Morgunblaðið - 07.01.1958, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 7. janúar 1958
Hlustað á útvarp
SUNNUDAGINN 29. des. var
þáttur er nefndist: Hvað hafið
þið lesið um jólin? Voru nokkrir
útvaldir, konur og menn kallaðir
að hljóðnemanum, sögðu þar
nokkur „vel valin orð“ og lásu
svo, flestir kafla úr bók. Sumir
lásu það, sem maður átti sízt
von á, því eðlilega mátti búast
við köflum úr nýjum bókum,
innlendum og ef til vill útlend-
um engu síður. Hinn góðkunni
fyrrverandi þulur, nú hæstarétt-
ardómarafrú, Sigrún ögmunds-
dóttir, las t. d. kafla úr Brekku-
kotsannál eftir Laxness auðvitað
góðan kafla, en hver hefur ekki
lesið þá bók, sem annars les
nokkuð? Fólkið kom svo með
kafla úr mörgum bókum, eink-
um íslenzkum, en einkennilegt
þótti mér, að enginn gat um beztu
skáldsögu haustsins né heldur
bezta sagnfræðiritið. — Svo var
þar einn maður, sem kvaðst hafa
lesið franskar bókmenntir, þar
á meðal leikrit. í þessu leikriti
voru þessi orðaskipti milli
þriggja manna:
A. : „Trúir þú á guð“?
B. : „Réttu mér konfektmola"!
C. : „Er rotta í eldhúsinu“?
Tók maðurinn þetta úr leik-
riti er hann sagði að væri eftir
skáld, sem mér skildist hann
telja í fremstu röð franskra rit-
höfunda nú. — Jæja, enginn ger-
ir svo öllum líki og svo er það
ogNjneð skáldskap og bókagerð.
— Að höfðatölu hefur Guðrún
frá Lundi flesta lesendur og svo
koma aðrir á eftir, Hagalín, Lax-
ness, Gunnar. Sjálfsagt hugga
þessi skáld sig við það, að þau
hafi á sínu bandi „betri“ höfuð,
þótt færri séu. En ekki má líta
á þetta sem neitt last um skáld-
Árni Óla.
Lítill smali og liundurinn
hans. —
IÐUNNARÚTGÁFAN hefir gef-
ið út bók með ofangreindum titli
eftir Árna Óla ritstjóra. Ég las
hana í einni lotu, enda er þetta
ekki stór bók, rúmlega 100 bls„
og hafði ánægju af. .
Árni Óla er enginn viðvaning-
ur með pennann. Hann er slyng
ur rithöfundur, stórfróður um
margt og kann þá list að segja
vel og skipulega frá. Og þessi
bók hans ber honum gott vitni.
Bókin segir frá sveitadreng og
er frásögnin í 13 smáköflum. Þeir
eru þessir: Að verða stór. Vorið
kemu’’. Fráfærurnar. Fyrsta h'já
setunótt. Maður með mönnum.
Sauðféð. Kunningsskapur. Há-
tíðisdagur. Amma kemur í heim-
sókn. Lítið skáld. í tómstundum.
Sveppatími og þoka. Ævilok
Skruggu.
Eins og sést á þessari upptaln-
ingu er gripið hér á mörgu.
Drenginn langar til að verða stór
og taka virkan þátt í störfum
heimilisins og verða að liði. Þetta
var á tímum hinna eldn búskapar
hátta, þegar fært var frá, lömb
setin og anum smalað kvölds og
morgna.
Hann fær fljótlega nægileg
verkefni, eins og flestir drengir
þá. Hann íær að vaka yfir tún-
inu, sitja hjá lömbunum og elta
ærnar um búfjárhagana. Og
margt og mikið gerist við allt það
stjá, sein vænta má. Hann lærir
margt í þeim lífsins skóla, reynir
sitt af hverju, en verður vitrari
og stæitari við hverja raun. En
hann er ekki einn. Félagi hans
er tíkin Skrugga, vitur og trygg.
