Morgunblaðið - 01.02.1959, Blaðsíða 3

Sunnudagur 1. febrúar 1959
MORGUNBLAÐ1Ð
3
Ú r verinu
--Eftir Einar Signrðsson-
Togararnir
Á heimamiðum hefur verið um
hleypingasöm tíð og oft hvasst, en
þó furðu lítil frátök hjá togurun-
um.
Skipin hafa haldið sig til og
frá úti fyrir Vestfjörðum eins og
áður, og hefur afli verið tregur
á þessum slóðum. Flestir, sem á
meimamiðum eru, veiða með það
fyrir augum að sigla með aflann,
og er það mest sprak, karfi og
steinbítur, sem fæst. Enn hefur
ekki orðið vart við göngufisk, en
oft hefur verið kominn góður afli
á þessum slóðum um þetta leyti
og það fyrr.
Á Nýfundnalandsmiðum er
sama mokfiskið. Skipin fylla sig
á 2—2% sólarhring, enda þótt
afli fáist aðeins meðan bjart er.
Eru togararnir 13 sólarhringa úr
höfn og í höfn, eins og þeir voru
fljótastir í sumar. Veður hefur
ekki háð skipunum neitt að ráði.
Af Reykjavíkurskipunum eru
nú 5 á heimamiðum: Ingólfur
Arnarson, Hallveig Fróðadóttir,
Jón forseti, Skúli Magnússon og
Egill Skallagrímsson. Hin eru öll
á Nýfundnalandsmiðum.
Fisklandanir í sl. viku:
Geir .......... 197 t. 12 dagar
Þork. máni .... 384 - 16 —
Hvalfell....... 280 - 13 —
Pétur Halld....341 - 13 —
Þorst. Ingólfss. .. 304 - 13 —
Marz ...... um 330 - 13 —
Reykjavík
Síðustu viku var sífelldur snún
ingur úr landsynningi í útsynn-
ing og oftast hvasst. Hafa því bát-
arnir, sem koma daglega að
landi, lítið getað róið vegna hins
óstillta tíðarfars. Þá sjaldan, að á
sjó hefur verið farið, hefur afli
verið sáratregur.
Sömu sögu er að segja af úti-
legúbátunum. Þeir hafa lítið get-
að aðhafzt og hafa verið að koma
inn með lítinn afla.
Aflahæstu bátarnir:
Helga ........... 150 t. sl.
Guðm. Þórðars. .. 120 - -
Hafþór .......... 110 - -
Af bátum, sem koma daglega að
landi, er Svanurinn hæstur með
90 lestir ósl.
Keflavík
Tíðin hefur verið mjög um-
hleypingasöm þessa viku og að-
eins róið einn dag almennt,
þriðjudaginn. Var aflinn þá 5—7
lestir.
í fyrradag voru 9 bátar á sjó i
slæmu sjóveðri. Fóru flestir af
stað á tímanum, en allir sneru
aftur nema þessir 9. Aflinn var
lélegur, 3—5 lestir á skip og eins
og áður þorskur og ýsa til helm-
inga.
Emma, við 16 lesta bátur, er
byrjaður með þorskanet. Vitjaði
hún um í fyrradag og fékk 3
lestir í 3 trossur eftir 3 nætur.
Var hún með netin skammt und-
an Stafnesi.
Akranes
Vegna stöðugrar ótíðar var að-
eins róið einn dag vikunnar,
þriðjudaginn. Var aflinn þá að
meðaltali 5 lestir á bát. Á mið-
vikudag réri þó einn bátur og
fékk 2 lestir. í síðasta róðri var
fiskurinn vænni en áður, og telja
sjómenn það spá góðu. Þeir eru
líka að vona, að sunnanáttin og
hafrótið hafi góð áhrif og fisk-
urinn fari að skríða nær.
Aflahæstu bátarnir:
Sigurvon......... 107 t. ósl.
