Morgunblaðið - 17.05.1958, Blaðsíða 11

Laugardagur 17. maí 1958
MORCVNfíT4Ð1Ð
11
Ríkisstjórn sem hefur glatað trausti
þjóðarinnar leysir engan vanda
Með bjargráðafrumvarpinu eru mestir
skattar lagðir á nauðsynjavörur
almennings
Rœða Ingólts Jónssonar á Alþingi
INGÓLFUR Jónsson, fyrri
þingmaður Rangæinga, tók til
máls í umræðunum um bjarg-
ráðin í fyrrinótt. Deildi hann
hart á ríkisstjórnina og taldi
að hún væri búin að missa
allt traust þjóðarinnar, enda
sýndu svikin loforð að hún
hefði ekki verið verð neins
trausts. Hann gaf og upplýs-
ingar um verðhækkanir þær
sem mun leiða af frumvarpi
stjórnarinnar. Fara hér á eftir
kaflar úr ræðu Ingólfs:
Hvers vegna úttektin
var ekki birt
Ingólfur minnti á það, að þeg-
ar vinstri stjórnin tók við völd-
um hefði hún heitið því að láta
fara fram rannsókn á efnahags-
málum þjóðarinnar, eins konar
úttekt. Rannsóknin fór fram, en-
ríkisstjórnin hefur aldrei þorað
að birta hana. Og nú spurði Ing-
ólfur, hvers vegna hún hefði ekki
þorað að birta hana: — Það pr
vegna þess, að úttektin sannaði,
að það var grózka í íslenzku þjóð-
lífi. Hún sannaði að aldrei hefði
verið meiri uppbygging á íslandi
en einmitt þá, og það nær ein-
göngu með innlendu fjármagni.
Sú úttekt, sagði Ingólfur, verð-
ur einhverntíma birt og mun þá
fást samanburður, hvernig vinstri
stjórnin hefur haldið á spilunum,
þegar allt er að hrynja, þjóðar-
líkaminn er orðinn helsjúkur og
fjármálalífið í öngþveiti. Þannig
er nú komið þrátt fyrir það að
núverandi ríkisstjórn hafi tekið
stærri lán, en nokkurntíma hef-
ur þekkzt óður.
Ingólfur kvaðst vilja taka und-
ir orð, sem Einar Olgeirsson hafði
látið falla um það að ríkisstjórn-
in væri að glata trausti vina
sinna.
Það má jafnvel orða þetta
sterkara: —. Hún er búin að
tapa trausti þeirra og það af
skiljanlegum ástæðum. Hún
lofaði gulli og grænum skóg-
um, — hún lofaði varanlegum
aðgerðum. Þar sem hún hefur
ekki staðið við þessi loforð, er
ekkert eðlilegra en að hún
glati trausti almennings, —
já, glati trausti sinna eigin
flokksmanna. — Og það er
kannske eina ástæðan til þess
að hún hangir saman, þótt
forsendur fyrir henni séu
brostnar, enda er nú svo
komið, að hún þorir ekki að
leggja þetta undir dóm þjóð-
arinnar.
Kreppt að íslenzkium bændum
Ingólfur Jónsson gerði að um-
talsefni, hvaða áhrif „úrræðin"
myndu hafa á hag bænda. Það
er að vísu rétt, að þeir eiga að
fá hækkanir, sem jafngilda 5%
kaupgjaldshækkuninni. Gallinn
er bara sá, að það væri ekki
víst að þessi hækkun rynni í vasa
bændanna. Eða hvernig var ekki
með 7% hækkunina, sem bænd-
ur áttu að fá s. 1. haust. Bændur
eru sammála um að þeir hafi
fengið lítið af henni. Hún hafi
öll farið í aukinn kostnað en
ekki til bænda og hætt er við
að eins kunni að fara nú, því
að hinn aukni rekstrarkostnaður
gleypir allt.
Ingólfur sagði m. a.:
Samkvæmt þessu nýja frum
varpi, eiga fóðurvörur að
hækka í verði um 43%. Lýsti
Gylfi Gíslason því sem sér-
staklega hyggilegri ráðstöfun.
