Morgunblaðið - 26.08.1960, Blaðsíða 11

1 Fostudagur 26. ágúst 1960
MORGVNhLAÐIÐ
n
Brezk blöð um fiskveiðideiluna:
Otrúlegt aö Is-
lendingar víki
MBL. hafa enn borizt all-
margar úrklippur úr brezkum
blöðum, þar sem ritað er um
fiskveiðideiiuna, bæði fyrir
og eftir, að ákveðnar voru
viðræður milli ríkisstjórna ís-
lands og Bretlands um málið.
— Enda þótt tónninn í þess-
um skrifum sé yfirleitt held-
ur kaldur gagnvart íslending-
um og okkur þyki oftast gæta
talsverðrar ósanngirni í skrif-
um brezkra blaða um þessi
mál, rangtulkana og jafnvel
beinna falsana, heyrast þó
alltaf öðru hverju einstakar
raddir þar, sem taka drengi-
lega upp tianzkann fyrir okk-
ur. — Ein slík „rödd hrópand-
ans í eyðimörkinni“ kom fram
í hinu virta blaði „The
Guardian“ í Manchester þann
16. ágúst. I bréfi til blaðsins
frá frú einni í Lundúnum,
Winifred L Miller, segir m.a.:
„Það væri þýðingarmikið, ef
hægt væri að láta fyrirhugaðar
viðræður um fiskveiðideiluna
fara fram í Keykjavík. I>á gætu
brezku fulltrúarnir kynnzt land-
inu ofurlítið, og mundu þá
kannski betur skilja „þrákelkni“
íslendinga. Skyldi vera til önnur
þjóð, sem er svo algerlega háð
einum atvinnuvegi eins og ís-
lendingar eru háðir fiskveiðun-
um? Um annan útflutning er ekki
að ræða. Þeir hafa engar aðrar
tekjur — aðeins nægilegt kjöt
og mjólk til eigin nota, og fáein-
ar (sic) kartöflur, sem þeir geta
ræktað að sumrinu, sem er mjög
stutt.-------Ef ofveiði verður á
Islandsmiðum þá kemur það líka
fiskimönnum okkar í koll — þeir
verða þá að leita á önnur mið eða
snúa sér að öðrum störfum. Is-
lendingar munu þá bókstaflega
deyja. Hungur og hallæri eru
gamalkunn fyrirbæri í sögu
landsins, en til þessa hefir slíkt
ekki stafað af harðneskjulegu til-
litisleysi við hinar sérstæðu þarf-
ir þess af hálfu stórþjóða, sem
hafa aðra og miklu fjölbreyttari
atvinnuvegi sér til fraimfæris.
--------Ég þekki ísland. Enginn,
sem ekki þekkir það, getur tal-
izt hæfur að ræða málefni þess.
Hér er ekki um að ræða .deilu
milli jafningja, heldur það, að
stór og auðug þjóð er að vinna
að því að þurrka litla, djarfhuga
þjóð út af jarðarkringlunni . . .“
— ★ —
Þannig farast þessum vini okk
ar orð, en það kemur fram, að
frúin hefir dvalizt hér á stríðs-
érunum. — Svo er það hinn
óvinsamlegi tónn, sem kemur
einna harkalegast fram í blaðinu
„Dundee Evening Telegraph“
hinn 12. ágúst. Það segir m. a. í
tilefni af væntanlegum viðræðum
um fiskveiðideiluna:
• Smáþjóðir „glefsa og gelta“
„Það er ljós vottur um hina
breyttu tíma, að hið litla land,
ísland, skuli hafa reynzt fært um
að halda skammbyssu að höfði
Bretlands — en nú eru dagar
smáríkjanna það er að segja ut-
an ríkis kommúnismans. Að hin-
um nýja hætti geta þau nú glefs-
að og gelt, án þess hinar stærri
þjóðir fái að gert. Þessar aðstæð-
ur eiga ríkum skilningi að flaena
á Kúbu.
En ef íslendingar mæta til við-
ræðna, þá væri þeim hollast að
koma með meiri sáttfýsi í huga
en þeir hafa sýnt hingað til. Það
sýndi sig á sjóréttarráðstefnunni,
að margar þjóðir vilja ekki
styðja málstað þeirra. Og jafnvel
smáþjóð er ráðlegra að spotta
ekki skoðanir þeirra, sem hún
er tengd gömlum böndum ára og
alda — og hinum nýrri t.engslum
Atlantshafsbandalagsins.
Það er að vísu svo, að íslend-
ingar geta hallað sér að Rússum
sem stendur. En þótt Rússland
geti verið nothæfur stafur að
styðjast við, er þá einnig víst,
að það sé traust hækja? Þótt
Rússar komi fram sem vinir —
er þar með sagt, að þeir séu
óhlutdrægir og ósérplægnir vin-
ir?
