eru
lægri.
Ofærð um Borgar-
fjörð og Dali
AKRANESI, 20. des. — Snjóað
hefur talsvert síðustu daga í Hval
firði og um Borgarfjörð og dró
í skafla í gær. Langferðabíll var
í morgun 3 klst. frá Hvanneyri
hingað til bæjarins. Flutti hann
nemendur í jólafrí sitt, einn Ak-
urnesing og 27 nemendur aðra,
suma úr Reykjavík, en hina víðs-
vegar að af landinu. Norðurleiða
bílar voru 9 kl. frá Reykjavík að
Hvanneyri í gær. Lítið hefur snjó
að í dag.
★
Meira en lítið hefur snjóað
vestur í Dölum, því að frétzt hef-
ur að bíll hafi ekið úr Laxárdal
í gær og vestur að Hvammi í
Hvammssveit og var hann 5 klst.
þessa vegalengd, sem ekin er á
1 klst. að sumarlagi. —Oddur.
LONDON, 19. des. — Bretar og
Rússar hafa gert samning um
að hafnar skuli flugsamgöngur
milli London og Moskvu.
I BLAÐAGREIN, sem birtist fyr-
ir mánaðamótin, er Happdrætti
Háskóla íslands gert að umtals-
efni á þann hátt, að ekki verður
hjá því komizt að ræða nánar
um þau atriði, sem þar er á
minnzt.
Spurt er: Hvernig er eftirliti
með happdrættinu hagað frá því
opinbera? Er athugað í viðkom-
andi kassa sem dráttur fer fram
úr, hversu mikið af miðum haim
inniheldur hverju sinni? Ff svo
er ekki, hver er þá ábyrgur fyrir,
að allt sé .rétt?“
Viðskiptamenn Viappdrættisins
skipta tugum þúsunda, en fæstir
þeirra munu hafa gert sér þess
grein, hvernig þessu er háttað. Er
því vel, að tækifæri gefst til lýs-
ingar á því, hversu um er búið
til tryggingar því, að allt fari rétt
fram.
Fjármálaráðuneytið skipar um
hver áramót 5 manna happdrætt-
isráð, sem hefur «f tirlit með
drættinum. Formaður þess er
Magnús Gíslason, fyrrv. ráðu-
neytisstjóri en varaformaður
Rannveig Þorsteinsdóttir héraðs-
dómslögmaður. Hafa núverandi
ráðsmenn verið endurkjörnir um
árabil.
Númerin eru keypt af fyrir-
tæki í Þýzkalandi sem hefur slíka
prentun að sérgrein. Er númerun
um raðað þannig í öskjur, að
auðvelt er að taka upp og skoða
hvert það númer, sem óskað er
eftir, og prófar happdrættisráð
með slíkri könnun nokkur númer
í þúsundi hverju. Öskjurnar
koma innsiglaðar frá verksmiðj-
unni.
Við drátt er happdrættisráð við
statt og hefur eftirlit með öllu.
sem þar fer fram.
Að loknum drætti er númera-
hjólið innsiglað með 2 innsiglum,
og hefur formaður happdrættis-
ráðs annað. Daginn fyrir næsta
drátt kemur happdrættisróð sam-
an til undirbúnings drættinum.
Hafa þá vinningsnúmerin í
flokknum á undan verið prentuð
upp á sams konar pappír sem
BUDAPEST, 12. des. — Maður-
inn, sem frelsaði ungverska
kardínálann, Mindzsenty, hefur
verið tekinn af lífi. Hann hét
Antal Pallavicini major. Hann
skipulagði aðförina að AVO-un-
um sem gættu kardínálans og
tókst að frelsa hann úr prísund-
inni. Majorinn ók kardínálanum
sjálfur til Búdapest í skriðdreka.
Nú hefur hann þurft að gjalda
fyrir hetjudáðina
FYRIR NOKKRU fór fram
jarðarför Sigurðar Ólafssonar
bónda í Hábæ, Þykkvabæ.
Hann andaðist að heimili sínu
2. des. þ. m. eftir langvarandi
þrautir. Hann var fæddur 24.
marz 1870 í Hábæ, foreldrar hans
voru merkishjónin Ólafur Ólafs-
son bóndi Hábæ og kona hans
Ólöf Guðbrandsdóttir, sem
bjuggu þar allan sinn búskap.
Sigurður ólst uPP mtð foreldr-
um sínum á því góða heimili, þar
sem snyrtimennskan bar af bæði
úti sem inni. Hann fékk gott upp
eldi, sem reyndist honum vel í
lífinu, enda naut hann ekki ann-
arrar menntunar, en lítils háttar
barnafræðslu. En sjálfmenntun
íslendinga hefur lengi verið
drjúgur liður í menningu þjóð-
arinnar. Sigurður byrjaði búskap
í Hábæ árið 1895 á móti föður
sínum, en tók alla jörðina 1943
og bjó þar til 1943. Sigurður var
í hinum vafningunum, og ber
happdrættisráðið þau saman við
vinningaskrána. Þau eru síðan
látin í hjólið, og innsiglað með
sama hætti. Happdrættisráð að-
gætir jafnan, að innsiglin séu
óhreyfð áður en hjólið er opnað.
Höfundar fyrrnefndrar grein-
ar segjast hafa átt 76 miða á
þessu ári og í fyrra og ekki feng-
ið nema 2 vinninga fyrra árið.
Ef hgr er átt við 76 númer, þá
áttu árið 1956 rúmlega 28 vinning
ar að koma að meðaltali á þá
tölu númera. Talið hefur verið
saman, hversu margir vinningar
komu á hvert hundrað það ár, og
er þá átt við heil hundruð, t. d.
