Morgunblaðið - 14.03.1958, Qupperneq 13

Föstudagur 14. marz 1958
M o »» Z' r» w i» r A fíl Ð
13
Úr Ieikritinu „The Patting- Shed“ í Globe Tlieatre. Talið frá vinstri: Walther Hudd (dr.
Baston), Sarah Long (Anue), Lockwood Vv'est (John) og Sir John Gielgud (James).
Leikfréffir frá Lundúnum
hrædd og kvíðin og segir að þau
eigi ekki samleið með svo ríku
fólki, — auk þess, verða þau að
fá lán fyrir farinu. Börnin eru
auðvitað í sjöunda himni. Dóttir-
in æt'ar sér að verða hjúkrunar-
kona en sonurinn að verða ke;ín-
ari, Phi.ip til mikillar ánægju.
Næst sjáum við þau við Mið-
jarðarhafið biáa. Öll drukkin af
sól og nýjungum — nema Philip.
Hann er einmana og utan við.
sig. Hann finnur hvergi fótfestu.
Hann hatar alla þá sem hann
umgengst. Allt þetta fólk sem
er svo umvafið peningum og ör-
yggi. Hann er hræddur við á-
hrifin, _sem þau nafa á börnin og
jafnvel konuna hans, sem hefur
þegar eignazt aðdáanda. Sonur
hans kemur til hans og hefur á-
kveðið að hann langi ekki til þess
að veiða kennari eins og faðir
hans, — hann vill eignast pen-
inga. Philip er dolfallinn, styttir
sumarfríið og flýtir för heim,
hinum til sárrar óánægju. Mary
heldur áfram að sjá aðdáanda
sinn, sem er nú orðinn alvarlega
ástfanginn af henni. Hún ákveð-
ur að binda endi á ævintýrið, þar
sem að hún muni aldrei getað yf-
irgefið Philip. Hann kemst að
daðri hennar og líf hans verður
einskis virði. Tengdaföðurnum
er skilað frá Ameríku. Hann
hafði ekki fallið inn í fínheitin
þar og kvensemi hans orðið
mörgum til ama. Skólabjallan
hringir. Það er verið að setja
skólann. Philip skeytir því engu.
Mary grátbiður hann um að
fara, að hann verði að vera við-
staddur setningu skólans eins og
venjulega. Hann lætur undan að
lokum og tjaldið fellur þegar
Mary reynir að útskýra trúna á
hugsjón sína og starf, það sé það
einá sem þau geti lifað fyrir.
Philip Lester er leikinn af
Michael Redgrave, sem er af-
bragðsgóður^leikari og fjölhæf-
ur. Hann var menntaður í Cam-
bridge og var skipaður skóla-
stjóri hjá Cranleigh School, en
kaus fremur að leika skólastjóra
á leiksviði. Mary Lester er leik-
in af Diana Wynyard. Hún fer
hnökralaust með hlutverk sitt og
er reynd leikkona. Ronald
Squire leikur tengdaföðurinn,
Robert Lester. Ronald er mjög
skemmtilegur gamanleikari, létt
ur á fæti og hnyttinn, þótt kom
inn sé á áttræðisaldur,- Aðrir
leikendur eru: Margaret Lester,
leikin af Loise Allbritton, sem er
amerísk leikkona, lagleg og ör-
ugg á sviði. Caroline Lester dótt
ur Philips, leikur Vanessa Red-
grave, dóttir Michaels Redgrav-
es, og er þetta fyrsta hlutverk
hennar á leiksviði í West End.
Anthony Oliver leikur Denis
Leser. Dinsdale Landen, Martin
Miller, David Langton og James
Sutherland, fara öll vel með hlut
verk sín. Leikstjórn er vel borgið
í höndum Frith Banbury's.
London, 1. marz 1958.
— Krf.
ÉG HEF nýlega séð leikritið:
„The Potting Shed“ í Globe
Theatre við Shaftesbury Avenue.
Titilinn af þessu leikriti er helzt
hægt að þýða með því að útskýra
nafnið. ’A shed’ er skúr eða kofi,
venjulega notaður til þess að
geyma garðáhöld, skóflur, gaffla,
jurtapotta o. fl. „To be potting
about“, er í raun og veru að
dútla, svo mér fyndist bezt að
kalla þetta leikrit: „Dútlaraskúr
inn“ eða „Garðkofann".
