Morgunblaðið - 11.02.1960, Síða 3

Fimmtudagur 11. febrúar 1960
MOnr.TiNnr a n IÐ
3
Pétur Ottesen: - För til landsins helga V.
Þegar greinarliöfundur og ljósmyndari stigu út úr bílnum til
þess að taka myndir af arabiskum stúlkum, sem báru brúsa
á höfði, lá við að þeir væru grýttir. — Þessi mynd náðist þó
út um bílgluggann. —
ÞEIR, sem taka sér ferð á
hendur til Israels og hafa sér-
staklega í huga að skyggnast
inn í fortíðina, rifja upp fyrir
sér frásagnir Biblíunnar um
viðburði þá í Landinu helga,
sem þar er skýrt frá, beina
ferð sinni fyrst og fremst til
Jerúsalem, Nazaret og Betle-
hem. Að sumu leyti ná slíkar
fyrirætlanir skammt, eins og
nú er komið, því að Arabar
hafa sett „hespu og lás“ fyrir
allar samgöngur við ísraels-
ríkið, en Betlehem er öll á
þeirra yfirráðasvæði og Ve
hluti Jerúsalemborgar, en í
þeim borgarhluta er einmitt
margt af því, sem markað
hefur dýpst spor í minni
manns af frásögn Biblíunnar
um þessi efni. Golgatahæðin
er t. d. á yfirráðasvæði Arab-
anna, en aðeins 300 metra frá
landamærunum.
☆
Það er því með öllu fyrirmunað
að komast til þessara staða frá
ísrael. Til þess verður að velja
aðrar leiðir. Nazaret er aftur öll
innan landamæra Israels og er
ekki nema tæplega tveggja tíma
ferð þangað frá hafnarborginni
Haifa.
Nazaret er mjög gömul borg og
leikur um hana, eins og Jer.usal-
em, mikill ljómi fornrar frægðar.
En allt öðru máli er að gegna, ef
miða ætti gildi hennar við um-
bætur og framfarir á nútímavisu.
• Lifa í „grárri forneskju“
Um 200 þús. íbúar eru í Nazar-
et. íbúatalan hefir nokkuð staðið
í stað, enda hafa Arabar verið
þar í miklum meirihluta. En
hluturinn «r sá, að hinar miklu
og öru framfarir hjá Gyðingum
í fsrael hafa ekki, nema þá að ör-
litlu leyti, náð til Arabanna, sem
landið byggja. Þeir lifa yfirleitt
lifi sínu aftur í grárri foreskju,
ef svo má segja. Fengum við, sem
fórum saman til Nazaret, að
þreifa á þessu með því að kynn-
ast á leið okkar byggðahverfum
Araba, sem liggja nærri vegin-
um, sem leið okkar lá um, en þó
máske enn betur með því að fara
um götur hverfa þeirra í Nazar-
et, sem þeir einir byggja. Þvílík
sjón, sem maður sér þar. líður
manni ekki úr minni fyrsta kast-
— borg fornra
minja og
minninga
ið. Götur þessara hverfa eru
mjög þröngar, og er renna í þeim
miðjum, sem í er hellt öllu skolpi,
en þessi sama renna er jafnframt
Umferðarsvæði fyrir gangandi
fólk og litla asna, er Arabar nota
mikið til áburðar og reiðar, og
svo önnur húsdýr, sem þeir hafa
til framfæris sér.
• Sóðaskapur
Uppi á steinþrepum þeim sem
eru sitt hvorum meginn við renn-
una hefst fólkið við, við vinnu
sína, því að allt er þama unnið
utan dyra, enda bendir margt til
þess að húsaþröng sé ærin. Þarna
er verzlað, meðal annars seldur
sláturvarningur — og þurfti kaup
andinn að þreifa rækilega á kjöt-
inu og þukla það með ekki alltof
hreinum höndum, áður en kaup-
in voru gerð. Þarna ægir öllu
saman. Þeim er ekki klígjugjarnt
sem ekki fá snert af ógleði af því
að horfa upp á þetta allt saman.
En ekki urðum við, sem þarna
vorum á ferð, varir við að fólkið
hefði hom í síðu okkar fyrir það
að fara þarna um, þótt vér sýnd-
um jafnvel nokkra hnýsni til þess
að kynnast sem bezt háttum
þess. Allt önnur var reynsla okk-
ar af Aröbunum á öðrum stað,
eins og vikið verður að síðar.
Þetta er einkennilegt líf, en
máske líður fólki þessu ekki illa
við þessa frumstæðu lifnaðar-
hætti. — Við Norðurlandabúar
skiljum þetta ekki.
