Morgunblaðið - 17.04.1958, Side 1

20 síður
6 mílna
þar sem
landhelgi og auk jbess 6 mílna belti
strandnki hafi einkarétt til fiskveiða
Mótleikur þriggja rikja við bandarisku tillögunni eykur I
aftur vonir um árangursrik lok Genfarráðstefnunnar
Genf, 16. apríl. — Samkvæmt einkaskeytum frá Gunnari G. Schram,
fréttaritara Mbl. — og Reuter.
FULLTRÚI BANDARÍKJANNA í landhelgisnefndinni á sjóréttarráðstefnunni í Genf bar í dag fram
opmberlega tillógu Bandaríkjamanna þess efnis, að samþykkt yrði, að landhelgin yrði færð út frá ?
milum í 6 mílur. Strandríki hefðu þar að auki rétt til þess að setja fiskveiðitakmarkanir á 6 mílna
breiðu belti utan við sex mílna landhelgina, en þegnar þeirra ríkja, sem undanfarin 10 ár hafa veitt á
miðum, sem kunna að falia undir ytra 6 mílna beitið, hefðu hins vegar réttindi til að stunda áfram
veiðar á þessum sömu slóðum um ótiltekinn tíma.
A fundi landhelgisnefndarinnar seinna í dag bar fulltrúi Kanada fram nýja tillögu fyrir hönd
stjórnar sinnar, svo og Indlands og Mexico. Dró hann fyrri tillögu tii baka.
í síðari tillögunni er gert ráð fyrir að iandhelgin verði ákveðin 6 mílur, en þau ríki, sem fyrir
24. febrúar 1958 hefðu víkkað landhelgi sína, haldi þeirri línu, sem nú er — þó ekki víðari en 12
mílna landhelgi. Auk 6 mílna landlielgi nytu strandríki einkaréttar tii fiskveiða á 6 míina breiðu beiti
þar fyrir utan — og yrði landhelgin þá 12 mílur nvað erlendum veiðiskipum viðkemur.
ísland styður
tillögu Konado
RÍKlSÚTVARPIÐ skýrði svo frá í gær, að utanríkisráðherra
hefði átt símtal við Ilans G. Andersen, fuiltrúa íslands á
sjóréttarráðstefnunni í Genf, vegna hinnar nýju tillögu
Bandaríkjanna. Sagði utanríkisráðherra, að íslenzka sendi-
nefndin mundi styðja tillögu Kanada, því að bandaríska
tillagan væri engu aðgengilegri en tillaga Breta. Vegna þess-
ara nýju tillagna var atkvæðagreiðslu í nefndum frestað
fram á föstudag — og mun ráðstefnan, sem átti að ljúka 24.
þ. m., því dragast á langinn, sennilega fram á mánaðamót.
Tilbúnir til undir-
búningsviðræðna
Fulltrúi Kanada lýsti því yfir,
að tillaga Bandaríkjamanna væri
algerlega óaðgengileg vegna tak-
markana þeirra, sem settar væru
um friðun ytra sex mílna beltis-
ins. Fulltrúar Indlands og Mexi-
co tóku i sama streng.
í tillögu Kanada, Mexico og
Indlands eru engin skilyrði
svo sem í bandarísku tillög-
unni. Þykir því líklegt, að hin
fyrrncfndu eigi meira fylgi að
fagna en bandaríska tillagan
— og hafa mörg Asíuríki og
flest S-Amcríkuriki lýst sig
fylgjandi henni — og væntan-
lega munu A Evrópuríkin öll
Einkaskeyti til Mbl.
frá G. G. Schram.
GENF, 16. apríl. — íslenzka til-
lagan, sem fjallar um það, að
strandríki geti ef sérstaklega
stendur á, fengið einkrétt til fisk
veiða jafnvel utan tólf mílna
landhelgi sakir þess að viðkom-
andi ríki byggir lífsafkomu sína
á fiskveiðum, var í fyrsta skipti
til umræðu í dag bæði í landhelg-
isnefndinni og fiskfriðunarnefnd
inni, þar sem hún var lögð fram
sl. mánudag óbreytt og bar hana
einna hæst í umræðunum i báð-
um nefndunum. í landhelgis-
nefndinni talaði Sir Gerald Fitz-
maurice gegn tillögunni.