Leikritið er eftir Graham
Greene, vel þekktan enskan rit-
höfund. Hann er bezt þekktur
fyrir bækur sinar. „Brighton
Rock“, er kannske bezt þekkt
meðal skáldsagna hans. Þetta er
annað leikritið, sem hann skrifar.
Fyrsta leikritið hans, „The Liv-
ing Room“, var sýnt hér í Lond-
on 1953, og var ég svo heppinn
að sjá það með Dorothy Tutin í
aðalhlutverki, sem varð fræg á
einni noltu. Hún er núna ein af
allra efmlegustu leikkonunum i
London. Graham Greene er
einlægur kaþólikki og verður
þess mjög vart í verkum hans.
Hann er ekki höfundur sem auð-
velt er að gleyma eða loka eyr-
unum fyrir. Hver setning er þaul
hugsuð bæði frá sálfræðilegu og
bókmenntalegu sjónarmiði séð.
Fyrsti þáttur fer fram á Calli-
fers-heimilinu. Heimilisfaðirinn,
frægur rithöfundur er að deyja.
Öll börnin hans hafa verið kölluð
að banabeði hans, öll nema eitt,
- James. Sonardótturinni, sem er
á gelgjuskeiðinu og les ekkert
netna leyniiögreglusögur, finnst
það einkennilegt og óréttlátt, að
föðurbróðir hennar James er
ekki látin vita, svo leynilög-
reglumaðurinn í henni sjálfri
tekur til starfa og byrjar á því
að senda honum skeyti. Hann
kemur. Móðirin verður örvita og
bannar honum að sjá deyjandi
föður sinn, lofa honum að deyja
í íriði. James skilur ekki. hvað
hann hefur gert af sér. Fjölskyld
an hefur látið hann afskiptalaus-
an og sneitt hjá honum frá
pví að hann fyrst man eftir sér,
ár þess að geta honum skýringu
á því. Sjálfur er hann líflaus i
leit að sannleikanum, — hvað
hann hefur gert af sér í bernsku
sinni, sem veldur þessu fálæti.
Hann grátbiður móður sína að
segja sér hvað hafi komið fyrir
hann, hvað hann hafi gert, sem
se svo hræðilegt að hann verði
að lifa fyrir utan garð fjölskyld-
unnar. Hún neitar og
segist ekki geta sagt honum það
ef hún vilji halda minningunni
um niuxm sinn og föður hans,
hreinni. Faðir hans hafði verið
mikill rithöfundur en algjörlega
trulaus maður. Bróðir hans var
e'dheitur trúmaður og prestur.
James minnist þess að fööurbróð
ir hans er einnig útskúfaður frá
fjölskylduhringnum, og enginn
hafði sent honum skeyti um
dauða bróður hans. Jarnes hafði
verið giftur yndislegri konu en
hjónaband þeirra fór út um þúf-
ar, vegna skugga fortíðarxnnar,
og hann setuf sér að grafast
fyi'ir um sannleikann. Með hjáip
litlu „leynilögreglukonunnar",
ekkju hins gamla garðyrkju-
manns, föður hans, kemst nann
að raur um að honn hafði ve' ið
tengdur órjúixndi böndum við
'óðuroióður sn n. sem keundi
tionum allt um guð. Faðir haus
aítur á móti afnei.aði guði. Allt
þetta nafði svc stein ahrif á c-
mótaðan barnshuga hans, að
hann hengdi sig í garðskúrnum
14 ára að aldri. Föðurbróðir
hans fann hann. Hann var dáinn.
