Morgunblaðið - 16.01.1958, Side 10

10
MOTtarNTtr 4 ÐIÐ
FimTntnrlagm- 16. ianúar 1958
Otg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
UTAN UR HEIMI
Framkvæmdastj óri: Sigfus Jónsson.
Aðairitstjorar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarnl Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arm Ola, simi 33045
Auglýsingar: Arnj Garðar Knstinsson.
Ritstjórn: Aðaistræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftarg.ialri kr. 30.00 á mánuði innaniands.
ílausasölu kr. 1.50 eintakið.
TRAUST OG ÖRUGG FJÁRMÁLA-
STJÓRN REYKJAVÍKURBÆJAR
ALLAN þann tíma, sem
Sjálfstæðismenn hafa
haft forystu í stjórn
Reykjavíkurbæjar, hafa þeir
byggt hana á traustri og öruggri
fjármálastjórn. Þess vegna hefur
bærinn alltaf notið mikils láns-
trausts utanlands og innan. —
Hefur það verið bæjarfélaginu
ómetanleg stoð og styrkur í hin-
um fjölþættu og miklu fram-
kvæmdum, sem það hefur staðið
í frá ári til árs.
Ekkert bæjarfélag á landinu
hefur mætt jafnrisavöxnum verk
efnum og Reykjavík af völdum
hinnar miklu fjölgunar íbúanna
á skömmum tíma. Bærinn hefur
á örfáum áratugum þurft að
oyggja skóla, sjúkrahúsnæði, göt
ur o. s. frv. fyrir tugi þúsunda
nýrra íbúa.
Auðvitað hefur þetta haft
í för með sér gífurleg útgjöld
og fjölþætt verklegt undir-
búningsstarf. Það sætir því
vissulega engri furðu þótt
ekki hafi ávallt verið tilbúnar
bygingarlóðir handa öl’-
um þeim, sem eftir þeim ósk-
uðu. Reykjavík hefur ekki að-
eins þurft að sjá eðlilegri
fjölgun sinna eigin íbúa fyrir
lóðum og húsnæði heldur
þúsundum annarra lands -
manna, sem óskað hafa að
gerast hér borgarar.
Rekstrarútgjöld bæjar
og ríkis
Við þessar bæjarstjórnarkosn-
ingar, eins og aðrar, hafa and-
stæðingar Sjálfstæðismanna haid
ið uppi árásum á bæjarstjórnar-
meirihlutann fyrir eyðslu og ó-
varlega fjármálastjórn. Þessum
ásökunum var mjög vel svarað
með glöggri grein, sem Gunnai
Thoroddsen, borgarstjóri, ritaði
hér í blaðið í fyrradag. Gerði
hann þar m. a. samanburð á
greiðslum ríkissjóðs og bæjar-
sjóðs umfram fjárlög og fjár-
hagsáætlun. Sá samanburður lít-
ur þannig út, að árin 1951—195ö
fóru rekstrarútgjöld bæjarins
fram úr áætlun sem hér segir:
1951 5% umfram áætlun. 1952
2,6% umfram áætlun. 1953 1%
undir áætlun. 1954 1,4% umfram
áætlun. 1955 0,7% undir áætlur..
1956 5,3% umfram áætlun.
Hjá ríkinu urðu umframgreiðsl
ur sem hér segir:
1951 16%. 1952 7%, 1953 11%
1954 11%'.
Lengra ná reikningar ríkisins
ekki.
Af þessum samanburði er
auðsætt að Reykjavíkurbær
undir forystu Sjálfstæðis-
manna hefur alltaf fylgt fjár-
hagsáætlun sinni stórum bet-
ur heldur en ríkið undir fjár-
málastjórn Eysteins Jónsson-
ar, sem Framsóknarmenn
hafa þó tekið í guðatölu fyrir
fjármálaspeki. Engu að síður
ganga engir lengra en Fran>-
sóknarmenn í því að rægja
Gunnar Thoroddsen og Sjálf-
stæðismenn í bæjarstjórn
Reykjavíkur fyrir losaralega
fjármálastjórn.
Það er einnig eftirtektarvert að
reikningar Reykjavíkurbæjar
eru vanalega lagðir fyrir bæjar-
stjórn til samþykktar í maí eða
júní fyrir næsta ár á undan. Er<
ríkisreikningurinn er lagður fyr-
ir Alþingi allt upp í þremur ár-
um eftir á.
Enn má á það benda að rekstr-
arútgjöld síðustu 5 ára hafa hjá
Reykjavíkurbæ hækkað um tæp
104% en á sama tíma um 118%
hjá ríkinu.
Víðtækutr sparnaður hjá
Reyk j a víkurbæ
Gunnar Thoroddsen gerir í
grein sinni í fyrradag grein fyrii
margvíslegum sparnaði í stjórn
höfuðborgarinnar. Nýjar og stói-
virkar vélar hafa verið fengnar
til verklegra framkvæmda,
vagnakostur strætisvagnanna
bættur, bifreiðakostnaður í þágu
bæjarfélagsins minnkaður, vinnu
brögð við horphreinsun bætt og
sérstök hagsýslustofnun sett á
laggirnar til þess að endurskipu-
leggja bæjarreksturinn og gera
hann hagkvæmari og ódýrarí.
