Morgunblaðið - 01.02.1959, Blaðsíða 13

Sunnudagur 1. febrúar 1959
MORCUNBLAÐIÐ
13

^ 1 .-<!L
i f.. >■ í r.^, M. f^7 -
f
íí .. \ ^iiÍ.S' r|j>:
<
» -í&. <-
\

iO~V
' ...f- 1
^ V '"LA. f
' í ) h ,A
~.-y..,w •. -~v - v
*-X- . <—M_f" u

• Ú
,íJ< -d Ú4LA^V< -.-C-
*-• . -"L. ’ý ' i-cy
'Jf^- .>~<S -.<1 -i'l-bL *- -w>,-<.

^ • /í *■ >-''. ^
^^■^i!i!i:|:|IS¥®i:|Sii::í^^iiÍii^i^iii:^lxl^i;Íi;^;iip$i:iÍÍi;:;i;pi:í:i!
^V-l^ &-■ J*1, {

•■••■*^~^íw.
; 4) '~*‘~i
,>-„ A~*l
/ ,4., ;; ’

Í7 -v-.-^. ' <C. •■■^' •'^H- *• ' 1.
*- '''^w •• ' <■ x •■ ^
.* v ^ ^Xy V, .
; J v-:/ •? • t
/

<X V. : :
i
-. . ~A. } , ■(, f- , i 'J (-■. -. *■ - >
Nú þykjast Framsóknarmenn hafa verið á móti öllum kauphækkunum í sumar og kenna öðrum
um þær. Hér að ofan sjá menn mynd af tillögu deildarstjóra Eysteins Jónssonar í bæjarstjórn
Reykjavíkur hinn 18. sept. í sumar. Hún segir allt aðra sögu en Framsóknarmenn flytja nú.
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugard. 31. jan.
Ekki gleðitíðindi
Auðvitað et- stöðvunarfrum-
varp minnihlutastjórnar Alþýðu
flokksins engin gleðitíðindi.
Ekki frekar en maður fagnar því,
þegar læknir segir, að óhjá-
kvæmilegt sé fyrir hann að
ganga undir uppskurð vegna
banvæns sjúkdóms. Hvorki
lækni né sjúkling fýsir til að-
gerðarinnar sjálfrar, en hún er
brýn nauðsyn til þess að koma
í veg fyrir annað verra.
Ekki ætti að þurfa að fjölyrða
um, að allir stjórnmálaflokkar
vilja í lengstu lög hliðra sér hjá
þeim framkvæmdum, sem auð-
velt er að gera tortryggilegar og
æsa a. m. k. suma gegn. Þegar
slíkar ákvarðanir eru teknar,
mega menn þess vegna vera
vissir um, að það er gert af
brýnni nauðsyn. Þetta viðhorf
kemur og glöggt fram hjá Emil
Jónssyni, forsætisráðherra. Hann
segir sem satt er, að eins og á
stendur sé engin kostur góður,
en þó sé sá, sem stöðvunarfrum-
varpið býður, hinn bezti, ein-
mitt fyrir launþega.
í útvarpsumræðunum sagði
Ernil:
„Allar aðrar ráðstafanir hefðu
bersýnilega kostað almenning
meira og því er engum vafa
bundið að úrræði ríkisstjórnar-
innar eru skársti kosturinn“.
10 stigum á eftir
Þessu til styrktar vitnaði Emil
Jónsson m. a. í hinn skilmerki-
lega rökstuðning prófessors Ól-
afs Björnssonar á því, að ef verð-
bólgan héldi áfram að vaxa svo
ört sem víst er, að hún gerir
verði ekki að gert, þá mundu
launþegar í framtíðinni að meðal
tali verða a. m. k. 10 stigum á
eftir um uppbætur sér til handa.
Þeir mundu þess vegna síður en
svo verða betur úti eftir þeirri
aðferð en með því að gefa eftir
10 stig nú þegar. Kjaraskerðing-
in er hin sama, en með eftir-
nú losna launþegar við dag, þegar hann segir „það ó-
margvíslegu ókosti og maklegt að ihaldið og Alþýðu-
flokkurinn skuli bera sig illa út
af úrslitunum í Dagsbrún".
gjöfinni
alla þá
hættur, sem sívaxandi verðbólgu
eru samfara.
Allir, sem kynnzt hafa þeirri
ógæfu, sem stafar af algeru pen-
ingahruni, eins og varð t. d. í
Þýzkalandi á árunum eftir fyrra
stríð, vilja mikið á sig leggja til
að forðast að lenda í slíku. Mað-
ur, sem þá var í Þýzkalandi, hef-
