Morgunblaðið - 12.04.1960, Blaðsíða 8

8
M ORC VISBI AÐIÐ
Þriðjudagur 12. apríl 1960
Tillaga Jóns Pálmasonar á þingi;
Nýr landaurareikninqur byggður
á verði framleiddra afurða
A FÖSTUDAGINN var út-
býtt á Alþingi þingsályktun-
artillögu frá Jóni Pálmasyni
um nýjan Iandaurareikning.
Tillagan er svohljóðandi:
..Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að undirþúa fyrir
næsta reglulegt Alþingi frum-
varp til laga um nýjan landaura-
reikning, er byggður sé á verði
þeirra afurða, er þjóðin framleið-
ir úr skauti náttúrunnar og seldar
eru á innlendum og erlendum
markaði. Sé við það miðað, að
eftir verðbreytingum afurð-
anna framvegis fari breytingar á
þeim verðmætum, sem á undan-
förnum árum hafa breyzt eftir
framfærsluvísitölu.“
Ýtarleg greinargerð fylgir til-
lögunni og er þar m. a. komizt
svo að orði:
„Landaurareikningurinn gamli
var byggður á verðlagi búpen-
ings og afurða. Hann var í gildi
um margra alda skeið og var
notaður sem verðmælir í við-
skiptum fólfcsins. Var sú ráð-
stöfun þrauthugsuð og viturleg,
eins og margt í fari forfeðra
okkar. En því miður var frá
þessu horfið með vaxandi við-
skiptum við aðrar þjóðir og það
án þess að nokkuð kæmi í stað-
inn, er á viti væri byggt. Loks
var svo að því horfið á Alþingi
1940 eftir kröfu embættismanna
og verkalýðsfélagá að setja lög
um framfærsluvísitölu, er mið-
ast skyldi við allt verðlag allra
þarfa mannanna á dýrasta stað
í landinu, sjálfri höfuðborginni.
Eftir breytingu þessarar vísitölu
skyldi svo breytast með ákveðnu
millibili og lengst af um hver
mánaðamót allt kaupgjald og
laun, sem síðan verkaði á allt
verðlag í landinu, tolla, skatta
og síðan gildi íslenzku krónunn-
ar. Þessi endemis vitleysa hefur
með nokkrum breytingum gilt í
20 ár og haft í för með sér þær
afleiðingar, að allt fjármálakerfi
þjóðarinnar hefur síðustu 3 árin
riðað á gjaldþrotsbarminum.
Þegar þetta glæfraspil var
fyrst upp tekið, þá benti ég á
það, að ekkert þjóðfélag og allra
sízt okkar fámenna og fátæka
þjóð gæti þolað slíka aðferð.
Alltaf síðan hef ég verið í orði
og verki andvígur vísitöluskrúf-
unni. En allan tímann hefur
ekkert tillit verið tekið til að-
varana minna. Loksins var
reynslan orðin svo alvarleg eftir
20 ára kennslu, að núverandi
ríkisstjórn sýndi þann mann-
dóm að skera á hnútinn og
banna það í efnahagsmálalög-
gjöf sinni að bæta upp laun og
kaupgjald og fleira samkvæmt
vísitölu. Hún var líka komin í
þá aðstöðu að vera til þess neydd
að taka þrotabúið til uppgerðar.
Með þessu banni er mikið feng-
ið, og vonandi verður meiri
hluti á Alþingi íslendinga aldrei
framar svo gersneyddur heil-
brigðri skynsemi að setja skrúf-
una í gang á nýjan leik. En und-
an skrúfufarginu er þjóðin ekki
að fullu laus, meðan því er hald-
ið áfram að reikna út vísitölu á
þeim fráleita grundvelli, sem
gert hefur verið. Á meðan það
er gert, má búast við, að áfram
haldi meira og minna jag og
stagl um meiri niðurgreiðslur
á vöruverði eða einhverjar upp-
bætur beint eða óbeint. Þess
vegna er nauðsynlegt að taka
Jón Pálmason, alþm.
upp heilbrigðari aðferð, sem
hægt er að láta gilda og stand-
ast, án þess að það hafi í för með
sér glötun á fjárhagslegu sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Nú er það vitað og mætti vera
kunnugt öllum mönnum, að
grundvöllur allra fjármála okk-
ar er sjálf framleiðslan. Arður-
inn af henni er það verðmæti,
sem þjóðin hefur til skiptanna
sér til framfæris, menningar og
framkvæmda. Þetta sáu forfeður
okkar og breyttu í samræmi við
það. Þess vegna tóku þeir upp
landaurareikninginn, og þess
vegna héldu þeir honum í gildi
svo lengi sem raun varð á. Sömu
aðferðina eigum við nútíma-
menn að taka upp með þeim
breytingum, sem aðstaða nú-
tímans gerir nauðsynlegar".
1 lok greinargerðarinnar
minnist Jón Pálmason þess, að
hann hafi, ásamt þeim Jóni Sig-
Prestur sakaður um landráð
KINGSTON, Jamaíka, 11. apríl.
