Morgunblaðið - 11.10.1958, Qupperneq 3

Laugardagur 11. okt. 1958
MORGVNBLAÐIÐ
3
— Alþingi
Framh. af bls. 1
álar eru djúpir og greina landið
glögglega frá öðrum þjóðlöndum.
Það er sannmæli, að ísland byrji,
áður en það rís úr sæ, og „lands-
brún“ heitir frá fornu fari, það
sem vér nú köllum landgrunn.
Landkostir hafa jafnan verið
hálfir í sjó, og sjávaraflinn, sem
er vor erlendi gjaldeyrir, gerir
það kleift, að halda uppi nútíma
menningu á þessari „yztu þröm“.
Það er tækni nútímans, sem
gerir oss kleift að njóta landsins
gæða í ríkum mæli, bæði til
lands og sjávar. En jafnframt
veldur hin sama tækni vaxandi
ágangi og ofveiði á fiskimiðum.
Frá byrjun togaraaldar og til
skamms tíma hafa íslendingar
búið við fimmtíu ára samning við
Breta um þriggja mílna land-
helgi. Þennan samning héldu ís-
lendingar vel, og vita þó allir,
sem muna aftur til síðustu alda-
móta, hve þungum búsifjum
hann olli íslenzkum fiskimönn-
um.
Það þarf því engan að undra,
að íslendingar höfðu mikinn við-
búnað til að endurheimta gömul
fiskimið, þegar samningurinn
rann út, og kæmi ekki til hugar
að tímabundinn samningur ynni
hefð. Að þessum undirbúningi
hefir verið unnið dyggilega af
ríkisstjórnum og sérfræðingum
þeirra í rúmlega tíu ár, og málið
flutt á vettvangi Hinna samein-
uðu þjóða. Það hefir verið sýnt
fram á algera sérstöðu íslend-
inga um fiskveiðar, ofveiði, og
saga íslenzkrar landhelgi rakin.
Framundan er sívaxandi tækni í
fiskveiðum og fljótandi fiskiðju-
ver. Öllum er kunnugt um afleið-
ingar ofveiðinnar í Norðursjó,
við Skotlandsstrendur og á Fær-
eyjabanka. íslendingar vilja ekki
bíða aðgerðarlausir sama örreyt
is á sínum fiskimiðum. Þeir hafa
flutt mál sitt á alþjóðavettvangi
í þeirri von, að settar yrðu al-
þjóðareglur um víðáttu land-
helgi, og að viðurkennd væri sér-
staða þeirra strandríkja, sem
byggja afkomu sína að mestu á
fiskveiðum. En sú von hefir
brugðizt til þessa. Þar fyrir hefir
mikið áunnizt um skilning á sér-
stöðu íslands. Það hefir verið
gengið frá hinni gömlu kenn-
ingu um þriggja mílna fallbyssu-
landhelgi dauðri, og hugsunar-
háttur í landhelgismálum er ger-
breyttur. Mest er það þó ennþá
í orði og minna í framkvæmd.
Hér er eins og oftar beitt þófi,
þegar hagsmunir rekast á, og fá-
mennar þjóðir vilja rétta sinn
hlut. En það ætti öllum að vera
orðið ljóst, að meðan engar al-
þjóðareglur eru settar, munu
þau ríki, sem aðskipt eru um fisk
veiðilandhelgi, halda áfram að
taka sér sjálfdæmi. Landhelgis-
deilur eru engin nýjung, og hafa
stundum orðið býsna langdregn-
ar. En breyttur hugsunarháttur
og vaxandi alþjóðasamstarf ætti
nú að geta gert þessar deilur
stuttar. Til þess eru samtök þjóð-
anna, að leysa knýjandi viðfangs-
efni með sanngirni á friðsamleg-
an hátt.
íslendingar sætta sig ekki
lengur við þóf um ófyrirsjáan-
legan tíma. Reglugerðin um tólf
mílna landhelgi gekk í gildi
fyrsta september síðastliðinn.
