Morgunblaðið - 08.03.1958, Qupperneq 8

8
MORCVNfíLAÐIÐ
L'augardagur 8. marz 1958

ITtg.: H.Í. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: öigfus Jónsson.
Aðairxtstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480
Askriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. i.50 emtakið.
ÚRRÆÐALEYSI í EFNAHAGSMÁLUM
EGAR núverandi ríkis-
stjórn settist að völdum,
taldi hún sig hafa tveim-
ur meginverkefnum að gegna.
Annað að koma því til leiðar, að
varnarliðið hyrfi úr landi og var
boðuð gerbreyting á þeirri stefnu,
sem verið hafði í þeim málum,
enda voru nú kommúnistar orð-
inn stærsti stuðningsflokkur
stjórnarinnar. Höfðu þeir þetta
mál efst á stefnuskrá sinni, en
Framsóknarflokkurinn hafði tek-
ið það upp nokkru fyrir kosning-
arnar. Allir vita, hvernig fór um
þetta mál og er því óþarfi að
rekja það hér. Varnarliðið situr
enn og sú gerbi-eyting á stefn-
unni í varnar- og utanríkismái-
um\sem boðuð var, hefur ekki
verið framkvæmd. Hitt aðalverk-
efnið, sem ríkisstjórnin taldi sér
skylt að leysa, var það sem hún
nefndi alhliða viðreisn efnahags-
málanna. Fyrir kosningar og þeg
ar stjórnin var mynduð, voru
miklar yfirlýsingar gefnar um
þetta mál að hálfu stjórnarflokk
anna. Forsætisráðherrann lýsti
því, hversu „helsjúkt" efnahags-
lífið væri, atvinnuvegirnir væru
sokknir í ,styrkjafen‘ og fjármála
ráðherrann tók í sama streng.
Allir sungu flokkarnir í kór, að
útilokað væri að leysa þessi mál
ef Sjálfstæðismenn væru í
ríkisstjórn, efnahagsmálin væri
því aðeins unnt að leysa,
að stærsta stjórnmálaflokki
landsins, sem hafði að baki sér
yfir 40% kjósenda, yrði haldið
frá öllum áhrifum á gang þeirra
mála. Ekki komu fram ákveðnar
tillögur af hálfu flokkanna um
það, hvernig hin „alhliða við-
reisn“ skyldi framkvæmd. En
fyrst var því heitið af stjórnar-
flokkunum" að „úttekt á þjóðar-
búskapnum" skyldi fara fram
fyrir opnum tjöldum, og þegar
kunnugt væri, hvað hún hefði
leitt í ljós um efnahagsástandið,
yrðu gerðar hinar nýju ráðstafan
ir og „brotið blað í efnahags-
málum landsins", eins og það var
kallað. Erlendir sérfræðingar
voru fengnir til landsins. til þess
að athuga efnahagsmálin. Þeir
skiluðú áliti sínu, en það hefur
aldrei komið fyrir almennings-
sjónir og hefur stranglega verið
haldið leyndu. Sú úttekt, sem
fara átti fram fyrir augliti al-
mennings, var aldrei fram-
kvæmd.
★
Þegar ríkisstjórnin hafði setið
nokkurn tíma að völdum, var
ljóst, að henni hafði ekki tekizt
að finna þær varanlegu leiðir,
sem hin alhliða viðreisn efna-
hagsmálanna átti að byggjast á
samkvæmt loforðum stórnar-
flokkanna. Fyrir jólin 1956 voru
lagðar á þyngstu skattbyrðar,
sem í einu hafa verið lagðar á
þjóðina og var því þá skotið á
frest að brjóta blaðið í efna-
hagsmálunum, sem svo mikið
hafði verið talað um. Þannig var
þá þessum málum fleytt fram
árið 1957 en allt það ár leið án
þess að nokkuð bólaði á varan-
legu úrræðunum og hinni alhliða
viðreisn. Þegar að því kom að
fjármálaráðherrann skyldi leggja
fram fjárlög fyrir árið 1958 kom
ljóst fram, að hann hafði gefizt
upp við að gera tillögur um
efnahagsmálin. Hann lagði fram
fjárlagafrumvarp með stórkost-
leium halla og kvað Alþíngi
verða að finna ráð til þess að
jafna þau met. Ráðin fundust
ekki, en því enn skótið á frest
að afgreiða viðkvæmustu málin.
