Morgunblaðið - 14.06.1959, Page 16

16
MORCVNBLAÐ1Ð
Sunnudagur 14. júní 1959
T V Ö
karlmanns-
reibhjól
til sölu og sýnis eftir hádegi
í dag að Akurgerði 40.
i
Guðrún Hermannsdóttir
prófastsekkja
BEZT AÐ AVGLÍSA
í MORGlllSBLAÐiMJ
Minningarorð
GUÐRÚN Hermannsdóttir próf-
astsekkja frá Breiðabólsstað í
Fljótshlíð andaðist snemma
morguns þ. 4. júní sl., rúmlega
93 ára að aldri. Hún fékk hægt
og friðsamt andlát, en vanheilsu
og nokkura hrörnan, sem elli
fylgir, hafði hún þolað síðustu
misserin, sem hún bar með mestu
hugprýði. Er hér fgllin ein af
merkiskonum liðins tíma hér á
landi, ér átti því láni að fagna
að lifa dáðríku lífi og vera
lengstum umvafin kærleiksörm-
um nánustu ástvina.
Guðrún Hermannsdóttir var
fædd að Velli á Rangárvöllum
18. marz 1866, dóttir sýslumanns-
hjónanna Hermanns Johnsens og
Ingunnar Halldórsdóttur, og hef-
ur allt þetta fólk verið nafn-
kunnugt fram.að þessum tíma,
er margt gamalt hverfur úr
minni eða vitnast ekki upprenn-
andi landslýðnum. En þetta
geymist í bókum og má finna í
blöðum frá liðnum áratugum,
einnig var ítarlega skrifað um
ævi frú Guðrúnar, er hún varð
Til sölu Ihrír bílar
Moskwitch ’55 i góðu ásigkomulagi
Pobeda ’54 í slæmu ásigkomulagi.
Volkswagen ’55 í góðu ásigkomulagi.
BIFKBIÐ.4R OG LANDBÚNAÐARVÉLAR H.F.
Brautarholti 20. — Sími 10386 og 10387
Plastplötur
á borð og veggi
H. Benediktsson M.
Reykjavik — Sími 11228
Calv. saumur
í flestum stærðum.
H. Benediktsson M.
Reykjavik — Sími 11228
Miðstöðvarofnar
nýkomnir
H. Benediktsson M.
Reykjavík — Simi 11228
John Lindsay
Austurstræti 14. — Reykjavík
Lokað tii 31. júlí n.k.
75 ára og síðast á niræðisafmæli
hennar. — Þau Vallarsystkin
voru 6 alls, sem sé auk Guðrúa-
ar, sem var elzt, Guðbjörg, gift
séra Jfóni Thorstensen á Þingvöll
um, Kristín gift séra Halldóri
Jónssyni á Reynivöllum, og bræð
ur Jón fyrrum tollstjóri í
Reykjavík, Halldór prófessor og
bókavörður í Vesturheimi og
Oddur skrifstofustjóri. Nú eru
þessi systkin öll látin, nema Jón,
er einn lifir eftir, í hárri eili.
Á öllum þeim var mikill menn
ingar- og myndarbragur, svo sem
öllum er kunnugt, er til þekktu.
Þá er Guðrún Hermannsdóttir
varð gjafvaxta og hafði hlotið
beztu tiltæku menntun á þeirri
tíð, sem ungum stúlkum féll í
skaut, eitda góðum gáfum gædd,
giftist hún árið 1889 Eggerti Pals-
syni, er það sama ár varð prestur
að Breiðabólsstað í Fljótshlíð og
síðar prófastúr og alþingismaður
í Rangárþingi. Hann lézt árið
1926, þá á hátindi virðingar sinn-
ar í héraði, en brátt eftir fluttist
frú Guðrún til Reykjavikur með
einkadóttur þeirra hjóna, Ing-
unni, er gift var Óskari Thorar-
ensen forstjóra (d. 1953), og
dvaldist hún hjá dótturinni alta
tíð síðan á hinu kunna heimi.i
Fjölnisvegi 1 hér í bænum. Fóst-
urdóttir þeirra Breiðabólstaðar-
hjóna var Ástríður, gift Skúla
Thorarensen frá Móeiðarhvoli
(d. 1948), og settust þau einnig
síðar að hér í bænum; en þeir
voru bræður, Skúli og Óskar
(Þorsteinssynir á Móeiðarhvoli).
Einnig ólst upp á Breiðabálsstað
að miklu leyti bróðurdóttir próf-
asts Guðrún Einarsdóttir, nú bú-
sett í Reykjavík. — Börn Ing-
unnar og barnaböm frú Guð-
rúnar Hermannsdótt,ji eru 7 að
tölu, öll vel upp komin, en þau
eru; Eggert forst.ióri í Reykja-
vík, Guðrún skrifstofustúlka,
Þorsteinn lögfræðingur og blaða-
maður, Skúli lögfræðinemi, Odd
ur cand. theol., 'Sólveig írú og
Ásta Guðrún (dveiur nú í Amer-
íku). Það þótti í frásögur fær-
andi, þegar þar að kom, að 6
af þessurn 7 systkinum höfðu
iokið stúdentsprófi.