• Maríubrunnur í Nazaret
I Nazaret er margt að sjá
fornra minja. Við skoðuðum þar
kirkju mikla og forna, sem
kennd er við Jósef. Hér hafa
staðið margar kirkjur frá dögum
Konstantínusar, sem uppi var
300 árum eftir Krist. í námunda
við Jósefskirkju þessa og klaust-
ur, sem er sambyggt við hana, er
verið að undirbúa mikla kirkju-
byggingu í nútímastíl. Undir Jós-
efskirkju eru hellar miklir og
grafhvelfingar og í einum af hell-
um þessum á Maríu konu Jósefs,
að hafa birzt engillinn, er boðaði
henni, að hún ætti að fæða son,
man"’;ynsfrelsarann. Þarna er
talið að þau Jósef og María hafi
búið, og þar hafi Jesús aiizt upp.
Þar skammt frá sér maður í gegn
um gat, nokkurs konar trekt, nið-
ur í djúpan helli, þar sem hellis-
gólfið er þakið af smápeningum.
Þetta minnir okkur íslendinga á
peningagjána á Þingvöllum. Við
köstuðum eins og aðrir smápen-
ingum þarna niður, en vissum
ekki fyrr en síðar, að um leið og
maður gerði þetta gæti maður
borið fram eina ósk, sem líkur
væru til, að fengist uppfyllt. Þá
er í Nazaret lind ein eða brunn-
ur, sem María át: að hafa sótt
vatn í, og við lind þessa hefur
festst heitið „Maríubrunnur“. Er
ekki að efa, að þetta er sama
lindin og á dögum Maríu, þvi að
önnur lind er ekki til í Nazaret.
Nazafet stendur á nokkrum hæð-
um og liggja því sumar götur
borgarinnar um nokkurt bratt-
lendi.
• „Nazaret-súkkulaði“
Hátt uppi í hlíðum fyrir ofan
hina gömlu byggð borgarinnar
er verið að reisa nýtt íbúðarhúsa
hverfi. Að þeim byggingum
stendur að verulegu leyti fólk,
sem nýlega er flutt inn í landið,
og heyrðum við sagt, að allmargt
af því væru Gyðingar frá Ung-
verjalandi. Eru byggingar þess-
ar allar í nýtízkustíl og stinga
þær mjög í stúf við hinar fornu
byggingar, sem fyrir eru. Uppi á
þessum hæðum er búið að reisa
flæmisstór verksmiðjuhús, þar
sem framleiddar eru vefnaðar-
vörur margs konar o. fl. Þar er c;
súkkulaðiverksmiðja stór og mik
il, og var okkur tjáð, að Gyðing-
ar gerðu sér vonir um að geta
lagt undir sig alla súkkulaðimark
aði í Evrópu, því að ekki væri að
efa, að allir vildu éta súkkulaði,
sem framleitt væri í Nazaret.
Skammt frá borginni má sjá
kirkju eina, sem ber við himin
á hárri hæð. Ber hún heitið
Birgittakirkja. Kirkja þessi er
ekki ýkjagömul, og kostaði bygg
ing hennar offjár, svo milljónum
skipti. Það var kaþólsk kona —
sem kirkjan er heitin eftir — sem
lét reisa hana og lagði svo fyrir,
að þar skyldi daglega æ siðan
sungin yfir henni sálumessa. —
Henni hefur þótt mikils við þurfa
í þeim efnum, blessaðri.
• Þegar sálin „gengur
úr vistinni“
Leiðin frá Nazaret að Genesar-
etvatninu liggur fram hjá mörg-
um byggðahverfum, og meðal
þeirra er Arabaþorp eitt, sem
vegurinn liggur um. Er vér kom-
um inn í þorpið, bar fyrir okkur
nýstárlega sjón. Þar voru konur
nokkrar að sækja vatn í blikk-
brúsa, sem þær báru á höfðinu,
óstudda með öllu. Eru stúlkurnar
teinréttar og spengilegar uhdir
vatnsburðinum og göngulag
þeirra hnitmiðað og settlegt.
Studdu sumar þeirra höndum á
mjaðmir sér. Okkur langaði mik-
ið til að ná mynd af þessari sjald-
gæfu sjón. Var bíllinn því stöðv-
aður og við hlupum tveir, mynda
tökumaður og ég, út úr bílnum
og komum beint í flasið á stúlk-
unum, svo myndatakan gæti not-
ið sín sem bezt. En þá kom nú
heldur en ekki hljóð úr horni.
Vesalings stúlkurnar tvístruðust
í allar áttir, en karlmenn, sem
þama voru að starfi ráku upp óp
mikið, þustu upp og gerðu sig
líklega til þess að ráðast að bíln-
um með grjótkasti og öðru, sem
þeir höfðu þarna handbært. Við
sáum okkar óvænna, því að leik-
urinn var harla ójafn, og tókst
að skjótast inn í bílinn áður en
„skriðan féll“, ókum á brott hið
bráðasta og þóttumst eiga fótum
okkar fjör að launa. Við fréttum
síðar að það væri trúarskoðun
Araba, að myndatökur væru svo
óguðlegt athæfi, að þeir gætu átt
það á hættu, að sálin gengi úr
vitinni!