1-100, 2501-2600 o. s. frv. Lægsta
talan reyndist 18 á hundrað, en
hæsta talan 46.
Tala vinninga er á þessu ári 10
þúsund, en númerin 40 þúsund.
Nú er þess að gæta, að sama
númer getur fengið vinning oftar
en einu sinni, og verða því þau
númer, sem upp koma, eitthvað
færri en 10 þúsund. En þetta
skiptir raunar ekki máli, mögu-
leikarnir eru hinir sömu.
Á næsta ári, þegar númerum
verður fjölgað um 5000, upp í
45 þúsund, verður hlutfall núm-
era og vinninga hið sama sem nú,
vinningarnir verða þá 11250.
Finnar fá bréf
HELSINGFORS, 17. des. (NTB)
— Finnska ríkisstjórnin fékk í
dag bréf frá rússnesku stjórn-
inni. Er það aðeins ein af mörg-
um orðsendingum, sem Rússar
eru nú að senda öllum meðlima-
ríkjum S. Þ.
í orðsendingu þessari láta
Rússar í ljós ihyggjur vegna
ástandsins í alþjóðamálum. Er
ráðizt harðlega á stefnu Banda-
ríkjamanna og Atlantshafsbanda-
lagsins. Sérstaklega vekja Rússar
athygli á því, að hætta geti ver-
ið fólgin í nánara samstarfi
NATO, STEATO og Bagdad-
bandalagsins.
Kadar hélt ræðu nýlega í litl-
um bæ í austurhluta Ungverja-
lands. Birtist útdráttur úr ræðu
hans í blöðum kommúnista. —
Hann sagði m.a., að ef nauðsyn
krefði, mundi flokkurinn koma
þeim forystumönnum sínum skil
yrðislaust fyrir kattarnef, sem
reyndu að koma I veg fyrir, að
áfram yrði haldið á þeirri braut,
sem mörkuð hefði verið.
bóndi stórhuga og framtakssamur
enda rak hann stórbúskap með
miklum myndarbrag, fór vel með
allan búpening sinn og hafði allt-
af fyllstu tekjur af honum, vant-
aði aldrei fóður fyrir hann.
Það var ekki átakalaust að
reka búskap í Þykkvabænum,
þar til að Djúpós var tepptur
árið 1923. Hann var allur um-
kringdur af stórfljótum og engj-
jarnar ekki nema hólmar sundur-
skornir innan um vötnin, sem oft
voru vatnsmikil og erfið yfirferð-
ar með allan heyfeng. Eins var
með allan annan aðdrátt til og
frá heimilunum. Eitt af þeim
stærstu mannvirkjum, sem fram
kvæmd hafði verið í Rangárvalla
sýslu var fyrirhleðsla Djúpóss-
enda. Var þá svo komið fyrir
Þykkbæingum, að ekki var um
nema tvennt að velja, að flytja
burt og láta Djúpós leggja
Þykkvabæinn í auðn eða hlaða
í hann. Það var stórk átak, með
þeim tækjum sem þá voru. Sig-
urður stjórnaði því verki og
leysti hann það af hendi með
mikilli prýði, eins og allt annað,
sem hann átti að sjá um enda
má þakka það hörku og harð-
fylgi Þykkbæinga hvað það verk
heppnaðist vel og hefur orðið
mesta lyftistöng fyrir héraðið.
Þar sem áður voru svartir sandar
og árfarvegir eru nú orðið garð-
lönd og gróin tún.
Sigurður átti lengl sæti 1
hreppsnefnd og auk þess gegndi
hann ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir sveit sí»a.
Sigurður var giftur Sesselju
Ólafsdóttur frá Hávarðarkoti,
hinní mestu dugnaðar- og góðu
konu, sem lifir nú mann sinn.
Þau hjón eignuðust þrjá drengi,
einn dó í æsku, en hinir sem upp
komust eru Ólafur hreppstjóri
og Óskar bóndi báðir giftir og
búsettir í Hábæ, hinir mestu
dugnaðar- og atorkumenn, sem
hafa reynzt foreldrum sínum vel.
Heimili þeirra hjóna var mjög
ánægjulegt, þar sem reglusemi og
góð stjórn á öllu bæði úti sem
inni setti sinn svip á heimilislífið.
Það var gott að koma að Hábæ,
enda var þar oft gestkvæmt, það
var eins og maður ætti þar allt
og alla,enda voru þau hjón mjög
samhent í því að greiða fyrir
sínum samtíðarmönnum, sem
að garði bar. Sigurður átti
við vanmátt að stríða mörg
síðustu árin, hann missti
mikið til sjónina fyrir nær
tuttugu árum og var þá í fullu
fjöri. Þetta var þungt áfall fyrir
hann, sem hann tók með mikilli
þolinmæði og stillingu.
Um leið og við erum að kveðja
þá, sem fæddir voru fyrir og um
síðustu aldamót, erum við að
þakka fyrir hinn liðna tíma,
þakka fyrir það, að hver kynslóð
hefur rutt annarri braut og búið
í haginn, af sinni reynslu fyrir þá
næstu. Ég þakka Sigurði fyrir
allar þær ánægjustundir, sem ég
átti á heimili hans. Og allt sem
hann varð sveit sinni, mun geyma
minninguna um hann.
Sesselju Ólafsdóttur votta ég
mína innilegustu samúð.
Þ. J.
Athugasemd frá Happ-
drœtti Háskóla íslands
Iíadar liótar félögum sínum
Frelsari Hindzsentys myrtur