Þau verða miklir vinir og lenda
í ýmsum ævintýrum við smala-
mennskuna. Því verður mikill
söknuðurinn þegar hundapestin
leggur þennan ferfætta vin í val-
inn.
Ekki skal frekar rætt um efni
konuna, heidur aðeins að ég
vildi benda á smekk þessarar
miklu bókmenntaþjóðar.
Næst hlustaði ég á Hljómsveit
ríkisútvarpsins eftir kvöldfrétt-
ir. Langmest þótti mér til koma
einleiks dr. Páls ísólfssonar og
söng dóttur hans frú Þuríðar. —
Þátturinn Um helgina fór að
mestu framhjá mér, sökum trufl-
ana, þó heyrði ég frásögn Erlings
Filippussonar um lækningar þær
er hann gerir á mönnum og eru
undraverðar. Þýðir ekki á móti
því að mæla að slíkar lækningar
gerast, bæði meðalalækningar
(grasaseyði) og svo handlækn-
ingar með blóðtöku og öðrum
fornum aðferðum. Stundum er
hér um trú sjúklinganna að ræða,
en þökk sé þeim mönnum er
geta framkallað þá trú er til lækn
inga verður. Sú trú er, að miklu
leyti órannsakað mál, en afar
athyglisvert, því miður virðast
„vísindin" andvíg rannsókn
þeirra mála. Margir segja að fs-
lendingar standi vel að vígi í
þessu máli, en hræddur er ég
um að prófessorarnir í háskóla
vorum, að þeim ólöstuðum þó,
séu ekki áhugasamir fyrir slík-
um rannsóknum þar í skólanum,
lægi þó beint við að þeir hefðu
forustuna.
★
Á mánudaginn talaði Gísli
Kristjánsson um landbúnaðinn og
Davíð Olafsson um sjávarútveg-
inn, áramótahugleiðingar, er
þeirra getið í blöðum annars stað
ar en í þessum þætti. Leiðinlegt
að hlusta á barlóminn á öllum
sviðum. Þá gerði Eysteinn Jóns-
son, í útvarpi, grein fyrir nýju
stórláni, vissu allir að von var
á því. Merkilegast fannst mér er
hann sagði að núverandi stjórn
bókarinnar, enda benda heiti kafl
anna nægilega á það. Hins má
geta, að allt efni hennar ber þess
greinilega vott, að höf. er gagn-
kunnugur því, sem hann er að
Ární Óla
lýsa og segja frá. Frásögnin er
þannig sönn og veitir trúverðuga
innsýn í líf og starfsháttu í sveit
á þessum tíma. Og bókin er rit-
uð á máli, sem fellur prýðisvel
við efnivið allan, og er auðugt af
orðum og talsháttum, sem þarna
eiga heima og láta kunnuglega í
eyrum gamalla smala, en fyrnast
nú óðum.
Ég hygg að sveitadrengir hafi
ánægju af að lesa þessa bók, og
sennilega allir drengir, sem eitt-
hvað þekkja til sveitalífs og sauð-
fjár af veru sinni í sveit. Og fyr-
ir kaupstaðadrengi er hún stór-
fróðleg, og væri þarft verk að
lesa hana með þeim, og kynna
þeim málfar og starfsháttu þess-
ara horfnu tíma, sem þó eru enn
svo nærri, að afar þeirra hafa lif-
að þá.
Bókin er rammíslenzk að efni
og anda. Hafi höf. þökk fyrir
hana. — Sn. S.
hefði tekizt að herja út svo mikil
lán utanlands að við skulduðum
nú helmingi meira þar, en þegar
ráðuneyti Ólafs Thors fór frá
völdum. Sjálfsagt á þetta allt að
verða til framkvæmda, oft nefndi
Eysteinn „dreifbýlið“ sem er
leiðinlegt nafn á sveitum lands-
ins. — Ég hef ekki mikla trú á
löngum lánum, tel gott að geta
fengið stutt lán, er á liggur, og
standa þá vel í skilum. — Sig-
urður Magnússon, fulltrúi, talaði
um daginn og veginn. Var það
um nauðsyn friðar, annaðhvort
væri að fylgja hinum fagra boð-
skap frá Betlehem um frið á
jörðu og velþóknun Guðs yfir
mönnunum eða þá að sú tortím-
ing kæmi er að vísu flytti frið,
en það væri friður dauðans.
