Morgunblaðið - 09.01.1959, Síða 10

10
M O R n r w fí J. 4 Ð 1 Ð
Föstudagur 9. jan. 1959
tftgpttttMaHfr
Utg.: H.f. Arvabur, Reykjavfb.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Eiiinr ftsmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígrexðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr 35.00 á mánuð: innaniands.
í lausasölu kr. 2.00 eintakið.
HRINGSNÚNINGUR KOMMÚNISTA
E'l INS og kunnugt er, hefur
| ríkisstjórnin lýst því yf-
■i ir, eins og kom fram í
áramótaræðu forsætisráðherra,
að hún vilji freista þess að stöðva
verðbólguþróunina m. a. með
niðurskurði opinberra útgjalda
og með niðurgreiðslum. í því
sambandi var lögð áherzla á, að
hér væri aðeins um bráðabirgða-
úrlausn að ræða, þangað til að
svigrúm fengist til þess að finna
endanlega lausn málanna og þar
til þing væri komið saman og ný
ríkisstjórn tekin við, sem byggð
væri á þeim þingmeirihluta, sem
þá kæmi fram.
★
Það er athyglisvert, að engir
hafa meira hamast gegn því, að
nota nú niðurgreiðslurnar um
sinn til þess að stöðva verðbólg-
una heldur en kommúnistar. Það
þarf ekki að leita langt aftur í
tímann til þess að sýna fram á,
hversu mjög þeir hafa hringsnú-
izt í þessu máli. Meðan komm-
únistar voru í ríkisstjórn voru
þeir mjög fylgjandi niðurgreiðsl-
um og voru ætíð samþykktir að
auka þær, hvernig sem allt valt.
Nú síðast rétt fyrir jólin stungu
kommúnistar einmitt upp á því,
að koma í veg fyrir óheppileg
áhrif vísitöluhækkunarinnar 1.
desember, með því einu að auka
niðurgreiðslur og skorti þá ekki
á hörð orð í garð annara flokka
fyrir að fylgja ekki þeirri leið.
Kommúnistar vildu fyrir hvern
mun halda í völdin og meðan nið-
urgreiðslur gátu verið leið til
þess að þeir héldu í þau, þá voru
þeir samþykkir niðurgreiðslum,
en nú eftir að þeir eru ekki
lengur í stjórnaraðstöðu, þá eru
niðurgreiðslur óalandi og óferj-
andi. Alþýðublaðið tekur þennan
hringsnúning kommúnista nokk-
uð til meðferðar í gær, enda
mega Alþýðuflokksmenn, sem
aðilar að fyrrverandi stjórn,
gerst um það vita, hvað komið
hefur fram af hálfu kommúnista
í umræðum um áframhaldandi
vinstri stjórn fyrir jólin. Al-
þýðublaðinu farast svo orð:
„Kommúnistar berjast nú hat-
ramlega gegn viðleitni ríkisstjórn
arinnar til að stöðva dýrtíðina.
Ráðast þeir á stjórnina fyrir að
lækka verð nauðsynja með niður-
greiðslum og fyrir áform hennar
um að allir landsmenn gefi eftir
nokkur vísitölustig sem fórn í
baráttunni við verðbólguna.
Fyrir tveim vikum var annað
hljóð í leiðtogum kommúnista.
Skömmu áður en núverandi rík-
isstjórn var mynduð, voru þessir
sömu menn tilbúnir að fallast á
5% kauplækkun og niðurgreiðslu
vísitölunnar í 185 stig, — ef þeir
aðeins fengju að vera áfram í
ríkisstjórn. Það var skilyrðið.
Að sjálfsögðu gat enginn á-
byrgur maður anzað slíkum
hringsnúningi í alvarlegustu
vandamálum þjóðarinnar, þegar
tilgangur kommúnista var aug-
ljóslega sá einn, að komast aftur
til valda. Framkoma þeirra nú
sýnir, hversu mikið var á þeim
að byggja.
Af þessu er augljóst, að dag-
ana fyrir Þorláksmessu voru leið-
togar kommúnista reiðubúnir að
gera það, sem þeir nú kalla að
svíkja sjómenn, ef þeir aðeins
fengju að komast aftur í ráð-
herrastólana. Þá voru þeir reiðu-
búnir að taka af Dagsbrúnar-
mönnum það, sem þeir nú halda
fram að sé 14% kauphækkun, ef
þeir aðeins fengju að vera í
stjórn. — Þannig er barátta
kommúnista.“
Þannig er þá hringsnúningur
kommúnistanna og hið sama má
líka segja um Framsóknarmenn,
að nú snúast þeir mjög á móti
niðurgreiðslum en höfðu sízt af
öllu á móti þeim meðan Her-
mann Jónasson var við völd, ef
þær hefðu getað orðið til þess
að halda lífi í vinstri stjórninni
örlítið lengur. Það er vitaskuld
glöggt, að niðurgreiðslur eru sízt
af öllu nokkur endanleg lausn
málanna og mikið veltur á því,
hverjar þær aðrar ráðstafanir
verða sem ríkisstjórnin gerir til
þess að draga úr verðbólgunni.
