Morgunblaðið - 20.02.1960, Blaðsíða 6

6
MORCU1VBLAÐ1Ð
Laugardagur 20. febr. 1960
Chopin tónleikar
Sinfómuhljómsveitarinnar
SINFÓNÍ UHL J ÓMS VEIT fs-
lands efnir til hátíðatónleika
mánudaginn 22. febrúar í tilefni
af 150 ára afmæli tónskáldsins
og píanósnillingsins Chopins. Af-
mælisdags hans verður minnzt
um allan heim, og sagði Jón í>ór-
arinsson fréttamönnum í gær, að
aðstandendur hljómsveitarinnar
vildu fyrir sitt leyti sýna lit á
að hylla minningu þessa mikla
meistara.
Einleikarar á tónleikunum
verða Jórunn Viðar og Rögnvald
ur Sigurjónsson, en hljómsveit-
arstjórinn er fenginn frá Warsjá.
Nefnist hann Bohdan Wodiezko.
Wodiezko er fæddur í Varsjá.
Lagði hann stund á tónlist sam-
tímis menntaskólanámi og lærði
píanóleik, fiðlu- og blásturshljóð
færaleik. Að loknu stúdentsprófi
fór hann til Prag og nam þar
hljómsveitarstjórn við Tónlistar
akademíuna og síðan við Konser-
vatoríið í Varsjá. Lauk hann
burtfaraprófi þaðan í hljómsveit
arstjórn og hljómfræði árið 1939.
Að stríðinu loknu tókst Wodi-
ezko á hendur víðtæk störf í
Póllandi. Hann var aðalhljóm-
sveitarstjóri og ráðunautur Baltn
esku fílharmóniíunnar í Gdansk,
aðalhljómsveitarstjóri fílharm-
• SKÁK •
H AFN ARFJÖRÐ UR
ABCBEFGH
KEFLAVÍK
ABCDEFGH
ABCDEFGH
AKRANES
15. h2 — h4
óníunnar í Lodz, aðalhljómsveit-
arstjóri og ráðunautur fílharm-
óníunnar í Krakow. Sömuleiðis
var hann kennari í hljómsveitar
stjórn í æðri tónlistarskólum í
þessum borgum. Hann starfaði
fyrir pólska útvarpið, þar sem
hann annaðist hljómsveitarstjórn
á mörgum hljómplötuupptökum
sveitarverk, einungis píanókon-
certar hans og örfá verk önnur.
Á mánudaginn verða því flutt
tónverk eftir annað pólskt
tónskáld, Stanislav Moniuszko,
sem var samtímamaður Chopins
og eitt fremsta tónskáld Póllands.
Fyrsta verkið á efnisskránni
verður Koncertforleikur, sem
nefnist „Bajka“ (sem þýðir Ævin
týrið), eftir Moniuszko. Þá verð-
ur leikinn dans, „zur“ úr óper-
unni „Halka“ eftir sama höfund.
Ópera þessi er þjóðarópera Pól-
verja á sama máta sem óperan
„Selda brúðurin“, eftir Smetana
er þjóðarópera Tékka.
Þriðja verkefni á tónleikum
þessum er Polonaise fyrir píanó
og hljómsveit eftir Chopin. Ein-
leikari er frú Jórunn Viðar. Að
lokum verður svo fiuttur píanó
konsert nr. 1 í E-moll eftir Chop
in og annast Rögnvaldur Sigur-
jónsson einleik.
Hljómleikarnir hefjast með
því, að Dr. Páll ísólfsson flytur
ávarp af hálfu hljómsveitarráðs.
og sá um frumflutning ýmissa
tónverka.
Sem hljómsveitarstjóri hefur
hann kynnt nýleg tónverk, sem
til skamms tíma voru algerlega
óþekkt í Póllandi. Hefur hann
og unnið mikið starf við að út-
breiða og greiða fyrir nútímatón-
list.
Efnisskrá tónleikanna á
mánudag
Eftir Chopin liggja fá hljóm-
Mikil hátíðahöld í Varsjá
í Varsjá stendur fyrir dyrum
vegleg hátíð í tilefni afmælisins.
Þangað hafa m.a. verið boðnir 80
leiðtogar tónlistarlífs með öðrum
þjóðum. Árni Kristjánsson píanó
leikari var boðið sem fulltrúa ís-
lands og er hann nú farinn utan.
Hátíðahöldin standa yfir í þrjár
vikur, en áður en þau hefjast fer
fram í Varsjá alþjóðarráðstefna
tónlistarsögufræðinga.