Tíu cobalt-sprengjur væru tald-
ar geta afnumið allt líf á þessari
plánetu. Var ræða Sigurðar hin
ágætasta. Hann kvaðst nýlega
hafa verið í Ameríku. Á leið-
inni heim varð hann samferða
mjög merkum manni. Barst þá
m. a. í tal að íslendingar, hin
litla þjóð, ætti að taka forustu
í því að efla til friðar, og að
hér ætti að stofna félag í þeim
tilgangi. Þeir Sigurður og ferða-
félagi hans voru í flugvél og
hafa, að sjálfsögðu verið mjög
hátt uppi.
★
Um áramót var að venju mik-
ið um ræðuhöld æðstu manna
landsins. Ræða forseta vors,
herra Ásgeirs Ásgeirssonar hef-
ur verið birt í blaði þessu áður.
Það var fögur, látlaus og góð
ræða. Enginn efi er á því, að
heimi vorum væri vel borgið,
og engin hætta á ferðum, ef for-
seti vor fengi að ráða. — Ég vil
aðeins minna menn á fáein orð
úr ræðu forsetans. Þau eru þessi:
„Ég er þess fullviss, að vér fs-
lendingar höfum hin beztu skil-
yrði til þess að vera vinsæl og
vel metin þjóð. Það hef ég þrá-
faldlega sannreynt". — Það hlýt-
ur að gleðja hvern góðan íslend-
ing að forseti vor sagði þetta og
vera okkur hvatning og öðrum
til drengskapar og dáða. —
Biskup íslands, herra Ásmundur
Guðmundsson, prédikaði á nýárs-
dag, var ræða hans sköruleg og
þrungin af óbifanlegri trú á Guð
eins og hann birtist í syninum
Jesú Kristi. Trúum á Krist sagði
biskup. — Það er háskalegt að
breyta móti röddu sannleikans.
Trúfræðirit kirkjunnar eru lítil-
væg, nema þau gagntaki sálina.
Efla þarf þroska samvizkunnar.
— Margt fagurt og áhrifamikið
sagði biskup og vona ég að þjóð-
in hafi hlustað með athygli á
ræðuna. — Á gamlárskvöld tal-
aði Vilhjálmur Þ. Gíslason, út-
varpsstjóri, rétt fyrir miðnætti,
flutti áramótaræðu útvarpsins,
prýðilega ræðu að vanda. Og svo
hófst 1958 með þjóðsöng vorum,
eimpípublæstri skipa, klukkna-
hljómi og rákettuskotum. Eftir
það lokaði ég fyrir útvarpið mitt.
— Ég ætla ekki að geta um ræð-
ur stjórnmálamannanna, er það
ekki mitt hlutverk. — Gaman-
þátturinn á gamlárskvöld var
nokkuð góður einnig Samfelld
dagskrá úr fréttum og frétta-
aukuin á nýársdags-kvöld er
Högni Torfason tók saman.
