Morgunblaðið - 19.09.1959, Blaðsíða 8

8
MORCinvnr 4Ð1Ð
Laugardagur 19. sept. 1959
Utg.: H.í. Arvakur Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsscn.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábra.)
Bjarni Benediktsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamand:
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
EKKI VINSTRI STEFNA
HELDUR VALDASTREITA
TIL skamms tíma hefur
Framsókn ætíð talið það
sér einna helzt til ágætis,
að hún væri miðflokkur. Hún
hefur þótzt vilja draga úr mót-
setningum í þjóðfélaginu, jafna
deilur og forðast öfgar.
Þess vegna hefur enginn harð-
ar en Framsókn fordæmt komm-
únista, enda sóru forustumenn
hennar það hvarvetna um land
fyrir kosningarnar 1956, að sam-
vinna við þá kæmi ekki til
greina af hennar hálfu. Á þessu
urðu snögg umskipti eftir kosn-
ingarnar. Þá var í skyndi samið
við kommúnista og er nú orðið
ljóst, að þeir samningar áttu sér
langan aðdraganda. I jaun og
veru var ráðið, hvað gera skyldi
áður en svardagarnir voru unnir.
Út úr Tímanum glopraðist til
afsökunar heitrofinu, að ef svo
hefði ekki verið farið að, mundi
Framsókn hafa misst völdin. Því-
líka ógæfu varð að hindra, hvað
sem það kostaði. Ærumissir var
ekki mikils virði á móts við
valdamissi.
★
Forystumönnum Framsóknar
þótti skýring Tímans helzt til
bersögul og báru það þess vegna
fyrir, að nauðsynlegt væri að
vinna með kommúnistum til þess
að koma fram hinum „varanlegu
úrræðum“ í efnahagsmálum, er
þeir höfðu heitið þjóðinni. Efnd-
ir þess loforðs fóru á sama veg
og annarra. Hermann Jónasson
hljóp af stjórnarfleyinu með
þessum orðum:
„Ný verðbólgualda er skollin
yfir.“
Slíkur var dómur Hermanns
Jónassonar sjálfs um frammi-
stöðu V-stjórnarinnar í því máli,
sem hún hafði gert að sínu aðal-
viðfangsefni og Framsóknarfor-
ingjarnir höfðu á sínum tíma
notað sem afsökun fyrir sam-
''Vinnuslitum við Sjálfstæðismenn
og síðan bandalagi sínu við
kommúnista.
★
Þrátt fyrir þessi endalok varð
það skjótlega ljóst, að Framsókn
harmaði mjög, að V-stjórnin
skyldi hrökklast frá völdum.
Hermann Jónasson hafði klæðzt
úr miðflokksgervinu þegar í for-
sætisráðherrastólnum.
Hermann lýsti því fyrir rúmu
ári, þegar hann enn var for-
sætisráðherra, sem mesta afreki
V-stjórnarinnar, að hún væri vel
á veg komin með að víkja nær
helming þjóðarinnar „til hliðar".
Uín sömu mundir studdu Fram-
sóknarmenn kommúnista öflug-
lega innan verkalýðshreyfingar-
innar gegn lýðræðissinnum.
Framsókn og kommúnistar
voru og í óða önn að semja um
endurreisn V-stjórnarinnar, þeg-
ar Alþýðuflokkurinn myndaði
minnihlutastjórn sína fyrir jólin
í vetur. Nú í þinglokin hófu
þessir tveir flokkar enn samn-
inga sín á milli um stjórnar-
myndun eftir kosningar.
I upphafi ríkti alger leynd um
þær samningatilraunir. Loks eft-
ir að Morgunblaðíð hafði sýnt
fram á, hversu óviðurkvæmilegt
væri að vera að slíku makki á
bak við kjósendur rétt fyrir kosn-
ingar, birtu samningaaðilar þau
bréf, sem á milli hafa farið.
★
Kjósendur þurfa að kynna sér
þau bréfaskipti og þá ekki síður
orðsendingarnar, sem nú fara á
milli Framsóknar og kommúnista
af þessu tilefni.
