Morgunblaðið - 11.12.1959, Qupperneq 20

20
MORCrlJNRLAÐIÐ
Föstudagur 11; des. 1959
OPg&lA
lega — þeir þekktu mig og reið-
gleði mina — þeystum við á
harða stökki yfir engið, til æf-
ingasvæðisins. En það var líkast
því sem ósýnileg hönd hefði nú
gripið um beizlistaumana hjá
mér. Mér hafði skyndilega dott-
ið diálitið sérstakt í hug. Ég hlýt
alveg óvitandi að hafa séð heim
til hallarinnar, í fjarska, fyrir
framan okkur til vinstri handar,
hvíta múrinn, trén í garðinum,
turnþakið. Og leiftursnöggt brá
hugsuninni fyrir í huga mínum:
Kannske er einhver þarna, sem
sér til ferða þinna, einhver sem
þú hefur sært með dansfýkn
þinni og sem þú ert nú að særa
með reiðfýkn þinni. Einhver með
veika og fjötraða fætur, einhver
sem tekur það nærri sér að sjá
þig fljúga eins og fugl framhjá.
Hvað sem öðru leið, þá blygðað-
ist ég mín allt í einu fyrir að
þeysa svona, heilbrigður, svona
óhindraður, svona frjáls. Ég
blygðaðist mín fyrir hina alltof
miklu, líkamlegu ánægju mína,
eins og einhver óverðskulduð for
réttindi. Ég lét hina vonsviknu
menn mina ríða á eftir mér á
hægu, leiðinlegu brokki. Ég vissi,
án þess að horfa á þá, að þeir
vonuðust árangurslaust eftir skip
un frá mér, sem gæfi þeim aftur
lausan tauminn.
Sannleikurinn er sá, að jafn-
skjótt og þessi undarlega hug-
mynd vaknaði hjá mér, þá vissi
ég, að slík meinlæting var bæði
heimskuleg og gagnslaus. Ég
vissi að það var alveg tilgangs-
laust, að neita sjálfum sér um
hamingju, vegna þess að öðrum
var neitað um hana, að leyfa
sjálfum sér ekki að vera glað-
ur, vegna þess að einhver annar
var hryggur. Ég vissi, að hvenær
sem maður hló og gerði að gamni
sinu, barðist einhver annar við
dauðann, einhversstaðar í heim-
inum, að bágindi leyndust og
fólk svalt, bak við þúsundir
glugga. Að til voru sjúkrahús,
Jólatrésseríur
- 17 Ijós -
U5
cc a
* «3
☆
Jólatrésseríurnar
sem fást hjá okkur eru
með 17 ljósum. Það hef-
ir komið í Ijós að vegna
misjafnrar spennu sem
venjulega er um jólin,
endast 17 ljósa-seríur
margfalt lengur en venju
legar 16 Ijósa.
i
m
T4ekla
Ansturstræti 14
Sími 11687
grjótnámur og kolanámur. Að í
verksmiðjum, í skrifstofum, í
fangabúðurn voru óteljandi þús-
undir, sem stríddu og strituðu
hverja stund dagsins, og að það
myndi ekki létta bágindi einnar
mannlegrar veru, þótt önnur
kveldi sjálfa sig að ástæðulausu.
Ég var þess fullviss, að ef mað-
ur færi að gera sér í hugarlund
alla þá eymd sem ávallt var að
finna hvarvetna í heiminum, þá
hlyti sú mynd að ræna mann
svefni og má brosið af vörum
manns. En það voru aldrei þján-
ingar þær, sem maður gerði sér
í hugarlund, sem gerðu mann
agndofa og eirðarlausan. Aðeins
það sem maður hafði séð holdi
klætt, með eigin augum vorkunn
semi og meðaumkunar, hrærði
mann og ruglaði. Mitt í ofsagleði
minni og hrifningu, var sem ég
hefði séð hið föla, afmyndaða
andlit lömuðu stúlkunnar, séð
hana dragast á hækjunum yfir
herbergisgólfið, heyrt þetta
hryllilega tap-tap og marrið í hin
um leynilega styrktar-útbúnaði
á máttvana fótunum. Og í ofboði
augnabliksins hafði ég alveg
hugsunarlaust og óafvitandi
kippt í taumana. Nú var til-
gangslaust fyrir mig að segja við
sjálfan mig: Hverjum er það til
góðs þótt þú látir hestinn fara á
þreytandi og leiðinlegu tölti, í
stað þess að hleypa honum á heill
andi stökki? Ég hafði fengið
högg í hjartastað, einhvers stað
ar nálægt heimkynnum samvizk-
unnar. Ég hafði ekki lengur hug-
rekki til að njóta hamingju lík-
amans, hreysti hans og frelsis.