Sigrún .......... 106 - —
Höfrungur ....... 104 - —
Ól. Magnúss......103 - —
Enginn af þeim 12 bátum, sem
eru byrjaðir, eru með afla undir
70 lestum. Reknetjabátarnir kom-
ust ekki út í vikunni. Togararnir
veiða fyrir Þýzkalandsmarkað.
Vestmannaeyjar.
Mjög lítið var róið í vikunni
vegna storms, oftast útsynnings,
og brims. Þeir fáu bátar, sem á
sjó fóru, fengu lítinn afla, einna
glaðast var hjá þeim, sem sóttu
austur í Meðallandsbugt. Þannig
fékk Víðir SU þar í fyrradag 12
lestir á 60 stampa, mest ýsu.
Allflestir bátarnir, sem ekki
eru enn byrjaðir, bíða eftir Fær-
eyingum. Var von á um 130 þeirra
í gær með Heklunni beint frá
Færeyjum.
Aflahæstu bátarnir:
Stígandi .......... 92 t. ósl.
Björg SU .......... 91 - —
Snæfugl SU........ 86 - —
Kári .............. 80 - —
Bergur VE ......... 73 - —
Gullborg .......... 72 - —
Víðir SU .......... 71 - —
Nýr bátur bættist í flotann sl.
föstudag. Er hann við 70 lestir
með June Munktel-dieselvél,
smíðaður í Svíþjóð. Báturinn er
sérstaklega vel búinn öllum sigl-
inga- og fiskileitartækjum. Eig-
andi er Helgi Benediktsson, út-
gerðarmaður.
Verstöð, sem kveður að
Á meðan síldveiðifloti Norð-
manna hefur verið að færa sig
suður á bóginn til þess að
hremma síldina, hefur annar og
að tölunni til miklu stærri floti
verið að undirbúa sínar veiðar,
þ.e. Lofótflotinn, og er þá átt við
stórt veiðisvæði, sem kennt er
við aðalverstöðina. Eru þetta
milli 3000 og 4000 stórir og litlir
bátar.
Þarna í eru wijög margir litlir
handfærabátar. Til samanburðar
má geta þess, að vélbátafloti ís-
lendinga er við 600 talsins. Það
er gert ráð fyrir, að þessar veið-
ar stundi við 17 þúsundir manna.
Ef hver maður hefði sem svarar
5 manna fjölskyldu á framfæri
sínu, svaraði það til, að helm-
ingurinn af fslendingum hefði
framfæri sitt beint af þessum
veiðum. Með skriffinnskunni á
íslandi mætti sjálfsagt telja, að
allir íslendingar hefðu beint og
óbeint framfæri af veiðum þess-
um, ef þetta ætti sér stað á ís-
landi.
Hver verður fyrstur?
Enn renna menn huganum aft-
ur til þess tíma, er Hvalfjörður-
inn var fullur af síld og skipin
jusu henni þar gegndarlaust upp.
Sjálfsagt er alveg eins ástatt með
síldina hér fyrir Suð-Vesturland-
inu. Þar eru fleiri faðma hnaus-
þykkar torfur af síld, þannig að
ekkert veiðarfæri er enn fundið,
sem heldur henni. Togbátar (2)
með flottroll hafa reynt, og þótt
það væri úr næloni, hefur það
ekkert haldið. Togari hefur reynt
og sprengt allt í sundur, enda
þótt hans varpa væri líka úr
næloni. Vélbátar hafa reynt með
snyrpunót úr nælon. Sama sagan
allt hefur tætzt í sundur.
Síldin er þarna þéttari en nokk
urs staðar. En er það þá svo, að
maðurinn hafi gefizt upp við að
gera hæfilega stór og nógu sterk
veiðarfæri til að halda henni. Það
er ótrúlegt, eins og íslendingar
hafa leyst margan vanda. Þarna
er mesta gullnáma Islendinga,
eins og hvað eftir annað hefur
verið bent á í þessum pistlum,
ef tekin er upp önnur veiðitækni
en reknetin. Er það of mikil
bjartsýni að trúa, að þetta takist
fyrr en varir og spyrja aðeins:
Hver verður fyrstur?