Vér undrumst það ekki sérstak-
lega, þó ýmsir hrykkju við af
þessum tíðindum. Einn árangur-
inn mætti verða sá, að vekja aðr-
ar þjóðir til þess að sinna hinni
aðkallandi nauðsyn strandríkja
um fiskveiðar, og láta ekki drag-
ast úr hömlu, að setja alþjóðalög,
þar sem engin eru til, og forðast
þannig hættulega árekstra í fram
tíðinni. Er þetta eitt af hinum
sjálfsögðu viðfangsefnum Hinna
sameinuðu þjóða, og íslendingar
hafa nú öðru sinni, lagt til, að
Hinar sameinuðu þjóðir leiddu
landhelgismálin í heild sinni til
lykta.
Það hnykkti að vísu ýmsum
við, þegar hin nýja fiskveiðar-
reglugerð gekk í gildi, en þó eng-
um meir en íslendingum sjálfum.
Það mun vera í fyrsta sinn, sem
herflota er beint gegn stækkun
fiskveiðalandhelgi, þegar Bretar
Forseti íslands, Ásgeir Ásgeirsson setur Alþingi í gær.
sendu herskip sín, veiðiskipum til
trausts og halds innan íslenzkrar
laridhelgi. Vér höfðum vænzt
þess, að njóta fiskisældar og frið-
sældar, sem fylgt hefir legu lands
ins í miðju Norður-Atlantshafi,
og gerðum ráð fyrir því ef ein-
hver teldi brotin á sér lög, að þá
mundi það mál sótt á alþjóðavett
vangi. Sjálfir höfum vér verið
vopnlaus þjóð um margar aldir,
og ætlum oss engan hlut í vopna-
viðskiptum. En Bretar hafa að
sinni, kosið sér vopnað sjálfdæmi
um hagsmunaágreining við
bandalagsþjóð. Ég harma það að
góðir og gamlir nágrannar skuli
„svo mikla ógæfu saman eiga“.
En gott tækifæri hafa Bretar til
að hætta þessum hættulega leik
nú þegar Hinar sameinuðu þjóðir
taka málm í heild aftur til athug-
unar. Um hitt standa allir íslend
ingar samnn sem einn maður, að
hvorki herfloti Breta, né nokkur
annar herskapur, verður látinn
ráða þessum málum til lykta,
hverju sem fram vindur.
Það er vá fyrir dyrum, ef Bret-
ar halda uppteknum hætti, og
vaxandi nú, þegar vetur gengur í
garð með auknum bátaflota á ver
tíð. íslenzk varðskip hafa farið
með löndum af varfærni og þó
með festu. Þjóðin fagnar einróma
drengilegri framgöngu í land-
helgisgæzlu og mættum vér, sem
sitjum öruggir í landi, hafa meir
það fordæmi í umræðum og orð-
bragði. Þjóðareining þolir ekki
sífelldar hnippingar á gamla
flokksvísu. Það verður jafnan
nokkur ágreiningur um aðferðir,
þó markmið sé eitt. En á alvöru-
og úrslitastundum verður þjóðar
einingin að skyggja á allt slíkt.
Að svo mæltu óska ég þess og
vona, að Alþingi og ríkisstjórn
beri gæfu til, að leiða vandamál
og viðfangsefni þjóðarinnar svo
til lykta, að atkoma hennar, ör-
yggi og heiður verði tryggður á
komandi árum.
Á
Er forsetinn hafði lokið máli
sínu, tók aldursforseti, Jóhann Þ.
Jósefsson, þingmaður Vestmanna
eyinga, við fundarstjórn. I upp-
hafi máls síns minntist hann Sig-
urjóns Þ. Jónssonar, fyrrverandi
alþingismanns, sem látizt hafði
eftir síðustu þinglok. Rakti ald-
ursforseti æviatriði Sigurjóns og
starfsferil, en þingmenn risu úr
sætum og vottuðu með því minn-
ingu hins látna virðingu sina.