En sízt af öllu situr það á komm-
únistum og Framsóknarmönnum,
sem áður fyrri voru hinir mestu
postular niðurgreiðslnanna, að
snúast nú svo á móti þeim, eins
og þeir hafa gert.
VOVEIFLEGUR ATBURÐUR
FYRIR fáum dögum fórst á
Vaðlaheiði lítil flugvél,
sem ætluð var til sjúkra-
ílutninga, en hún hafði innan-
borðs 4 unga menn og fórust þeir
allir. Ekki var hér um sjúkra-
flug að ræða, heldur voru þeir
sem fórust, auk flugmannsins,
skólanemendur, sem voru á ferð
í jólaleyfi sínu. Hugurinn hvarfl-
ar aftur til páskanna í fyrra,
þegar 4 ungir skólapiltar fórust
á öxnadalsheiði í sams konar
flugvél. Þessi miklu slys vekja
til umhugsunar. Hér er sár harm-
ur kveðinn af mörgum fjölskyld-
um vegna voveiflegs andláts
manna, sem eru í blóma lífsins.
Hér við bætist að til hvorugrar
þeirrar ferðar, sem um er að
ræða, rak nokkra sérstaka nauð-
syn. Sú spurning vaknar, hvort
ekki þurfi hér mjög aukið að-
hald. Nærri liggur, til dæmis, að
telja, að ekki sé rétt að nota
sj ukraflugvélar til annarra flutn-
inga nema brýn nauðsyn beri til.
Ennfremur virðist það vera aug-
ljóst, frá almennu sjónarmiði, að
þeir sem ráða umíerð í lofti eigi
ekki að leyfa flug lítilla og jafn-
vel ófullkominna véla nema í al-
veg einsýnu veðri sé, ef slíkar
vélar á annað borð eru notaðar
til almennra mannflutninga.
Hvað sem um þetta verður
sagt, þá er það víst að slys eins
og þau sem urðu um páskaleytið
í fyrra og jólaleytið nú, mega
ekki endurtaka sig oftar. Hlut-
aðeigandi yfirvöld verða að taka
hér í taumana og girða með öllu
fyrir nauðsynjalaus ferðalög á
litlum flugvélum um hávetur.
Á hvern hátt slíku verði fyrir
komið er mál þeirra sem ráða
flugi hér á landi, hvað svo sem
þau yfirvöld kallast. Almenning-
ur gerir alveg vafalaust þá kröfu,
að þessi yfirvöld geri allt sem
í þeirra valdi stendur til þess
að slík slys og hér hefur verið
bent á, komi ekki fyrir oftar.
UTAN ÚR HEIMI \
Slagorð dagsins:
„Drekkum bróðir — við verð-
um öreigar hvorf sem er"
Slæmt ástand i austurhluta Póllands
vegna orðróms um nýjar landakröfur
Rússa
UNDANFARIÐ hefur magnaður
orðrómur verið á kreiki í ýmsum
þorpum í Austur Póllandi um
að Sovétstjórnin hafi krafizt þess,
að allstórt svæði af austanverðu
landinu verði lagt undir Rúss-
land. — Orðrómur þessi hefur
haft þau áhrif á bændur þar
eystra, að þeir hafi hætt að
plægja land sitt, en tekið þeim
mun hraustlegar til vodkaflösk-
unnar.
Pólska stjórnin hefur hvað eft-
ir annað lýst þvi yfir, að hér
um að ræða algerlega tilhæfu-
lausar kviksögur, og erlendir
fréttamenn í Varsjá og aðrir út-
lendingar þar virðast sömu skoð-
unar, enda hefur ekkert áþreif-
anlegt komið fram, sem styður
sögusagnir þessar.
En orðrómurinn, sem sló ógn
á hina pólsku bændur — og hef-
ur leitt til ýmiss konar árekstra
og vandkæða, einkum vegna auk-
ins drykkjuskapar, er merkilegt
dæmi um þær þversagnir áróð-
ursins, sem sífellt hanga eins og
sverð yfir hinum kommúnisku
ríkisstjórnum.
Og þversögnin er sú, að vegna
þess að ríkið hefur eftirlit með
öllum fréttum, sem fólkinu berast
í blöðum og útvarpi, hlustar það
eftir hverju hvísli „á bak við
tjöldin" og hnegist til að leggja
tjöldin“ og hneigist til að leggja
vitað er að ekki hefur farið um
hendur opinberra aðila.
Enginn veit með nokkurri vissu
hvernig orðrómurinn um íand-
kröfur Rússa í Austur-Póllandi
komst upphaflega á kreik. En
stjórnin heldur því fram, að ófyr-
irleitnir fjárplógsmenn hafi
komið sögunni af stað, í þeim til-
gangi að hræða bændur til að
selja jarðir sínar og bústofn á
lágu verði. — En hvað, sem um
það er, virðist augljóst, að þessir
atburðir eigi sér fyrst og fremst
sögulegar rætur. Pólverjar eru
ekki búnir að gleyma því, að við
stríðslokin tóku Rússar stóra
sr.eið af íandi þeirra. Og hví
skyldi það ekki geta kcmið fyrir
aftur, sem einu sinni hefur gerzt?