ur sagt, að eyðileggingar ófrið-
arins hafi verið léttbærar miðað
við bölið, sem af verðbólgunni
stafaði.
Dagsbrúnar-
kosningin
Kommúnistar ætluðu sér að
taka miklar keilur á kosningun-
um í Dagsbrún um síðustu helgi.
Þær fóru fram rétt eftir að
stöðvunarfrumvarpið var lagt
fram á Alþingi og treystu komm-
únistar því að geta gert það í
fyrstu atrennu svo tortryggilegt,
að verkamenn snerust einhuga
til mótmæla. Þjóðviljinn gerði
beint ráð fyrir því, að listi lýð-
ræðissinna gæti ekki fengið eitt
einasta dtkvæði í þessum kosn-
ingum, því að verkamenn hlytu
að nota þetta tækifæri til að mót
mæla frumvarpinu einum rómi.
Til frekari varúðar höfðu
kommúnistar strikað út 409
menn af kjörskrá, sem atkvæðis-
rétt höfðu við Alþýðusambands-
kosningar í haust. Þeir töldu ör-
uggt, að útstrikunin ein mundi
lækka atkvæðatölu lýðræðis-
sinna um 300—400 atkvæði. Þeir
þurftu því ekki að vinna nema
100—200 atkvæði á andstöðunni
við - stöðvunarfrumvarpið, til
þess að geta túlkað úrslit kosn-
inganna sem hinn herfilegasta
ósigur lýðræðissinna.
En úrslitin urðu öll önnur.
Hlutföllin á milli lista lýðræðis-
sinna og kommúnista urðu ná-
kvæmlega hin sömu og við Al-
þýðusambandskosningarnar í
haust. Þegar útstrikanirnar eru
hafðar í huga, er þetta mikill
sigur lýðræðissinna. Þjóðviljinn
viðurkennir það og sl. miðviku-
Aukamaður
í útvarpinu
Kommúnistar sáu af Dagsbrún
arúrslitunum, að áróður þeirra
hafði engin áhrif haft nema síð-
ur væri. Þess vegna gripu þeir
til þess ráðs að biðja um útvarps-
umræður um stöðvunarfrumvarp
ið í því skyni að geta fremur
með þeim hætti vakið ófrið um
málið. Þegar á þann vettvang
kom, var sagt, að talsmenn
kommúnista ættu að vera tveir:
Hannibal Valdimarsson og Lúð-
vík Jósefsson. Er til átti að taka,
varð þó ljóst, að Hannibal var
skammtaður harla naumur tími.
Lúðvík einn tók upp svo að
segja allan þann tíma, sem
flokki þeirra var ætlaður sam-
kvæmt þingsköpum. Hann lét
sjálfum forseta Alþýðusambands
íslands aðeins örfáar mínútur
eftir í fyrri umferð, svo að
Hannibal varð að níðast á góð-
vild forseta og tala að langmestu
leyti utan hins afskammtaða
tíma. Má og segja, að það hafi
verið hreinn barnaskapur af
flokksmönnum hans að halda, að
Hannibal skildi bendinguna, sem
fólst í þeim stutta tíma, er þeir
ætluðu honum. Þeir vita, að
Hannibal spillir því meira fyrir
flokknum sem hann talar lengur.
En þegar í ræðustólinn er komið,
halda honum engin bönd.
Þar kemur ekki eingöngu til
dómgreindarskortur hans sjálfs,
því að hann skilur það rétt, að
enginn þarf fremur að skýra
mótstöðu sína gegn stöðvunar-
frumvarpinu en hann sjálfur,
Hannibal Valdimarsson. —
Skömmu fyrir stjórnarskiptin í
desember skrifaði Hannibal í
Vinnuna, tímarit Alþýðusam-
bandsins, grein, þar sem hann
rakti hverjar ráðstafanir þyrfti
að gera í efnahagsmálunum. Eru
þar lið fyrir lið taldar upp allar
sömu ráðstafanir, sem hann nú
ræðst harðast gegn. Grein Hanni
bals í Vinnunni var og ekki
fyrsta skipti, sem hann flutti
slíkan boðskap. Sjálfur setti
hann hinn 28. ágúst 1956 „bráða-