Þá tilkynnti aldursforseti, að
samkvæmt ósk hæstvirtrar ríkis-
stjórnarinnar yrði fundi samein-
Samkomulag um fœreyska landhelgi?
Fólkaflokkurinn skiptir viða um
frambjóðendur í kosningunum
Kaupmannahöfn, 10. okt. I Færeyinga, Dana og Breta
GERT er ráð fyrir, að sér-|um landhelgismálin verði
fræðingaviðræðunum milli! hætt á morgun. Fréttamenn
ALDREI hefur það komiff jafn
skýrt fram og í yfirstandandi Al-
þýffusambandskosningum hversu
skefjalaust kommúnistar og fylgi
sveinar þeirra beita flokkssam-
tökum sínum til áróffurs og íhiut-
unar í kosningar í verkalýffsfé-
lögum. Hafa margir fundir ver-
iff haldnir í kommúnistaflokkn-
um og Framsóknarflokknum til
þess aff ræffa sérstaklega kosn-
ingarnar til Alþýffusambands-
þings og flokkslegan áróffur
þeirra í sambandi viff þær.
Þessi starfscmi kommúnista og
framsóknarmanna sést bezt á
mefffylgjandi auglýsingu, sem
birtist í Þjóffviljanum og Tíman-
um nýlega.
Félagar verkalýffssamtakanna
Framsóknahneun- i verká-
;■ tamnafélaginu Dagsbrún halda
'f fuud í skriístofu Framaéknsur-
| flókksína i Báúuhúsinu suanudag
tn i S. ekt nnæstkoinattdS kl Z
1 e.h. — ÁriffABdi mál á dagsknú
IJndirbúaiiicsweíaáStt,
munu svara þessari pólitísku
árás kommúnista og Framsóknar
á viffeigandi hátt og sameinast
í stéttarlegri baráttu gegn þess-
ari árás þeirra á hagsmunasam-
tök sín.
segja, að sérfræðing'arnir
hafi komizt að samkomulagi
um samningsuppkast.
Af kosningunum í Færeyjum
er það helzt að segja, að það
hefur vakið mikla athygli, að
Fólkaflokkurinn Refur hvorki í
framboði Rikard Long, fyrrum
landsstjórnarmann, né Ole Jen-
sen, núverandi landsstjórnar-
mann. Aðalframbjóðandi flokks-
ins verður Knud Wang, ritstjóri
Dagblaðsins. Wang og Jensen eru
báðir hlynntir samningaleiðinni
í landhelgismálinu.
Býður vopnahlé
í Alsír
TÚNIS, 10. okt. — Forsæt-
isráðherra uppreisnarstjórn-
arinnar í Alsír, Ferrat Abh-
as, skrifar grein í blaðið
Mounjaliidi í dag' og býðst
til þess að taka upp samn-
ingaviðræður við frönsku
stjórnina um vopnahlé í
Alsír. Segir hann, að umræð
ur geti hafizt nú þegar, ef
de Gaulle vilji.
Stepinac f er livergi
BELGRAD, 10. okt. — Tilkynnt
var í aðalbækistöðvum kaþólskra
manna í Zagreb í Júgóslavíu, að
Stepinac kardínáli muni ekki
fara til Róms að kjósa nýjan páfa.
Hann hefur verið heilsutæpur og
auk þess situr hann í eins konar
stofufangelsi á heimili sínu. —
Kardínálinn er sextugur.
STAKSTEIÍAR
Hver tekur mark á þeim?
Blaff kommúnista segir í gær,
aff „ekki komi til mála að afnema
eða skerða vísitölu á kaup verka-
manna“. En hver getur tekiff
mark á þessari yfirlýsingu þegar
þaff er vitaff aff sjálfur forseti
Alþýffusambands íslands, Hanni-
bal Valdimarsson, er aff semja
um þaff viff Eystein Jónsson og
Hermann Jónasson aff vísitölu-
uppbætur á kaup skuli afnumd-
ar.