Við þá hugsun verður stjórnin
nú að heyja harða baráttu.
Einhver bezta sönnun þess, hve
magnaður þessi umræadi orð-
rómur er, kom fram í pólska út-
varpinu í síðasta mánuði. — í
dagskrá, sem nefnist „Bylgju-
lengd fimmtíu og sex“, þar sem
fjallað er um bréf frá hlusténd-
um, var sagt, að þættinum hefðu
borizt allmörg bréf frá áhyggju-
fullum bændum og þorpsbúum
í austanverðu Póllandi. Útvarps-
hlustandi nokkur í bænum
Chelm, sagði frá því, að sögur
gengju hvarvetna um það, að
flytja ætti alla íbúa af þremur
landsvæðum eitthvað vestur á
bóginn.
„Fólk ,sem gengur hér um eins
og villuráfandi sauðir og veit
ekki hvað það á að taka sér fyrir
hendur", skrifaði hann. „Allir
búast við að verða hraktir frá
eignum sínum, og drykkjuskapur
og hvers konar fjársóun fer dag-
vaxandi.
Þorpsbúi nokkur skrifaði:
„Hvenær sem ég hitti mann að
máli, heyri ég það sama, að brátt
muni hluti af Lublin-héraðinu
lagður undir Úkraníu. Og slagorð
dagsins er: „Við skulum drekka,
bróðir, því að við verðum öreig-
ar innan skamms hvort sem er!
Þetta ætti að lýsa ástandinu nægi
lega“.
í annarri dagskrá „Bylgju-
lengdar fimmtíu og sex“, var sagt,
að bændur í Austur-Póllandi
væru hættir að plægja fyrir vet-
urinn. „Fólkið bíður í ofvæni
þess, sem verða vill — og af-
leiðingin er víða óhóflegur
drykkjuskapur og hvers konar
árekstrar".
Útvarpið sagði, að fólk ætti að
reyna að hafa uppi á þeim, sem
komið ' hefðu kviksögunum af
stað, og benda yfirvöldunum á
þá, svo hægt væri að láta þá
sæta ábyrgð. Einnig var þar sagt,
að eignum, sem seldar hcíðu ver-
ið vegna orðrómsins, skvldi skil-
að aftur til fyrri eignda.
Hvað eftir annað var lögð
áherzla á það, að sögur þessar
væru tilhæfulausar með öllu —
fjarstæður tilbúningur — og þess
getið til, að braskarar hefðu kom-
ið þeim af stað í því skyni að
komast yfir eignir bændanna með
hægu móti — eða þá að hér væru
óvinir ríkisins að verki, til þess
að veikja traust manna á stjórn
landsins.
Það hefur komið fram í út-
varpinu, að stjórnin lítur alvar-
legum augum á atburði þessa og
hefur áhyggjur af afleiðingum
þeirra á landbúnaðarframleiðsl-
una. — Einn útvarpsfyrirlesarinn
sagði til dæmis:
„Það er ekki fjarri lagi að
ætla, að þessar fjarstæðukenndu
kviksögur hafi valdið álíka miklu
tjóni og meðalfellibylur“.
— Milljónamæringurinn blindi —
BELGINN Léon Ilenrard var
fangi Þjóðverja á stríðsárunum
og sat í hinmm illræmdu Buchen-
wald-fangabúðum. Hann sætti
hinni hörðustu meðferð, og afleið
ingarnar urðu meðal annars þær,
að hann missti sjónina fyrir
nokkrum árum. Frá stríðslokum
herir Henrard átt heima í Briiss-
el — og orðið æ meira einmana,
því að vinir hans týndu óðum
tölunni eftir að hann varð blind-
ur og einskis megandi. Eini mað-
urinn, sem hélt tryggð við Hen-
rard, var dyravörðurinn í húsinu,
þar sem hann bjó, en sá hafði líka
verið fangi í Buchenwald.
Nú fyrir jólin varð skyndilega
mikil breyting á högum hins
blinda manns. Hann er nú stór-
ríkur, á 1 milljarð og 250 milljón-
ir belgískra franka í reiðufé (ná-
lega 420 milljónir ísl. króna) og
auk þess höll eina mikla í Lux-
emborg, víðlendar vínekrur við
Mosel, með meiru. — Allt þetta
erfði hann eftir afa sinn.
Á myndinni sjást milljónarinn
nýbakaði og vinur hans, dyra-
vörðurinn, ræða um hin breyttu
kjör blindingjans. — En skyldu
nú ekki hinir horfnu vinir Hern-
ards taka að skila sér aftur, þeg-
ar milljónirnar eru komnar til
sögunnar?