(Reuter): — Lögreglan hand-
tók í dag 57 ára gamlan klerk,
Claudius Henry að nafni, og 24
fylgismenn hans. Eru þeir sak-
aðir um landráð — m. a. er talið,
að klerkurinn og flokkur hans
hafi staðið í nánu sambandi við
Fidel Castro, forsætisráðherra
Kúbu. Fundu lögreglumenn bréf
í fórum Henry’s sem farið höfðu
milli hans og Castros.
— ★ —
Einnig fann lögreglan nokkrar
birgðir af byssum og skotfærum
hjá klerkinum og mönnum hans,
ásamt sprengiefni og litlum
sprengjum — og eiturlyfinu
marijuhana. — Henry þessi hefir
mjög barizt fyrir því að Nsgrarn-
ir í Jamaika hverfi til Afríku.
— ★ —
Fyrir tæpu ári voru handtekn-
ir 30 menn í Kingston, og eru
þeir taldir áhangendur Henry’s.
— Hámarksrefsing fyrir landráð
á Jamaíka er ævilangt fangelsi.
Þetta landráðamál mun vera hið
fyrsta þar í landi á friðartímum
síðan 1865.
urðssyni og Jóhanni Þ. Jósefs-
syni, flutt á Alþingi 1936 frum-
varp um landaura- og verðlags-
skrár, er nota skyldi í viðskipt-
um þjóðarinnar. Málið hafi þá
ekki náð fram að ganga, en nú
vilji hann „mega vænta þess, að
allir þeir menn, sem hafa opnað
augun fyrir afleiðingum vísi-
töluskrúfunnar, Ijái þessari til-
lögu lið sitt, svo að hún geti náð
samþykki, áður en þingi slítur“.
Bannað að nefna
nafn
arasarmannsins
Verwoerd úr hættu eftir banatilræðið
Jóhannesarborg, 11. april.
— (Reuter) —
HENDRIK Verwoerd, for-
sætisráðherra Suður-Afríku,
„líður vel eftir atvikum“ og
er úr hættu, að því er segir
í tilkynningu frá sjúkrahús-
inu í Pretoria, þar sem hann
er nú undir læknishendi. —
Haft er eftir læknum, að það
sé „hreinasta kraftaverk“, að
hann skyldi komast lífs aí, er
bóndinn David Pratt skaut á
hann af stuttu færi á laugar-
daginn. (Sjá mynd á bls. 13).
— Því var lýst yfir af lög-
regluyfirvöldunum í dag, að
Pratt yrði ekki leiddur fyrir
rétt að sinni, heldur hafður í
varðhaldi, samkvæmt lögun-
um'um neyðarástand, dvalar-
stað hans yrði haldið leynd-
um — og bannað að nefna
nafn hans opinberlega, án
leyfis stjórnarinnar. — Fyrr-
greind lög voru í dag „færð
út“, svo að þau gilda nú í 122
af 300 héruðum landsins. —
Stjórnin hefur lýst því yfir,
að engin breyting verði á
stefnu hennar varðandi kyn-
þáttaaðskilnaðinn.
• ÓBREYTT STEFNA
Á fundi með 20 erlendum
blaðamönnum í Höfðaborg í dag,
sagði Eric Louw, utanríkisráð-
herra, að Normán Phillips,
kanadiski blaðamaðurinn, sem
handtekinn var sl. föstudag fyr-
ir „ósannan fréttaflutning", yrði
látinn laus, þegar hann hefði
verið yfirheyrður — með því
skilyrði, að hann hyrfi úr landi.
— Brezka blaðið „Daily Herald“
segir, að fréttaritari þess í S-
Afríku hafi verið handtekinn. —
Hefur blaðið sent mótmæli
vegna þess atburðar.
Þá sagði Louw, að kynþátta-
stefna stjórnarinnar yrði óbreytt
framvegis. Ef breytt yrði um
stefnu þýddi það, að „hvíti mað-
urinn og allt, sem hann hefði
byggt upp í landinu í 200 ár“,
væri úr sögunni. Ennfremur var
það upplýst á blaðamannafund-
inum, að enginn forsætisráð-
herra yrði skipaður til bráða-
birgða, eins og talið var — Ver-
woerd væri fyllilega fær um að
hafa forystuna um stjórnarað
gerðir, þótt hann yrði auðvitað
ekki ónáðaður, nema mikið lægi
við.
• ÞÁ VERÐUR AFTUR
SKOTIÐ
Louw var aff því spurffur,
hvort lögreglan mundi aftur
beita semu ráffum og í Sharpe-
ville -hinn 21. marz, undir sömu
að ef 20.000 bölkkumenn hótuðu
aftur 140 lögreglumönnum, eins
og gerzt hefði í Sharpeville, þá
mundi lögreglan í sjálfsvarnar-
skyni og til þess að halda uppi
Iögum og reglu neydd til að
kringumstæðum. Louw svaraði,
skjóta. En hann bætti við, að nú
væru menn varari um sig en áð-
ur og ætti því ekki að geta til
slíks komið.