1 bréfi Framsóknar eru játað-
ar þrjár höfuðstaðreyndir:
1) Þar segir, að „öllum fær-
um leiðum í efnahagsmálum“
hafi verið „lokað fyrir vinstri
stjórninni". Til frekari áherzlu
er viðurkennt, að vinstri stjórn-
in hafi ekki „fengið stuðning til
raunhæfra ráðstafana í efnahags-
málum“. »
2) Sagt er að Framsóknar-
flokkurinn hafi þurft „að bera
sáttarorð á milli hinna stjórn-
arflokkanna".
3)---Loks er því haldið fram,
að næst þurfi að standa að V-
stjórn, „með fullum heilindum
-----af öllum hlutaðeigendum".
★
Ætla mætti, að það þætti ekki
girnilegt til endurtekningar, ef
ríkisstjórn hefur ekki getað kom-
ið sér saman um neinar „raun-
hæfar ráðstafanir“ í megin við-
fangsefni sínu, og þar „væri öll-
um færum leiðum lokað“. Venju-
legum mönnum mundi sízt þykja
til bóta, ef við þetta bættist, að
í stjórninni heígi ríkt stöðugt
ósamkofnulag. Flestum mundi þó
þykja taka út yfir, ef ofan á
allt þetta kæmi, að mjög hafi
skort á um full heilindi í sam-
starfi.
Hlutur V-stjórnarinnar verður
þó enn verri þegar íhugað er,
að hið eina, sem hún hrósar sér
af, uppbygging atvinnufyrir-
tækja úti um land, er að lang-
samlega mestu leyti stolnar
skrautfjaðrir. í þeim efnum var
fátt eða ekkert gert annað en
að halda áfram því, sem byrjað
hafði verið á, áður en V-stjórn-
in tók við.
En Framsóknarbroddarnir
hafa ekki látið sér þennan óvirð-
ingarferil að kenningu verða. í
bréfi sínu segja Hermann Jónas-
son og Eysteinn Jónsson, að
Framsókn telji af ýmsum ástæð-
um æskilegast, „að samstarfi
um vinstri stjórn verði komið
á að nýju hið allra fyrsta“.
★
Ekki vilja þeir þó semja um
endurreisn V-stjórnarinnar fyr-
ir kosningar. Þvert á móti hafa
þeir svo marga fyrirvara á, að
þeir geti hlaupið frá öllu sam-
an, ef svo býður við að horfa.
Hermann og Eysteinn fara nú
um landið og slá úr og í.
Þar sem þeir halda, að það
eigi við segja þeir, að vinstra
samstarf sé sjálfsagt og vitna í
bréf sitt. Þar sem þeir telja, að
vinstra samstarf sé óvinsælt, svo
sem víðast er, þá segja þeir, að
bréfið sé aðeins skrifað til að
veiða vinstri kjósendur. 1 því
séu slíkir fyrirvarar að komm-
únistar fallist aldrei á þá, svo
að öruggt sé að úr samstarfinu
verði ekki.
Almenningur hefur þegar feng
ið nóg af þessum hráskinnaleik.
Kjósendur skilja að Framsókn
er hvorki miðflokkur né vinstri
flokkur, heldur eingöngu aftur-
haldssamur valdstreituflokkur.
UTAN UR IIEIMI
GEGNT Hvíta húsinu í Washing-
ton, bústað forsetans, stendur
svonefnt „Blair House“, en þar
hafa Bandaríkjaforsetar nú um
17 ára skeið hýst tigna gesti, er
borið hefir að garði þeirra. — Og
þetta hús er nú hinn „opinberi“
aðseturstaður Krúsjeffs, forsætis
ráðherra Sovétríkjanna á meðan
hann dvelst vestanhafs. Raunar
verður það meira „í orði en á
borði“ — en hann gisti þar þó
a. m. k. fyrstu nóttina, eftir að
hann kom til Bandaríkjanna.
★
—♦ Blair House er 135 ára
gamalt, byggt af dr. Joseph Lo-
vell, lækni í bandaríska hernum.