birgðalög um festingu verðlags
og kaupgjalds", sem var alveg
sama eðlis og stöðvunarfrum-
varpið nú. Og enn áður, í desem-
ber 1947, hafði Hannibal greitt
sams konar lagaboði atkvæði á
Alþingi.
Hannibal segir raunar, að hér
sé allt öðru máli að gegna. Mun-
urinn er þó sá einn, að nú er
Hannibal í stjórnarandstöðu. Áð-
ur var hann sjálfur ýmist í
stjórnarflokki eða sat sjálfur í
ríkisstjórn. Hans eigin vegtyllur
og völd ráða afstöðunni en ekki
málefnin.
Þetta varð almenningi enn
ljósara en áður við útvarpsúm-
ræðurnar enda urðu þær komm-
únistum til hinnar mestu
óþurftar.
Farðu Pálk
nú vil ég
Það var ekki Hannibal Valdi-
marsson einn, sem átti í stríði
við flokksbræður sína um ræðu-
tíma í útvarpumræðunum. Fram-
sóknarmenn höfðu sent Pál Þor-
steinsson, þingmann Austur-
Skaftfellinga, sem sinn aðal-
ræðumann. Páll vildi gera sitt
bezta og hafði skrifað upp langa
kafla úr dálkum Tímans, sem
hann las dálaglega upp. En hann
hafði hvergi nærri lokið máli
sínu, þegar Eysteinn Jónsson fór
mjög að ókyrrast í sæti sínu, þar
til hann eirði þar ekki lengur,
heldur óð upp að ræðustólnum
og rétti Páli miða. Skömmu síðar
hrökklaðist Páll frá hljóðnem-
anum, en Eysteinn tók við og
var meira en lítið niðri fyrir.
Er það einstakt á þingfundi, að
forystumaður flokks reki tals
mann sinn þannig úr ræðustóli.
En Framsóknarbroddarnir
ætla sér ekki aðeins húsbónda
rétt yfir sínum eigin þingmönn
um, heldur réðst þessi foringi
Framsóknar harkalega að A1
þýðuflokknum og sagði þing-
menn hans „vægast sagt ekki
kosna á þing til að“ fylgja þeirri
kjördæmabreytingu, sem flokks-
þing Alþýðuflokksins hafði sam-
þykkt! í upphafi kjörtímabils
höfðu V-stjórnarflokkarnir þó
samið um að leysa málið, en eins
og Framsóknarblaðið Dagur seg-
ir: „Önnur mál voru þó jafnan
talin sitja í fyrirrúmi“.
fólkið þekkir of vel valdníðslu
Framsóknar til þess að menn
leggi trúpað á fagurgala kennar
nú.
Lífgrös
Framsóknar
Sízt er orðum aukið, það, sem
Jóhann Hafstein sagði í ræðu
sinni, að Framsóknarmenn ætla
sér meiri rétt en öðrum. Þeir
tryllast nú yfir því, að upp er
tekin barátta fyrir heilbrigðri
kjördæmaskipun, sem í senn leið
réttir núgildandi ranglæti og
kemur í veg fyrir kosninga-
klæki á borð við þá, sem
Hræðslubandalagið beitti. Ekki
er gott að segja, hvort það er af
ofmetnaði eða í blekkingarskyni,
sem Framsóknarmenn nú þykj-
ast tala fyrir hönd almennings
úti um allt land í hamagangi sín-
um til varnar ranglætinu. Skoð-
un fjölmargra bænda er rétt lýst
í orðum merks bónda á Suður-
landi, er nýlega sagði:
„Það er ekki að undra, þótt
forkólfar Framsóknar setli að
ærast, þegar í vændum er rétt-
látari og heilbrigðari kjördæma-
skipun, því ranglætið í þeim efn-
um hafa verið helztu lífgrös
flokksins allan hans aldur“.
Viðbúið er, að Framsóknar-
menn verði fyrir vonbrigðum.
Frekjan, þegar þeir þykjast tala
fyrir munn manna úr öllum
flokkum fer úr hófi. Sjálfstæðis-
menn minnast þess, a. m. k.
þegar það var helzta hrós Her-
manns Jónassonar um V-stjórn-
