Morgunblaðið - 11.02.1960, Síða 12

12
MORGVNRLAÐIÐ
Fimmtudagur 11. febrúar 1960
— Ræða
fjármálaráðherra
Framh. al bls. 11
Hækkun af rekstrarhalla ríkis-
spítalana nemur 2,9 millj.
Framlag til nýrra akvega er
16 millj. eins og árið áður. Til
vegaviðhalds 50 millj. og er um
8,2 millj. kr. hækkun að ræða.
Til brúagerða 10 millj., en af
hækkun bensínskattsins eiga 3
aurar af hverjum lítra að renna
til brúarsjóðs og 3 aurar til nýrra
akvega, 2%—3 millj. kr.
Framlag til skipaútgerðar rík-
isins hækkar um 5 millj. í 15
vegna flokkunarviðgerða á fjór-
um skipum á þessu ári.
Framlag til menntamála hækka
um 16,2 millj. í 160,3. Til kirkju-
mála er nú bætt við launum eins
prests, til þess að skipuleggja
æskulýðsstarf þjóðkirkjunnar og
framlag til byggingar Skálholts-
kirkju hækkar um 450 þús.
Framlög til landbúnaðarmála
hækka um nær 2 millj. Til sjávar
útvegsmála eru hækkaðir liðir til
að gera tilraunir með nýjar síld-
veiðiaðferðir, til síldarleita, fiski
rannsókna og til leitar nýrra fiski
miða.
Framlag til raforkumála
hækka um 13 millj., sem er nauð
synlegt, ef takast á að ljúka fram
kvæmd 10 ára áætlunarinnar.
Framlag til laxaklaks og eldis-
tilrauna á vegum veiðimálastofn
unarinnar hækkar um 100 þús-
und.
Framlag til almannatrygginga
hækkar um 165,5 millj., framlag
til sjúkratrygginga hækka um
1,4 millj. og framlag til atvinnu-
leysistrygginga um 2 millj. Þá
kemur hið sérstaka framlag til
hækkunar fjölskyldubóta og ann
arra tryggingabóta, skv efnahags
frumvarpinu, að upphæð 152,9
millj. Kostnaður við ríkisfram-
færslu sjúkra mann^ og örkumla
hækkar um 1% millj.
Þá vék fjármálaráðherra að
þeirri grein fjárlagafrumvarpsins
er fjallar um óviss útgjöld, og
gat um breytingar, sem verða
vegna efnahagsráðstafanna. Þá
gat hann þess, að nú yrðu endur
skoðuð lög um fymingarsjóð og
að því stefnt að ríkið legði í hann
eðlilegt fyrningarfé á hverju ári.
Ríkisábyrgðir
Fjármálaráðherra kvað ríkis-
ábyrgðir orðnar óhugnanlega
háar og hefðu þær í árslok 1958
numið 1270 millj.. Á síðasta ári
hefði ríkissjóður orðið að greiða
28,5 millj. vegnr. vanskilaskulda
annarra, sem hann hefði verið í
ábyrgð fyrir og nú þætti ekki
varlegt að áætla minna en 35
millj. í þessu skyni. Væri nauð-
synlegt að setja fastari reglur og
strangari um veitingu ríkis-
ábyrgða og fylgjast betur með af-
komu þeirra aðila, sem ríkið
gengi í ábyrgð fyrir.
Ráðherrann sagði, að við samn-
ing þessa f.árlagafrumvarps
hefði ríkisstjórnin sett sér þá
meginreglu að fjárfestingarliðir
yrðu óbreyttir - rónutólu í.á pví
sem var í fjárl^gum 1959. Ein-
staka undantei ingar hefðu þó
verið geraðr frá þessari reglu: Til
vegaviðha ls, til Skáli.oltskirkju,
til barnaskólabygginga, til heima
vistar Menntaskólans á Akureyri
og Kennaraskóla íslands. Einnig
til byggingar prestseturshúss á
Borg, til kaupa á biskupsbústað,
aukinnar landhelgisgæzlu, til
flugvallargerða og til kaupa á
jarðbor fyrir Norðurland.