Sjálfstæðismenn hafa þannig
haft fullan hug á að draga úr
óþarfa rekstrarkostnaði og spara
borgurunum þar með útgjöld.
Engir viðurkenna fúslegar
en Sjálfstæðismenn að sitt-
hvað megi betur fara í stjórn
þeirra á jafnstóru fyrirtæki
og Reykjavíkurbær er. En
þeir eru jafnan reiðubúnir til
þess að taka tillit til skyn-
samlegrar og sanngjarnrar
gagnrýni á bæjarmálastjórn
sína.
Álögurnar og gjaldþol
bæjarbúa
Sjálfstæðismönnum er það
einnig ljóst, að álögum á bæjar-
búa verður að stilla í hóf. Enda
þótt bæjarfélagið þarfnist mik-
illa tekna til þess að geta ráðizt
í þær miklu framkvæmdir, sem
nauðsynlegar eru, hafa Sjálí
stæðismenn jafnan gætt þess að
ofbjóða ekki gjaldþoli borgar-
anna. Útsvörin í Reykjavík eru
að vísu há. En þau eru miklum
mun lægri en í öllum öðrum bæj-
arfélögum landsins, ekki sízt á
fjölskyldufólki, verkamönnum
og efnalitlu fólki.
En Reykvíkingar fá meira fyr-
ir útsvör sín en íbúar nokkurs
annars kaupstaðar á landinu.
Hvergi hefur fólkinu verið sköp-
uð eins góð aðstaða til sjálfs-
bjargar og lífsþæginda og ein-
mitt hér. Hvergi hefur meira ver
ið gert fyrir börn og unglinga
Hvergi hefur meira verið gert til
þess að fegra umhverfi almenn-
ings.
Vinstri flokkarnir deila á
Sjálfstæðismenn fyrir há útsvör
í Reykjavík. Þó er staðreyndin
sú, að ríkið tekur í sínar hirzlur
af hverjum borgara Reykjavík-
ur meira en þrefalda þá upp-
hæð, sem sami maður borgar í
útsvar til bæjarins.
Sjálfstæðismenn munu
halda áfram að byggja fram-
kvæmdir og framfarir í
Reykjavík á traustum fjár
hagsgrundvelli. Þess vegna
verða allir hugsandi menn að
styðja þá í Kosningunum 26.
janúar næstkomandi.
Ef Finnar hefðu fengið að ráða veðrinu á Eystrasalti um áramótin hefði þessi mynd sennilega
aldrei verið tekin. En svo fór, að Finnar höfðu enga hönd í bagga með „veðurstjórninni“ — og
bílar þessir, sem fluttir voru ofanþilja sjóleiðina frá Vestur-Þýzkalandi til hafnar í Finnlandi,
voru illa útleiknir, þegar komið var á áfangastað. Myndina tók íslenzkur farmaður, Bogi Björns-
son. Það vakti athygli hans hve klakabunkinn var þykkur á bílunum, enda má segja, að athyglis-
vert sé. Sennilegt má telja, að lakkhúðin á bílunum sé stórskemmd, því að lakkið þolir illa sjáv-
arseltuna.
Veðrið getur orðið hceftuiegasta vopn-
ið-Konan, sem sýndi Lenin banatilrœði
ÁRIÐ 1953 skipaði Bandaríkja-
þing sérfræðinganefnd til þess að
gera athuganir á „veðurstjórn"
og skila áliti og tillögum í því
sambandi hið fyrsta. Nú hefur
nefnd þessi lokið störfum og lagt
mikla greinargerð fyrir Banda-
ríkjaforseta. Er þar lögð áherzla
á að auknar verði að mun rann-
sóknir á því hvernig stjórna megi
veðrinu. Segir og, að innan tíðar
verði „veðurstjórnin" talin jafn-
mikilvæg hverju stórveldi og
vopnin eru nú til dags. Það geti
haft örlagaríkar afleiðingar fyr-
ir mannkynið, ef eitthvert slór-
veldi næði stjórn á veðrinu á
undan öllum öðrum — og gæti
beitt því óvinum sínum til bölv-
unar.
9
Nú þegar geta sérfræðingar
framkallað rigningu hvar sem er
og á þann hátt er hægt að valda
stórtjóni á mannvirkjum og rækt
uðu landi, með stórflóðum. Á
sama hátt verður í framtíðinni
hægt að koma í veg fyrir alla úr-
komu. Þar af leiðandi mundi
draga úr gróðri á viðkomandi
svæðum — og væri á þennan
hátt hægt að valda hungursneið.
e
Líklegt er talið, að þróunin
verði sú, að mennirnir geti með
tímunum ráðið öllum veðrum —
og hefur vísindamaðurinn Ed-
ward Teller, sem talinn er „fað-
ir“ vetnissprengjunnar, m.a. sagt,
að mennirnir muni innan tíðar
hafa vald yfir veðurfarinu — og
hætta geti jafnvel orðið á því, að
„kalt stríð“ verði háð með veðri.