Frd Suðurnesjum
íí
99
BÖK nokkur er að hefja göngu
sína, ein síns liðs, eins og föru-
kona á hallæristíma bókmennt-
anna. Hún fór ekki á flot á haust
vertíð systra sinna, en býr sig
nú í óða önn undir vetrarvertíð-
ina og vildi vera komin að sín-
um keip á kyndilmessu (2. febr.)
eins og vermenn og hlutakonur í
gamla daga, en tafðist af rúmleik
um á leið sinni. Lauk þeirri
glímu eftir fjórar vikur með sigri
hennar, og er því að vænta um
Öskudagsleyti. Hún hefir innan
klæða milli spjalda sinna: Sögur
og sagnir „Frá Suðurnesjum“.
Héraðslýsingar frá Seljabót að
Garðskaga og fiskimið árabát-
anna á öllu því svæði. Segir frá
sjóferðum og mörgum öðrum
atburðum, á sjó og landi, frá lið-
inni tíð. Sannorð vill hún vera,
sem frekast er unnt, vonár gest-
risni og gistingar hjá ,sem allra
flestum. Er ekki mannvönd, vill
vera allra vnur, vermönnum
fróðleg og skemmtin í landleg-
um, biður að heilsa eldri mönn-
um um land allt, sem róið hafa
á Suðurnesjum og er alveg sama
í hverri Keflavíkinni hún rær.
En hún vill hafa vaðið fyrir neð-
an sig og mælist til, að unnend-
ur sínir safnist á lista, sem liggja
reiðubúnir hjá góðum mönnum
í öllum héruðum Suðurnesja,
einnig Hafnarfirði, Reykjavík og
Akranesi. — Dóttur sína, sem
fróð er um söguburð frá ágætum
mönnum ,hyggst hún senda á
haustvertíðina í Faxaflóa á næsta
hauti, og vonar að mönnum lít-
ist eigi síður vel á hana. Að svo
mæltu, óskar hún öllum árs og
friðar, en sjálfri sér og öðrum,
góðrar vertíðar.
F.h. Bókaútgáfufélags Suður-
nesjamanna.
Magnús Þórarinsson
Aukin geisiavirkni
TÓKÍÓ, 18. febrúar. (Reuter)
— Talsmaður veðurrannsóknar-
stöðvarinnar í Tókíó sagði í dag,
að í regni, sem féll í borginni í
gær hefði geislavirkni reynzt
meiri en áður. Kynni það að
stafa frá kjarnorkusprengingu
Frakka á Sahara sl. laugardag.
skrifctr ur
daglega lífina
)
* Biðraðaómenning
Pétur á Bala skrifar:
Velvakandi góður. Þú birtir
um daginn bréf frá konu, sem
hellti úr skálum reiði sinnar
yfir því, að hún hefði ekki
fengið miða á ákveðna sýn-
inu á bamaleikriti Þjóðleik-
hússins þrátt fyrir langa og
stranga biðröð. Ég er alger-
lega á móti þeirri biðraða-
menningu, sem þessi bréfrit-
ari þinn gerist þarna tals-
maður fyrir. Menn eiga alls
ekki að þurfa að standa í bið-
röð í 2—4 klukkusundir til
þess að fá miða á leiksýningu,
nær helmingi lengri tíma en
sýningin sjálf tekur.
Þjóðleikhúsið á að hafa hér
annan hátt á. Þegar sýningar-
dagar hafa verið ákveðnir á
leikriti, óperu eða óperettu,
sem ætla má að verði vinsæl,
á þegar að byrja á að taka
frá pantanir á miðum (eða
selja miða) á allar sýningarn-
ar. Einhverjir halda því vafa-
laust fram að vandinn sé ekki
leystur með þessu, en ég álít
það þess virði að reynt sé.
Með biðraðakerfinu er fjöldi
fólks hreinlega útilokaður frá
að sjá leiksýningar, því þeir
eru margir, sem hvorki hafa
tíma né getu til þess að standa
í biðröð. AuH þess getur það
bókstaflega verið hættulegt
eins og viðrað hefur að undan
förnu.
Það væri skemmtilegt fyrir
Þjóðleikhúsið, ef það gæti
skapað nýja hefð í sambandi
við aðgöngumiðasölu — og

Innblástur
í HVERRI póstsendingu berast mér eins og flestum
rithöfundum nokkur handrit. Sum eru smásögur,
önnur langar skáldsögur. Eg hefi ekki tíma til að
lesa þau. En oftast nægir mér að líta á fyrsta blaðið
til að gera mér ljóst, að þau eru ekki þess virði að
lesa þau. Léleg stafsetning, hirðuleysislegur stíll,
ósnyrtileg vélritun, sýna undir eins, að vinnunni er
ábótavant. Og hvernig geta allir þessir verðandi rit-
höfundar trúað því, að framleiðsla þeirra sé hæf til
útgáfu? Bersýnilega á táldraumur þeirra rætur sínar
í óhóflegu sjálfsáliti. „Eg hefi reynslu af ást og von-
brigðum. Jæja, ég ætla bara að segja frá því, hvað
gerðist, hvernig mér leið. Úr því verður falleg saga
eða mikið kvæði. Þegar öllu er á botninn hvolft, var
þetta heillandi ævintýri.“
Til allrar óhamingju verður heillandi ævintýrið
ekki óhjákvæmilega að góðri bók. Rithöfundur verð-
ur að læra list sína hægt, með mikilli fyrirhöfn og
sætta sig við óteljandi mistök. Hann verður að lesa
meistarana til að skilja tækni þeirra. í fyrstu stælir
hann þá ef til vill, hann mun því næst smám saman
losa sig, en alltaf bera verk sín saman við ritin, sem
hann dáir mest. Þessi samanburður fyllir hann ör-
væntingu. Hann mun strika út, endursemja og að
lokum rífa sundur handritið. Því næst mun hann
byrja að nýju hvað eftir annað, og sé hann gáfaður,
getur hann ef til vill eftir tíu ára strit byrjað að
skrifa sómasamlega.
