Morgunblaðið - 17.05.1958, Blaðsíða 2

z
MOPnrnvnr 4fíiÐ
Laugardagur 17. max 1958
4.
Langar umræður á Alþingi sýna
betur að ríkisstjórnin ræðst
nú helzt á þá sem hlífa skyldi
Yfirlit yfir umræðurnar á Alþingi
um efnahagsmálin
EINS Ogr sagt var frá í Morgun-
blaðinu á fimmtudaginn, hófust
umræður um frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um cfnahagsmál á'
fundi neðri deildar Alþingis á
miðvikudag. Fyrstu ræðumenn
voru þeir Hermann Jónasson,
Lúðvík Jósefsson og Ólafur Thors
og voru útdrættir úr ræðum
þeirra birtir í blaðinu í fyrradag.
Spurningar Eysteins
Eysteinn Jónsson tók til máls
að ræðu Ólafs Thors lokinni.
Hann kvaðst vilja bera upp þrjár
spurningar til Sjálfstæðisflokks-
ins: Vill flokkurinn gengisbreyt-
ingu? Ef ekki, sér hann leið til
að lækka uppbæturnar frá því
sem ríkisstjórnin gerir ráð fyrir
í sínum tillögum? Hvernig vill
Sjálfstæðisflokkurinn deila byrð-
unum, ef hann vill ekki gera það,
eins og stjórnin leggur til og
hann hefur lýst sig andvígan?
Stöðvun fyrir dyrum
Eysteinn flutti ræðu sina um
7-leytið á miðvikudag. Fundur
hófst síðan aftur kl. 9 þá um
kvöldið. Fyrsti ræðumaður þá
var Gylfi Þ. Gíslason. Hann neit-
aði því að illa væri búið að stjórn
arandstöðunni í sambandi við
þetta mál.
Gylfi sagði að með frum-
varpi ríkisstjórnarinnar væri
verið að stöðva óhæfilega
notkun á vörum eins og fóður-
bæti, veiðarfærum, erlendum
byggingarefnum, umbúðum og
ýmsum erlendum tækjum. —
Notkun þessa varnings hefði
verið óhæfilega mikil vegna
þess hve álag á þær hefði ver-
ið lítið í samanburði við aðrar
vörur.
Þá taldi Gylfi það rangt að
hampa því mjög að 30% yfir-
færslugjald væri lagt á nauð-
synjavörur. Réttara væri að
segja, að yfirfærslugjaldið á þeim
væri mun lægra en hið venjulega
gjald.
Gylfi lagði áherzlu á það í
ræðu sinni, að aðgerðir þær sem
frumvarp þetta fjallar um hefðu
verið óhjákvæmilegar. Hvað
hefði skeð ef ríkisstjórnin gripi
ekki í taumana? spurði hann.
— Framleiðslan hcfði stöðv-
azt. Útflutningurinn hefði
stöðvazt. Atvinnuleysi hefði
skollið yfir. — Greiðsluþrot
hefði orðið hjá ríkissjóði.
Hann hefði ekki getað greitt
starfsmönnum og embættis-
mönnum kaup. Þetta vofði
yfir: Gjaldeyrisskortur, vöru-
skortur og svartur markaður
og afleiðingin hefði orðið að
lokum sömu hækkanirnar sem
nú eru ákveðnar í frumvarp-
inu.
Þá sagði Gylfi, að það væri
villandi að tala um 790 milljón
króna álögur á þjóðina. Það
væri hugsanavilla. Þá hefði eins
mátt tala um það, að gengis-
breytingin 1950 hefði haft í för
með sér 900 milljón króna álögur
á landsmenn.
Gylfi staðhæfði að álögurnar í
þessu frumvarpi stjórnarinnar
legðust í rauninni eingöngu á þá
sem hefðu meira en 60 þús. kr.
árstekjur. Að lokum skoraði hann
á Ólaf Björnsson prófessor, einn
af þingmönnum Sjálfstæðisflokks
ins, að segja, hvernig hann vildi
láta leysa efnahagsmálin.