ina, að hún hefði gert verulegar
ráðstafanir til að víkja Sjálf-
stæðismönnum til hliðar. Lands-
Berjast þarf fvrir
góðum málstað
Hitt er rétt að hafa í huga, að
góður málstaður sigrar ekki fyr-
irhafnarlaust. Því til sönnunar
er nóg að benda á, að Framsókn-
arflokkurinn hefur verið lengst
af við völd nú um 40 ára bil.
Svo hefði ekki verið, ef menn
hefðu nægilega varazt ranglætið.
Framsóknarmenn þykjast og nú
hafa búið svo um sig í skjóli of-
urvalds SÍS, að þeir séu óhagg-
anlegir í rangindaborg sinni. Þeir
vona, að sagan frá 1931 endur-
taki sig. Þá tókst Framsóknar-
mönnum að fá kjörna 21 þing-
mann af 36, sem kosnir voru í
kjördæmum. Fylgi þeirra var þó
ekki nema tæp 36% allra kjós-
enda. Sjálfstæðismenn með nær
44% kjósenda, fengu einungis 12
þingmenn kosna. Það er þvílíkt
réttlæti, sem Framsókn þyrstir
í. En sá sigur varð Framsókn til
lítillar gæfu. Hann varð upphaf
þess, að ýmsir mikilhæfustu
menn flokksins, eins og Tryggvi
heitinn Þórhallsson, Jón heitinn
í Stóradal, Þorsteinn heitinn
Briem og Ásgeir Ásgeirsson, nú-
verandi forseti Islands, hrökt-
ust úr flokknum, enda féll fylgi
flokksins við næstu kosningar úr
tæpum 36% í tæp 24%.
Sigur Framsóknar 1931 byggð-
ist á því, að þá kusu menn um
kjördæmamálið án þess að nokkr
ar tillögur lægju fyrir og málið
hefði verið skýrt og rætt við
almenning. Nú er búið að ræða
málið í meira en aldarfjórðung.
Það hefur verið mesta vandamál
íslenzku þjóðarinnar, allt frá
1931 og allar leiðir kannaðar til
úrlausnar. Nú er það Framsókn-
arflokkurinn, sem engar tillögur
hefur í málinu og treystir á það
eitt, að geta villt um fyrir
mönnum.
Um úrslitin skal engu spáð, en
unnendur réttlætisins mega ekki
láta það um sig spyrjast, að þeir
verði linari í sókn en verjend-
urnir í vörn fyrir ranglætinu.
Hræsni
Framsóknar
Bændur hafa lengi unað því
illa, að verðlag á landbúnaðar-
vörum væri aðeins ákveðið einu
sinni á ári. Ekki er vitað, að
Framsóknarflokkurinn hafi gert
neinar tillögur til þess að fá
breytingu á þessu á meðan hann
var við völd og réð öllu í þess-
um efnum. Eitt af nýmælum
stöðvunarfrumvarpsins er að á
þessu skuli gerð breyting og
verð landbúnaðarvara ákveðið 4
sinnum á ári. Framleiðsluráð var
ekki alveg ánægt með fyrirmæl-
in og beittu Sjálfstæðismenn sér
á Alþingi fyrir breytingu í þá
átt, sem framleiðsluráðsmenn
höfðu óskað eftir á fundi með
ríkisstjórninni.. En Framsóknar-
menn létu ekki við það sitja,
heldur fóru í yfirboð. Nú þykir
þeim það ótækt sem þeir undu
við allg tíð, meðan þeir sjálfir
réðu. Meðal annars vilja þeir
nú, að verð landbúnaðarvara sé
hækkað vegna vantalinna 314%
í kaupgjaldi til samræmis
við hækkun Dagsbrúnar á síð-
astl. hausti. Samkvæmt gildandi
lögum verður tekið tillit til þess-
arar hækkunar á næsta hausti,
Emil Jónsson sagði réttilega
á þingi, að breyting mundi hafa
ófyrirsjáanlegar afleiðingar í för
með sér og stefna öllu málinu í
hættu. Framsóknarmenn létu sér
þó ekki segjast, en þessi yfir-
skinsviriátta mun réttilega metin
af bændum um land allt. Þeir
Framh. á bls. 14