Allar dýrtíðarráðstafanir voru
teknar út úr fjárlögunum en af-
greiddur aðeins hluti laganna og
við það situr enn.
★
A dögunum kom saman fundur
miðstjórnar Framsóknarflokks-
ins og að honum loknum var gef-
in út yfirlýsing, þar sem viður-
kennt var, að algert úrræðaleysi
ríkti í efnahags- og fjármálun-
um. Þar var dregin upp mjög
svört mynd af ástandinu, talið
var að hættuleg verðbólguþróun
væri fyrir dyrum í landinu og
tilfinnanlegur gjaldeyrisskortur
rikti. Kom berlega í ljós að ekk-
ert samkomulag var fengið innan
stjórnarflokkana um fjáröflunar-
leiðir fyrir ríkissjóð. Alveg í
sama mund flutti Vilhjálmur
Þór, aðalbankastjóri Seðlabank-
ans, ræðu þar sem hann ræddi
um vandamálin á efnahagssvið-
inu og iýsti ýmsum staðreyndum
í sambandi við þau, þó hann
drægi aðrar undan. Þegar banka
stjórinn hafði haldið ræðu sína,
risu kommúnistar upp og deildu
harðlega á hann. í Þjóðviljanum
var ræðan túlkuð þannig, að
bankastjórinn hefði gerzt formæl
andi gengislækkunar og þess kraf
izt að honum yrði „umsvifalaust“
vikið frá störfum. Tíminn svar-
aði á:rásunum á Vilhjálm Þór,
sem komið höfðu fram í Þjóðvilj
anum, en í því sambandi var sér-
staklega athyglisvert, að Tíminn
staðfesti raunverulega fullyrðing
ar kommúnista um gengislækkun
aráform stjórnarinnar. Þetta er
enn ný staðfesting þess, hversu
ósamkomulagið er djúptækt inn-
an stjórnarherbúðanna um efna-
hagsmálin og að hin varanlega
lausn er sízt af öllu fundin enn.
Talið er að innlendir sérfræð-
ingar, sem rikisstjórnin hefur
kvatt sér til ráðuneytis í efna-
hagsmálum séu nú um það bil að
skila áliti sínu en um niðurstöð-
ur þeirra er ekkert vitað enn.
Stjórnarflokkarnir sögðu, að
það væri ekki hægt að leysa efna
hagsmálin nema Sjálfstæðismenn
væru gerðir áhrifalausir. Stjórnar
flokkunum hefur sízt af öllu
tekizt að leysa þessi mál. Það
sem gerzt hefur er augljós sönnun
þess, að útilokað er að leysa þessi
miklu mál öðru vísi heldur en að
langstærsti stjórnmálaflokkurinn
sé kvaddur þar til. Það er glap-
ræði að hugsa sér að stærstu
vandamál íslenzkra stjórnmála
verði leyst með því að útiloka
þann flokk, sem hafði við kosn-
ingarnir 1956 að baki sér meira
en 40% allra greiddra atkvæða
og hefur sýnilega stóraukið fylgi
sitt, þegar litið er á síðustu bæjar
stjórnarkosningar. Það er nú
fyrsta skylda ríkisstjórnavinnar
að ieggja málin undir dóm þjóð-
arinnar og gefa kjósendum tæki-
færi að velja nýtt Alþingi. Sú
krafa verður sífellt einbeittari
og háværari. Það er útilokað að
unnt sé að daufheyrast við henni
til lengdar.
UTAN UR HEIMI
Það er eins og að lesa eigin eftirmœli
Tvær pennateikningar af Poul Reumert í hlutverki Ferrante
konungs í „Den döde dronning“, sem hann heíur veriff aff
æfa aff undanförnu.