• Hverfandi litlir hagsmunir
Breta
Þannig þýtur í þeim skjá. —
Ýmis blöð ræða sjónarmið beggja
þótt þau dragi yfirleitt taum
hinnar opinberu stefnu Breta í
málinu. Benda þessi blöð á það,
hve mjög íslendingar séu háðir
fiskveiðum, svo að hagsmunir
Breta séu raunverulega hverfandi
í samanburði við það, en íslend-
ingar verði eigi að síður að taka
tillit þeirrar hefðar og réttinda,
sem brezkir fiskimenn hafi áunn-
ið sér til veiða á íslandsmiðum.
Þá verði að hafa í huga, að ótti
Íslendínga við ofveiði á miðum
sínum kunni að vera réttmætur.
• íslendingar ekki líklegir
til að víkja
Flest blaðanna halda fram
„bræðingstillögu" Kanada og
Bandaríkjanna frá Genfarráð-
stefnunni, sem helzta grundvelli
lausnar á fiskveiðideilunni, en
sum, svo sem „The Glasgow
Herald", „Observer" og „Halifax
Courier & Guardian", telja, að
Bretar verði sennilega að ' slá
nokkuð af, áð því er varðar „sögu
lega réttindinn", frá því, sem gert
var ráð fyrir í tillögunni (10
ára veiðiréttur milli 6 og 12
milna) — en þeir verði að fá ein-
hvern tíma til að endurnýja tog-
araflota sinn svo hann geti sótt
á fjarlægari mið.
„Scarborough Evening
News“ segir í þessu sambandi,
að tíminn vinni gegn þeim
ríkjum, sem hallist að gömlu
þriggja mílna landhelginni —
„og við megum ekki búazt við
að geta haldið fast við hana
öllu lengur“, segir blaðið. —
Sum blaðanna láta í ljós, að
lítil von sé um árangur af
væntanlegum viðræðum — ís-
lendingar séu ekki líklegir til
þess að víkja um hársbreidd
frá fyrri afstöðu sinni.
Tvö blöð, „Grimsby Evening
Telegraph" og „The Yorkshire
Post“ hafa það ákveðið eftir
Dennis Weloh, formanni félags
yfirmanna á togurum í Grimsby,
að fyrrnefnd ,,bræðingstillaga“
hafi þegar verið ákveðin sem um-
ræðugrundvöllur milli ríkis-
stjórna íslands og Bretlands.
— ★ —
Loks má geta þess, að „Scunt-
horpe Evening Telegraph" og
„Huli Daily Mail“ skýra frá því,
að sá möguleiki hafi þegar verið
ræddur að framlengja nokkuð,
ef þörf þyki, þann tíma, sem
brezkir togaraeigendur hafa á-
kveðið, að skip þeirra skuli halda
sig utan 12 mílna við ísland, en
það cru tveir mánuðir. (
Anton Rooskens raðaði eldri myndum og nýjum á gólfið. Fjórar fremstu myndirnar eru upp-
drættir, sem hann hefur gert hér á landi og í Grænlandi, en fjarst eru tvær eidri myndir.
(Ljósm. Mbl. Markús).
Laxarnir runnu
milli fóta mér
Rætt v/ð hollenzkan listmálara,
Anton Rooskens
HOLLENZKI listmálarinn Ant-
on Rooskens hefur dvalizt hér á
landi að undanförnu. Rooskens,
sem er í röð fremstu málara í
heimalandi sínu, er íslendingum
að nokkru kunnur, því verk hans
hafa tvívegis verið sýnd hér í
Reykjavík. Við hittum Rooskens
að máli sl. sunnudag á heimiii
dr. H C. Cassens, sendiráðs-
fulltrúa í þýzka sendiráðinu.
★
— Ég hef verið fimm vikur
hér á íslandi, en brá mér í stutta
ferð til Grænlands á því tíma-
bili, segir Rooskems. Það leit ekki
vel út með veðrið í fyrstu, en
rættist þeim mun betur úr. Ég
var fyrir norðan og veiddi
bleikju og silung í Laxá í Þing-
eyjarsýslu.
— Rooskens er ekki aðeins
mikill málari. Hann er einnig
mikill veiðimaður, segir dr.
Cassens.
— Ég gerði einnig tilraun til
að veiða í Laxá í Kjós, segir
Rooskens. En þar hafði ég ekki
erindi aem erfiði. Laxarnir
runnu milli fóta mér, en ég
náði engum.
— Ég hafði í hyggju að gefa
Rooskens sem bezta yfirsýn yfir
Frh. á bls. 19
j fáum orðum sagt
Framh. af bls. 8
með 16 i einu, fæstir þeirra
höfðu áður verið í reglunni.
— Osenkanz, þú verður að
svara fyrir karlinn, sagði einn
þeirra, þegar hann átti að
fara að játa. Annar sagði:
— Ætlar þessi ganga milli
Heródesar og Pílatusar aldrei
að enda? Og allt í einu sjáum
við einn þeirra, þar sem hann
gengur fram gólfið og ætlar
út. Dyravörðurinn sagði við
hann: — Það er vínlykt af yð-
ur, maður. Hinn svaraði: —
Heldurðu að nokkur gangi ó-
fullur í góðtemplararegluna,
góðurinn minn.