Sjóðsyfirlit
Heildarútgjöld samkvæmt sjóðs
y.— Il . eru áætluð: Innborganir
1464,7 millj., útborgá..ir 1-12,9
millj. og greiðsluafgangur sam-
kv—.nt fi umva.-.ir.u p.i áætlað-
ur 1.800.000 rúmlega. Ég vil taka
það fram og leggja á áherzlu, að
/ í. irl-gafvr. verður að sjálfsögðu
að afgreiðast frá Alþingi með
greiðsluafgangi og ekki aðeins
það heldur verður óhjákvæmi-
lega að halda þannig á fjármálum
ríkisins á þessu ári, að örugglega
verði ekki greiðsluhalli, heldur
greiðsluafgangur. Það er einn af
óhjákvæmilegum liðum í efna-
hagssvæðunum.
Auknar
almannatryggingar
I niðurlagi ræðu sinnar komst
fjármálaráðherra þannig að orði:
Með frumvarpi um efnahags-
mál og fjárlagafrumvarpi eru
gerðar margar stórbreytingar á
þjóðfélagi íslendinga. Ein stærsta
þjóðfélagsbreytingin eru hinar
stórauknu almannatryggingar,
sem mun bæði nú og síðar
þykja tíðindum sæta. Fyrst má
nefna fjölskyldubæturnar. — Nú
hefur barnafjölskylda enga
bamauppbót fyrir fyrsta bam og
annað barn, en þegar þriðja
barnið kemur hefur uppbótin
verið 1166 kr. á fyrsta verðlags-
svæði og 874 kr. á öðru verð-
lagssvæði. Nú er gert ráð fyrir
þeirri breytingu, að greiddar
verði 2600 kr. með hverju barni,
það þýðir, að tveggja barna fjöl-
I skylda, sem ekkert hefur fengið
I í fjölskyldubætur fær nú 5200 kr.
Blaðagrindur — Blaðagrindur
Húsgagnaverzlun óskar eftir því að kaupa blaða-
grindur úr járni. Tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir 15.
febrúar merkt: „Blaðagrindur — 4342".
Undra hreingeminga- og gólfþvottaefnið
SPIC and SPAN
kr: 19,90 pk.
Amerísku klórtöflurnar, ka*. 20,90 pk.
Sqezy-uppþvottalögur, kr. 15.00 brúsinn.
Bónhreinsir, kr. 25.00 flaskan
Húsmæður!
Góð efni auðvelda heimilisstörfin
Bankastræti 7
Laugavegi 62
á ári, að þriggja barna fjölskylda
fær 7800 kr., fjögurra barna
10400 og fimm barna fjölskylda
fær 13000 kr. í fjölskyldubætur.
En aldraða fólkið og öryrkjarnir
fá einnig verulegar trygginga-
bætur, elli- og örorkulífeyrir
mun hækka nú eftir tillögu ríkis-
stjórnarinnar um 44%. Gengis-
breytingin, sem fyrirhuguð er
hefur að sjálfsögðu veruleg áhrif
á verðlag í landinu til hækkunar
og hefur verið reiknað út, að
hækkun framfærslukostnaðar í
heild muni nema um 13%. Þar
sem slík hækkun framfærslu-
kostnaðar mundi verðá almenn-
ingi afar þungbær hefur ríkis-
stjórnin talið óhjákvæmilegt og
sjálfsagt að gera sérstakar ráð-
stafanir til að draga úr áhrifum
gengisbreytingarinnar á lífs-
kjörin, fyrst og fremst hjá barna-
fólki, öldruðu fólki og öryrkj-
um. Þetta leggur ríkisstjórnin
til, að gert sé með því að stór-
auka fjölskyldubæturnar, elli-
og örorkulífeyrinn og aðr-
ar svipaðar greiðslur al-
mannatrygginga og enn
fremur með því að greiða niður
verð á nokkrum þýðingarmiklum
neyzluvörum, kornvörum, kaffi
og sykri. Kostnaður við þessar
ráðstafanir kemur fram í fjár-
lagafrv. í 17. og 19. gr.