„FYRIR NOKKRU kom ég heim
kl. hálftólf að kvöldi — og þá
sagði konan mín: „Góðan dag,
Poul“. „Hvað sagðirðu?", svar-
aði ég. „Ég sagði góðan dag“,
svaraði hún og hélt áfram —
„þetta er í fyrsta sinn sem við
sjáumst í dag — og þá er það
venja að bjóða góðan dag“.
Og hún hafði á réttu að standa.
Á daginn er ég við æfingar, í
skólanum síðdegis, á kvöldin leik
ég — og læri ný hlutverk um
nætur. Hún leikur sjálf og setur
„Troubaduren“ samtímis á svið.
Þannig er okkar líf. Góðan dag.
Nú er komin nótt.
♦ ★ ♦
Það er Poul Reumert, sem seg-
ir frá — og „hún“ er eiginkona
hans Anna Borg. Þann 26. marz
n.k. verður Poul Reumert 75 ára
— og í tilefni þess fór blaðamað-
ur frá „Politiken“ til fundar við
afmælisbarnið. Viðtalið er langt
— og birtast hér aðeins stuttir
kaflar úr því.
Ég hef aldrei reykt pappír,
segir Reumert — hann reykir
vindla, en blaðamaðurinn síga-
rettur.
Ég reyki vindla, stuttar og
langar pípur og það hef ég gert
síðan ég var 12 ára. Þá getið þér
sjálfur reiknað út hve lengi ég
hef reykt. Og hvorki hefur það
orðið mér né hálslæknunum til
óþæginda.
♦ ★ ♦
— Er það þá nokkuð, sem
vinnur á yður?
■— Ég verð syfjaður af einni öl-
flösku .... en um hvað á að
spyrja. Eftirlætishlutverkið?
Það þekki ég. En hvað get ég í
rauninni sagt, aðeins vegna þess
að ég er fæddur fyrir þremur
aldarfjórðungum? Þér ættuð
heldur að tala við hann Stefán,
son minn. Hann er á íslandi, á
síldarflotanum. Hann stóð í 18
klukkutíma á stjórnpalli með
skipstjóranum — og fékk ekki
svo mikið sem einn bolla af
kaffi allan tímann. Þá var ofsa-
veður. Þegar hann kom í land,
fór hann heim, skipti um föt, át
frænku sína út á gaddinn — og
fór á eftir á dansleik. Það var
ekki um að tala, að hann hvíldi
sig. Hvernig lízt yður á strák-
CAPRI, Ítalíu, 6. marz — Gray
Davis, „alheimsborgari nr. 1“
hefur verið boðið landskiki hér
á eyjunni til að auðvelda hon-
um að fá leyfi til þess að setjast
að á Ítalíu.
Davis er 36 ára, fæddur Banda-
ríkjamaður, og hefur sem kunn-
ugt er afsalað sér bandarískum
ríkisborgararétti og stofnað
félagsskap, sem berst fyrir af-
námi allra landamæra og að allir
menn verði „alheimsborgarar",
jafnréttháir í öllum löndum.
Það er ekkja bresks hermanns,
sem boðizt hefur til þess að gefa
Davis 6.500 ferfeta skika. Hún
hefur búið á Caprí í 33 ár — og
á þar búgarð og stóra jörð.
Fyrir skemmstu kom Davis til
Ítalíu, en ítölsk stjórnarvöld
voru ekki ánægð með vegabréf
hans — og var hann því settur
í gæzluvarðhald skammt utan við
Rómaborg. Eftir nokkra daga
tókst Davis að fá leyfi til þess
að fara skamma ferð til Capri
sem ferðamaður, en þetta leyfi
rennur út á morgun. Davis hefur
lýst því yfir, að honum líki vel
á Capri — og finnist tilvalið að
setja höfuðstöðvar „hreyfingar-
innar“ upp þar á eyjunni. Kvaðst
hann jafnvel vilja búa á Capri
inn? Það er víkingablóð í æðun-
um.......