Séra Eggert prófastur Pálsson
var fyrirmannlegur, hvar sem á
var litið, og á sinni tíð sá klerk-
ur landsins, er einna mest sópaði
að. Hann hafði góða greind og
einkar farsælar gáfur. Þá voru
að vísu margir prestar landsins
auðþekktir í framkomu og fasi,
gengu prúðbúnir (svart og hvítt),
er þeir komu til höfuðstaðarins
eða dvöldu þar, t. d. um presta-
stefnuleytið á vorin. En nú sjá
fæstir „aðgréining höfðingjanna",
enda samkvæmt tíðaranda. Og
eftir að séra Eggert tók sæti á
Alþingi þekkti hvert mannsbarn
hér í bæhum, mátti segja, þenna
tilkomurpikla mann, sem einnig
bar það með sér að hann t'ór
sínu fram og vissi, hvert stefna
bæri. Hann var tryggur heima-
stjórnarmaður, meðan því
gegndi, og íhaldssamur að upp-
lagi (og þorði að kannast við
það), en þó framfaramaður, sem
bezt sýndi sig í búskap hans og
frú Guðrúnar, sem blómgðist hið
bezta á Breiðabólsstað, þótti lítið
væri þá um „opinbera styrki",
og þótti sumum á stundum í fuli
mikið ráðizt. Varð þetta allt nafn
togað um Suðurland og víðar.
Þau voru bæði prófastshjónin
grandvör í líferni sínu og lil
fyrirmyndar í kallinn. Og satt
að segja kvað ekki minna að hús
freyjunni að sínu leyti. Stjórn-
semi hennar var orðlögð og kapp
með fullri forsjá. Heimilið að
Breiðabólsstað í Fljótshlið náði
í þeirri tíð aftur fyrri frægð,
húsin gerð reisuleg, eftir því sem
þá mátti bezt verða, og jarða-
bætur riflegar. Frú Guðrún
stýrði búi með festu og nöfð-
ingsskap, með mörgu fólki i heim
ili, sem allt virti húsbændurna
og undi vel hag sínum. Áhöfn
ríkuleg og búsílag gott. Feitar
kýr og fjörugir hestar. Ásauður
til góðra nota. Og það sem að
öðru vissi: Glæisleg kirkja var
reist á staðnum, undir forustu
bróður próíasts, Einars J. Pals-
sonar trésmíðameistara, og stend
ur enn með prýði. — Mun þetta
vera eitt hið síðasta fyrrum
orðlagða prestsheimila að mætti
og mikilfengi. Svo kom annar
tími með öðrum háttum í land-
inu, eins og almennt er nú kunn-
ugt, og svo féll prófastur cá,
og varð þá skarð fyrir skildi og
söknuður'í svéit, og ekki var það
aldurinn, sem tortímdi hónum.
En Guðrún ekkja hans átti þó
enn fyrir höndum langa lífdaga,
33 ár, þar til nú er hún horfm
á tíræðisaldri, og í rauninni alka
daga sátt við guð og menn.
Með þeirrj menntun, sem frú
Guðrún hafði öðlazt og ávallt jók
með myndarskap til munns og
handa, og áhuga á almennum
málum, þótti sjálfsagt, að hún
tæki nokkurn þátt í félagshreyf-
ingum og þeim menningarmál-
efnúm, er fyrif lágu, meðan liún
var í héraði, enda fylgdist hún
næsta vel með tímanum og eins
eftir að hún var komin til Reykja
víkur; hún lét sér nægja að taka
engan beinan þátt í öllu því
braski og bramli, sem landslýð-
urinn hefur kynnzt síðari ára-
tugina. Lagleg kona var hún og
bar á sér frjálslegt yfirbragð,
ófeimin og fór allajafna ekki
í felur með sitt mál, hverii sem
í hlut áttu, ákveðin og glögg í
skoðunum, en hirti lítt að gleypa
við hverri þjóðmálaftugu, sem
um loftin þeyttist. Fróð var hún
vel og minnug fram að siðustu
árum. Að ræða við hana, þegar
hún var í essinu sínu, var ekkert
daufingjaverk. En stórlega vin-
sæl var hún alla tíð.
Nú er svo komið, að það er eirs
og kalla verði fram í huganum
þá mynd og það viðhorf, er ríkti
í landi og hjá lýði fyrir áðeins
nokkrum tugum ára, í byggð og
bæ. Horfnir dagar. Líklega er
þetta nokkuð einstakt hér á
landi, þvf að hér hefur hraðinn
á ótrúlega skömmum tíma náð
ótrúlegum tökum á lífinu, sr.yni
gæddu og skynlausu. Gömlu
glæstu heimilin koma ekki aftur,
eins og þau voru, annað tekur
við. Og sannarlega vildi frú Guð-
rún Hermannsdóttir, meðan
mátti, líta á það allt með vei-
vilja og með góðum vonum um
Ijósa framtíð og gott gengi til
handa landsins börnum.
Afkomendur, vandamenn og
vinir frá Guðrúnar Hermanns-
dóttur geta með ánægju litið til
baka yfir nú endaðan ævifeiil
hennar og geymt minninguna um
hana í ástúð og heiðri.
G. Sv.
Ný sending
svissneskar
sumarkápur
☆ Sumarkjólar
í úrvali. — Verð frá kr. 759.—
^Uerzfunin UjuSrun
☆
Rauðarárstíg 1.