Björn Rosenkranz vann með
mér í Edinborgarpakkhúsi og
fannst ég vera léttur og fljót-
ur í snúningum. Og svo sagði
hann að enginn væri eins
sniðugur uð sækja bjór og ég,
því ég gæti haft 6 flöskur af
gamla Cailsberg innan á mér
í einu án þess nokkur merkti
það. Sama væri þó ég hitti
Ásgeir Si-gurðsson, húsbónda
okkar, ég gæti átt langt sam-
tal við hann og jafnvel
hreyft mig án þess hann yrði
var við ílöskurnar. — Þetta
er óviðjafnanlegur kostur og
engum óðrum fært, sagði
Bjöm með virðingu fyrir
sendlinum. Björn var bráð-
skemmtilegur maður og sagði
skínandi vel frá. Hann var
efni í stórtenór.
— En heyrðu, við vorum
að tala urn pólitíkina, kannski
þú segir mér eitthvað frá
kosningunum 1908?
— Þá var hörð kosninga-
barátta. Erindrekar voru
sendir út um allt land til að
vinna á móti uppkastinu og
hvetja fólk til að kjósa þá
menn á þing, sem þjónuðu
málstað fslands eins og við
sögðum. Eitt af þvi sem fólk
hræddist mest var það, að ís-
lendingar yrðu kannski her-
skyldir í Danmörku, ef upp-
kastið yrði samþykkt. Þessu
var dálítið hampað í kosn-
ingahríðinni, því öll meðul
voru notuð eins og gengur.
Einn ágætur sendiboði okkar
á Snæfellsnesinu, sem vann
gegn Lárusi H. Bjarnasyni,
kom á bæ nokkum í sýslunni.
Og þar sem hann var hrædd-
ur um að Lárus ætti fylgi að
fagna á bænum, þótti honum
mikið við liggja að honuin
tækist að snúa húsbændunum
til fylgis við málstað sinn.
Þegar hann kom á bæinn,
stóð heimilisfólkið úti á
hlaði, Hjónin áttu fjölda
barna, þar á meðal nokkra
efnilega syni, sem voru einnig
á hlaðinu. Þegar sendiboðinn
ríður í garð, kastar hann
kveðju á fólkið, stígur síðan
af baki, gengur að einu rn
drengjanna, klappar á kollinn
á honum og segir grafalvar-
legur: — Of fallegur kollur
þetta til að verða fyrir byssu-
kúlum Dana! Var þá fljótlega
farið að spyrja, hvað hann
ætti við með þessu og sagði
hann þá, að drengurinn yrði
herskyldur í Danmörku, ef
Lárus yrði kosinn á þing.
Svona væri uppkastið voða-
legt. Það þarf ekki að taka
það fram að Lárus féll.
Mér þótti mestur dugur í
Birni Jónssyni, Bjarna frá
Vogi, Benedikt Sveinssyni og
Skúla Thoroddsen í þessum
kosningum. Við Bjarni frá
Vogi vorum alltaf miklir mát
ar og sammála í pólitík, en
í trúmálum vorum við á önd-
verðum meiði. Einu sinni
sagði hann við mig: — Það
er enginn kristinn maður góð
ur stjómmálamaður. Ég benti
honum á ýmsa menn, sem
mér komu í hug á stundinni,
en hann vildi ekki samþjkkja
þá. — Þeir eru í það minnsta
ekki sjálfstæðismenn, sagði
hann. Ef þér getið bent mér
á þó ekki væri nema einn
mann sem er kristinn og góð-
ur Sjálfstæðismaður, þá hafið
þér unnið, hélt hann áfram.
Nú greip ég til þess ör-
þrifaráðs sem ég hef aldrei
notað, hvorki fyrr né síðar og
segi: — Já, ég get það, þér
verðið að viðurkenna að mað
urinn er það sem þér
heimtið af honum, að hann sé
bæði trúmaður og góður sjálf
stæðismaður. Þá hlakitaði í
Bjarna: — Nefnið hann, sagði
hann, nefnið hann, það verð-
ur gaman að virða hann fyrir
sér i huganum. — Það er ég
sjálfur, svaraði ég. Þá sagði
Bjarni: — Þér hafið sigrað,
Sigurbjörn.
— Jæja, þakka þér nú kær.
lega fyrir samtalið. En segðu
mér eitt að lokum: Þú heldur
þú eigir eftir að fara til
himnaríkis?
— Já, ég er ekki í neinum
vafa um það.
— Heldurðu við hittumst
þar?
— Ég hef dálitla von um
það. Og þá skaltu sjá að þar
verður yndislegt. Ég hef lítið
sungið síðustu árin, því rödd-
in bilaði, en ég er viss um að
ég fæ inngöngu í kór engl-
anna og þá tekur enginn eftir
því, þó röddin sé ekki góð.
Þá verður gaman, það get é;
þér. — M.
¥
í samtalinu við Sigurbjörn
í gær var talað um Pétur
Jónsson ráðherra, en átti auð
vitað að vera Sigurður Jóns-
son.