★
Kvöldvaka var á fimmtudag 2.
jan. Talaði þar fyrstur séra Sig-
urður Einarsson í Holti og sagði
ferðasögu frá landinu helga,
fyrra erindi af tveimur. Nefndi
hann það „Myndir og minningar
frá Jerúsalem. Allmargir hér-
lendir menn hafa nú, á síðari
árum, komið í þessa frægu borg,
er stendur á háhrygg Júdeufjall
anna.“ Sú borg sem á fjalli stend
ur fær ekki dulizt“. Séra Sigurð-
ur kom austan úr Jórdaníu og
lá leið hans upp brattar brekk-
urnar frá ánni Jórdan, um Jeríkó,
upp til Jerúsalem. Séra Sigurð-
ur er ræðuskörungur mikill, og
tókst að gera frásögnina að lif-
andi myndum, svo að athugull
hlustandi horfði á hina helgu
staði með ræðumanni. — Lesinn
var upp ferðaþáttur eftir Þor-
björn Björnsson á Geitaskarði er
hann nefnir Jól í Danmörkru.
Hafa þau Þorbjörn og kona hans
1. Ásmundur B. Ólsen kaupm.
2. Guðjón Jóhannesson tré-
smíðameistari.
3. Jakob Helgason skrifstofum.
4. Ari Kristinsson sýslumaður.
5. Jónas Magnússon sparisjóðs-
stjóri.
6. Ólafur Kristjánsson, netja-
gerðarmaður.
7. Jón Þórðarson skipstjóri.
8. Jóhannes Árnason stud. jur.
9. Þórunn Sigurðardóttir
símstöðvar st j óri.
10. Sigfús Jóhannsson vélstjóri.
dvalið í Khöfn. Var þetta vel
sagður þáttur er greinir meðal
annars frá því, hve skammt er
oft milli gleði og sársauka og
sorga, þó allt færi sæmilega vel,
í þetta sinn.
Á föstudag, 3. jan. flutti frú
Sigríður J. Magnússon erindi er
hún nefndi Áhrif ið'naffarins á
stöffu kvenna í þjófffélaginu, hið
fyrra af tveimur erindum um
þetta efni. Erindið var ágætlega
samið og flutt, aðallega fræði-
legar skýringar á stöðu kvenna
í þjóðfélaginu fyrr og nú. Fannst
frúnni konur ekki njóta þeirra
réttinda er þeim ber og ekki láta
eins mikið til sín taka sem rétt
væri. I síðara erindinu, sem flutt
mun verða á föstudaginn kemur,
kvaðst frú Magnússon koma með
tillögur til úrbóta.
Laugardagsleikritið var „Litla
kliðandi lind“, gamalt kínverskt
ævintýri, fært í letur af S. J.
Hstung, þýtt af Halldóri skáldi
Stefánssyni. Ég man ekki hvort
leikritið, sem er að mörgu leyti
áheyrilegt og athyglisvert, hef-
ur verið leikið hér áður, en víst
er það, að ég hef heyrt það fyrr,
eða lesið.
Þorsteinn Jónsson.
□------------------------n
Héraffsdómslögmaffur misritaðist
í stað hæstaréttarlögmaffur við
nafn Páls S. Pálssonar, er myndir
voru birtar í blaðinu í gær af
frambjóðendum Sjálfstæðis-
manna við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar.
11. Ottó Guðjónsson bakara-
meistari.
12. Ingvar Guðmundsson skip-
stjóri.
13. Árni Bæringsson bifreiðastj.
14. Friðþjófur Jóhannesson
forstjóri.
Frambjóðendur Sjálfstæðis-
manna á Patreksfirði við kjör
sýslunefndarmannanna eru Jón-
as Magnússon sem aðalmaður og
Aðalsteinn P. Ólafsson sem vara-
maður. — Listinn er D-listi.
sbrifar úr
dagiega lífinu
Þrettándinn var í gær
IGÆR var brettándinn. Jóla-
sveinarnir eru þess vegna all
ir komnir heim til sín upp í fjöll-
'in hvít og jólin eru búin. Þið
hafið vonandi munað eftir að
bera jólatréð út í öskutunnu og
að taka niður jólaskrautið í gær-
kvöldi, ef eitthvað skyldi hafa
verið eftir á veggjum og neöan
á loftum. Það er sem sé alls ekki
viðeigandi að halda lengur upp
á jólin en þar til á þrettándanum.
