Morgunblaðið - 12.04.1960, Qupperneq 12

19
MORGVNTtLAÐIÐ
Þriðjudagur 12. apríl 1960

Utg.: H.f Arvakur Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6' Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
HVAÐ ERU HÁ-
TEKJUR?
r RUND V ALLARLÖGMÁL
allra skattalaga hlýtur
að sjálfsögðu að vera það
að þeir menn eigi að borga
hæsta skatta, sem hæstar
tekjur hafa og við bezt efni
búa. Vandamál löggjafans er
svo hinsvegar það, að rata
hinn gullna meðalveg, haga
skattheimtunni þannig, að í
senn sé gætt hagsmuna ríkis-
ins og ekki ofboðið gjaldþoli
einstaklinganna eða dregið
úr framtaki þeirra. Skatta-
löggjöf, sem í bili getur
tryggt ríkinu miklar tekjur,
getur engu að síður verið
hagsmunum þess hættuleg,
ef hún lamar einstaklings-
framtakið, dregur úr fram-
leiðslunni og veikir grund-
völl atvinnulífsins.
Úr hófi fram
Óhætt er að fullyrða, að
þetta hafi ekki verið haft
nægilega í huga af forystu-
mönnum íslenzkra stjórn-
málaflokka. Þess vegna hafa
skattaálögur í þessu landi
gengið langt úr hófi fram.
Byrði opinberra gjalda hefur
verið alltof þung, bæði á lág-
tekjufólki og einnig hinum,
sem kallaðir hafa verið há-
tekjumenn.
Gamlir skattstigar hafa
verið notaðir löngu eftir
að þeir voru orðnir ger-
samlega úreltir, vegna
verðfalls peninga og marg-
víslegra breytinga í efna-
hagslífi þjóðarinnar.
Tekjur íslendinga hafa far-
ið stórhækkandi á undanförn
um árum. Hefur þetta í senn
verið afleiðing þess, að af-
raksturinn af starfi þjóðar-
innar hefur aukizt með stór-
virkari framleiðslutækjum
og hinu, að með aukinni verð
bólgu hefur veltan og krónu-
fjöldinn orðið meiri. Tekju-
upphæð flestra einstaklinga
í þjóðfélaginu í dag er því
algerlega ósambærileg við
það sem var fyrir örfáum
árum.
Eru þeir „auðký£ingara?
Tal kommúnista og Fram-
sóknarmanna um það, að
menn, sem hafa 120—160
þús. kr. árstekjur séu „há-
tekjumenn“ eða „auðkýfing-
ar“, sem refsa beri með ofur-
háum sköttum, á því við lítil
rök að styðjast, svo ekki sé
djúpt tekið í árinri Mikill
fjöldi iðnaðarmamid, yfir-
manna á skipum, jafnvel há-
setar á vélskipaflotanum,
kemst upp í þessa tekjuhæð.
Hvaða ástæða er til þess að
elta þessa menn með óhóf-
legum skattaálögum, og
draga þannig úr hvöt þeirra
til þess að leggja sig fram
um sköpun verðmæta í þjóð-
arbúið?
Nei, kommúnistar og Fram
sóknarmenn verða að gera
svo vel og átta sig á því, að
hinar litlu verðbólgukrónur,
sem vinstri stjórnin átti rík-
astan þátt í að skapa eru allt
aðrar ávísanir á verðmæti en
íslenzka krónan var, til
dæmis fyrir 10—15 árum. —
Þeir verða því að endurskoða
hugmyndir sínar um hátekj-
ur og hátekjumenn.
Baráttan
gegn fátæktinni
Allir góðviljaðir og frjáls-
lyndir menn hljóta að vera
sammála um það, að gegn fá-
tækt og hverskonar bágind-
um beri að berjast. Höfuð-
takmarkið í uppbyggingu
þjóðfélagsins er að bæta
efnahag þjóðarinnar og alla
aðstöðu hennar í lífsbarátt-
unni. En því takmarki verð-
ur aldrei náð með því að
lama framtak og umbótavilja
einstaklinganna með sligandi
skattaálögum. Einstakling-
arnir verða þvert á móti að
finna að það borgar sig fyrir
þá að vinna mikið og leggja
sig fram. Ef þeir finna það
ekki, ef sú skoðun verður
almenn að bezt borgi sig að
sitja með hendur í skauti og
hafast ekki að, þá er v.issu-
lega hætta á ferðum fyrir
þjóðfélagið.
MikiJs virði
fyri»r almenning
Núverandi ríkisstjórn hef-
ur beitt sér fyrir afnámi
tekjuskatts af almennum
launatekjum. Er það skref
vissulega mikils virði fyrir
allan almenning í landinu. —
Jafnframt hefur ríkisstjórnin
ekki hikað við að segja þjóð-
inni þann sannleika að verð-
breytingar á íslenzkri krónu
hljóti að leiða af sér breyt-
ingar á hinum gömlu og úr-
eltu skattstigum.