Fjölskyldulæknirinn, sem einn-
ig aðhyllist trúleysi rithöfundar-
ins, var sóttur, en of seint. Allan
tímann á meðan á þessu stóð
hafði föðurbróðir hans beðið guð
að gefa honum lífið aftur og taka
heldur frá sér trú sína. James
litli kom til lífsins aftur. Lækn-
irinn fullyrti að hann hefði ekki
getað verið dáinn, garðyrkju-
maðurinn fullyrti að hann hefði
verið dáinn. Sönnunina fáum við
þegar James heimsækir föður-
bróður sinn, sem er nú drykk-
felldur og trúlaus prestur, mann
inn sem hafði gefið trú sína fyrir
líf hans. í lok leiksins finnur
James Sjálfan sig aftur og móðir
hans játar að faðir hans hafi trú-
að að þar hafi gerzt kraftaverk
og aldrei getað staðið augliti til
auglitis við hann, eftir það, þar
sem allar bækur hans myndu þá
hafa orðið að hégóma. James
horfir öruggum augum á fram-
tíðina, þegar skugga fortíðarinn-
ar hefir verið svipt burtu og fell
ir aftur hug tií konu sinnar.
Aðalhlutvei'kið, James Cailifer
er leikið af Sir John Gielgud,
og er óþarft að kynna hann eða
meðferð hans á hlutverkum fyr-
ir íslenzkum lesendum, ég á enn
þá eftir að sjá eða hlusta á hiut-
verk, sem hann fær ekki ráðið
við. Móðirin, M’-s. Callifer er leik
in af Gwen Ffrang'con-Davies,
sem er ein af alira be-.tu leikkon
um Englendinga, nú komin yfir
sextugt. Hún leikur rr.eð öryggi
og skapfestu. Heimilislæknirinn,
dr. Frederick Baston er leikinn
af Walter Hudd með mikilli
gaumgæfni og eðlilega. Aðrir
leikendur eru: 'Irene Worth
(Kona James), Sarah Long,
Lockwood West, William Pea-
cock, Peter Illing, Dorothy Dew-
hurst, Aithna Gover, og Red-
mond Phillips. Öll fara þau skín-
andi vel með hlutverk sín, sér-
staklega Redmond Phillips, sem
íeikur mjög erfitt hlutverk, sam
anfallinn drykkfelldan prest, föð
arbróður James, (John Gielgud).
Leiknum er stjórnað af Michael
Maeowan. Vel leikið, vel skrifað,
áhrifaríkt leikrit um umdeilt
efni.
Dálítið ofar við Shaftesbury
Avenue er Saville Theatre, sem
er eitt af nýrri leikhúsunum í
London og mjög rúmgott. Þar
er verið að sýna; „A Touch of
the Sun“ (Snerting sólarinnar),
nýH leikrit eftir N. C. Hunter.
Hanr. er vel þekktn leikritahöf
undur Einna mesta cftirtekt af
leikritum hans vakti: „Waters of
the Moon“, sem var sýnt hér
f>rxr nokkrum arum. Petta leik-
vit hans, eins og rauuai flest
þeirra, fjallar unt mismuninn á
ríku og fátæku fólki, hvað hægt
er að veita sér fyrir peninga og'
hversu erfitt það er að vera án
þeirra. Aðalpersónan Phitip Lest
er er skólakennari í litlum bæ í
nágrenni Lundúna. Litli skólinn
hans stendur svo nærri íbúðinni
hans, að hann heyrir í hvert
sinn, sem skólabjallan nringir.
Hann er fátækur fjölskyldumað-
ur á 2 hálfstálpuð börn. Hjónin
væru hamingjusöm á sinn hátt, ef
tengdafaðirinn (faðir Philips)
væri ekki alltaf að nöldra og
ergja þau með óánægju sinni.
Bróðir Philips, Denis, hefir við
ólíkar aðstæður að búa. Hann fó^
til Ameríku og datt þar í lukku-
pottinn! Giftist ríkri og fallegri
ekkju. Það hefir orðið að sam-
komulagi með fjölskyldunum að
tengdafaðurinn skuli skipta um
stað og dvelja í nokkur ár hjá
Denis. Hann hlakkar mjög til
breytingarinnar en Philip og
kona hans eru kvíðafull vegna
veiklyndis hans fyrir kvenfólki,
sem þrátt fyrir aldur hans, er á
hæsta stigi!