Mér hefur alltaf fundizt að van-
ræksla á að taka niður jólaskraut
ið sé álíka mikil smekkleysa og
að syngja Heims um ból 17. júní.
Hið eina, sem minnir á jóiin og
hér eftir er leyfilegt, er að senda
krakkana á barnaball.
Kappganga til
Suðurskautsine
UNDANFARNA daga hafa bor-
izt margar fréttir um tvo
litla flokka, sem hafa verið á
heldur óvenjulegu ferðalagi. Það
eru heimskautsfararnir undir
stjórn þeirra Sir Edmunds Hill-
ary og dr. Vivians Fuchs. Þeir
hafa sem kunnugt er stefnt að
sama marki: Suðurskautinu.
Hillary fór fyrir flokki manna,
sem gerður var út af stjórn Nýja-
Sjálands, en dr. Fuchs er með
menn úr heimalandi Elísabetar
drottningar. Fyrri flokkurinn er
nú komin á heimskautið, á fund
þeirra Bandarjkjamanna, sem þar
voru fyrir og komið höfðu í flug-
vélum. Dr. Fuchs og menn hans
munu enn vera á ferðalagi. Vel-
vakandi getur hins vegar ekki
upplýst, hversu langa leið þeir
eiga ófarna, því að eftir fréttum
að dæma eru þeir nú talsvert
lengra frá pólnum en þeir voru
um skeið fyrir stuttu!
Fyrir 46 árum
ÞESSI kappganga á ísbreiðun-
um minnir á 46 ára gamla
sögu um togstreituna milli þeirra
Amundsen og 'Scott um það, hvor
yrði fyrstur manna á suðurskaut
ið. Hinn 14. desember 1911 kom
Amundsen, sem var Norðmaður
eins og allir vita, á pólinn. Hann
segir svo frá:
„Stolt og gleði ljómaðj í aug-
um 5 manna, þegar þeir heyrðu
hvína í fánanum og horfðu á
hann breiðast út og blakta yfir
heimskautinu. Ég hafði ákveðið
að við skyldum allir eiga hlut
að þeim sögulega atburði, er fán-
anum var komið fyrir. Engir.n
einn maður átti rétt á að gera
það . . .“
Scott var á leiðinni að pólnurn.
Hinn 16. janúar 1912 kom hann
á slóð Amundsen og sá, að hann
hafði beðið ósigur.
Daginn eftir komst hann á
leiðarenda. Hann segir í dagbók
sinni:
„16.-janúar, þriðjudagur. Okk-
ur hefur hent hið versta, sem
fyrir gat komið — eða svo til.
Okkur miðaði vel áfram í morg-
un og við komumst við 71/2 mílu .
Bowers er manna bezt eygður og
þegar við höfðum gengið á annan
klukkutíma kom hann auga á
eitthvað, sem honum sýndist líkj-
ast hrúgu. Hann var órólegur
vegna þessa, en sagði, að það
hlyti að vera skafl, sem vindur-
inn hefði blásið saman . . .
Við héldum áfram og sáum, að
þetta var svartur fáni, bundinn
á skíði undan sleða. Rétt hjá
voru leifar af búðum, för eftir
.skíði, sleða og greinileg spor eftir
hunda — marga hunda. Þett.a
sagði okkur alla söguna. Norð-
mennirnir höfðu komizt fram úr
okkur og orðið fyrstir á heim-
skautið . . Allir draumarnir eru
horfnir — heimferðin verður
þreytandi . . .“
Hún varð sem kunnugt er
meira en þessir hraustu menn
þoldu. Þeir urðu allir útí.
Litill smnli og hundurinn huns
□---------------□
Framboðslisti Sjálfstœð-
ismanna á Patreksfirði
SJÁLFSTÆÐISFÉLÖGIN á Patreksfirffi hafa lagt fram framboffs-
nsta sinn viff sveitastjórnarkosningarnar. Er hann skipaffur þess-
um mönnum: