Morgunblaðið - 30.09.1960, Qupperneq 3

Föstudagur 30. sept. 1960
MORGVNBLAÐ1E
3
í>AÐ VERÐUR ekki dregið í
efa, að aldurinn færist mun
hægar yfir menn í nútímanum
en fyrir nokrum áratugum
— þó að þeir komist eðlilega
ekki hjá því að eiga afmæli
einu sinni á ári. Unglingar
komnir yfir miðjan aldur eru
alls ekki sjaldgæft fyrirbrigði.
Magnús Ólafsson, bílstjóri á
BSR er einn þeirra, sem enn
er fullur æskufjörs, þó að
hann eigi 71 ár að baki. Um
daginn áttum við leið með
Magnúsi í rauða Doddsinum
og fórum að rabba um
starfsferil hans sem bifreiðar
stjóra í Reykjavík — allt frá
þeim dögum er vélknúin farar
tæki tóku fyrst að þyrla upp
rykinu í Austurstrætinu og
öðrum reiðstígum í höfuðborg-
inni.
— Ég byrjaði að keyra 1914,
segir Magnús, en tók ekki próf
ið fyrr en ári seinna. Það var
enginn til að fetta fingur út í
það þótt maður hefði ekki
ökuskirteini upp á vasann. —
Þannig var nefnilega, að ég
lærði mótorfræði hjá Jessen
og tók próf í henni um ára-
mót 1914 og þá var ég talinn
fullfær um að aka bifreið, þar
sem það var meginatriði að
vera vel að sér í mekanism-
anum. Umferðarreglur skiptu
engu máli þá. Nú, — ég byrj-
Magnús Olafsson við stýrið.
Unir sér bezt við stýrið
aði strax að keyra vörúbíl,
það var R-62, fyrir Garðar
Gíslason, en svo þegar árið
var í þann veg að kveðja kom
Jessen einn góðan veðurdag
til mín og sagði að nú yrði ég
víst að taka ökupróf — svona
pro forma. Ég var alveg til í
það og við ókum upp í Kirkju
garð og aftur heim til Jessens,
og þá fékk ég stórt og skraut-
legt skjal, sem var ökuskír-
teinið. Það var númer 78, en
hefði ég fengið það árið áður,
eins og vera bar, væri það ein
hversstaðar innan við 12.
— En hvernig var það.
Tróð þessu virðulega plaggi í
brjóstvasann?
— Nei, ekki aldeilis. Égx
rammaði það auðvitað inn og
hengdi upp á vegg. Ef ég hefði
tekið það með mér í bílinn,
hefði það kostað mig heila
skjalatösku.
Þegar ég var hjá Garðari
keyrði ég White-vörubíl. Ann-
ars var Gamli Ford náttúru-
lega algengastur og mjög Vel
af honum látið, en menn urðu
að vera stöðugt á varðbergi
og það þóttj bara gott að kom-
ast klakklaust suður í Hafnar-
fjörð. Jón Ólafsson í bifreiða
eftirlitinu og Mangi Skaft.
voru báðir á Ford, en mig
minnir að þeir hafi aldrei
komizit lengra en upp á Öskju
hiíðina — því að þeir voru
alltaf að flýta sér svo mikið
og gleymdu annað hvort að
setja vatn eða olíu á bílinn.
— Þú hefur kunnað vel við
þig hjá Garðari?
— Já — það var prýðisgott
að vinna fyrir hann. Ég var
aðallega í vöruflutningum um
nærsveitirnar og auðvitað eru
margar skemmtilegar minning
ar tengdar við þá tíma. Veg-
irnir voru þannig að ég þurfti
iðulega að fara út og taka
allt hlassið af pallinum, bera
það yfir ófærurnar og hlaða
svo bílinn á nýjan leik. Mað-
ur lét sér þetta allt lynda,
vegirnir voru bara ætlaðir
hestvögnum og þess vegna lit-
um við á þetta sem eðlilegan
hlut.
— En þegar óhapp bar að
höndum?
— Við urðum að ráða fram
úr öllu sjúlfir. Verkfærakass-
inn var alltaf í framsætinu hjá
okkur, enda þurfti maður allt-
af að grípa til hans öðru
hverju.
Einu sinni var ég aö keyra
frá Ölfusá í bæinn og um mið
nættið, þegar kom að vega-
mótunum upp í Grímsnesið,
hvellsprakk á öðru afturhjól-
inu. Ég skauzt út með lím og
bætur en fann naglann hvergi
í barðanum. Þegar ég var bú-
inn að setja hjólið á aftur fór
ég af stað, en allt á sömu leið.
Samtals sprakk 13 sinnum á
þessu sama hjóli á vegarspott-
anum vestur að Kögunarhóli
en þangað komst ég klukkan
8 næsta morgun. Ég tók þessu
með jafnaðargeði, fékk líka af-
bragðs kaffi þegar ég kom að
Kotsströnd.
— Hvernig féll bílnum við
vegina?
— Uss — bílar eru alveg
jafn léttlyndir og ég. Vegirnir
voru oftast nær eit-t forarsvað.
Ég lenti einu sinni í því að fara
með 20 manns á palli suður
í Grindavík. Það voru sjó-
menn að fara í verið. Þeir voru
á pallinum skemmstan hluta
leiðarinnar — þurftu nefni-
lega að kafa leirinn og ýta.
Svona var það næstum alla
leið. En þegar ég fór til baka
var vegurinn nærri þurr —
vatnið hafði streymt eftir hjól
förunum og rokið út í veður
og vind.
— Mótorfræðin hefur komið
að góðu gagni í þann tíð?
— Já, maður varð að beita
-allri sinni hugkvæmni á þess-
um árum. Sumir voru alveg
úti að aka og vissu ekkert í
sinn haus í „læknavísindun-
um“. Einu sinni var ég að
keyra fisk úr togara og verk-
stjórinn við uppskipunina
settist inn í bílinn hjá mér, en
þegar hann fór út aftur gekk
hann niður úr gangbrettinu.
Ég varð að grípa til þess ráðs
að binda brettið upp með löng-
um snærisspotta þangað til ég
kæmist til járnsmiðs. Það
dróst nú dálítið, svo að gár-
ungarnir voru farnir að kalla
mig Snæra-Manga og sögðu:
,,Manga er óhætt — meðan
hann á snæri.“ Annað slagið
var ég með kassafjalir fyrir
bremsuborða og svo var mað-
ur að drýgj-a benzínið með
steinolíu, — þeir notuðu stund
um hreina steinolíu á Ford-
inn — en yið hinir áræddum
það ekki — okkar bílar sót-
uðu svo mikið. Þetta kostaði
allt óhemju heilabrot — þó
að innvolsið væri ekki mikið
í þessum gömlu tíkum.
—Svo hefurðu keyrt á BSR?
— Síðan fjörutíu og tvö, og
ætla að keyrá eins lengi og
heilsan leyfir — en hún verð-
ur 1-íklega ekki bundin upp
með snæri.
— Ekker-t f-arinn að kalka?
— Nei, nei. Hef fulla sjón
og ágæta heyrn. Ég nota stund
um gleraugu í akstri, en þeg-
ar ég t. d. les á gjaldmælinn,
þarf ég þeirra ekki með og
tek þau alltaf ofan.
— Jæja, þú ert þá stór-
spekúlant líka?
— Ha? — Nei, ég veit ekki.
Ætli kúnninn sleppi ekki held-
ur nokkrum krónum ríkari
fyrir bragðið.
— Heyrðu Magnús. Hefurðu
nokkun tíma verið tekinn fyr-
ir ölvun við akstur?
— Nei, og heldur aldrei
sloppið. Það er mjög strangt
eftirlit núna. En í gaml-a daga
léku þeir sér að því að keyra
blindfullir, það gat heldur
enginn haft hendur í hári
þeirra. Lögreglan fylgdist ekk
ert með í tækninni. — Valdi
pólití reið alltaf gráum
hesti. Sumir voru svo
„nervösir" við að keyra að
þeir fóru ekki upp í bílinn án
þess að fá sér neðan í því.
Þetta var bara fyrst í stað.
Við vorum einu sinni í lest
með nokkra bíl-a af timbri á
leið austur í Rangárvallasýslu
Einn bílstjórinn var kominn
svolítið í kippinn. Þegar við
stönzuðum í Kömbum gekk
ég til h-ans og spurði hvort ég
ætti ekki að keyra fyrir hann
niður Kamba. Hann hélt nú
ekki og fór af stað og komst
án teljandi skakkafalla niður
brattann — en næstu klukku-
stund máttum við hinir bíl-
stjórarnir hlaupa um alla
Kamba að safna saman spýt-
um sem dottið höfðu af pall-
inum, segir Magnús og rekur
upp skelli-hlátur.
— Þú ert tannlaus sé ég.
— Já, þær eru fáar tenn-
urnar í þessum munni. Það
er ágætt. Þá er engin hætta á
að ég nagi pípumunnstykkið i
sundur.
— Þú reykir pípu.
— Já, það er ákaflega gott
að reykja pípu — sérstaklega
þegar maður er að bíða eftir
farþegum — sko þegar ég sæki
þá — en ekki meðan þeir
þykjast far-a inn að ná í aur-
ana. Svo reyki ég stundum
vindla. Þeir eru dýrir vindl-
arnir. Mangi Skaft. reykir líka
vindla — en, svona okkar á
milli sagt, þá sýnist mér þetta
alltaf ver-a sami vindilstubbur-
inn sem Mangi er að totta.
— möa.
STAKSTEINAR
Dínus saga drambláta
í vísindalegri útgáfu
DÍNUS SAGA DRAMBLÁTA er
nýkomin út í vísindalegri út-
gáfu, sem Jónas Kristjánsson,
cand. mag. hefur gengið frá. Er
sagan þriðja bók sem kemur út
á vegum Háskóla íslands með
þessu útgáfusmði, en háskólinn
hefur fyrir skömmu hafið vís-
indalega útgáfu fornrita sam-
kvæmt beztu handritum. Áður
eru útkomnar Skarðsárbók og
Íslendingabók Ara fróða. Nefnd
var skipuð 1955 til að annast
þessar útgáfu og skipa hana
eftirtaldir menn: prófessor Alex
ander Jóhannesson, prófessor
Einar Ólafur Sveinsson, prófes-
sor Ólafur Lárusson og prófessor
Þorkell Jóhannesson rektor.
Mörg handrit
Einar Ólafur Sveinsson pró-
fessor ræddi um Dínus sögu við
fréttamenn í gær. Sagði hann að
mörg handrit væru til að sög-
unni, því hún hefði verið vinsæl.
Mundu vinsældir sögunnar stafa
af því m. a. hve kvensamlega
hún væri rituð á köflum. Það
hefði verið mjög yfirgripsmikið
verk að kanna öll bessi handrit
og ganga frá þessari vísindaiegu
útgáfu.
Affrar útgáfur byggffar á þessari
Prófessor Einar Ólafur sagði
að í ráði væri að halda þessum
útgáfum áfram og ennfremur
mundu rímur gefnar út á vegum
háskólans á næstunni. Teldu
allir þeir sem fengjust við rann-
sóknir á miðaldabókmenntum
hinn mesta feng að þessum út-
gáfum. Á þessum útgáfum mætti
Frh. á bls. 23 ,
Þurfum baráttu og átök
Ritstjóri Þjóðviljans hefur
runnið illa út at línunni í gær.