Lovell átti húsið í 12 ár, en seldi
það síðan Francis Preston Blair,
sem m. a. var kunnur af stjórn-
málaskrifum sínum. Var húsið í
eigu hans og ættingja hans þar
til árið 1942, að Bandaríkjastjórn
keypti það — í þeim tilgangi að
nota það sem dvalarstað fyrir
opinbera gesti forsetans.
Og þetta gamla hús hefir vissu
lega hýst marga tigna gesti á
þessu tímabili — þjóðhöfðingja
og fræga stjórnmálamenn. Meðal
gestanna hafa t.d. verið Elísabet
Englandsdrottning, Baldvin Belg
iukonungur, Páll Grikkjakonung-
ur, Haile Selassie, keisári Eþíó-
píu, Reza Pahlevi, íranskeisari,
Sir Winston Churchill, Adenauer
kanslari, de Gaulle, Nehru, for-
sætisráðherra Indlands — og for-
setar og kóngar frá öllum horn-
um heims. — Þess má geta, að á
meðan Molotov var og hét, gisti
hann tvisvar í Blair House, 1942
og 1945. Hann mun vera eini
gesturinn þar, sem sofið hefir
með skammbyssu»undir koddan-
Þar svaf Molotov
— með skammbyssu undir koddanum
,,Blair House" hetir hýst marga tignar-
menn — og þar svaf Krúsjeff fyrstu
nóttina vestanhafs
— og um þriggja ára skeið bjó
Truman þar meðan hann var for-
seti, en þá var Hvíta húsið „skinn
að upp“ hátt og lágt og - ýmsar
breytingar gerðar á því. — Og á
þessum tíma gerðist blóðugur at-
burður í Blair House, er árásar-
menn frá Purto Rico ætluðu að
ráða forsetann af dögum. Hörð
átök urðu þá við aðaldyr húss-
ins, og var einn af lífvörðum
forsetans skotinn þar til bana, en
tveir aðrir særðust mikið. — Það
má því segja, að þetta gamla hús
hafi ýmislegt „séð“ um dagana.
★
—♦ Húsakynnin eru mjög rúm-
góð og glæsileg. Fremst í húsinu
er geysistór matsalur, en aftan
til eru margir og vel búnir við-
hafnarsalir. Öll nýtízkuþægindi
eru við höndina, t.d. er litasjón-
varp af fullkomnustu gerð í bóka
salnum á annarri hæð, og hljóm-
plötutæki eru þar einnig, svo sem
þau gerast bezt í dag. — Hvar-
vetna getur að líta dýrindis list-
muni og sögulegar minjar, þar
á meðal er t.d. blýantsteikning
eftir Abraham Lincoln, árituð
af honum.
!
um! — Hann lét líka lífverði
sína rannsaka húsið hátt og lágt
— í leit að duldum hljóðnemum
í veggjunum, og ýmsar aðrar ör-
yggisráðstafanir lét hann gera.
★
—♦ Stundum hefir Blair House
verið notað sem embættisbústað-
ur ráðherra í Bandaríkjastjórn
Lögregluhundurinn Rex
HUNDURINN hefir verið
góður og tryggur þjónn
mannsins frá fornu fari —
stundum kannski hans bezti
vinur. Það er líka oft að finna
óvenjulega hlýju í rödd
manna, þegar þeir tala um
„hundinn sinn“ og segja frá
vitsmunum hans og tryggð.
En samt bregður svo undar-
lega við, að orðið „hundur“
er á mörgum tungumálum í
vissum samböndum eitt
rammasta skammaryrði, sem
menn nota. En þannig eru
andstæður heimsins stundum
skrýtnar.
hundur heimsii...
Sagt er, að vitur hundur verði
nokkurn veginn eins og eigand-
inn vill, að hann sé — það er
að segja, ef eigandinn hefir upp-
eldið á valdi snu og kann að
leggja rækt við fremstu dyggðir
hundsins, sem eru tryggð og
hlýðni. — Þetta kemur vel fram
sérstakri bók, sem nýlega var
gefin út Englandi. Hún nefnist
„Hundurinn minn, Rex“ og fjall
ar um einhvern frægasta lög-
regluhund, sem þekkzt hefir. Höf
undurinn er Arthur nokkur Hol-
man, einn úr hópi hinnar frægu
Lundúnalögreglu, en hann var
„uppalandi" og umsjónarmaður
Rex.