Tollar á fóðurvörum hefðu
verið svo lágir, að bændur
hefðu talið óhagkvæmt að
nýta grasið. Hér er talað af
miklum ókunnugleika, sagði
IngólPur. Auðvitað hafa bænd-
ur nýtt grasið. — Það sýnir
Ingólfur, að þessar aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar leggjast sérstak-
lega hart á landbúnaðinn. Að
vísu á hann að fá þessar hækk-
anir endurgreiddar, verðlags-
grundvöllur landbúnaðarins
hækkar. Sannleikurinn er þó sá,
að hér er verið að leggja risa-
vaxna skatta á landbúnaðinn, ón
þess, að tryggt sé með nokkru
móti, að hann fái það endur-
greitt. Það er farið verst með
bændastéttina, ef frumvarp þetta
verður lögfest. En samdráttur
mun verða í iðnaði og atvinnu-
leysi boðið heim.
Það er augljóst mál, að
kaupgeta manna minnkar í bæj-
unum og atvinnan minnkar. Ef
verð á landbúnaðarafurðum
hækkar jafnframt stórkostlega í
kjölfar þessara aðgerða, er hætta
á því að sala á þeim dragist sam-
an — og þá er hag bænda stefnt
í voða.
Hækkun á lífsnaiuðsynjum
Það er nýmæli, hélt Ingólf-
ur áfram, að samkvæmt stjórn
arfrumvarpinu á hækkunin að
vera mest á nauðsynjavörum.
Húsaolía mun hækka 32%.
Það er talið að meðalíbúð
þurfi til upphitunar 6—8 tonn
á ári. Átta tonn kosta nú 6400
kr. en við það bætist nú rúm-
lega 30% og þýðir það veru-
leg aukin útgjöld, einmitt hjá
láglaunafólki.
Byggingarefni hefur fram til
þessa verið talið nauðsynja-
vara. En nú talar vinstri stjórn
in um það að fjárfestingin sé
of ör og ætlar hún með þessu
frumvarpi að tryggja „hæfi-
legt atvinnuleysi“ með því að
hækka timbur um 25—29%,
sement 25—30% og steypu-
styrktarjárn um 20%. Þakjárn
20%, járnvörur 25%, mið-
stöðvarofna 25% og pípur og
fittings 22%. Talið er að bygg-
ingakostnaður hækki um 11%,
en ólíklegt að það verði ekki
meira.
Brýnustu lífsnauðsynjar manna
eins og kornvörur, kaffi og syk-
ur eiga að hækka um 15%, ein-
földustu búsáhöld hækka um
25%, hreinlætisvörur um 26%,
hreinlætistæki um 25% og skó-
fatnaður um 27%. Metravara
hækkar um 8—45% og nælon-
sokkar munu hækka um 25%.
Þessar staðreyndir sýna, að
það er ekki verið að hlífa al-
menningi með þessu frumvarpi
ríkisstjórnarinnar.
Ingólfur svaraði og staðhæf
ingu Gylfa Þ. Gíslasonar um að
hinar nýju álögur legðust ekki
á láglaunafólk. Staðreyndin er
sú, að maður með 4000 kr. mán
aðartekjur fær 200 kr. kaup-
hækkun á mánuði skv. frum-
varpinu.
Hafi þessi maður meðalfjöl-
skyldu á framfæri sínu, má reikna
með, að hann þurfi eftir að lög
þessi ganga í gildi að kaupa mán-
aðarlega nauðsynjavarning fyrir
3000 krónur og þarf þá vissulega
að halda sparlega á til þess, að
það nægi.
Samkvæmt þessu frumvarpi
mun meðalhækkun nauðsynja-
varnings nema 20—25%. Sé mið-
að við lægri töluna, er verðhækk-
un sem þessi heimilisfaðir verð-
ur að greiða 600 kr. á mánuði.
Með öðrum orðum, er ríkisstjórn-
in að gefa þessum manni 200 kr.,
en lætur hann greiða sér til baka
600 krónur. Þessa dæmis kvaðst
Ingólfur aðeins vilja geta að
gefnu tilefni frá Gylfa.
Tjaldað til einnar nætur
Hér er heldur ekki verið að
leysa nein vandamál til fram-
búðar, heldur er aðeins tjaldað
til einnar nætur, þetta á að nægja
til haustsins, en þá verður rennt
af stað nýrri dýrtíðarskriðu.
Núverandi ríkisstjórn, sagði
Ingólfur Jónsson, sýnir með
þessu frumvarpi, að hún hef-
ur ekki valdið verkefnunum.