Þaff eru kommúnistar, sem
kusu þennan mann í stöðu for-
seta ASÍ. Þeir bera alla ábyrgff
á setu hans í ríkisstjórn. Það
er þess vegna í þeirra umboffi,
sem hann er aff semja við brodda
Framsóknarflokksins um afnám
vísitölukerfisins, nýja skatta og
álögur á almenning. Það var líka
hann, sem sór og sárt viff lagffi
á síðasta Alþýffusambandsþingi,
aff 'þörflum framleiffslunnar fyr-
ir aukinn stuffning skyldi aldrei
mætt meff „nýjum álögum á al-
þýffuna“. Hann efndi þetta heit
þannig, aff fyrst Iagffi vinstri
stjórnin 300 millj. kr. nýja skatta
á almenning og síðan 800 millj.
kr. nýjar álögur.
Fólkið man svikin
Fólkið man þessi svik, einnlg
verkamennirnir í Dagsbrún. En
nú koma kommúnistar til þess-
ara verkamanna og biðja þá aff
kjósa fulltrúa handa Hannibal
og Eysteini, fulltrúa til þess aff
hjálpa vinstri stjórninni til þess
aff leggja „nýja skatta á alþýff-
una“, fulltrúa til þess aff sam-
þykkja afnám framfærsluvísi-
tölunnar og „nýjar ráffstafanir"
Eysteins og Hannibals!
Þetta er þaff, sem kommúnlst-
ar eru aff biðja verkamennina
í Dagsbrún um aff hjálpa vinsíri
stjórninni að gera.
Þaff sætir því vissulega engri
fturffu þótt kommúnistum sé nú
þungt fyrir fæti í áróffrinum
fyrir kosningu fulltrúa handa
Hannibal og Eysteini.
Halda kjörskránni
Það er eitt dæmiff um ofbeldi
kommúnista í stjórn Dagsbrún-
ar aff þeir halda kjörskrá félags-
ins fyrir andstæffingum sínum
þangaff til kosning hefst. Sam-
kvæmt lögum Alþýffusambands
íslands skal kjörskrá í verka-
lýffsfélögum almennt leggjast
fram tveimur sólarhringum fyr-
ir kjördag. En stjórn Dagsbrún-
ar, undir forystu kommúnista,
hefiur þverbrotiff þetta fyrir-
mæli. Andstæffingar kommún-
ista eiga engan affgang aff kjör-
skrá Dagsbrúnar fyrr en um leiff
og kosning hefst. Slík framkoma
tíðkast ekki í neinu verkalýffs-
félagi nema Dagsbrún.
En hvers vegna gera kommún-
istar þetta?
Auffvitaff til þess aff eiga hægra
meff aff falsa kjörskrána sér í
hag. Þaff er líka vitaff aff komm-
únistar hafa leikiff þann leik
undanfarin ár aff halda fjölda
verkamanna, sem eiga full félags
réttindi í Dagsbrún, utan viff
kjörskrá félagsins. Hins vegar
halda þeir þar fjölda manna, sem
fyrir löngu ættu aff vera farn-
ir þaðan, eru alls ekki verka-
menn og eiga engra félagsrétt-
inda aff njóta í verkamanna-
félagi.
Þannig er „lýffræffi" komm-
únista. En meff þessum fanta-
tökum gagnvart verkamönnum
hafa þeir haldiff stjórn Dags-
brúnar. Þannig héldu þeir líka
stjórn Iðju um áraskeið. En verk-
smiffjiufólkinu tókst aff hrinda
ofbeldisstjórninni af sér. Dags-
brúnarmönnnm mun einnig tak-
ast þaff, fyrr effa síðar.