• Minnir á Þingvallavatn
Genesaret-vatnið liggur í kvos
Frah. á bls. 18
Götumynd frá Nazaret. — Báðum megin götunnar er „höndlað" með hvers kyns varning. ___________________
Drengur leiðir smávaxlnn asna eftir þröngri um ferðarbrautinni, og kona gengur þar með körfu
á höfði. — Greinarhöfundur sést eilítið til hægri við miðja mynd.
STAKSTEIIMAR
Vaxtahækkun gegn
verðbólgu
Aíþýðublaðið ræðir í gær t
forystugrein sinni um fyrirhug-
aða vaxtahækkun. Kemst blaðið
þá m.a. að orði á þessa leið:
„Breyting á vöxtum hefur um
allar jarðir verið notuð til að
hafa áhrif á efnahagsjafnvægi
þjóðanna. Þegar ofþensla er,
reyna stjórnarvöldin að draga úr
henni með vaxtahækkun. Þegar
stöðvun er, reyna stjórnarvöld
að örfa framleiðslu og fram-
kvæmdir með ódýrari peningum
— lægri vöxtum.
Þegar Þjóðverjar voru að
byggja upp atvinnulíf sitt tyrstu
árin eftir stríðið ,höfðu þeir ár-
um saman mjög haa vexti, miklu
hærri en verið hafa hér á landi.
Nýlega hafa jafnaðarmanna-
stjórnir í Svíþjóð og Danmörku
hækkað vexti til að hamla gegn
peningaþenslu og verðbólgu.
Vextir hér á landi hafa verið
mjög Iágir miðað við efnahags-
legar aðstæður. Afleiðingin hef-
ur verið gífurleg ásókn í lánsfé,
ekki aðeins til nauðsynlegrar
fjárfestingarstarfsemi, heldur
einnig til óarðbærrar fjárfesting-
ar og verðbólgiubrasks“.
Miðair í áttina
fslendingur á Akureyri ræð-
ir nýlega fyrirhugaðar skatta-
lækkanir og kemst þá að orði á
þessa Ieið:
„Öll sólarmerki benda til þess,
að skattur á launatekjum verði
afnuminn á þessu ári, og menn
þurfi þá ekki Iengur að hafa á-
hyggjur af því, þótt þeir vinni
lengur en 8 tíma í sólarhring, ef
vinnu þeirra væri óskað. Þá hef-
ur skipting söluskattsins stór-
merka þýðingu fyrir bæjar- eg
sveitarfélög, en Gunnar Thor-
oddsen, fjármálaráðherra, hefur
sem þingmaður unnið að þeirri
skipan um mörg undanfarin ár.
Þá er það mikið ánægjuefni í
sambandi við fjárlagafrumvarp-
ið 1960, að ætlast er til að gam-
almenni og öryrkjar fái verulega
hækkun á lífeyri, en verðbólga
undanfarinna ára hefur enga
harðar leikið."
Gengisbreyting og
verðhækkanir
Kommúnistablaðið birtir nti
daglega útreikninga sína á því,
hve mikið einstakar erlendar
vörutegundir muni hækka við
gengisbreytinguna. Þetta eru að
sjálfsögðu engin tíðindi. Allir
vissu, að með gengisbreytingu nú
hlyti verðlag á innfluttum vör-
um að hækka, á sama hátt og
það hækkaði vorið 1958, þegar
vinstri stjórnin lagði á 55% yfir-
færslugjaldið og framkvæmdi
þannig stórfelda dulbúna gengis-
lækkun.
Það sem nú er verið að gera er
ekkert annað en það, að með
nýrri skráningu á gengi krónunn
ar er verið að viðurkenna þá stað
reynd, að hún er fyrir löngu fall-
in stórkostlega í verði. Allan þann
tíma, sem vinstri stjórnin fór
með völd, var gengi íslenzkrar
krónu að hríðfalla. Kommúnistar
og Framsóknarmenn, sem nú
hamast gegn því að sú staðreynd
sé viðurkennd, unnu þá ötullega
að því að höggva stærri og stærri
skörð i vesalings krónuna.
Útreikningarnir, sem Þjóðvilj-
inn er að birta nú daglega um
verðhækkanir, sem leiði af nýrri
gengisskráningu, eru þess vegna
fyrst og fremst talandi tákn, þess,
hvaða áhrif verðbólgustefna v-
stjórnarinnar hafði á efnahagslíf
íslendinga. Þetta ættu menn aS
hafa í huga framvegis, þegar þeir
lesa verðhækkanaútreikninga
þeirra Þjóðviljamanna.