Einar Olgeirsson mótmælir
Næstur tók til máls Einar Oi-
geirsson og hefur nokkuð verið
sagt frá ræðu hans í frétt í
fimmtudagsblaðinu. Hann lýsti
sig andvígan frumvarpi rikis-
stjórnarinnar og sneri ræðu' sinni
upp í harðvítuga árás á samstarfs
flokk kommúnista — Framsókn,
fyrir margháttuð brot á stjórr.ar-
sáttmálanum og fyrir það að
skilja ekki að sjávarútvegurinn
væri undirstaða alls efnahags-
kerfis landsins.
Kenndi hann Framsóknar-
flokknum um að sjávarútvegur-
inn hefði verið vanræktur meðan
gríðarlegar fjárhæðir hefðu ver-
ið veittar til landbúnaðarins.
Gat hann þess m. a. að af 300—
400 milljón króna erlendum lán-
um, sem ríkisstjórnin hefði tek-
ið hefðu ekki 10% farið til sjáv-
arútvegsins. Lánin hefðu farið til
raforkuframkvæmda og landbún-
aðarins. Krafðist Einar þess að
innflutningsverzlunin, einkum
olíufélögin, væri þjóðnýtt. Með
því yrðu vandamálin leyst.
Einar talaði í 114 klst. eða fram
til kl. 11,30. Þá var þingfundi
frestað í hálftíma og hélt Einar
ræðu sinni áfram eftir miðnætti.
Fundurinn í fyrrinótt
Næstu ræðumenn voru þeir
Ingólfur Jónsson, Magnús Jóns-
son og Björn Ólafsson. Eru ræður
þeirra allra raktar á öðrum stöð-
um í Morgunblaðinu í dag.
Er Björn Ólafsson hafði lokið
máli sínu, vantaði klukkuna
nokkrar mínútur í þrjú. Lýsti þá
forseti neðri deildar, Einar Ol-
geirsson, því yfir, að umræðunni
væri frestað og fundi slitið. Það
vakti mikla athygli þeirra, er á
þingpöllunum voru, að þessi frest
un umræðunnar virtist koma ráð
herrunum, sem í þingsalnum
voru, algerlega á óvart. Munu
‘þeir hafa ætlazt til þess að
fyrstu umræðu um málið yrði
lokið þá um nóttina.
Ræða Ólafs Björnssonar
Þingfundir hóiust aftur um kl.
1,30 í gær og var frumvarp ríkis-
stjórnarinnar á dagskrá í neðri
deild. Ólafur Björnsson tók fyrst
ur til máls.
Hann kvaðst í upphafi vilja
hefði verið beint til Sjálf-
svara nokkrum spurningum, sem
stæðismanna. Spurt hefði
verið, hvort flokkurinn vildi
gengisbreytingu. Þeirri spurningu
kvaðst hann mundu svara síðar
í ræðu sinni.
Þá hefði verið spurt, hvort
unnt væri að lækka uppbæturn-
ar. Þeirri spurningu kvaðst hann
ekki geta svarað af þeirri ein-
földu ástæðu, að öllum þeim upp-
lýsingum, semnauðsynlegaþyrftu
að vera fyrir hendi til að það
væri unnt að gera, væri haldið
leyndum fyrir Sjálfstæðismönn-
um.
Þá hefði verið spurt, hvort
deila ætti byrðunum áannanhátt.
Hann kvaðst telja víst, að hann
myndi vilja breyta flokkun vara
á ýmsan hátt frá því sem gert
væri ráð fyrir í frumvarpinu, ef
hann hefði heildaryfirlit yfir
flokkunina, en hitt væri Ijóst, að
enginn algildur mælikvarði væri
til um það, hvernig slík skipting
skyldi vera, og væri það einmitt
aðalgalli þess kerfis, sem nú væri
verið að innleiða. Þá kvaðst
hann eigi skilja þá kenmngu, að
álögur legðust aðeins á árstekjur
hærri en 60.000 kr. Sagði hann,
að vísitalan miðaðist við fjöl-
skyldur með um 35.000 kr. tekjur.
— Að öðru leyti er ræða Ólafs
rakin annars staðar í blaðinu.