Hann talar um það í forystu-
grein, að fólkiff í landinu þurfi
áð slá vörff um lýðréttindj sín,
rétt eins og við íslendingar bú-
um í lýðfrjálsu landi. Hingað til
hefur manni þó skilizt, að ís-
Iendingar byggju við ógnar-
stjóm kapitalismans og það
þjóðskipulag þyrfti að rífa upp
með rótum og koma á alþýffu-
,lýðræðinu‘.Fær ritstjórinn varla
miklar þakkir fyrir það hjá hús-
bændunum að telja það til æðstu
markmiða að berjast fyrir því
að viðhalda núverandi þjóðskipu
lagi. En fleira er eftirtektarvert
í orffum ritstjórnargreinarinnar.
Þar segir m. a. að menn eigi ekki
að láta samþykktir nægja, held-
ur fylgja þeim eftir með baráttu
og nauðsynlegast sé að efna til
átaka. Orðrétt segir blaðið:
„Á lýðræði að þróast hér og
eflast, eða á það að verða innan
tómt skrum, form og hræsni?
Ef ekki á illa að fara, verður
fólkið í Iandinu að slá vörð um
lýðréttindi sín, láta ekki sam-
þykktir sínar nægja, heldur
fylgja þeim eftir með baráttu
og er landhelgismálið augljóst
dæmi um nauðsyn þeirra átaka“.
LÍV og ASÍ
í forystugrein í Alþýðublað-
inu í gær er rætt um inntöku-
beiðni Landssambands íslenzkra
verzlunarmanna í Alþýðusam-
band íslands. Er þar bent á að
LÍV hafi skýlausan rétt til
inn.göngu í Aiþýðusambandið
en kommúnistar muni ótt-
ast um hag sinn, ef 35
fulltrúar komi frá Landssam-
bandinu og muni því e. t. v. enn
beita bolabrögðum og reyna að
koma í veg fyrir inngöngu LÍV
En orðrétt segir blaðiff um þetta:
„Ef kommúnistar reyna slík
bolabrögð og komast upp meff
þau, er Alþýðusamband íslands
komið i hina mestu hættu.
Það mun koma í hlut Alþýffu-
sambandsþings að taka endan-
lega afstöðu til inntökubeiðni
Landssambands ísl. verzlunar-
manna. Vera kann, að við it-
kvæðagreiðslu um það mál, hafi
Framsóknarmenn oddaaðstöðu,
eins og reyndar er sennilegt að
þeir hafi á þinginu öllu. Mun vel
verða fylgzt með afstöðu Fram-
sóknarmanna í því máli og öll-
um öðrum málum á þinginu, þar
eð Framsókn kann að geta ráðið
því, hvort kommúnistar halda
völdum í Alþýðusambandinu og
hvort þeir hafa þar áfram tæki-
færi til að misnota verkalýðs-
samtökin á sama hátt og þeir
hafa gert undanfarið“.
Það er rétt hjá Alþýðublað-
inu, að fylgzt mun verða með
afstöðu Framsóknarflokksins, en
fáir munu gera sér miklar vonir
um að Framsóknarmenn standi
gegn kommúnistum.
Daníelsmálið
Alþýðumálið segir í gær um
Daníelsmálið á Akranesi:
„Samkvæmt íslenskum lögum,
geta aukakosningar til bæjar-
stjórnar á Akranesi alls ekki
fariff fram. Með því að safna
undirskriftum undir kröfu um
nýjar kosningar hafa því fylgis-
menn fyrrverandi bæjarstjóra
þar beffiff Akranesinga að skrifa
undir ósk, sem ekki er lagalega
hægt að fullnægja. Þeir hafa því
blekkt Akranesinga til að skrifa
undir lagalega tilgangslaust
Plagg.
Samkvæmt sveitarstjórnarlög-
unum frá 1936, 5. gr., er því að
eins hægt að efna til nýrra
bæjarstjórnarkosninga í kaup-
stöffum að ekki náist meirihluti
fyrir kosningu bæjarstjóra. Nú
er styrkur meirihluti fyrir Hálf-
dán Sveinsson sem bæjarstjóra.“