Og þér hefðuð átt að þekkja
hana mömmu. Þegar hún varð
niræð héldum við henni veizlu
— og þegar nokkrir gestanna
kvöddu um 3 leytið hristi hún
höfuðið og sagði: „Já, þið eruð
svo ung“.........og þegar hún
gekk sjálf loksins til náða, sagði
hún: „Poul, eigum við ekki að
halda svona veizlu næsta ár?“
♦ Á- ♦
Ég þoli ekki hól . . . . en ef
þér ti’úið mér ekki, þá set ég
yður upp á borðið — hjá bollun-
um og smákökunum og svo
hrópum við Anna húrra fyrir
yður .... Maður gleðst yfir að
fá viðurkenningu fyrir starf sitt,
ef maður hefur gert sitt bezta.
En hylling sjálfrar persónunn-
ar, hana getur enginn þolað, sízt
ég. Ég hef fundið mesta gleði
það sem eftir er ævinnar — og
bera bein sín þar. Bæjarráðið var
ekki lengi að taka ákvörðun í
málinu. Tilkynnti það honum
þegar í stað, að honum mundi
veittur ókeypis legstaður á Caprí.
Virðist því Caprí-búar vera sam-
taka um það að búa Davis og
„hreyfingunni" samastað á eyj-
unni.
Er samband
komið á ?
LONDON, 6. marz — Macmillan
gerði grein fyrir afstöðu stjórn-
arinnar gagnvart hugsanlegum
ríkisleiðtogafusdi á fv-»di neðri
deildarinnar 1 dag. Sagði hann
brezku stjórnina mundu gera allt
til þess að tryggja árangursríkan
fund æðstu manna. Skýrði hann
frá því, að þegar hefði tekizt
samband Rússa og Bandaríkja-
manna „eftir diplomatiskum leið-
um“, eins og það er orðað — og
væri málið nú rætt á þeim vett-
vangi. Heyrzt hefur og, að Rúss-
ar verði e. t. v. íáanlegir til þess
að ræða um friðarsamninga við
Þýzkaland á rikisleiðtogafundi,
en ekki sameiningu þess.
í starfinu og daglega lífinu —
og það hefur verið blessun mín.
Ég er þakklátur. En að vera hyllt
ur háaldraður á einskis verðum
afmælisdegi er eins og að lesa
engin eftirmæli — og gleymið
ekki að minnið er mesti lygarinn.
Efnafiagsmálin rædd
á fundi F. í. I.
ALMENNUR félagsfundur í Fé-
lagi íslenzkra iðnrekenda var
haldinn í Þjóðleikhúskjallaran-
um sl. fimmtudag. Fundarstjóri
var kjörinn Sigurjón Guðmunds-
son.
Frummælandi á fundinum var
Eysteinn Jónsson, fjármálaráð-
herra, sem flutti ýtarlega yfirlits-
ræðu um efnahagsmálin og gerði
ráðherrann í lok ræðu sinnar í
stórum dráttum grein fyrir frum
varpi því til breytinga á skatta-
lögunum, sem ríkisstjórnin hefur
nýlega lagt fram á Alþingi. Að
lokinni framsöguræðu svaraði
fjármálaráðherra ýmsurn fyrir-
spurnum frá fundarmönnum. í
þessum umræðum bar margt á
góma, er varðar framtíðarþróun
iðnaðarins hér á landi, en fund-
urinn var mjög fjölsóttur.
(Frá Fél. ísl. iðnrekenda)
Dvralæknar á Vesf-
uriandi
Á FUNDI í efri deild var ný-
iega rætt um frumvarp Sgur-
vins Einarssonar um breytingu á
lögum um tjýralækna. Vill Sigur-
vin, að sú breyting verði gerð á
umdæmum dýralækna, að Vest-
ur-Barðastrandarsýsla verði sam-
einuð Dalahéraði í stað þess að
vera með ísafjarðarhéraði, eins
og nú er ákveðið í lögum. Taldi
Sigurvin æskilegt, að dýralækn-
irinn yrði búsettur í Króksfjarð-
arnesi.
Friffjón Þórðarson kvað það
ekki æskilegt frá sjónarmiði
Dalamanna, að umdæmi dýra-
læknis þeirra yrði stækkað á
þennan hátt, sízt ef aðsetur hans
væri jafnframt flutt að Króks-
fjarðarnesi, þar sem oft væri
erfitt um ferðalög þaðan suður
í Dali að vetrarlagi.
Bavis iær ókeypis legslnð á Copri