Hægt og dapurlega brokkuðu
hestarnir í áttina til æfingasvæð
isins, og það var ekki fyrr en
höllin var algerlega horfin úr
augisýn, sem ég rétti mig upp í
sætinu og sagði: „Vitleysa. Nú
er nóg komið af þessarri heimsku
legu viðkvæmni". Ég leit aftur
fyrir mig og gaf skipunina: —
„Áfram nú. Látum hestana
spretta úr spori“.
f>að byrjaði allt með því að ég
kippti skyndilega í taumana. Það
var fyrsta merkið um þá undar-
legu eitrun meðaumkunarinnar
í sál minni. í fyrstu fann ég að-
eins ógreinilega — eins og þegar
maður er veikur og vaknar með
réttu ráði — að eitthvað hafði
komið fyrir, eða var að koma
fyrir mig. Allt til þessa hafði ég
aðeins lifað fyrir líðandi stund.
Ég hafði talið mig það eitt varða,
sem vinum mínum, yfirboðurum
mínum, þótti skemmtilegt eða
þýðingarmikið, en ég hafði aldrei
haft persónulegan áhuga á neinu,
né heldur neinn á mér. Ekki
'hafði heldur neitt haft veruleg
áhrif á mig. Fjölskyldumál mín
voru útkljáð fyrir mig, störf mín
og framtíðaráform voru afmörk-
uð og ákveðin og þessi undan-
þága frá allri ábyrgð — nú fyrst
varð mér það Ijóst — hafði án
þess að ég gerði mér grein fyrir ______ __________
því, verið mjög ákjósanleg. Og I sykurverksmiðjunnar
nú skyndilega hafði eitthvað
komið fyrir mig — ekkert sem
var augljóst á yfirborðinu, ekk-
ert, sem hafði neitt útlit fyrir að
vera raunverulegt. Og samt hafði
þetta eina reiðilega tillit, þetta
augnablik, þegar ég sá áður
óþekkt hyldýpi mannlegrar þján
inga í augum lömuðu stúlkunn-
ar, slitið eitthvað í sundur, innra
með mér og nú fann ég einhverja
skyndilega hlýju streyma um
alla veru mína, sem var og hélt
áfram að vera mér jafn óskiljan-
leg og veikindi eru jafnan hinum
sjúka. Ég skildi, að ég hafði stíg-
ið út fyrir hinn ákveðna hring,
innan hverra takmarka ég hafði
hingað til lifað öruggur og
áhyggjulaus og hætt mér út á
nýtt svið, sem var eins og allt
nýtt, bæði æsandi og kvíðvæn-
legt. í fyrsta skipti sá ég nú hyl-
dýpi tilfinninganna opnast fyrir
framan mig, sem virtist á ein-
hvern óskýranlegan hátt vera
freistandi að rannsaka, að kasta
sér niður í. En á sömu stundu
varaði eitthvert hugboð mig við
því að láta undan slíkri ástæðu-
lausri forvitni og sagði: „Þetta
er nóg. Þú hefur þegar beðizt
afsökunar. Þú hefur útskýrt allt
þetta heimskulega mál“. En
„farðu og finndu hana aftur“,
hvíslaði önnur rödd innra með
mér. — „Finndu þennan hroll
smjúga niður eftir hryggnum á
þér einu sinni enn, þennan hroll
ótta og eftirvæntingar”. Og
„haltu þér 1 fjarlægð sagði aðvör-
unarröddin aftur. — Neyddu
hana ekki til félagsskapar við
þig. Vertu ekki að troða þér óboð
inn inn til hennar. Þessar áköfu
geðshræringar munu verða þér
um megn og þú munt gera sjálf-
an þig að jafnvel enn meira fífli
en í fyrsta skiptið“.
Svo undarlega vildi til, að ég
var leystur frá ákvörðunarskyld-
unni, því að þremur dögum síðar
fann ég bréf frá Kekesfalva á
borðinu mínu, þar sem mér var
boðið til miðdegisverðar næsta
sunnudag. í þetta skipti yrðu ein-
ungis karlmenn viðstaddir, þar á
meðal von F. ofursti úr hermála-
ráðuneytinu, sem hann hafði
minnzt á við mig og, að sjálf-
sögðu myndi það sérstaklega
gleðja dóttur hans og Ilonu að
sjá mig. Ég blygðaðist mín ekki
fyrir að játa að þetta heimboð
gerði mig hreykinn og ánægðan.
Þau höfðu þá ekki gleymt mér
og sú athugasemd, að von F
ofursti yrði viðstaddur, virtist
þar að auki gefa til kynna, að
Kekesfalva væri að reyna að
tryggja mér áhrifamikla vini. Og
vissulega þurfti ég ekki að sjá
eftir því, að taka boðinu umhugs
unarlaust. Kvöldið reyndist mjög
skemmtilegt og ég, réttur og slétt
ur imdirforingi, naut alveg
óvenjulegrar alúðar og vinsemd
ar meðal þessarra öldruðu,
frægu manna. Kekesfalva hafði
auðsjáanlega gert sér alveg sér-
stakt far um að beina athygli
þeirra að mér. í fyrsta skipti á
ævi minni umgekkst yfirforingi
mig, án þess að sýna nokkur
merki lítillætis. Von F., ofursti
spurði hvort ég væri ánægður í
‘herdeildinni og hvaða líkur væru
á því, að ég yrði hækkaður í
tign, innan hersins. Hann sagði
mér, að ég skyldi ekki hika við
að ganga á sinn fund, ef ég kæmi
til Wien, eða þarfnaðist einhvern
tíma sinnar hjálpar. Skjalaritar-
inn, sköllóttur, fjörlegur karl
með góðlegt kringluleitt andlit,
bauð mér heim til sín. Forstjóri
beindi

i
u
ó
Mannlausa bátinn með tjalda-
Mbúnaðinn rekur beint á klapp-
famar undir RebekkufossL
Hvað gerum við nú Markús?