Sjó- og útgerðarmaðurinn
Margur furðar sig á, að á fund
um útgerðarmanna skuli oft
koma fyrst fram kröfur um, að
betur sé búið að sjómönnum yfir-
leitt en gert er, ekki aðeins hvað
kaupgjald eða fiskverð snertir,
heldur og ýmsar félagslegar bæt-
ur, svo sem lífeyrissjóð. Einnig
að þeir fái erlendan gjaldeyri til
jafns við far- og flugmenn. Enn-
fremur að þeir séu undanþegnir
sköttum og útsvari. Stéttarfélög
sjómannanna hafa svo oft siglt í
kjölfarið með þessar kröfur.
Höfuðástæðan fyrir þessu öfug-
streymi, sem mörgum gæti virzt,
er sú, að sjávarútvegurinn er
ekki samkeppnisfær við aðrar at-
vinnugreinar, þrátt fyrir allt tal
um óhagstæð hlutaskipti, kaup-
tryggingu og hátt fiskverð. Þetta
á líka að nokkru við um fisk-
verkunina, þótt ástandið sé þar
ekki eins slæmt. Fólkið vill held-
ur léttan iðnað en sjómennsku og
fiskverkun. Vosbúðin og fjarver-
an frá heimilinu hefur mikið að
segja. Það er svo komið, að störf
í þágu sjávarútvegsins bæði á
sjó og í landi eru orðin vara-
skeifa. Og hvað á útgerðarmað-
ur að gera við bát, ef hann get-
ur ekki mannað hann. Og hvaða
gagn er í frystihúsi, ef ekki fæst
fólk til að vinna í því?
íslendingar eða útlendingar
Sú hugmynd er alltaf að skjóta
upp kollinum, að íslendingum
beri að leyfa útlendingum og er-
Iendu fjármagni aðgang að auð-
lindum landsins. f því sambandi
er nefnd virkjun vatnsfalla og
gufu, þungt vatn, alúmíníum o.
s.frv.
Hver ætti að vera tilgangur-
inn? Eina skynsamlega ástæðan
með slíku væri sú, ef bæta mætti
lífsafkomu þjóðarinnar. Er trú-
legt að náð yrði lengra í þeim
efnum en með því t.d. að efla sjáv
arútveginn, fiskveiðar og fisk-
iðnað. Með þessu er þó ekki ver-
ið að segja, að ekki sé eðlilegt að
hagnýta vatns- og gufuaflið eins
og frekast verður við komið og
getan leyfir.
Það er ekkert atvinnuleysi á
íslandi, þvert á móti, flytja verð-
ur inn vinnuafl. Þ.e. framleiðslu-
tæki þjóðarinnar eða framleiðslu
getan er meiri en ráðið verður
við. Það er ekki sama og að hætta
eigi við að auka og endurnýja
flotann. Ný skip, stærri og full
komnari auka aflamagnið, og er
enginn vafi á, að slík þróun er
hagkvæm fyrir þjóðina. Tökum
öfgafullt dæmi: að hér væru ein-
íslenzku varðskipin eiga erfitt verk fyrir höndum.
Sr. Öskar J. Þorláksson:
Bók bókanna
i.
Þitt orð er lampi fóta minna
og ljós á vegi mínum.
(Sálm. 119.105)
Hin mikla bóka- og blaðaút-
gáfa er eitt af einkennum vorra
tíma. Það má segja, að þar séum
vér íslendingar framarlega í
flokki, ef ekki fremstir allra, mið
að við fólksfjölda. Margar af
þeim bókum, sem út eru gefnar
hafa mikið menningargildi fyrir
fleiri eða færri kynslóðir, en aðr-
ar eru lítið annað en dægurflug-
ur, sem fæðast og deyja.
Ein bók gnæfir hátt yfir allar
aðrar bækur en það er Biblían,
bók bókanna.