Allur almenningur í
landinu gerir sér áreiðan-
lega ljóst að með þessu er
stefnt í rétta átt.
Hve lengi getur minnihlut
inn kúgað meirihlutann?
Stjórn Suður-Afríku hefir safnað
glóðum haturs að höfði sér
A F R1K A er að vakna,
heyrist nú oft sagt. Og rétt er
það, að hinir hörundsdökku
frumbyggjar þessarar stóíu
og auðlindaríku heimsálfu
eru að vakna til sjálfsmeð-
vitundar, ef svo mætti segjá
— vakna til sjálfstæðisvilja
og þjóðerniskenndar. — Þeir
una því ekki lengur að eiga
allt sitt að sækja undir hina
hvítu menn, sem lengst af
hafa ráðið lögum og lofum í
löndum þeirra.
Þeir vilja losna undan okinu
— því vissulega er það stað-
reynd, að hinir fámennu, hvítu
stjórnendur í „svörtum“ löndum
Afríku hafa löngum litið á
blökkumenn sem óæðri verur —
og stjórn þeirra hefir því miður
of oft og of víða mótazt af þeim
hugsunarhætti. Sem sagt — hin-
ir hvítu hafa undirokað þá
svörtu í krafti valdaaðstöðunnar.
Minnihlutinn hefir setið yfir
hlut minnihlutans. — Slíkt er í
andstöðu við eðlilega, sjálfráða
þróun, og blessast því aldrei til
lengdar. Og nú er Afríka að
vakna — blökkumenn krefjast
þess að fá að ráða málum sínum
sjálfir — eða í minnsta lagi að
njóta jafnréttis við hvíta menn.
^ Svartir óþroskaðir,
segja hvítir
Viðkvæði hinna hvítu,
sem yfirleitt vilja tefja fyrir
þessari þróun mála, er gjarna
j - s
! Astandinu í land- \
\ inu hetuf verið líkt \
s ^
| vib það, sem gerðist |
i í Þýzkalandi á \
\ Hitlerstímanum. — |
\Hvencer fellur hat- i
i ursflóðbylgja |
i milljónanna yfir \
i hvítu herrana
i miskunnarlausu ? i
1_______________________j
það, að enn sé þess langt að
bíða, að svartir hafi náð þeim
þroska, sem nauðsynlegur sé, til
þess að fært geti talizt að veita
þeim sjálfsstjórn. — Vafalaust
má renna allstyrkum stoðum
undir þessa skoðun, a. m. k. í
ýmsum tilvikum — en það er
líka athyglisvert dæmi í þessu
sambandi, sem dr. Hastings
Banda, leiðtogi þjóðfrelsishreyf-
ingar blökkumanna í Njassa-
landi, setti fram í viðtali í Lund-
únum á dögunum, er hann kom
þangað, nýleystur úr rúmlega
ársfangelsi, sem hann hafði ver-
ið hnepptur í án saka — að
flestra dómi.
^ Þurfa að fá fækífær!
Dr. Banda svaraði spurn-
ingu fréttamanna um gildi fyrr-
greindrar röksemdar eitthvað á
þessa leið: — Við skulum hugsa
okkur, að maður hafi kynnzt
nokkuð „krikket“-leik. Hann
fær mikinn áhuga á leiknum —
og stefnir að því að taka þátt
í meistaramóti í honum. En þá
er sagt við hann: — Þú getur
svo sem fengið að taka þátt í
mótinu — einhvern tíma. —
Og svo líður nær og nær
meistaramótinu — en aumingja
manninum er bara með öllum
ráðum meinað að æfa sig nokk-
uð fyrir það! Er við því að bú-
ast ,að honum takist vel, þegar
á mótið kemur? — Svipað er
að segja um þjóð, sem er að
hefja sig frá hinu frumstæða,
hefir lengi búið við annarra
stjórn, en vill fá að stjórna sér
sjálf. Hún þarf að fá tækifæri
til þess að reyna, fikra sig á-
fram, „þjálfa“ sig — áður en
á hólminn kemur. — Eitthvað
á þessa leið fórust dr. Banda
orð, og fáir munu frýja -honum
vits — þótt hann sé Negri.
Augu alls heimsins hafa
beinzt að Suður-Afríku — og
hafa menn fylgzt af viðbjóði og
skelfingu með atburðum þar, er
lögregla og herlið hafa myrt og
misþyrmt hinum svörtu íbúum
landsins, sem krefjast aukinna
réttinda sér til handa og mót-
mæla — yfirleitt friðsamlega —
ýmsum kúgunaraðgerðum hinna
hvítu stjórnenda. Stjórnarvöldin
vilja, sem kunnugt er, halda
uppi algerum aðskilnaði kyn-
þáttanna og líta á blökkumenn
— og raunar ýmsa aðra kyn-
flokka í landinu — sem óæðri
og vanþroska verur, er halda
beri í hæfilegri fjarlægð frá hin-
um „hreina", hvíta stofni.