Það er tilgangslaust að reyna
að endurheimta útbúnaðinn okk-
ar. Ofninn og þungavaran hafa
dregið bátinn til botns þegar
hann brotnaði.
Þetta virðist ætla að verða
mjög ánægjuleg ferð.
máli sínu oftar en einu sinni til
mín og það var nú eitthvað ann-
að, en heima í liðsforingj aklúbbn
um, þar sem ég neyddist til að
samþykkja og staðfesta allra auð
mjúklegast hyert álit yfirboðara
minna. Löngu áður en ég hafði
sjálfur gert ráð fyrir, fann ég
notalega kennd sjáifstrausts og
öryggis vakna hjá mér og að
hálfri klukkustundu liðinni, var
ég farinn að taka þátt í samræð-
unum, óþvingað og eðlilega.
Aftur báru þjónarnir rétti á
borðið, sem ég hafði hingað til
aðeins þekkt af sögusögnum og
raupi efnaðra liðsforingja: —
Styrjuhrogn, ísköld og Ijúffeng,
sem ég bragðaði nú í fyrsta
skipti fasana- og veiðidýra-steik
og hver víntegundin annarri
betri, sem gáfu huganum vængi.
Ég veit að það er heimskulegt
að láta slíkt hafa áhrif á sig.
En — hví skyldi ég neita því —
það var með beinlínis barna-
legri hégómagirni, sem ég,
óbreytt undirtilla, naut þess að
borða svo frábæran miðdegis-
verð, með hinum tignu, öldruðu
hefðarmönnum. — „Jæja“, hugs-
• . . . . gparió yður hiaup
d tolili margra vt;rzlana!
«öi
ÁijllUM
tfWM!
Austurstræti
ajtltvarpiö
Föstudagur 11. desember
8.10—10.00 Morgunútvarp. (Bæn.
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15 Tón*
leikar. — 8,30 Fréttir. — 8,40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9,20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — 12.25 Fréttir og
tilkynningar.
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
15.00—16.30 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Mannkynssaga barnanna: „Oli
skyggnist aftur í aldir“ eftir
Cornelius Moe; V. kafli (Stefán
Sigurðsson kennari).
18.50 Framburðarkennsla í spænsku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.30 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Kvöldvaka:
a) Lestur fornrita: Gísla saga
Súrssonar, VI. (Oskar Halldórs-
son cand. mag.)
b) Söngur frá kirkjukóramóti
Eyjafjarðarprófastsdæmis í Ak
ureyrarkirkju 28. maí 1958.
c) Vísnaþáttur (Sigurður Jónsson
frá Haukagili).
d) Partíta yfir sálmalag eftir
Steingrím Sigfússon (Höfundur
leikur á orgel).
e) Frásöguþáttur: Hákarlaveiðar
á Ströndum (Jóhann Hjaltason
kennari).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Eintalsþáttur: ,,Börn á flótta",
eftir Steingerði Guðmundsdóttur
(Höfundur flytur).
22.35 Islenzku dægurlögin: J.H.-kvint-
ettinn leikur lög eftir Hörð Há-
konarson o. fl. Söngvari: Sigurð-
ur Olafsson.
23.05 Dagskrárlok.
Laugardagur 12. desember
8.10—10.00 Morgunútvarp. (Bæn. —
8.05 Morgunleikfimi. — 8.15 Tón-
leikar. — 8,30 Fréttir. — 8,40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9,20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
13.00 Oskalög sjúklinga (Bryndís Sig-
urjónsdóttir).
14.00 Raddir frá Norðurlöndum: Nor-
rænir háskólastúdentar segja frá
dvöl sinni hérlendis.
14.20 Laugardagslögin. — (16.00 Fréttir
og veðurfregnir).
17.00 Bridgeþáttur (Eiríkur Baldvins-
son).
17.20 Skákþáttur (Guðmundur Arn-
laugsson).
18.00 Tómstundaþáttur barna og ung-
linga (Jón Pálsson).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Utvarpssaga barnanna: „Siskó á
flækingi“ eftir Estrid Ott; XIII.
lestur (Pétur sumarliðason kenn-
ari).
18.55 Frægir söngvarar: Kristen Flag-
stad syngur lagaflokkinn „Haug-
tussa“ eftir Grieg við kvæði Arne
Garborgs. Kvæðin verða lesin í
íslenzkri þýðingu Bjarna frá
Vogi.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Leikrit: „Loginn helgi" eftir W.
Somerset Maugham, í þýðingu
Karls Guðmundssonar leikara. —
Leikstjóri: Indriði Waage.
22.00 Fréttir og veðuríregnir.
22.10 Danslög.
24.00 Dagskrárlok