Til bóta að leggja gjöld
á rekstrarvörur
Næsti ræðu-maður var Ey-
steinn Jónsson fjármálaráðherra.
Hann sagði í upphafi, að nú væru
útflytjendur skyldaðir til þess að
selja bönkunum gjaldeyri með
ákveðnu verði og það verð væri
svo lágt, að sannanlegt væri, að
engin útflutningsframleiðsla yröi
rekin, ef hún ætti að byggjast
aðeins á því. sem inn kemur tyrir
gjaldeyrinn. Með frumvarpi
ríkisstjórnarinnar er ekki gert
ráð fyrir að breyta skráningu
gjaldeyrisms. sagði fjármá'aráð-
herra, heldur á að draga san>.an
^ármagn innanlands og borga
það í uppbætur til þeirra, er
framieVða útflutningsvórux.
Síðan xæddi fjármálaráðherr-
ann um hættur þær, er felast í
uppbótakerfinu og benti á, að
þær verða því meiri, sem kerfið
stækkar. En síðan ræddi hann
um þau ákvæði hins nýja frum-
varps, er gera ráð fyrir að leggja
gjöld á rekstrarvörur atvinnu-
veganna. Sagði hann að misræmi
á erlendu og innlendu verðlagi
væri orðið mjög mikið. Væri svo
komið t. d. fyrir landbúnaðinum,
að erlendur fóðurbætir væri orð-
inn svo ódýr í samanburði við
það, sem kosta þarf til að afla
heyja, að hann væri keyptur í
mun stærri stíl en eðlilegt væri.
Væri á mörgum sviðum orðið hag
kvæmara að kaupa vörur erlend-
is frá en að kaupa vörur eða
þjónustu innanlands. Þetta græfi
undan innlendum atvinnugrein-
um t. d. landbúnaði. Væri því
nauðsynlegt að fá jöfnuð með
því að hækka fóðurbæti, áburð,
vélar o. s. frv. Þingmaður Rang-
æinga hafði allt á hornum scr í
sambandi við þetta frumv., sagði
ráðherrann, en sannleikurinn er
sá, að það er til styrktar atvinnu-
vegunum. Nefndi hann auk Imd-
búnaðar m. a. sjávarútveg, iðnað,
siglingar og flug.
Lengi hefði orðið að búa við
núverandi kerfi, þar sem sam-
komulag hefði ekki tekxzt urn
annað. En á sl. hausti hefði verið
rætt um stefnubreytingu. Árang-
í dag eiga frú Guðrún Stefánsdóttir, fyrrum hóteleigandi, Upp-
sölum, tsafirði, og Ásgeir Jónsson, rennismiður, 50 ára hjú-
skaparafmæli. Ileimili þeirra er að Nóatúni 28.
urinn væri kominn fram í þessu
frumvarpi og teldi hann ákvæðin
um álögur á rekstrarvörur vera
mjög stórt spor í rétta átt og hið
merkasta ákvæði frumvarpsins.
Hvað blasti við?
Hvað hefði orðið, ef þetta frum
varp hefði ekki komið fram?
spurði fjármálaráðherrann. Um
tvennt er að ræða: Annaðhvort
hefði vegna fjárskorts orðið að
hætta að greiða niður verð inn-
lendra afurða. Jafnframt hefði
útflutningssjóður komizt í þrot
og atvinnugreinar, sem engar
uppbætur fá, hefðu haldið áfram
að veslast upp. Hin leiðin er ;ú, að
Seðlabankinn hefði verið notað-
ur til að greiða uppbætur. Sú
leið hefði leitt til algjörs öng-
þveitis, vöruskorts og atvinnu-
leysis. Til að koma í veg fyrir
þetta er frumvarpið komið fram.
Auðvitað verður reynt að koma
af stað rógi í sambandi við þetta
mál sagði Eysteinn Jónsson. Það
er talað um 790 millj. kr. í álögur.
Mér er sama hvað er sagt, en ég
spyr: Eru það raunverulegar á-
lögur, þegar fé er tekið til þess
að skila því aftur til atvinnuveg-
anna?