^ Skotnir í bakið
Ein þeirra ráðstafana rík-
isstjórnarinnar, sem blökkumönn
um hefir sviðið hvað sárast, eru
lög þess efnis, að sérhver þeirra
skuli ávallt bera á sér sérstakt
vegabréf eða persónuskilríki —
og framvísa þeim við lögreglu-
yfirvöldin, hvenær sem þess sé
krafizt. — Negrar hafa mótmælt
þessum lögum harðlega — og
hinn 21. marz sl. dró til mikilla
og hörmulegra tíðinda í því máli.
Þá fóru blökkumenn fjöldagöng-
ur til lögreglustöðva víða í
landinu og hugðust skila þar
þessum vegabréfum og mótmæla
þannig lögunum. — Stjórnarvöld
og lögregla brugðust harkalega
við þessu — og a. m. k. á tveim
stöðum hóf lögreglan skothríð á
blökkumenn, sem ekki er vitað
til, að hafi verið vopnum bún-
ir. A þessum eina degi féll
a. m. k. um hálfur áttundi tug-
ur blökkumanna í valinn. Marg-
ir þeirra fengu kúlur lögreglu-
mannanna í bakið, er þeir flýðu
undan skothríðinni — en eng-
inn hinna hvítu týndi lífi.
Nú herma fregnir, að banda-
rískur lögfræðingur hyggist
leggja fyrir Sameinuðu þjóðirn-
ar vottfest gögn, er sanni, að
atburðirnir í Sharpeville fyrr-
greindan dag, er 72 blökkumenn
voru skotnir til bana, hafi gerzt
með þeim hætti, að blökkufólk
hafi verið boðað til lögreglu-
stöðvarinnar á vissum tíma —
að áliti þess til þes að skýra fyr-
ir því framkvæmd vegabréfa-
laganna. Síðan segir svo í gögn-
um þessum, að þegar mannfjöldi
mikill hafði safnazt við lög-
reglustöðina, hafi lögreglumenn,
að gefnu merki frá einum for-
ingjanna, hafið skothríð á fólk-
ið úr hríðskotabyssum.
\
^ Barsmíð og
misþyrmingar
Þessir atburðý- vöktu að
vonum uppreisnarhug og hatur
í brjóstum blökkumanna — og
HÉR er mynd af einu
hinna marghötuðu vega-
bréfa, sem blökkumenn eru
skyldaðir til að bera. —
Þar er að sjálfsögðu skráð
nafn og heimilisfang við-
komandi manns, ásamt ljós
mynd. Auk þess skal þar
sýnt fingrafaramót manns-
ins, og loks á vinnuveitand-
inn að setja undirskrift sína
á vegabréfið, sem ber
áprentunina „INNFÆ.DD-
UK” (Native).
má segja, að síðan hafi sann-
kölluð ógnaröld ríkt í landinu
— en þó, að sögn fréttamanna,
fyrst og fremst af völdum hers
og lögreglu hinna hvítu vald-
hafa, því að blökkumenn hafi
undantekningarlítið látið mót-
mæli sín og andspyrnu í Ijós á
friðsamlegan hátt — með því að
brenna hin hötuðu vegabréf sín,
með verkföllum o. s. frv. _—
Óhugnanlegar frásagnir hafa
borizt af aðförum lögreglu og
herliðs dag hvern undanfarið, er
ráðizt hefir verið inn í blökku-
mannahverfin íbúarnir dregnir
út harðri hendi, nauðugir vilj-
ugir og fjöldahandtökur fram-
kvæmdar. Hafa fréttamenn sagt
frá mörgum dæmum þess, að
iögreglumenn hafi misþyrmt
hinum varnarlausu, þeldökku
mönnum, barið þá miskunnar-
laust með gúmmíkylfum, svip-
um og byssuskeftum o. s. frv.
<0, Blindaður af
kynþáttahatri
Vegna allra þessara hryggi
legu atburða hefir stefna stjórn-
ar Suður-Afríku verið fordæmd
og henni mótmælt í flestum
löndum heims. Einkum beinist
gagnrýnin að Hendrik Ver-
woerd, forsætisráðherranum,
sem talinn er höfundur kyn-
þáctastefnu stjórnarinnar. Mann
inum, sem telur ,að hinum hvítu
ber’i óskoruð yfirráð í landinu,
þar sem þeir hafi flutt þangað
menninguna — og skipti engu
í því sambandi, þótt blökku-
menn séu fjórum sinnum fleiri
en þeir hvítu. — Margir frétta-
Frh. á bls. 15.