Eg heyri í anda mótmæli hins gremjufulla viðvan-
ings: „Svo sannarlega fara snillingarnir ekki þannig
að. Það er til nokkuð, sem heitir innblástur. Höfum
við ekki alveg nýlega séð bæði í Frakklandi og Amer-
íku dæmi þess, að ungum stúlkum tekst vel í fyrstu
tilraun?“
Við skulum doka við í öllum bænum! Eg kynntist
tveimur þessara undrabarna: Margaret Mitchell og
Francoise Sagan. Margaret Mitchell helgaði bók sinni,
Á hverfandi hveli, mörg ár af alltof stuttri ævi og
hafði náð fullkominni leikni. Francoise Sagan er mjög
gott dæmi um, hversu mikilvæg menntunin er. Sjald-
an hefi ég hitt nokkurn, sem lesið hafði Balzac og
Proust af svo mikilli samvizkusemi og nákvæmni,
vegið hvert orð og gefið gaum öllum tæknilegum
leyndarmálum.
Hvað ungum skáldum viðvíkur, trúði ég því líka
einu sinni, að innblásturinn einn nægði þeim til að
yrkja. Síðan hefi ég rannsakað handrit Byrons og
Victors Hugos. Eg sá, hversu oft þeir reyndu á nýjan
leik, þar til þeir voru ánægðir. Balzac byrjaði að
skrifa, þegar hann var tvítugur, en hann komst ekki
á rétta leið fyrr en um þrítugt og skrifaði þá fyrst
skáldsögu, sem hann áleit verðuga þess að skipa með
heildarverkum sínum. Auðvitað er snilligáfa ekki
eingöngu fólgin í takmarkalausum hæfileika til að
vanda sig. En snilligáfan gengur úr sér, ef ekkert
erfiði kemur á móti.
Sem sagt: Hvaða verksvið sem við veljum okkur,
verðum við að gera okkur ljóst, að enginn verður
óbarinn biskup. Góður árangur er ekkert kraftaverk.
Hann er laun þeirra, sem reyndu að vinna verkið af
nákvæmni og til fullnustu. Að skrifa er sérstakt fag,
rétt eins og verkfræði, og það má ganga út frá þvi
sem vísu, að seljist fyrsta bók stúlku í milljónum
eintaka, hefir hún kunnað mikið fyrir sér í faginu —
og ýmislegt að auki.
kvæði niður gamlan draug.
Það hefur þegar vanið gesti
sína af hinni landlægu óstund
vísi með því að hefja sýning-
ar á réttum tíma. Ef því tæk-
ist líka að vinna bug á biðraða
ómenningunni væri vissulega
vel.
* Komast ekki í mat
Vesturbæingur skrifar:
Velvakandi!
Fyrir skömmu var kvartað
í dálkum þínum um ferðaleysi
strætisvagnanna milli inn-
hverfa bæjarins og skömmu
seinna var kippt í lag því sem
var ábótavant. En okkur Vest-
urbæingum gengur ver að fá
lagfæringu á ferðum í inn-
hverfin. Ætli maður þangað
verður að skipta um vagn,
borga tvenn fargjöld, og biða
þar að auki 5 til 9 mínútur á
Torginu. Sem sagt, ómögulegt
að notast við vagnana til að
fara í mat ef maður vinnur
þar innírá.
Við skiljum ekki hvers
vegna enginn strætisvagn er
látinn ganga alla leið vestur
í bæ og þaðan innúr eins og
það sé ófrávíkjanlegt lögmál
að láta strætisvagna stoppa á
Torginu, þó allir viti, að í
grennd við það búa fæstir bæj
arbúa. Auðvitað ættu ein-
hverjir vagnar að ganga gegn-
um allan bæinn, sumir með
viðkomu á Torginu, aórir
ekki. Þessi bið á Torginu er
óþolandi þeim scm ekki stend-
ur á sama um hve lengi þeir
eru á leiðinni. Þ. F. E.