Fundir síðdegis í gær
Þegar Eysteinn Jónsson hafði
lokið ræðu sinni, tók Jón Pálma-
son til máls og er sagt frá ræðu
hans annars staðar í blaðinu.
Hann lauk máli sínu um kl. 4 í
gær og var þá gert fundarhlé til
kl. 5.30.
Tvær ræður Sjálfstæðisnianna
Þá hófst fundur aft'ur og tók
Angantýr Guðjónsson til máls.
Ræddi hann um frumvarpið frá
sjónarmiði verkamanns, en eng-
in ríkisstjórn hefur leikið verka-
lýðinn jafnilla og þessi ríkis-
stjórn með fölsun vísitölu og sí-
vaxandi álögum á lífsnauðsynjar
fólksins. Verður síðar sagt nánar
frá ræðu Angantýs.
Ásgeir Sigurðsson mótmælti i
stuttri ræðu þeim ummælum Lúð
víks Jósefssonar á miðvikudag,
að Sjálfstæðisflokurinn hefði
æst sjómenn til kaupdeilu sl.
sumar. Benti hann á að sjómenn
hefðu allir staðið sameinaðir um
réttlætiskröfur sínar og hefði
ekki skipt máli hvaða stjórnmála
flokki þeir hefðu fylgt. Sagt er
nánar frá ræðunni annars staðar
í blaðinu.
Næstu ræðumenn voru Lúðvík
Jósefsson og Gylfi Þ. Gíslason.
Eftir ræðu Gylfa var gefið matar
hlé.
Er fundur hófst aftur kl 9 var
fyrst tekið fyrir frumvarp um
stöðvun tollafgreiðslna um ó-
ákveðinn tíma (sjá frétt á for-
síðu) Síðan var umræðum um
efnahagsmál haldið áfram og töi-
uðu þessir menn: Hannibal Valdi
marsson, Ólafur Björnsson, Magn
ús Jónsson, Jón Pálmason og
Hannibal Vaídimarsson aftur.
Fleiri munu hafa talað, en blað
inu tókst ekki að fá fréttir af því
í nótt. Þingfundinum lauk um
eittleytið.
Frá keppni að Hálogaiandi
Dönsku handknattleiksmeistar-
arnir frá Helsingör mættu ÍR-
ingum í karlaflokki sl. miðviku-
[ dagskvöld. Var sá leikur æsi-
spennandi og skemmtilegur. Jafn
var hann og tvísýnn fram undir
síðustu mínúturnar er Danir
tryggðu sér sigur. Var þá ÍR-liðið
tekið að gefa sig.
Þó Danir byrj uðu að skora náði
ÍR forskoti snemma og hélt frum
kvæðinu í fyrri hálfleik lengst af.
Var leikur liðsins með ágætum á
köflum, léttari, hraðari og að
mörgu leyti skemmtlegar upp-
byggður en leikir KR og FH á
móti Dönunum. 1 hálfleik stóð
15:13 ÍR í vil.
1 síðari hálfleik náðu iR-ingar
tvívegis 4 marka forskoti. En
reynsla og kunnátta dönsku meist
aranna vann það upp og þar kom
að leikar stóðu 23:23. Þá tók að
draga af iR-ingum en Danir léku
jafnsterkt og í upphafi leiks.
Skoruðu þeir 7 mörk í röð, en ÍR-
ingar tvö síðustu mörk leiksins.
Tveir menn skoruðu 28 af mörk-
um leiksins, Theilman 15 af mörk
um Dana og Gunnlaugur Hjálm-
arsson 13 af mörkum ÍR.
1 kvennaflokki mættu dönsku
stúlkurnar úrvali úr Fram og
Þrótti. Réðu dönsku stúlkurnar
lögum og lofum á vellinum og
unnu með 22:8.
Myndirnar hér að ofan eru tekn
ar af Rafni Hafnfjörð. Önnur
sýnir Hermann Samúelsson kom-
inn inn fyrir — og skorar eitt af
sínum snöggu „vinstri handar-
mörkum“. Hin sýnir er Birgitte
Flaga er komin í færi og skorar.
Hún hefur vakið hvað mesta at-
hygli dönsku stúlknanna.