Hún hefur lofað öllu góðu, en
hún hefur ekki staðið við neitt
af því. Smátt og smátt liefur
hún verið að glata trausti allra
íslendinga. Þegar svo er kom-
ið að hún hefur glatað trausti
þjóðarinnar, þá er hún sann-
arlega illa á vegi stödd, þá
getur hún ekki einu sinni leyst
verkefnin þótt hún hefði vilj-
ann til þess. Er því sýnt, að
það þýðir ekkert að gera ráð
fyrir að þessi rikisstjórn lcysi
neinn vanda. Þess vegna þarf
að stokka spilin upp, efna til
nýrra kosninga og fá stjórn
sem nýtur traiusts fólksins.
Þjóðin þarf að fá nýja ríkis-
stjórn, sem ekki aðeins lofar
heldur segir henni sannleikann
og framkvæmir fyrirheit sín. Þá
er ég sannfærður um að vanda-
málin verða leyst, því að þetta
þjóðfélag hefur mikla möguleiká
til að halda áfram þróttmikilli
uppbyggingu og viðhalda lífs-
kjörum fólksins.
Ingólfur Jónsson
hin aukna ræktun og áburð-
arnotkun.
Er það þá líka til að hvetja
bændur til að nýta grasið, að
innfluttur áburður hækkar skv.
þessu frumvarpi um 50%. Áburð-
arverksmiðjan framleiðir aðeins
köfnunarefnisáburð, svo við
verðum að flytja inn steinefnis-
áburði. Þessi gífurlega hækkun
mun að vísu ekki koma fram
núna, af því að búið er að flytja
inn þann áburð, sem nú verður
notaður. En það mun koma fram
með fullum þunga næsta ár.
Hækkun á landbúnaðar- og
samgöngutækjum
Þá munu verðhækkanir á
dráttarvélum og heyvinnsluvél-
um koma mjög þungt niður á
bændum. Nú er svo komið að
bændur fá nær eingöngu börn
og unglinga til að vinna við bú-
skapinn og er það þó því aðeins
mögulegt, að þeir hafa aukið og
bætt vélakost sinn. Að undan-
förnu hefur verið nær algert inn-
flutningsbann á heyvinnuvélum,
nema dráttarvélum. Þess má
kannske vænta, að innflutnings-
leyfi fáist, þegar frumvarp þetta
hefur verið samþykkt, en þá
verða breytingar á verðinu:
Dráttarvélar hækka um 32—33%.
Varahlutir hækka um 31%.
Heyvinnsluvélar um 30%.
Mjaltavélar mm 31%.
Enn ber þess að geta að benzín
mun hækka úr kr. 2,27 í kr. 2,90,
en sú hækkun hefur gífurleg
áhrif á landbúnaðinn. Þá munu
vörubifreiðir hækka um 25%,
varahlutir í þær um 25% og bíl-
gúmmí um 20%. Skyldi þetta
lækka dreifingarkostnað mjólk-
urinnar og alla afurðaflutninga.
Það er annars einkennilegt
hvernig vinstri ríkisstjórnin hef-
ur sérstaklega ráðizt á þörf sam-
göngutæki sveitanna eins og
vörubifreiðir. Síðan hún komst til
valda hafa þær hækkað um 43%.
Jeppar frá Rússlandi eiga nú að
hækka um 20%, en síðan núver-
andi ríkisstjórn tók við, hafa þeir
hækkað um 55%. Þannig er farið
með tækin, sem bændur hafa til
að vinna bug á strjálbýlinu.
Þannig er það ljóst, sagði
Frumvarpi ríkisstjórnarinnar
mun fylgja verðbólgualda
Afsakanir stjórnarsinna eru haldlitlar
Rœða Magnúsar Jónssonar á Alþingi
í fyrrinótt
MAGNÚS Jónsson, annar
þingmaður Eyfirðinga, flutti
ræðu á Alþingi í fyrrinótt.
næst á eftir Ingólfi Jónssyni.
Tók hann til meðferðar hve
þungar álögur ríkisstjórnin
ræri nú að leggja á þjóðina
9g ræddi nokkuð um það
ávaða afsakanir stjórnin bæri
fyrir sig.