Kvað hann orðalag tillögunnar
vekja ótta, þar sem hætta væri
á því, að öruiur ríki myndu nota
sér það. Mörg væru þau lönd, er
gætu borið fram sanngjarnar rök
semdir fyrir útfærslu fiskfrið-
unartakmarkanna og síðan fram
kvæmt hana einhliða samkvæmt
tillögunni. Gætu Bretar því ekki
samþykkt tillöguna, þó að þeim
væri ljós sérstaða íslendinga i
þessum efnum.
Að lokum sagði han.ii, að Bret-
ar myndu ekki undirrita loka-
samþykkt ráðstefnunnar, ef til-
lagan yrði samþykkt í umræð-
unum.
Fulltrúar Tékkóslóvakíu, Equa
dor og Danmerkur lýstu yfir
fylgi sínu við tillöguna. Danmörk
með sérstakri hliðsjón af Fær-
eyjum og Grænlandi, en jafn-
framt óskaði fulltrúi Danmerkur
þess, að gerðardómsákvæði væri
bætt við tillöguna.
★
Krylov, fiilltrúi Rússa, gagn
gera hið sama. Er þessi tillaga
því mun sigurvænlegri að
dómi fulltrúa á ráðstefnunni,
sem vel kunna skil á málun-
um.
Atkvæðagreiðslu um hana
og stærð landhelginnar verð-
ur frestað þar til kl. 4 á föstu-
dag — og mun ráðstefnan jafn
framt dragast eitthvað á lang
inn, sennilega fram á mánaða-
mót.
★
Japanski fulltrúinn í nefnd-
inni studdi brezku tillöguna, en
ef ekki næðist samkomulag um
þá tillögu — kvaðst Japaninn
rýndi íslenzku tillöguna harka
lega í kvöld og sagði hana ó-
ljósa og óákveðna. Kvaðst
hann neyddur til þess að
greiða atkvæði gegn henni.
★
í fiskfriðunaxnefndinni flutti
Hans G. Andersen framsöguræðu
fyrir tillögunni. Rakji hann enn
mikilvægi fiskveiðanna fyrir fs-
lendinga og lagði áherzla á, að
Hefur ekki komið saman
í marga mánuði
Nítján manna nefnd verkalýðs-
félaganna hefur ekki verið köll-
uð saman til fundar síðan fyrir
áramót. Þennan hálfan fjórða
styðja samþykkt þriggja mílna
landhelgi og stjórn sín teldi hana
því framvegis einu löglegu land-
helgina að undanskilinni fjög-
urra mílna landhelgi, sem Norð-
urlönd hefðu sett. Japanska
stjórnin mundi aldrei samþykkja
einkarétt strandríkja til fisk-
veiða utan landhelginnar, sagði
fulltrúinn.
Fulltrúi Nýja Sjálands kvað
stórn sína frekar hlynnta banda-
rísku tillögunni — og falla frá
stuðningi við þá brezku.
★ ★ ★
Kanadiski fulltrúinn tók aftur
Frh. á bls. 19.
án þeirra væri landið óbyggi-
legt. Kvað hann fjölmarga full-
trúa hafa lýst yfir stuðningi sín-
um við tillögu íslendinga, en
sumir hefðu spurt, hvort 12 mílna
fiskfriðunartakmörk væru ekki
nægileg. Sagði hann aðalatriðin
vera: Annars vegar, að hámarks-
arður af íslandsmiðum yrði tak-
markaður, hins vegar, að íslend-
ingar ættu að hafa forgangsrétt,
þegar takmarka þyrfti veiðar. Þá
Frh a bis. 19.
mánuð, sem liðinn er af yfirstand
andi ári hefur ríkisstjórnin þó
staðið í stöðugu samningamakki
um einhverjar tillögur í efna-
hagsmálunum. Hafa öldurnar
stundum risið hátt innan stjórn-
MOSKVU, 16. apríl. — Full-
trúar Breta, Bandaríkja-
manna og Frakka í Moskvu af
hentu í dag utanríkisráðu-
neyti Ráðstjórnarinnar sam-
hljóða orðsendingar varðandi
viðræður sendiherra vestur-
veldanna við fulltrúa Ráð-
stjórnarinnar til undirbúnings
hugsanlegum ríkisleiðtoga-
funcli. Samkv. áreiðanlegum
lieimildum i París er aðalefni
orðsendinganna það, að sendi
herrar vesturveldanna seu
reiðubúnir til viðræðna á
morgun, en enn sé mikill á-
greiningur með vesturveldun-
um og Ráðstjórninni.