Þessar ráðstafanir, sem eru
gerðar til þess að draga úr áhrif-
um og þunga verðhækkananna,
leiða til þess að útgjaldahækk-
unin hjá vísitölufjölskyldunni
verður aðeins 3 af hundraði í
stað 13 og hjá hjónum með 3
börn, verður niðurstaðan sú, að
þar á ekki að verða nein kjara-
skerðing.
Mikilla úrbóta þörf
En hvers vegna þarf að gera
allar þessar ráðstafanir, sem
koma fram í efnahagsmálafrv. og
fjárlögum og væntanlegum frum
vörpum, sem hér verða lögð
fram síðar? Hvers vegna þarf að
gera allar þessar ráðstafanir?
Hvað er að? segja háttvirtir
stjórnarandstæðingar. Er ekki
allt í stakasta lagi?
Þessi orð og þessar setningar
höfum við heyrt hér í Alþingi
undanfarna daga. Nei, háttvirtir
þingmenn og hlustendur góðir.
Það er ekki allt í lagi. Það er
margt að í þessu þjóðfélagi. Það,
sem er að, er m. a. og kannski
í fyrsta lagi hinn gífurlegi
greiðsluhalli á viðskiptum þjóð-
arinnar Við útlönd, halli, sem
undanfarin fimm ár hefur verið
að meðaltali 200 millj. kr. Þjóðin
sem heild hefur eytt meiru en
hún hefur aflað. Það þarf enga
háskólahagfræði til að skilja
þetta. Þetta skilur hver einasta
húsmóðir og heimilisfaðir í þessu
landi. Sérhvert íslenzkt heimili
verður nauðugt viljugt að haga
sér eftir því lögmáli, að útgjöld-
in mega ekki fara fram úr tekj-
unum. Það er kannske hægt í
eitt ár eða tvö að lifa um efni
fram og safna eyðsluskuldum, en
það er ekki hægt til lengdar.
Sumir menn hafa mikið, lifa
hátt um efni fram, berast á og
hugsa sem svo, að einhvem veg-
inn slampast þetta af eins og
hingað til, en allt tekur enda og
eins og enginn fær umflúið sitt
skapadægur, eins rennur upp sú
stund, að hamar fógetans fellur
og þá dynur yfir þrot og hrun,
eymd og smán. Þennan einfalda
sannleika, sem sérhvert heimili
í þessu landi lifir eftir, látast
háttv. stjórnarandstæðingar ekki
skilja. Þeir jafnvel þverneita
því, að þjóðin sé í nokkrum
háska stödd, þó að fjárhagslegt
sjálfstæði hennar rambi nú a
barmi glötunar. Þeir menn eru
einnig til hér á þingi, sem eru
harla ánægðir með þessa fram-
vindu mála. Þeir menn eru til,
sem segja: Það er barnaleikur
einn að ráða við gjaldeyrtis-
skortinn og greiðsluhallann við
útlönd. Við getum fengið stórlán
hjá vinum vorum í austri með
lágum vöxtum til langs tima. Og
það eru til þeir menn, sem segja:
Lánsfjárskortinn innanlands er
auðvelt að jafna með því bara
að láta Seðlabankann prenta
fleiri seðla. Sumir menn vaða út
í ógöngur, út í fjárþrot og missi
fjárhagslegs sjálfstæðis af fá-
kunnáttu, hugsunarleysi, gáleysi.