Stríðið gæti þá raunverulega
orðið ,,kalt“, ef fjandmenn herj-
uðu hvor á annan með kulda-
bylgju, hörkufrosti og snjókomu.
Veðrið yrði þá jafnvel enn hættu
legra vopn en öflugustu sprengj-
ur eru nú til dags.
Það verður því mjög mikilvægt
að mennirnir misnoti ekki yfir-
ráðin yfir veðurfarinu í framtíð-
inni. I því sambandi hafa margir
lagt það til, að Sameinuðu þjóð-
unum verði falin yfirsjón yfir
öllum tilraunum mannanna til
þess að gera veðurfarið sár undir-
gefið.
Enn eitt vanaamál verðum við
að horfast í augu við í þessu sam-
handi: Hvað í ósköpunum eigum
/ið að ræða um hversdagslega, ef
ki verður hægt að ræða um
umhleypingasama veðráttu? Og
hvað um veslings veðurfræðing-
ana, sem verða þá atvinnulausir?
Þá verða það gervihnattasérfræð
ingar, sem taka að sér veður-
stjórnina — og láta okkur hafa
veður eftir óskum. Ef til vill gæt-
um við komið á vikulegum skoð-
anakönnunum um það hvernig
veðurs væri óskað næstu vikuna.
Það yrði sennilega eina leiðin til
þess að hagnýta veðrið áfram
sem umtalsefni allra við öll
tækifæri!!
30 ÁR í FANGELSI
Á dögunum var birt í Moskvu
frétt, sem flestir veittu litla at-
hygli, enda biitist hún á lítt áber
Ucinii — ok í Kolls Royce
andi stað í heimsblöðunum. í
fréttinni sagði frá því, að Fanny
Kaplan, sem fyrir 40 árum hefði
verið afhjúpuð andbyltingarsinni
hefði látizt í fangelsi, sjötug að
aldri.
Fanny Kaplan hefur setið í
fangelsi í 30 ár — og aldrei hef-
ur spurzt til hennar allan þann
tíma. Fólk, sem man byltingar-
tímann í Rússlandi, minnist þess
ef til vill að hafa heyrt þess get-
ið, að eitt sinn hafi Lenin verið
sýnt banatilræði. Og tilræðis-
„konan“ var einmitt Fanny. Það
var eina skiptið, sem frétzt hef-
ur, að Lenin hafi verið sýnt bana
tilræði. Það var hinn 30. ágúst ár-
ið 1918, um það bil einu ári eftir
að bolsevikarnir höfðu svikið
hina raunverulegu rússnesku
byltingarmenn og komið á
minnihlutaeinræðisstjórn með
því að lýsa yfir alræði öreiganna.
9
Þann dag hélt Lenin ræðu á
fundi verkamanna. Þegar Lenin
hafði lokið ræðu sinni og var að
stiga úr ræðustólnum skaut kona,
sem stóð nálægt honum, þrem
skotum á hann. Lenin féll til
jarðar, var borinn í skyndi upp
í gamla Rolls Royce bílinn sinn
— og ekið í flýti til Kreml.
Fanny Kaplan var þegar hand-
sömuð og yfirheyrð. Játaði hún
strax sökina, en fékkst aldrei til
þess að láta uppi hverjir hefðu
verið henni meðsekir og lagt á
ráðin með henni.
Árás hennar hafði mikil áhrif
á kommúnistaleiðtogana, því að
síðan hafa þeir aldrei dregið dul
á það, að þeir óttuðust fólkið.
Fanny hvarf hins vegar spor-
laust. Vitað var að henni hafði
verið varpað í fangelsi — og álitu
margir, að síðar hefði hún verið
tekin af lífi.
En raunin varð sú, að konan
lifði Lenin og einnig arftaka
hans, hinn blóðuga Stalin, og
lézt ekki fyrr en þriðji einræðis-
herrann hafði búið um sig að
baki Kremlmúrunum.
★ LONDON, 14. jan. — Peter
Thorneycroft, sem sagði af sér
störfum fjármálaráðherra í Bret-
landi á dögunum, sagði kjósend-
um sínum í dag, að hann hefði
farið úr stjórninni, vegna þess
að hann liti á sterlingspundið og
stöðvun verðbólgunnar sem veiga
mestu en ekki veigaminnstu
atriði efnahagsstefnunnar. Hann
kvaðst ekki mundu beita sér fyr-
ir sundrungu innan flokksins af
þessum sökum.,
Skákmót
Hellnum, 6. jan.
Árlega fer fram skákkeppni
innan ungmennafélagsins hér,
sem nú hefir staðið yfir. Sextán
manns tóku þátt í mótinu. Því er
ekki enn lokið. Fjórir efstu menn
irnir sem keppa til úrslita eru:
Guðbjartur Knaran, Stefán
Smári Kristinsson, Ólafur Magn-
ússon og Ingjaldur Indriðason.
— K. K.