• ENN HANDTÖKUR
X dag réðst lögreglan inn í
einn smábæinn enn í grennd við
Jóhannesarborg, fór hús úr húsi,
rak blökkumenn með harðri
hendi út á göturnar og fór með
marga brott til yfirheyrslu. —
Strætisvagnar og ýmsar bifreið-
ir voru stöðvaðar og lögreglu-
menn kröfðust þess að fá að sjá
vegabréf blökkumanna. Blökku-
HAFIN er framkvæmd viff
endurbyggingu Ráðhús-
torgs á Akureyri. Mynd
þessa tók fréttaritari blaðs-
ins þar nyðra, St. E. Sig.
sl. laugardag. Hefur jarð-
ýta rótað upp torginu og
mun eiga að breyta því all-
verulega.
Nýlega hefur umferðar-
nefnd lagt fram tillögur um
breytingar á torginu með
sérstöku tilliti til þess að
strætisvagnar stanza sunn-
an og vestan torgsins. Bæj-
arstjórn hefur fallizt á til-
lögur umferðarnefndar, og
eru framkvæmdir því hafn-
ar.
menn veittu enga mótspyrnu I
þessum aðgerðum. — Tilkynnt
hefur verið, að 26 innfæddir hafi
verið handteknir sl. tvo sólar.
hringa í tveim öðrum bæjum,
Redhouse og Brighton.
Erkibiskup anglikönsku klrkj-
unnar í S-Afríku, dr. Joost de
Blank, sagði í dag, að ef hin
kalvínska kirkja Búanna lýsti
ekki yfir andstöðu við kynþátta-
mismunun, gætu aðrar kirkju-
deildir ekki lengur haft neins
konar samstarf eða samband við
hana.
Hvalavaðan
Frh. af bls. 3.
heljarskepnur. Hér er ein-
göngu um karldýr að ræða,
því á þessum tíma eru kven-
dýrin að leika við ungana sína
suður við Florida. En það má
nýta fleira en spikið og lýsið
í hausnum. Sporðurinn er
heljarmikið stykki og hann
má gera að herramannsmat
með því að súrsa hann. Tenn-
urnar eru einnig verðmætar.
Eru þær a$eins í neðri skolti,
en hann er um 200 kg að
þyngd. Segir Bjarni að bezt sé
að reyna að ná skoltinum af
í heilu lagi og vinna síðan
tennumar úr honum.
Þegar við fórum frá Vopna-
firði í gær var enn ekki full
fallið út og því ekki gott að
gera sér grein fyrir hve að-
staða yrði góð að nytja hval-
ina. I>eir munu allir hafa verið
nokkuð grafnir í sand, sem
þarna er laus og á eilífri hreyf
ingu. Lítið eitt hafði verið
skorið af einum hvalnum úr
bátum og það síðasta, -sem við
sáum úr flugvélinni er við yf-
irgáfum Vopnafjörð, var að
menn voru komnir út á tvo
hvalanna, en bátur lá milli
þeirra.
Hundruff tonna af úrgangi
En þótt takast megi aff nýta
eitthvað af þessum risaskepn-
um er þrautin enn óleyst aff
koma hræjunum á brott. Við
spurðum Benedikt Vilhjálms-
son, sem einkum hafði orð
fyrir þeim Vopnfirðingunum
í þessu máli hvað þeir hygff-
ust gera í því efni. Hann sagði
að engin leið myndi að koma
hræjunum á brott meff þeim
skipakosti er Vopnfirðingar"
hafa yfir að ráða. Myndi því
ekki um annaff aff ræða en fá
dráttarskip að til þess verks.
Ef ekki tekst að forffa þessum
hundruðum tonna af úrgangi
úr Sandvikinni er ófyrirsjáanJ
legt hve mikið tjón hann get-
ur valdiff þar í firffinum. Við
fjarðarbotninn er talsvert æff-
arvarp og mundi fuglinn án
efa ekki þola að svamla í grút
ardrullunni ef hún legðist aff
ströndinni. Eins er óséff hver
áhrif þetta kann að hafa á
fiskgengdina í laxveiðiár
Vopnfirðinga. Það er því sýnt
að eitthvaff verffur aff gera
þegar búið er að nýta allt það
sem hægt er af þessum sér
stæða sjávarafla.
vig.
Hættir að skera
í gærkvöldi símaði svo
fréttaritari blaðsins: Eftir að
búið var að skera 10 lestir af<
spiki, kom í ljós að ekki er'
hægt að fá markað fyrir það
Hvalur hf. vill ekki kaupa og,
Mörbræðsla KEA aðeins efi
hvalurinn er skorinn í 1%
tommu flísar. Ekki eru heldur1
tæki til að ná lýsinu. En menn
eru nú farnir inn í fjöruna
til að reyna að ná sporðum af,
því þetta mun vera bezta
sporðtegund sem fæst. Einnig
hafa menn áhuga fyrir að
reyna að ná tönnunum, en
fyrir hverja fást 30 kr. —S. J.