SlÐASTLIÐINN laugardag kall-
aði stjórn Stefnis h.f. á blaða-
menn og aðra gesti á sinn fund
að Austurveg 58 Selfossi, þar
sem risið er nýtt hús fyrir starf-
semi félagsins. Húsið er 240 fer-
metrar að flatarmáli: hið snyrti-
legasta að öllum frágangi. Bygg-
ingarmeistari var Guðmundur
Sveinsson, raflagnir annaðist
Rafgeisli h.f., málningu Herbert
Gránz, allir á Selfossi. Teikning-
ar og skipulag allt annaðist Jón
Þ. Sveinsson vélfræðingur
Reykjavík. Áætlað er að 10—12
manns geti unnið að bilaviðgerð-
um samtímis .
BAFNKELSSÖFNUN:
MÉR hefir verið afhent frá
Magnúsi kr. 100; Sigurði Einars-
syni og Sigríði Jónsdóttur 100;
SM 500; Sh. J. 500; Skipshöfn-
inni á Víði II 26.000. Með hjart-
kæru þakklæti.
F.h. Söfnunamefndar
Þeir eru vissulega ekki til fyrir-
myndar, en hinir eru þó verri,
sem vilja stefna út í slíkar
ógöngur með þjóð sína vitandi
vits.
Eina stefnan
Frumvarp um efnahagsmál og
frumvarp til fjárlaga eru tvær
greinar af sama stofni. Fleiri
greinar munu vaxa af þeim
meiði á næstu vikum, frv. til
breytingar á almannatryggingar-
lögum, frumvarp um afnám
tekjuskatts á launatekjum, frum-
varp um lagfæringu útsvara og
fjölmargt fleira. En með þessum
málum öllum er lagður grunnur
að heilbrigðara og réttlátara
þjóðfélagi. Það er von mín, að
íslenzka þjóðin taki með skiln-
ingi þeirri stefnu, sem nú er
mörkuð til viðreisnar. Þessi
stefna er ekki aðeins rétt stefna,
heldur sú eina stefna, sem nú er
hægt að taka til þess að forða
vá frá dyrum íslendinga.
Félagið var stofnað árið 1955
en lítið varð úr framkvæmdum
iyrr en á síðastliðnu ári vegna
þess að fjárfestingarleyfi fékkst
ekki fyrr. Nú þegar hefir verið
sótt um fjárfestingarleyfi fyrir
áramhaldandi framkvæmdum
og er þá hugmyndin að byggja
fyrst smurstöð og í öðrum áfanga
álíka hús og nú er risið fyrir
bílayfirbyggingar.
Stjórn Stefnis h.f. skipa þess-
ir menn Snorri Arnason formað-
ur, Hákon Jóhannsson, Lúðvík
Jóhannesson, Ragnar Hermanns-
son og Haraldur Bachmann.
Framkvæmdastjóri fyrirtækisins
er Haraldur Bachmann Selfossi.
— Ufan úr heimi
Framh. af bls. 10
sviðinu lengst af frá morgni til
kvölds, og er hlutverk hans
geysierfitt. Hann fær þó ekki
greitt nema sem svarar 2,500—
4.000 krónum fyrir allt sitt „strit"
— en svo græðir hann líka vel á
gistihúsinu sínu þessa daga, sem
hátíðin stendur — og reyndar
miklu lengur.
«
• „Krossfestur"
Presinger æfir sig daglega fyr-
ir hlutverk sitt — og oftast hverf
ur hann upp til fjalla til þess
að æfa sig. Það má ljóst vera,
að hlutverkið er enginn leikur,
því að hann skal bera sinn kross
í raunverulegri merkingu á sýn-
ingunum. Og ekki nóg með það.
Hann verður hengdur upp á
krossinn „á Golgata" — og verð-
ur að dúsa þar í allt að því tutt-
ugu mínútur. Betra að vera vel
undir það búinn.
— ★ —
Með hlutverki Maríu meyjar
fer tuttugu og eins árs gömul
skrifstofustúlka, Irmgard Dengg
að nafni. Er það í fyrsta sinn, sem
nokkur af hennar ætt tekur þátt
í passíuleiknum.
Björn Dúason.
WD
Virkileg Parísardama
þekkist strax
á ilmvatninu.
LANCOME
Nýtt hílaverk-
stœði á Selfossi