Denis og ríka konan hans
koma í heimsókn og stinga mjög
í stúf, sérstaklega hún, við um
hverfið í fátæklegu kennaraíbúð-
inni. Philip, sem er mikill sós-
íaiisti melur menntun rneira en
peninga og lætur það ekki á sig
fá. Hann tekur boði þeirra hjóna,
að þau skuli öll fara í sumarfrí
saman til Miðjarðarhafsins, þar
sem Denis og Margaret eiga
„villu“. Þegar Philip segir Máry
konu sinni frá þessu, verður hún
Brynleifur
Kveðja að norðan
Nú hringir Líkaböng, loftið af
trega titrar,
um tinda ættjarðar þýtur gustur
svalur,
í klakahjúpi blundar hver byggð
og dalur
þar bærast hin mannlegu hjörtu
í eftirsjá.
Eg heyri sem f jöllin ómi kall þess
kliðar,
sem kvaddi í hinztu för tií æðri
friðar,
á sömu nóttu, sæmdarhjón jörðu
frá.
1 miklum skýjum Mæiifells-
hnjúkur sveipast,
því mæta höfðingja byggð þessi
hefur alið,
og nú er sá horfinn, sem hafði
í æsku dvalið
í héraði miðju og dagsljósið
fyrsta séð
skína í hillingum yfir hnjúknum
bláa,
til hinztu stundar í kærleik það
stóra og smáa
á sögunnar spjöldum ljóma
virðingar léð.
En þó gerðist austar mest þín
ævisaga,
þar inni á milli f jalla um tugi ára
þú hafðir Súiur litið, en sindur
bára
við sendna strönd, en i austri
veggur rís,
oft Vaðlaheiði vegfarendur nefna,
þig vinaraugum oft sá eg þangað
stefna,
„og þennan fagra fjallahring eg
mér kýs“.
Hin litla borg við bláan Eyja-
fjörðinn
var bærinn þinn, hvar lengst af
ævi þú dvaldir,
og starfi þínu traustasta vígið
valdir,
þar vikna hjörtu er kenndu þig
allra bezt.
Það hljóðnaði allt í menntasölum
sagna,
við sólarris heyrði eg gleðiraddir
þagna,
því fyrir stuttu kvöddum við
góðan gest.
Þá grunaði engan að þú síðasta
sinni
sæir Norðurland björtum munar-
augum,
en vissum að þú varst bundinn
traustum taugum
og töfrum, sem ætíð drógu þig
Tobíasson
norður, heim.
Og enn sem fyrr við námsmenn
erindi áttir,
því engri stund frá nýtustv
störfum máttir
þú eyða, en skyldan var að þjóna
þeim.
Við menntasetur hið mesta
á Norðurlandi
svo mjög er saga þín skráð og
þaðan streymdu
um Iandið allt þín áhrif, og englr
gleymdu
þeim íslands mestu hetjum, er
skýrðir þú frá.
Og einkum voru það drengskapur
og dáðir
og dygðir fleiri í hjötun ungu
er sáðir,
í reglu allri aðalsmerki að ná.
En þó var ei för þín, Brynleifur,
sífelldur sigur,
því sjaldan í broddi fylkingar
létt er um sporið.
En Tindastóll þeirra hugsjóna er
helga sér vorið
var hamingja sú er fannstu
í Teinplarasveit.
Og ungum að árum var þér
forusta falin
á fleyinu æðsta um stund og tii
þjónustu valinn
í Reglunnar málum. Og trú þía
var heilsteypt og heit.
Þín bjartsýni og trú hún örvaðl
aðra til dáða,
og ætíð var gott að leita á vit
þíns anda.
Við hlið þér i baráttu mála var
styrkur að standa,
og stcfnan var örugg, þó mót-
byrinn tefði oft för.
Og síðustu árin stóðstu við
stjórnvölinn aftur,
þá stafaði frá þér reynslunnar
mildi og kraftur.
1 vörn og í sókn þú gafst hin
greiðustu svör.
Til annarra landa oft var þér
boðið til pinga,
sem ágætur tulltrúi þjóðar til
fremdar þar saztu
og bræðraþjóðum af brunnum
reynslunnar gaztu
— og beztu menntunar — látið
fræðslu i té.
Að hvarfi þínu er mikill sjónar-
sviptir.
Þú sæmd og virðiugu Islanda
hærra lyftir.
En minningu þina geyma hin
gullnu vé.
STEFÁN ÁG. KRISTJÁNSSON.