Hún er bók kynslóðanna, út-
breiddasta bók veraldarinnar,
bókin, sem selst bezt, bókin sem
mest er lesin1 urfl" víða veröld. í
mörgum löndum eru félög, sem
aðeins gefa út þessa einu bók, oft
á mörgum tungumálum, og senda
hana til þeirra landa, sem ekki
geta sjálf annazt þetta verk.
Það var mikið trúarlegt og bók-
menntalegt afrek, þegar Guð-
brandur Þorláksson, Hólabiskup,
göngu trillur og smábátar eins
og mest er af við Lofóten. Það
væri ekki beysin lífsafkoma með
slíkum flota. Alveg eins væri
frystihús, þar sem fiskurinn væri
borinn á maganum eins og var,
þveginn með handaflinu og að
sjálfsögðu flakaður í höndunum.
Stærri og fullkomnari skip og
veiðitæki og meiri og meiri vél-
tækni í fiskverkuninni hlýtur að
vera fyrsta boðorðið í fram-
leiðsluáformum þjóðarinnar.
Væri þá ætlunin að flytja inn
fólk til þess að sinna hinum nýju
framkvæmdum, sem fyrr eru
nefndar, eða ætti að stöðva þró-
un eðlilegra atvinnuvega þjóð-
arinnar? Það er sjálfsagt ekkert
athugavert við að flytja hæfilega
inn fólk, en þó má það aldrei
vera meira en svo, að þjóðerni og
sjálfstæði sé ekki haetta búin. En
hvort sem hér yrði um vinnuafl
innflytjenda eða landsmanna
sjálfra að ræða, er þá líklegt, að
slíkur iðnaður, sem væri eign út-
lendinga, gæti greitt betri laun
en íslenzk framleiðsla, sem fyrir
er. f sambandi við lífsafkomuna
er rétt að taka það fram, að fáar
eða engar þjóðir í Evrópu munu
búa við betri lífskjör en íslend-
ingar.
Það er svo önnur hlið á þessu
máli, sem ekki er síður athyglis-
verð. Myndi slíkt erlent fjár-
magn ekki fá forréttindi fram yf-
ir innlent, t.d. í sambandi við
skatta og gjaldeyri. Er trúlegt, að
útlendingar legðu sig nokkurn-
tíma undir fallöxi íslenzkra
skattalaga. Ætli þeir vildu ekki
tryggja fyrirfram, að ekki væri
hægt að taka árlega helminginn
af tekjum þeirra og það upp í
.100% í skatt og útsvar og V\ hlut-
ann af eignum þeirra »»eð fárra
ára millibili í stóreignaskatt.
Ætli þeir vildu ekki tryggja
frjáls yfirráð yfir gjaldeyrinum,
en að þeir þyrftu ekki að sæta
innlausn á honum fyrir % þess
verðs, sem kostað hefur að afla
hans.
Og af hverju ætti að vera að
hlaða undir útlendinga með alls
konar fríðindum, á meðan verið
er að drekkja frjálsum atvinnu-
rekstri í mismunun á sköttum og
gjaldeyrishöftum. Væri ekki held
ur nær að byrja á að losa um
fjötrana á íslendingum sjálfum
og sjá þá, hvað þeir geta komizt
langt í að búa þjóð sinni betri
lífskjör. Þar er allt að vinna, en
engu að tapa, því að óneitanlega
er nokkur hætta fólgin í erlend-
um atvinnurekstri fyrir sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Það þarf enginn að halda, að
hér sé ekki nóg af mönnum með
hyggindi, hugkvæmni og þor til
þess að gera stóra hluti, aðeins ef
þeim er ekki haldið niðri.
gaf út hina fyrstu íslenzku Biblíu
árið 1584.