Benti hann á það að í tillög-
um stjórnarinnar fælist sam-
bland eða grautarhræringur
tveggja stefnumiða — gengis-
lækkunar og uppbótakerfis,
sem stjórnarliðar hefðu þó
lýst svo, að hvorugt væri gott.
Fara hér á eftir nokkrir kafi-
ar úr ræðu Magnúsar:
Varanleg lausn ekki til!
Magnús kvaðst í upphafi
ræðu sinnar vilja benda á merki-
lega breytingu, sem hefði orðið
á viðhorfum vinstri stjórnarinn-
ar á skömmum tíma. Fyrir IV2
ári töluðu þeir Hræðslubanda-
íagsmenn um fátt meira en að
með vinstri stjórn skyldi „brotið
blað í stjórnmálasögu þjóðarinn-
ar“. Það átti að taka „algerlega
nýja stefnu“ og „leysa efnahags-
málin til frambúðar". Það sem
einkum einkenndi tal framá-
manna í vinstri flokkunum var
hugmyndin um „varanleg úr-
ræði“.
Nú er algerlega breytt um
tón. Nú koma þessir framá-
menn vinstri flokkanna fram
fyrir þjóðina hver á eftir öðr-
um og tilkynna henni, að ekk-
ert sé til sem heitir „varanleg
úrræði". Efnahagsmál verði
aldrei leyst „varanlega“. Ekk-
ert slíkt hugtak er til.
Magnús Jónsson
Afsakanir stjórnarinnar
En hvers vegna þarf að leggja
svo stórkostlega skatta á þjóð-
ina?
Stjórnarliðar og þá fyrst og
fremst Lúðvík Jósefsson, hafa af-
sakað þetta með þrennu móti,
hvers vegna stöðvunarstefnan
hefði brugðizt. Fyrst aflabrestur
— annað, ekki hafi verið hafður
hemill á fjárfestingu og í þriðja
lagi að Sjálfstæðisflokkurinn hafi
eyðilagt árangurinn með þvi að
espa verkalýðinn gegn ríkisstjórn
inni.
Svaraði Magnús þessum
fullyrðingum nokkuð og sagði
m. a.: Stjórnin getur varla
kennt fjárfestingunni um, því
að það er liður sem hún getur
sjálf fullkomlega ráðið.
Um stöðvunarstefnuna er það
annars að segja, að hún hefur í
reyndinni ekkert stöðvað, því að
stórfelldar verðhækkanir hafa
þegar orðið á valdatíma vinstri
stjórnarinnar.
Stjórnarsinnar tala um að þess-
ar hækkanir hafi orðið vegna
þess að Sjálfstæðismenn hafi
espað verkalýðsfélögin til kaup-
hækkana. Það er sannarlega fróð-
legt að heyra, að Sjálfstæðisflokk
urinn sé svo sterkur, að hann
ráði afstöðu verkalýðsfélaganna,
því að ég man ekki betur en að
Framsókn afsakaði samstarf sitt
við kommúnista á sínum tíma
með því að segja: „Það er ekki
hægt að starfa með Sjálfstæðis-
flokknum, vegna þess að hann
skortir gersamlcga áhrif í ve:ka-
lýðsfélögunum".
Það er þó algerlega rangt að
Sjálfstæðismenn hafi espað upp
verkalýðinn, ekki nægir einu
sinni það dæmi sem stjórnarsinn-
ar nefna, að Iðja fékk 5% kaup-
hækkun án átaka. Var Lúðvík
mjög hneykslaður yfir þeirri
fyrirmunun. Þetta var þó aðeins
smávægileg hækkun til hinna
lægstlaunuðu á sama tíma og
ríkisstjórnin beitti sér fyrir stór-
hækkun til hinna hæstlaunuðu,
svo sem til flugmanna.
Afsakanir sem ekki duga
Þá er enn ein afsökun, að
komið hafi stórvægilegur .afla-
brestur. En við skulum athuga
þessa röksemd nánar. Árið
1956 nam útflutningurinn
900,8 milljónum króna. Árið
1957 nam hann 857,5 millj. kr.
Að vísu er þetta lækkun, en
hún nemur þó ekki nema 43,3
millj. kr. Slík lækkun getur
ekkert afsakað. Þjóðarbúskap-
urinn hefði auðveldlega átt að
geta borið hann, án þess að
Framh. á bls. 18. '