Vesturveldin muni ekki
fallast á að undirbúningsvið-
ræður miðist einungis við að
ákveða umræðuefni ríkisleið-
togafundar, heldur verði að
vera fullljóst, að einhvers ár-
angurs verði að vænta af rík-
isleiðtogafundinum áður en
hann er fastlega ákveðinn. —
Það er álit vesturveldanna, að
fyrstu undirbúningsviðræður
arinnar í þeim umræðum og
„sjónarmiðin verið mjög and-
stæð“, eins óg Þjóðviljinn kemst
að orði í fyrradag.
En stjórnin, sem lofaði
r.ánu samstarfi við „vinnu-
stéttirnar“ og verkalýðssam-
tökin um allt, sem gert yrði í
efnahagsmálunum, hefur ekki
talið það ómaksins vert að
kalla 19 manna nefndina sam.
an.
Pukur bak við tjöldin
Vinstri stjórnin hefur þannig
talið rétt að halda áfram að
pukra bak við tjöldin með tillög-
ur sínar í efnahagsmálunum.
Hún kallar ekki 19 manna nefnd
ina saman til fundar, enda þótt
hún sé skipuð eingöngu hennar
eigin stuðningsmönnum. Þannig
sitja t.d. hinir föllnu formenn
kommúnista í Iðju í Reykjavík
miðist að miklu leyti við und-
irbúningsfund .utanrikisráð-
herranna, sem síðan gangi end
anlega frá fullnægjandi und-
irbúningi undir rikisleiðtoga-
fund og fullvissi sig um það,
að einhvers árangurs verði að
vænta. Er því jafnframt fagn-
að, að undirbúningur er nú
kominn á viðræðustigið — og
hinum opinberu bréfaskriftum
hætt.
Heiafli NATO
tvíefldur
PARÍS, 16. apríl. — Undanfarna
þrjá daga hafa landvarnaráð-
herrar Nato-rikjanna setið á rök-
stólum — og gengið frá áætlun-
um, sem munu tvíefla herafla
bandalagsins að því er talsmaður
Bandarikjastjórnar skýrði frá í
dag. Er hér um að ræða áætlun
um samciginlegan her, sem i
verða 30 herdeildir — og verður
helmingur þeirra búinn kjarn-
orkuvopnum.
og Trésmiðafélagi Reykjavíkur 1
19 manna nefndinni, sem ráðu-
nautar ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum. Eiga þeir sæti í
nefndinni þar sem þeir voru for-
menn fyrrgreindra félaga er sið-
asta Alþýðusambandsþing kom
saman. En vinstri stjórnin hirðir
ekki lengúr um að kalla þá sam-
an til fundar. Hún lætur líklega
nægja að leita ráða hjá forseta
Alþýðusambandsins sem alls-
herjarsamnefnara fyrir alla
verkalýðshreyfinguna! Vera má
þó að stjórnin tali einnig eins-
lega við einstaka kommúnistaleið
toga.
Kallaðir saman til að samþykkja
„sumargjöfina".
Auðsætt er af þessu, að rík-
isstjórnin ætlar að hafa þann
hátt á, að kalla 19 nutnia
nel'ndina ekki saman fyrr en
búið er að ákveða „bjargráð-
Framh. á bls. 2
Rússar og Bretar andvígir ísl. tillögunni
Hans G. Andersen flutti mál íslendinga
Ekki rætt við 19 manna nefnd verkalýðs
samtakanna um ,sumargjöfina'
yfirlýsingarnar um „samráð við
vmnusréttirnar" skripaleikur emn
og blekking
ÞAÐ er nú Ijóst orðið að yfirlýsingar vinstri stjórnarinnar um aj
Vun hygdist hafa nain samráð við „vinnustéttnnar og verkaiýðs
samtökin“ um tillögur sínar í efnahagsmálunum eru blekkingar
einar og skripaleikur. Nítján manna nefndin, sem skipuð var for-
mönnum verkalýðsfélaga úr öllum landshlutum, og átti að vera
stjórninni til ráðuneytis um efnahagsmál, hefur t. d. alls ekki verið
kölluð saman til viðræðna um tillögur þær, sem stjórnin hefur
verið að vinna að, og hiotíð hafa nafnið „sumargjöfin". En sam-
kvæmt þessum tillögum munu, eins og áður hefur verið skýrt frá,,
verða lagðar miklar, nýjar álögur á almenning, uppbótakerfinu
haidið áfram og stórfelld dulbúin gengislækkun framkvæmd.