Það er víst, að lestur Heilagrar
Ritningar, veitti þjóðinni mikinn
andlegan styrk á mestu erfiðleika
tímum hennar. Margir kannast
við það, hvernig orð Ritningar-
innar voru Jóni Vídalín sverð
andans, hvernig hann stúddur af
sannindum hennar, hélt uppi
merki réttlætis, trúarlegrar og
siðferðilegrar ábyrgðar með þjóð
inni. Þá var boðskapur Biblíunn-
ar rauði þráðurinn í sálmum
Hallgríms Péturssonar, sem flestu
öðru fremur hefur örvað og glætt
trúrækni þjóðar vorrar til þessa
dags.
II.
En hvert er svo gildi Biblíunn-
ar fyrir oss nútímamenn? Hún
hefur að geyma opinberun hinna
eilífu sanninda um Guðs vilja,
tilgang lífsins og takmark. Þar
er oss sýnt, hvernig Guð talar
til kynslóðanna, og hvernig hann
opinberar sig í mannlegu lifi,
störfum og þjónustu þeirra, sem
hann hefur gefið ríkulega af
anda sínum.
í Biblíunni er brugðið upp
myndum af hinum ólíkustu mönn
um vondum og góðum', en alls
staðar kemur það fram, að Guð
sé herra lífsins, og vilji hans
æðsta takmark tilverunnar. Há-
marki sínu nær hin guðlega opin-
berun með fagnaðarerindi Jesú
Krists.
Biblían er sú bók, sem fræði-
menn hafa rannsakað mest allra
bóka, einkum síðari ár. Menn
hafa ekki alltaf verið sammála
um það, hvernig skilja beri orð
og ummæli hinna einstöku rita,
eða líkingamál Biblíunnar, menn
hafa deilt um hana, oft harka-
lega, en þó hafa allir viljað finna
orðum sínum stað í Heilagri Ritn-
ingu.
Biblíurannsóknir síðari ára
hafa hjálpað mönnum til þess að
skilja betur sannindi hennar og
gert þeim fært að greina á milli
aðalatriða og aukaatriða, á sviði
trúarlífsins.
Gildi Biblíunnar fellst ekki i
því að vera skrautleg bók, í fal-
legu bandi, geymd uppi í hillu.
Vér eigum fyrst og fremst að
lesa hana, hugleiða vísdóm henn-
ar og sannindi og láta þau bera
ávexti í trúarlegu og siðferðilegu
lífi. Margir af mestu mönnum
heimsins hafa lesið Biblíuna, að
staðaldri, sér til sálubóta, og það
getur hver maður gert, sem hef-
ur Biblíu við höndina. Það er
auðvitað margt í þessari bók, sem
vér skiljum ekki, eða getur jafn-
vel orðið oss til ásteytingar, en
þar er þó miklu fleira, sem er
auðskilið og hefur sín blessunar-
ríku áhrif á trúarlíf vort og vilja-
stefnu. Það eru ekki mörg svið
mannlegs lífs og mannlegs per-
sónuleika, sem ekki koma eitt-
hvað við sögu í Heilagri Ritningu
og ef oss liggur eitthvað á hjarta
í gleði eða sorg, hefur Guðs orð
alltaf einhvern boðskap að flytja
oss.
ill.
í dag er Biblíudagur íslenzku
kirkjunnar. Við guðsþjónustur í
kirkjum landsins, verður talað
um Biblíuna og mönnum gefinn
kostur á því að styrkja Hið ís-
lenzka Biblíufélag og starfsemi
þess. Nú hefur Biblíu útgáfan
verið flutt heim frá Bretlandi, og
vandað Nýja-testamenti með
myndum verið gefið út á kostnað
félagsins. Unnið er að því að gefa
út Biblíuna í fjölbreyttum útgáf-
um við allra hæfi.
Þá er það eitt af verkefnum
félagsins að hvetja menn til þess
að lesa þessa bók, sem ein verð-
skuldar það að vera kölluð bók
bókanna.
Þess skulum vér að lokum
minnast: „Að sælir eru þeir sem
heyra Guðs orð og varðveita það.
(Lúk: 11.28)
Ó. J. I*.