-Ar Lítil hrifning
Rex var mikill og stæðilegur
Scháferhundur. Lundúnalögregl-
an fékk hann að gjöf frá franska
sendiráðinu í borginni. Til þess
I tíma höfðu lögreglumenn lítið eða
j ekkert notað hunda við lögreglu-
störf. — Og satt að segja ríkti
í fyrstu engin hrifning í „her-
búðum“ Lundúnalögreglunnar
yfir sendingunni. En Rex átti eft-
ir að sanna „starfsbræðrum“ sín-
um það, að hann gat leyst mörg
verkefni, sem þeim voru ofviða
— þótt þeir væru raargir saman.
— Og Lundúnalögreglan hefir
ekkert á móti hundum lengur
hún hefir nú fjölda lögreglu-
hunda í sinni þjónustu.
k Enginn fremri Rex
Til dæmis um þann árangur,
sem lögreglan hefir náð með því
að beita hundum snum, má geta
þess, að árið 1950 leið varla svo
nótt, að ekki væru framdar
margar líkamsárásir í Hyde Park
í London — 20 árásir á einni
nóttu var þá ekkert einsdæmi.
Nú hefir lögreglan stöðugt sex
hunda á verði í garðinum — og
árangurinn er sá, að líkamsárásir
eru nær því úr sögunni.
En enginn hefir verið Rex
fremri, ef trúa má lýsingum Hol-
mans í fyrrnefndri bók. Það kom
varla fyrir, að hann hefði ekki
uppi á sökudólgnum, sem honum
var ætlað að finna. Og hann lét
það ekki hindra sig, þó að þorp-
ararnir væru vopnaðir — hann
kunni að afvopna þá og yfirbuga.
★ Uppeldi
Það er athyglisvert, sem Hol-
man segir um uppeldi hunda, en
þar dæmir hann eftir reynslu
sir.ni af Rex. Hann segir á einum
stað í bók sinni: — „Fátt er
ergilegra en að kalla og kalla á
hund, sem ekki gegnir. En þótt
mann laftgi helzt 'til að gefa
skepnunni skell fyrir óhlýðnina,
þegar hún loks kemur, tel ég
slíkt mjög óráðlegt, því að það
hlýtur að vera óréttlátt í augum
hundsins. Frá hans sjónarmiði
séð, hlýtur hann löðrunginn
fyrir að hlýða“. — Þetta gera
menn sér kannski ekki Ijóst, þótt
það virðist liggja nokkurn veg-
inn í augum uppi, þegar bent er
á það. En hvað um barnauppeldi?
Ætli ýmsir mættu ekkí íhuga,
hvort þessi ábending lögreglu-
mannsins gildir ekki einnig á því
sviði?
+ HálsbandiS
Holman bendir einnig á, að
hálsbandið sé ekki til lengdar
vænlegt til þess að, takmarka
frelsi hundsins, svo sem þörf
kann að vera á. Hraustur og
greindur hundur getur lært að
takmarka eigin frelsi af frjálsum
vilja, samkvæmt óskum eigand-
ans, segir Holman. Og þegar þvi
marki er náð, fylgir hundurinn
manni betur eftir bandlaus en
með bandi — og þá getur hann
setið grafkyrr tímunum saman á
sama stað, ef það er það, sem
til er ætlast af honum.
Rex féll í valinn fyrir aldur
fram — hann fék krabbamein í
hálsinn. Það var sem Arthur Hol
man hefði misst ástkært barn
si.tt — og hálf Lundúnaborg tók
þátt í sorg hans, því að þeir fé-
lagar voru orðnir þekktir meðai
borgarbúa og vinsælir.
Þessi sérstæða bók hefir hlotið
góða dóma í Englandi. Hefir ekki
sízt verið bent á hana sem góða
og þroskandi barnabók. — En
eflaust er hún líka holl lesning
fyrir þá, sem nota orðið „hundur“
helzt ekki öðru vísi en sem
skammaryrði.